Bölgelere büyük destek

Kalkınma ajansları 2006'dan bu yana 26'ya ulaştı.

1.05.2012 00:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
Bölgelere büyük destek
Ulusal sınırların eski önemini kaybetmesi, yerel ve bölgesel birimlerin ön plana çıkmasıyla artık dünyanın farklı coğrafyalarındaki bölgeler birbirleriyle rekabet eder hale geldi. Dolayısıyla yerel ekonomik birimler arasında işbirliğinin sağlanması ve sosyal sermayenin geliştirilmesi, küresel alanda daha rekabetçi olacak bölgelerin ortaya çıkmasını da sağlayacak. İşte bu noktada bölgelerin desteklenmesi için devreye giren kalkınma ajansları, öncelikle yerel düzeyde bölgeler arası gelişmişlik farklarını gidermek için programlar oluşturup gerekli fonları sağlıyor. Böylece hem ulusal hem bölgesel-yerel düzeyde istihdam, gelir, ekonomik ve sosyal göstergelerin iyileştirilmesini hedefleniyor.

KAÇ AJANS VAR?
Dünyada ilk kez 1933 yılında ABD’de kurulan kalkınma ajansları, bugün Afrika’dan Uzakdoğu’ya dünyanın pek çok bölgesinde faaliyette. Türkiye’de ise 2006 yılında yürürlüğe giren kanun çerçevesinde ilk olarak İzmir ve Çukurova Kalkınma Ajansları ile başlayan süreç, 2008 yılında 8, 2009 yılında ise 16 ajans ile devam etti. Tüm bölgelerdeki çalışmaların tamamlanmasıyla ajan sayısı 26’ya ulaştı. 2010 yılında ise kurumsallaşma süreci başladı. Yasal statüleri ve organizasyon yapıları farklılıklar gösterse de ajanslar, işlevleri bakımından temelde tek bir amaca hizmet ediyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.

O da yereldeki potansiyeli dünya ölçeğinde farklılık yaratacak şekilde harekete geçirmek. Ajanslar, bu doğrultuda öncelikle bulundukları bölgede kamu ve özel kesimle sivil toplum örgütleri ve üniversite temsilcilerinin bir araya geldiği bir kalkınma kurulu oluşturarak bölge insanlarını sorun ve ihtiyaçlara yönelik projeler üretmeyi ve bunlara destek olmayı amaçlıyor. Kalkınma ajansları, kendine özgü teknik ve finansman mekanizmasına sahip, kâr amacı gütmeyen, merkezi ve yerel idarelerin dışında, kamu, özel sektör ve STK’ları bir araya getiren kurumlardan oluşuyor. Ulusal düzeyde Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda uygulamacı olmayan destekleyici, koordinatör ve katalizör olarak faaliyet gösteren kalkınma ajansları kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle kuruluyor. Diğer kurulum amaçları arasında ise bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak yer alıyor. Kalkınma ajansları, düzey 2 bölgeleri esas alınarak kuruluyor.

AYRILAN KAYNAK NE KADAR?

Kalkınma ajansları, bölgenin rekabet gücünü artırmaya yönelik olarak mali ve teknik destekler veriyor. Mali destekler doğrudan finansman, doğrudan faaliyet ve güdümlü proje destekleriyle faiz ve faizsiz kredi desteğinden oluşuyor. Teknik destekler ise kurumsal kapasiteyi geliştirmeye yönelik eğitim, danışmanlık, lobi faaliyetleri ile geçici süreli uzman ile danışman sağlanması şeklinde veriliyor.~
Bu kapsamda, KOBİ’lerden turizme, kırsal kalkınmadan kültüre kadar farklı alanlarda bölgelerin özgün şartlarına uygun alanlarda proje teklif çağrısına çıkılıyor. Son verilerin toplandığı 2010 yılı için açıklanan faaliyet raporunda Kalkınma Bakanlığı Bölgesel Gelişme ve Uyum Genel Müdürü Nahit Binböl, şu bilgileri veriyor: “Toplamda 24 ajans proje teklif çağrısına çıktı ve yaklaşık 451 milyon TL kaynak başarılı bulunan projeler için ayrıldı. 2010 yılı içerisinde, Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, Dicle Kalkınma Ajansı ve Karacadağ Kalkınma Ajansı değerlendirme sürecini tamamlayarak destek almaya hak kazanan proje listelerini duyurdu ve yaklaşık 60 milyon TL’lik kaynak 228 projeye aktarıldı. Diğer 20 ajansta proje teklif çağrılarının değerlendirilme süreci devam ediyor. Diğer taraftan, beş kalkınma ajansı tarafından 2009 yılında duyurulan ve 2010 yılında sonuçlanan destek programları çerçevesinde 414 projeye 95 milyon TL kaynak aktarıldı. Bunun yanında, sekiz ajans doğrudan faaliyet desteği, yedi ajans ise teknik destek programı yürüttü.” 2010 yılında genel bütçeden 26 ajansa toplam 450 milyon TL ödenek ayrıldı, ajanslara harcama programları doğrultusunda bu kaynağın yüzde 98’i, yani 442 milyon TL transfer edildi. Ajanslar genelinde bütçe gelir gerçekleşmesi yüzde 76 düzeyinde bulunuyor. Ajans, gelir gerçekleşmeleri içerisinde en büyük pay yüzde 58 ile genel bütçeden aktarılan gelirlere ait. İkinci sırada gelen diğer gelirlerin büyük kısmını nakit varlıklar oluşturuyor. Belediyelerden yapılan tahsilatlar yüzde 45 düzeyinde kalmış olmasına rağmen ajans gelirleri içinde yüzde 11’lik payı bulunuyor. Ajansların bütçesi içerisinde merkezin katkısı yüzde 80, yerelin katkısı ise yüzde 20 düzeyinde. Ajansların gelirleri merkezi bütçe, il özel idareleri, belediyeler, sanayi ve ticaret odalarından aktarılan kaynaklar, AB ve diğer uluslararası fonlardan sağlanan kaynaklar, faaliyet gelirleri ile bağış ve yardımlardan oluşuyor.

YATIRIM OFİSLERİ KURULDU
Kalkınma Bakanlığı Bölgesel Gelişme ve Uyum Genel Müdürü Nahit Binböl, “Önümüzdeki dönemde kalkınma ajansları, teklif çağrılarının yanında, bölgelerin kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi, yatırım danışmanlığı ve bölgenin etkin tanıtımının yapılması, kamu yatırımlarının ve bölgesel teşviklerin izlenmesi, değerlendirilmesi ve etki analizlerinin yapılması gibi alanlarda daha etkin faaliyet gösterecek” diyor. Ajanslar turizmden KOBİ desteklerine, tarıma dayalı sanayiden küçük ölçekli altyapıya kadar çok geniş bir yelpazede mali destek programları uyguluyor. Ayrıca kümelenme çalışmaları, sektörel araştırmalar ile sempozyum, konferans ve atölye çalışmaları ile araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürütüyor. Ajanslar, bölgeye yatırımcı çekmek ve işlemlerini tek elden takip etmek amacıyla illerde Yatırım Destek Ofisleri (YDO) de kuruyor. Bu birimlerin yanında, bölge ihtiyaçlarına göre araştırma, strateji, tanıtım ve işbirliği gibi alanlarda ya müstakil birimler de kuruldu. İhtiyaç duyulması durumunda gelecek dönemlerde yeni birimler oluşturulmasına ve farklı temalarda çalışma yapılması da desteklenecek. 2010 yılında YDO’lar 56 ilde kurularak yatırım destek ve tanıtım faaliyetleri çalışmalarına başladı.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz