Stok yönetimi her dönem şirketler için kritik
konulardan biri… Ancak ekonominin yavaşladığı,
risklerin arttığı dönemlerde daha da öne çıkıyor.
Perakendeden otomotive, mobilyadan üretime çok
çeşitli sektörlerin 2017 gündeminde yine “hızlı
devir” ve “stok tutma süresini” aşağıya çekme
var. Bazı şirketler hızlanmayı, bazıları süreleri
ideale çekmeyi hedefliyor. Bir bölümünün
ajandasında ise rakiplerinden daha iyi olmak
var. Zaten iyi olanlar ise “daha iyi”
olmanın peşinde…
Cisco, tedarik zincirinde yer alan birimlerin
menfaatleriyle şirket menfaatlerini
ortak noktada buluşturamadı.
Bu da tedarikçilerle iş birliğini düşük
düzeye indirdi ve 2011 yılında 2,25
milyar dolar değerinde stoklarını yeniden
değerlemek zorunda kaldı. Pazarda talebin
düştüğünden haberdar olmayan tedarikçiler,
hammadde üretimine aynı hızda devam
edince hammaddede atıl stok oluştu.
Cisco’ya çok pahalıya mal olan bu
başarısızlık öyküsüne, Türk şirketlerine
örnek olması amacıyla, “10 Başlıkta Perakendecilikte
Yurtdışı Açılımı” raporunda
yer verildi.
Stok yönetimi, bilançonun en önemli kalemlerinden
ve şirket başarısına doğrudan katkısı olan bir sorumluluk
alanı. Ekonomik yavaşlama ve belirsizliklerin olduğu
dönemlerde stok yönetimine önem verilip verilmemesi
şirketlerin kaderini belirleyen bir unsur olarak öne
çıkıyor. Bu nedenle de şirketler, normal seyirden çıkılan
dönemlerde stok yönetimine özel önem gösteriyor.
Bu konuyu oldukça hassas yöneten şirketlerden biri
olan Kastamonu Entegre’nin genel müdürü Haluk Yıldız,
2014 yılı stok tutma sürelerinin 40 günken, 2016
sonunda bunu 32 güne düşürdüklerini belirtiyor. Buradaki
en kritik sürecin talebi doğru tahmin edebilmek
olduğunu söyleyen Yıldız, “Üretimin, talebe göre planlanmasının
öneminin farkındayız” diyor.
Sadece Kastamonu Entegre değil 2017’de stok yönetimi
çok sayıda CEO ve iş insanının ajandasına ilk 3
madde arasında girdi. Bazıları stratejilerini gözden geçirdi,
bazıları ise stok yönetimini “yakından takip edilecek”
konular kapsamına aldı.
İDEALİ KORUMA PLANI
Aslında içinde bulunduğumuz dönemde çok sayıda şirket,
stokta ideal oranı ya yakalamış ya da yaklaşmış durumda…
Bizim yaptığımız araştırmanın sonucu da bu
tabloyu doğruluyor. Mediamarkt Satın Almadan Sorumlu
CPO’su Faruk Kocabaş da bu noktaya dikkat çekiyor ve “2017 yılı için stok devir hızında bir iyileşme hedefimiz
yok. Yine 8 haftalar süresinde operasyonlarımızı
sürdürmeyi amaçlıyoruz” diyor.
Türkiye’nin önde gelen perakendecilerinden biri
olan Mediamarkt, 2016’da, bir yıl önceye göre stok
devir hızında 4 günlük bir iyileşme kaydetti. Faruk
Kocabaş, “Bu gelişimi ciro olarak yüzde 20’nin üzerinde
büyüme gerçekleştirdiğimiz bir yıl içinde elde
etmemiz, aslında başarının değerini 2 katına çıkarıyor”
diye konuşuyor. Kocabaş, 2017’de yine yüzde 20’nin
üzerinde büyürken, öncelikle stok devir hızına dikkat
edeceklerinin altını çiziyor.
D&R, stok devir hız ve stok tutma sürelerinde ideal
süreye ulaşan şirketlerden bir diğeri. D&R CFO’su Nurullah
Aydın, portföylerinin büyük kısmını oluşturan
kültür kitapları kategorisinde son 3-4 yıldır 90-100 gün
stok süresiyle ilerlediklerini belirtiyor. 2017’de de bu
süreyi korumayı hedeflediklerini söyleyen Aydın, kitapta
mağazalarda 90-100 günlük stok sürelerinin aşağı
düşmesinin tehlikeli olduğunu söylüyor. Aydın’ın
dikkat çektiği konu “yok satma” riski. Aydın şöyle
açıklıyor:
“Stok süremiz 70-80 gün aralığına düşerse, çeşit bulunduramama
ihtimali var. Bu da yok satmaya başlama
riski demek.”
D&R’da ikinci büyük kategori taşınabilir elektronik
ürünler, oyun konsolları, elektronik aksesuar kategorisi.
Aydın, bu kategoride ise ürün yenilenme hızı nedeniyle
stok süresinin 60 gün olduğunu ve 2017’de de
hedeflerinin bu süreyi korumak olduğunu belirtiyor.~HIZLANMA STRATEJİLERİ
Bu konuda alınan mesafeye rağmen çok sayıda şirket
2017 yılına “hızlanma” sloganı ile giriyor. Hedefte süreyi
daha da kısaltmak var. Bu kapsama her sektörden
şirket giriyor.
Sektörlerinin tanınan markalarından Collezione,
Çilek Mobilya, İnoksan, Sur Çelik Yapı, Saat&Saat ve
Watsons, 2017’de stok devirlerini hızlandırmayı planlayanlar
arasında.
Watsons’ın stok yönetimini Gebze’de bulunan 12
bin metrekarelik depoyla sağladıklarını söyleyen Watsons
Türkiye Tedarik Zinciri Direktörü Burak Çakır, bu
konudaki hedeflerini ve izleyecekleri stratejileri şöyle
açıklıyor:
“2016’da 82 gün olan stok devir hızını 2017’de 70
gün ile yönetmek istiyoruz. Bu yıla dair stok yönetimi
stratejilerimizi öncelikli olarak içinde bulunduğumuz
büyüme ve pazar koşullarını hesaplayarak planladık.
Bununla birlikte tedarikçilerimizle yaptığımız iş birlikleri,
değişen ekonomik faktörlerin etkisi, yeni mağaza
açılış planı, kuvvetli performans göstergeleri ve kullandığımız
raporlama sistemleri de stok planlaması üzerinde
önemli etkilere sahip.”
2017 başında stoklarını detaylıca analiz ettiklerini
ve stratejilerini güncellediklerini söyleyen Saat&Saat Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya, bugüne dek
kullandıkları profesyonel raporlamaları otomasyona
çevireceklerini belirtiyor ve ekliyor:
“Stokta 2016 başından beri yurt dışına verdiğimiz
siparişleri komisyon kararıyla veriyoruz. Türkiye’de
belli bir performansa ulaşmış ürünleri sürekli takip
ederek satış hızına göre doğru adetlerde yurt dışına
sipariş verirseniz sürekli stok kaliteniz artar. Kriz anında
bile bu doğru ürüne yapacağınız müdahaleyle krizi
nakite çevirmek çok kolay olur.”
TALEP TAHMİNİ ÇOK KRİTİK
Stok yönetiminde müşteri talebini doğru tahmin etmek
aslında her zaman çok kritik. Ancak bu konu belirsizliklerin
arttığı 2017’de daha da önemli hale geldi.
Nuh Çimento Grubu CEO’su Kamil Gökhan Bozkurt,
çimento sektöründeki rekabetçi koşullara dikkat
çekiyor. Bozkurt, satışını doğru tahmin edebilen şirketlerin,
stok yönetiminde en büyük ve en önemli unsuru
başarmış sayılacağını söylerken “Zaten gerisi bu
satışları doğru miktarda, doğru zamanda ve en ekonomik
yollarla temine dayanıyor”
diyor.
Bozkurt’un dikkat çektiği
talep tahmininin önemine Collezione
Yönetim Kurulu Başkanı
Ekrem Akyiğit de katılıyor.
Akyiğit, artık müşteri talebini
daha doğru analiz ederek daha
az stokla çalıştıklarını söylüyor
ve stratejide yaptıkları devrimi
şöyle ifade ediyor:
“2016’da yurt içi ağırlıklı
yapıdan ihracat ağırlıklı yapıya
geçtik. Tüm süreçleri elden
geçirdik. 2017’de müşteri tercihleri
moda ürünlere talebin
arttığını gösterdi. Hızla eskiyen moda ürünlerin taze ve
yeni olması için iş yapış biçimimizi taze moda yönetim
anlayışına uygun standartlara taşıdık. Bununla beraber
depo kabul süreci ve 24 saatte sevk düzenine geçtik.
Depo kullanım alanımızı 180 bin metreküpten 20 bin
metreküpe indirdik. 1,5 ay sonra depoya inecek malı
müşterilere gösteriyoruz ve talep topluyoruz. Mal depoya
gelmeden önce aslında tüm mal satılmış oluyor.”
Gıda sektöründe de doğru talep tahmini çok kritik.
Tamek Üretim Operasyonları Direktörü Semih
Karadeniz, sezon öncesi satış planlarına göre üretim
yapıldığına dikkat çekiyor. Stokta başarıyı yakalamalarının
formülünün gıda tarafında satış tahminlerinin
yılın başında doğru konulması olduğunu belirtiyor.
Karadeniz’in bahsettiği gıda ürünleri kategorisinde,
salça, domates ürünleri, konserve, közlenmiş ürünler,
haşlanmış ürünler, soslar, kahvaltılıklar ve turşular
bulunuyor.
YALIN ÜRETİMLE KONTROL
Yalın üretim ve tam zamanında üretim, hala stok
kontrolünde en etkin yöntemler arasında yer alıyor.
2016’da mobilyada satışlar düştü, stoklar bir miktar arttı.
Çilek Mobilya Yönetim Kurulu Üyesi Muzaffer Çilek,
hızlı tepkiler vererek 2016 yılını sorunsuz kapattıklarını
söylüyor. Çilek, büyük ölçekli modüler mobilya üretimlerde
stok süresinin 60 günü geçmemesinin gerektiğine
dikkat çekiyor ve şöyle anlatıyor:
“Etkin talep tahmin sistemleri ve tüm satış, üretim ve tedarikçi planlama süreçlerinin entegrasyonuyla
son 5 yılda stok süremizi 90 günden 35 güne düşürdük.
Artık yığın üretim yerine yalın üretimle talebe yönelik
üretim yapıyoruz.”
Çilek, sektörde ideal stok süresinin 15-20 gün olduğunu
belirtiyor ve hedeflerini şöyle açıklıyor: “Stok
süresinin müşterinin her an istediği ürünü bulabilecek
seviyede olması gerekir ki bu işin nirvanası 3-4 günde
eve teslim. Uzun vadede çalışmalarımız bu yönde devam
ediyor” diyor.
Doğuş Otomotiv Yedek Parça ve Lojistik Genel
Müdürü Mustafa Karabayır, sektör ortalamasının epey
üzerinde olan yüzde 99 parça bulunabilirliğini sürdürmenin
ana stratejileri olduğunu söylüyor. 2015’te temin
süreleri ve emniyet stok seviyeleri üzerinden yaptıkları
just-in-time’a (tam zamanında üretim) yönelik yalın çalışmaları
sonucunda yüzde 99 bulunabilirlik hedeflerine
ulaştıklarını açıklıyor.~ÜRETİM SÜRESİ KISALACAK
2017’de şirketlerin büyük çoğunluğu stok sürelerini kısaltma,
yani stok devir hızlarını artırma peşinde. Bazı
şirketler bu hedefe ulaşmak için üretim süresini kısaltmayı
planlıyor.
LC Waikiki Planlama, Strateji ve Süreç Geliştirme
Direktörü Metin Pekanlar, her geçen yıl stok devrinde
hızlandıklarını belirtirken 2016 sonunda stok tutma süresini
126 güne getirdiklerini belirtiyor. Pekanlar, “LC
Waikiki olarak hedefimiz stok devir hızını yılda 28 güne
indirmek. Bunu da üretim süresini kısaltarak gerçekleştirmeyi
hedefliyoruz” diyor.
Sur Çelik Kapı Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Pekgüzel,
2017’de standart ve hızlı üretime döneceklerini
söylüyor ve ekliyor: “Müşterilerimize standart ürünü çok
cazip fiyatlarla sunacağız. Hem ekonomik ürün talebini
karşılama stratejimizi uyguluyoruz hem ürünün seri akış
hızını, üretimi ve otomasyonunu hızlandırarak, stok tutma
süresini azaltıyoruz.”
Koçak Farma CEO’su Uzm.
Dr. Hakan Koçak, 2016 yılında
60 gün olan stok sürelerini 50
güne çekmeyi hedeflediklerini
söylüyor. Dr. Hakan Koçak,
yaklaşımlarını şöyle açıklıyor:
“Stoklar işletmelerin varlıklarını
oluşturan kıymetlerden.
Stok tutmanın bir maliyeti olduğu
gibi, ilaç sektöründe etken
madde veya bitmiş ürünün miadı
da söz konusu. Stok devir
hızının yüksek olması üretim ve
satış sürecinin hızının göstergesi.
Biz de üretimde hızlanarak stok devrinde hızlanmayı
hedefliyoruz.”
RAKİPTEN HIZLI TESLİMAT
Yeni dönemde önce çıkacak stratejilerden birini de “rakiplerden
hızlı teslimatla stokta hız kazanmak” oluşturuyor.
İnoksan, 2017’de bu stratejiyi odağına alan şirketlerden.
İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık,
hızlı teslimat yapan, emniyet stokları iyi olan şirketlerin
sipariş almada öne geçeceğini söylüyor ve şöyle devam
ediyor:
“İlk çeyrek için ortalamanın üzerinde yüksek stok ve
hızlı teslim stratejimiz olacak. Sonraki dönemlerde ise
bu stokları eriterek yılın sonunda geçen yıldan daha düşük
stokta bekleme sürelerine ulaşmayı hedefliyoruz.”
Otokoç Genel Müdürü Görgün Özdemir de rakiplere
göre daha hızlı olmayı hedefleyen isimlerden. Özdemir,
rakiplerden daha hızlı olarak yaşlanmış ve hareketsiz
stoklarını eriteceklerini söylüyor.
Penta Teknoloji Satış Pazarlama Direktörü Fatih
Erünsal, 2017’de daha hızlı olma stratejisiyle stok performanslarını
yükselteceklerini ifade ediyor.
“TEDARİKÇİLERLE
OPTİMİZASYONA BAŞLADIK”
TAMER SAKA / KİBAR HOLDİNG CEO’SU
STOKLAR KONTROL ALTINDA
2017’de emtia
piyasalarında artan volatilite ve finansman maliyetleri
sebebiyle stoklarımızı kontrol altında tutmaya özen
göstereceğiz. Stok seviyelerini
bütün şirketlerimizde
yönetebilmek amacıyla
tedarikçilerimizi de dahil
ederek optimize edecek
projeler başlattık. Bunların
olumlu etkilerini görmeyi
planlıyoruz. Stok ve ticari
borç seviyelerimizi daha
etkin yönetebilmek amacıyla
geçtiğimiz yıl satın alma
organizasyonunu değiştirmiştik. Yeni satın alma
yapımızın verimlilik ve etkinliğini artırmaya devam
ederek bu kalemleri kontrol altında tutmaya devam
edeceğiz.
BT YATIRIMINA DEVAM
Genelde riskli dönemlerde
BT altyapı yatırımlarının kısılması yönünde bir eğilim
varken biz aksine bu yatırımlara ağırlık vererek
risklerimizi yönetmeyi hedefliyoruz. Şirketlerimizde ERP
yatırımlarına devam edeceğiz. Yakın dönemde de
şirketlerimizin stok ve alacak verileri ile bazı operasyon
verileri günlük olarak takip etmemizi sağlayan bir
raporlama projesi başlattık. Bu proje ile şirketlerimizin
kritik kalemleri günlük bazda takip edebilecek
duruma geldik. Böylelikle piyasada gerçekleşecek
değişikliklerle ilgili olarak hızlı karar ve aksiyon almamızı
sağlayacak bir altyapıya kavuşmuş olduk.
“DİNAMİK DEĞİŞKEN
STRATEJİ UYGULUYORUZ”
HALUK YILDIZ / KASTAMONU ENTEGRE GENEL MÜDÜRÜ
TALEBE GÖRE ÜRETİM PLANI
Şirketimizin şu an
stok süresi 32 gün. Stok seviyelerini yukarı çeken
kaçınılmaz süreçleri de
göz önünde bulundurarak
stok sürelerimizi düşürmeyi
önemsiyoruz. Buradaki
en kritik süreç, talep
tahminini doğru tespit
edebilmek. Üretimin,
talebe göre planlanmasının
önemini farkındayız.
Stok stratejimizi,
dinamik değişken stok
politikası uygulayarak
ve ürün segmentasyonu
gerçekleştirerek yeniden
kurguladık. Ayrıca zaman, ürün, lokasyon, kapasite
ve müşteri talebine göre de güncelledik. Böylece stok
seviyeleri, düşük ya da yüksek sezon satış trendine
paralel şekilde değişiyor.
ÜRÜN SEGMENTASYONU
Ürün segmentasyonu,
bu stok seviyelerinin hangi ürünlere uygulanacağının
kararını verirken bize yardımcı oluyor. Farklı
lokasyonlarda aynı ürünün farklı satış performansı, o
ürüne farklı stok stratejisi uygulamamızı gerektiriyor.
Böylece ürünün bir lokasyondaki satış performansının,
diğer lokasyonlarda bizi yanıltmasına izin vermiyor, stok
seviyelerimizi her üründe lokasyona göre düzenliyoruz.
ÜÇGENE DİKKAT!
Stokların hangi sektörlerde
hangi sürede devretmesi gerektiğini belirlemek için
hammadde yani tedarikçi, ürün ve müşteri üçgenini
düşünmek gerekiyor. Hammadde temininin uzun
sürdüğü veya fiyatların kısa periyodlarda artma riskinin
neden olacağı sektörlerde güvenli stok miktarının altına
düşülmemesi gerekir. Kastamonu Entegre olarak,
ideal stok devir hızımızın 2017 yılında 30 gün olmasını
hedefliyoruz. Bu süre aynı zamanda sektör için kabul
gören ideal süre.
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?