Değer Liderleri

Deride kilo başı ihracat geliri 6,5 dolar. Oysa kürk kategorisinde sektör ortalamasından 44 kat fazla gelir elde ediliyor. Plastik sektöründe kilo başı ihracat geliri ortalama 3,12 dolar. Yapışkan bantlarda bu rakam 10 kat artıyor. Çelikte paslanmaz ürünler, otomotivde binek otomobiller, halıda yün halıların ihracatından daha fazla gelir elde ediliyor. Peki bu kategoriler neden daha fazla kazandırıyor? İşin sırrı, AR-GE ve inovasyonda yatıyor. Bunların üzerine tasarım ve markalaşmayı da ekleyenler başarıyı yakalıyor.

10.09.2015 15:41:080
Paylaş Tweet Paylaş
Değer Liderleri
Son verilere göre Türkiye’nin kilo başı ihracat değeri 1,6 dolar. Ancak, 2023’te 500 milyar dolarlık ihracat vizyonu dikkate alındığında, kilo başı ihracat değerinin 2’ye katlanması gerekiyor. Yani gelişmiş ekonomilerdeki gibi 3 doları aşması… Ancak, bu göründüğü kadar kolay değil. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin her fırsatta dile getirdiği gibi bu noktada odaklanılması gereken önemli başlıklar var. Büyükekşi, “2023 hedefimize ulaşmak için ihracatımızı sadece kilogram bazında değil, katma değer bazında da artırmanın kritik olduğuna inanıyoruz. Yüksek katma değerli ihracatın 4 ana bileşeni inovasyon, AR-GE, tasarım ve markalaşmadır” diye konuşuyor. Büyükekşi’nin de belirttiği gibi formül belli, ama sonuca ulaşmak güç. Yine de önemli yol kat eden sektörler de yok değil. Örneğin, hazır giyimde kilo başı ihracat değeri 18,3 dolarken otomotivde ise 7,5, bakırda 2,7, çikolatada ise 3 dolar düzeyinde. Hatta bazı segmentler var ki sadece Türkiye ihracat rakamlarını değil, kendi sektörünün ortalamasını da 20’ye, hatta 40’a katlıyor. Zaten uzmanlara göre asıl yapılması gereken de işte bu “en değerli” segmentlerde yola devam etmek.
EN ÇOK KAZANDIRANLAR
Deri ve deri ürünleri sektörü, katma değerli ihracat anlamında adeta bir rekora imza atıyor. Sektörün kilo başı ihracat değeri 6,5 dolar civarındayken, “kürk giyim” grubu 286 dolarla sektör ortalamasından tam 44 kat fazla kazandırıyor. Sektörün ikinci en değerli ürünü ise kilo başı ihracatı 183 doları bulan deri giyim. Başka bir çarpıcı rakam ise mücevher sektöründen... Pırlantalı altın grubunun kilo başı ihracat değeri, 1.937 dolar olan sektör ortalamasının tam 23,5 katına ulaştı. Otomotiv sanayinde kilo başı ihracat 7,5 dolarken en değerli segment, 9,7 dolarla binek otomobiller. Otomotiv yan sanayinin kilo başı ihracatı ise 6 dolar düzeyinde seyrediyor. TAYSAD Başkanı Mehmet Dudaroğlu, “Sadece dizel ve benzinli motor için kilo ihracat değerimiz 11 dolara kadar çıkıyor” diye konuşuyor. Tekstilin en değerlisi ise sektör ortalamasını 12’ye katlayan değeriyle yünlü ve kaşmir kumaşlar. Altınyıldız İhracat Direktörü Fatma Atay şunları söylüyor: “Tekstil sektöründe, yünlü kumaşta kıymetli olan, ince elyaf ve hatta kaşmir kullanılarak yapılandır. Sektörde kilosu 80 dolar ve hatta daha pahalı olabilecek yünlü takım elbise kumaşları bulunuyor. Türkiye’de üretilenlerin kilosu 60 dolar civarındadır. Biz de Altınyıldız olarak yeni koleksiyonlarımızda bu ürün grubuna yönelik çalışmalarımızı artırdık.”
~
DEĞER KATAN FAKTÖRLER
Katma değeri artıran önemli faktörlerin başında tasarım ve markalaşma geliyor. Örneğin mobilyada kilo başı ihracat değeri 2,2 dolar. Tasarım ürünlerde ise bu rakam 4 dolara kadar çıkıyor. Çilek Mobilya Yönetim Kurulu Üyesi Talha Çilek, “Bize en çok kazanç sağlayan ihracat ürün grubunu araba karyolalar oluşturuyor. Diğer ürünlerimize göre 2 katı ihracat değerine sahip. Çünkü, tasarımda öncü bir ürün” diyor. Mücevher sektörünün en değerlisi ise pırlantalı altın ürünler. Mücevher İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Güner, şunları söylüyor: “Bir mücevher takının fiyatı belirlenirken kullanılan madenin değerine ek olarak işçilik, tasarım ve marka değerleri ilave ediliyor. Pırlantalı ürünlerde ise yaratılan katma değer çok daha yüksek.” Seramikte de fark yaratmak için tasarıma odaklanmak şart. Seramik Tanıtım Grubu Başkanı Bahadır Kayan, “Tasarım çok kritik. Ama önümüzdeki dönemde uluslararası rekabet ortamı için inovasyonu sadece ürün tarafında değil, iş süreçleri, iş modelleri, kanal stratejileriyle birlikte görmemiz ve düşünmemiz gerekecek” diyor. Sektör bağımsız birçok ürün grubunu değerli kılan diğer faktör de markalaşmak. Markalaşmanın getirdiği katma değer, deri sektöründe de fark yaratıyor. Desa Deri Genel Müdürü Burak Çelet, şöyle özetliyor:“Eğer kendi markanızı yaratmayı başardıysanız ve bir üst segmente hitap eder hale getirdiyseniz, çok farklı çarpanlarla ürününüzü pazarlayabiliyorsunuz. Kendi markanız yoksa bile eğer lüks ekosistemde faaliyet gösteren markalarla üretim ilişkisi kurabilmişseniz, yine yüksek bir değer yakalamanız mümkün.”
AR-GE’SİZ OLMAZ MI?
 Değer formülünün diğer bileşenleri de AR-GE ve inovasyon. Zaten şirketler de stratejilerini bu gerçek üzerine kurguluyor. Intersweet Genel Müdürü Davut Kaya, “Elvan Şirketler Grubu olarak AR-GE merkezimiz sayesinde kategorilerimizi zenginleştiriyor ve geliştiriyoruz. Böylelikle pazardaki konumuzu güçlendiriyoruz” diyor. Otomotiv yan sanayi de AR-GE ile büyüyen alanlardan. TAYSAD Başkanı Mehmet Dudaroğlu, “51 üyemiz AR-GE merkezi unvanına sahip. Modern AR-GE tesisleri, kamu desteği ve teşvik sistemleri, yetkin insan kaynağı ve bilginin transferi, teknolojik yetkinliğin ana koşulları arasında yer alıyor” diye konuşuyor. 16 dolarlık kilo başı ihracatla en katma değerli ev tekstili ürünü olan perde ve tül grubunu değerli kılan nitelikleri ise Türkiye Ev Tekstili Sanayicileri ve İşadamları Derneği Başkanı Yaşar Küçükçalık, şöyle sıralıyor: “Bu ürünler know-how gerektiren özel işlemler yapılarak zenginleştiriliyor. Örneğin kendi kendini temizleyen perde yapınca özel bir fiyatınız olabiliyor.” İKMİB Başkanı Murat Akyüz’ün yorumları ise şöyle: “AR-GE’ye yapılan yatırımların arttığını ve kalitenin yükseldiğini gözlemliyoruz. Tabii ki teknolojik ve inovatif ürünlerin elde edilebilmesi bu ürün grubuna ortalamanın üzerinde katma değer sağlıyor.”
~
BAŞARANLARIN ORTAK SIRRI
Katma değer konusu, şirketlerin ajandasında da ilk sırada. Zaten stratejiler de değerli ürün gamlarını geliştirmek üzerine kurulu. Başarıya ulaşanların sayısı ise az değil. Desa Deri Genel Müdürü Burak Çelet, “Katma değer yaratmanın yolunun markadan geçtiğinin bilincindeyiz. Odak noktalarımız tasarım ve yaratıcılık, doğru tanıtım, selektif dağıtım olarak özetlenebilir” diyor. Intersweet Genel Müdürü Davut Kaya, “Yenilikçi kategorilerle ihracat kilo değerini sürekli yükseltiyoruz. Kruvasanla ihracat kilo değerini sektör tavanı olan 3 dolara çıkardık. 5 dolara çıkaracak çalışmalar yapıyoruz” diyor. Polisan Holding CEO’su Erol Mizrahi, başarı sırrı olarak AR-GE’yi gösteriyor: “Ciromuzun yüzde 1’ini AR-GE yatırımları için ayırıyoruz. Ürünlerimizi geliştirirken tüketici beklentilerini en iyi şekilde karşılamaya ve inovasyona odaklanıyoruz. Bu yaklaşımımızı sürdürecek ve ihracatımızı da artırmaya odaklanacağız.” Yurtbay Seramik’in stratejisini ise ihracat müdürü Gürken Peker özetliyor: “Teknoloji ve pazarlama yatırımlarımızla müşterilerimize dönemin ihtiyaçlarını karşılayabilecek ürün gruplarını eş zamanlı ulaştırabilmeyi hedefliyoruz. Bunun için inovasyonu sürdürülebilir kılmayı hedefliyoruz.”
GELECEKTE NASIL OLACAK?
Peki bugünün en değerlisi olan ürün grupları gelecekte de aynı mı olacak? Yoksa yarışa yenileri mi girecek? Altınyıldız İhracat Direktörü Fatma Atay, “Tasarımı güçlü, özel elyaf ve yüksek teknolojili ipliklerle dokunmuş, fonksiyonel ve nano teknoloji özellikli kumaşlar ve hazır giyim grupları her zaman değerli olacak” diyor. Zorlu Tekstil Grubu Başkanı Vedat Aydın ise “Yenilikçi ve özellikli ürünler öne çıkacak. Hızlı servis, çabuk sevkiyat, çevreye tam uyum, sürdürülebilir üretim ve pazarlama taktikleri, katma değeri artırmaya devam edecek” şeklinde konuşuyor. İstanbul Halı İhracatçıları Birliği Başkanı Uğur Uysal, makine halısı özelinde bakıldığında anti-alerjik, anti-bakteriyel, yanmaya ve tutuşmaya karşı mukavemetli, yani nitelikli ürünlerde yüksek katma değerin devam edeceğini düşünüyor. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan, “Gelecekte savunma sanayine, makine, otomotiv, havacılık sektörlerine yönelik ürünler katma değerli olmaya devam edecektir” diye konuşuyor. Çelikteki oyuncuların stratejilerini, Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Namık Ekinci, anlatıyor: “Sektör, rekabetçiliğini artıracak adımlar atmayı hedefliyor. Katma değeri artırmak ve daha rekabetçi ürün elde edebilmek için mevcut tesislerimizin cevher girdisine dayalı üretim yapan daha ileri tesislere dönüştürülmesine ihtiyacı var.”
~
Hazır giyimin karnesi nasıl?
YOL HARİTASI BELLİ

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hikmet Tanrıverdi, AR-GE’nin şart olduğunu söylüyor: “Dünyanın 7. büyük hazır giyim ve konfeksiyon ihracatçısıyız. Rekabet edebilirliğimizi devam ettirmeye kararlıyız. Katma değer öncelikle özgün tasarımlarla, modayla, markayla, ARGE ve ÜR-GE ile yaratılacak. Konvansiyonel ürünlerden ziyade yenilikçi ürünlere yönelmek katma değer anlamında bize olumlu yansıyacak.
 STRATEJİ NE OLMALI?
Hazır giyimde katma değeri artırmanın yol haritasını Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Şeref Fayat, anlatıyor: “En değerli ürün grubu kadın bluz ve gömlek. Bu grupta kilo başı ihracat değeri 60 dolara kadar çıkıyor. Nedeni ise markalı ürün ihracatının daha fazla olması. Gelecekte de avantajı sürebilir. Ayrıca bu ürün grubuna yenileri de eklenebilir. Önemli olan ürün gruplarını markalı olarak ihraç etmektir.”
LÜKS KAZANDIRIR
Yeşim Tekstil CEO’su Şenol Şankaya ise katma değeri artırmanın yollarını şöyle özetliyor: “Hazır giyim ve konfeksiyon sektörü, yükte hafif ve pahada ağır ürünler üretebiliyor. Katma değeri yüksek, lüks kapsamına giren ürünlerimiz daha fazla kazandırıyor. Bu grup ortalamaya göre 3-6 kat fazla ihracat değerine sahip. Katma değeri yüksek, lüks segmente hitap eden, inovatif ve teknik tekstil kapsamında yapılan ürünler ihracat açısından yüksek katma değerli olacak.”

Mehmet Büyükekşi / Türkiye İhracatçılar Meclis Başkanı
"Değer için bilgiye yoğunlaşmalıyız"
RAKAMLAR NE DİYOR?

 Bu yılın ilk 5 ay verilerine göre, ihracatın birim fiyatı 1,33 dolar olarak geçekleşti. Maden hariç tarım ve sanayi sektörlerinin toplam ihracatının birim fiyatı ise 1,6 dolar olarak kaydedildi. Ancak 2014 yılı aynı dönemde maden hariç birim ihraç fiyatı 1,88 dolar, toplam ihracatın birim fiyatı ise 1,52 dolardı. Bu düşüşte 2014 yılının sonunda başlayan ve 2015’in ilk yarısında etkisini hissettiren fiyat baskısı etkili oldu.
ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER
Katma değerli üretim konusunda birim ihraç fiyatında yüksekliğiyle mücevher, savunma sanayi ve havacılık, hazır giyim ve konfeksiyon, fındık ve fındık mamulleri, deri ve deri mamulleri ve tütün sektörleri öne çıkıyor. Savunma sanayi ve havacılık sektörü teknoloji üretmesiyle, hazır giyim ve deri sektörüyle tasarım çalışmalarıyla katma değer artışı sağlıyor. Fındık ve fındık mamulleri sektöründe ise Türkiye, kaliteli üretimiyle dünya pazarına hakim.
NE YAPILMALI?
Değer zinciri artık birçok endüstride küresel bir boyuta ulaştı. Bu zinciri incelediğimizde şunu görüyoruz: Küresel çalışmalar, satış sonrası hizmetler ve AR-GE, değer zincirinin en değerli parçaları. Bu noktada, biz de küresel trendleri takip ederek satış sonrası pazarlara ve değer zincirinin endüstri spesifik yüksek katma değerli kısımlarına odaklanmalıyız. Değer zincirinin emekyoğun halkasından çıkarak bilgiyoğun halkasına yoğunlaşmalıyız.”
~
Orhan Özer / Toyota Otomotiv Türkiye CEO'su
"Yerlileşme oranı hızla artmalı"
KRİTİK UNSURLAR

Otomotiv sanayisinde yapılacak her yeni atılım, her yeni gelişme, ekonomi üzerinde de etkisini gösterir. İleri teknoloji kullanımının artması, üretimin katma değeri yüksek bir yapıya dönüşmesi, böyle bir yapıda üretilen ürünlerin de yüksek katma değerli hale gelmesini sağlar. Sürdürülebilir rekabetçiliği sağlayan da budur. Rekabette bir adım önde olabilmek, ancak katma değeri yüksek ürünler üretip ihraç edebilmekle mümkün.
DAHA FAZLA YATIRIM
Katma değer oluşturmanın en önemli yollarından biri yerlileştirme oranını artırmaktır. Biz de ürettiğimiz her yeni modelde yerlileştirme oranımızı artırıyoruz. Corolla ve Verso modellerinin üretimi ve ihracatından sorumluyuz. Her iki model için ortalama 1 kg. ürünün ihracat değeri yaklaşık 11 dolar. Ülkemizde otomotiv adeta ekonominin lokomotifi durumunda. Dolayısıyla bu sektörde yaratılan katma değerin yüksek olması, ülkemiz ekonomisi açısından çok önemli. Bu nedenle AR-GE’ye daha fazla odaklanılmalı ve otomotivde geleceğin teknolojilerine daha fazla yatırım yapılmalı.”

3 büyük sektörde değer yarışı
ÇİMENTO

 Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği yetkililerinin verdiği bilgiye göre çimentoda yeni ürün tipinden ziyade üretim prosesindeki uygulamalarla katma değer yaratılıyor. Kalsiyum alüminatlı çimento da aynı şekilde özel hammadde ve proses gerektiriyor. Türkiye’de sadece bir şirket bunu üretiyor. Yetkililer, ihracat anlamında ara ürün olan klinker yerine son ürün olan çimentoya ağırlık verilirse daha doğru olacağını düşünüyor. Çünkü klinker ihracat fiyatı 38 dolar/ton iken çimento ihracat fiyatı ortalama 45 dolar/ton.
PLASTİK
Plastik sektöründe kilo başı ihracat değeri 3,12 dolar. Yapışkan bantlar ise 30,3 dolarla en değerli ürün. PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, know-how’ın önemini vurguluyor: “Bir ürünün katma değer yaratmasında üretim prosesinin ilk yatırım maliyeti ve daha yoğun know-how en önemli etken olarak karşımıza çıkıyor. Ürünler sofistike oldukça rekabet azalıyor ve ürünün katma değeri yükseliyor.” PLASFED Başkanı Selçuk Aksoy ise sektörün havacılık, telekomünikasyon, medikal, savunma sanayi gibi ileri teknoloji ve yüksek katma değerli sektörlere odaklanması gerektiğini belirtiyor.
BAKIR
 Bakır sektöründe en kazançlı ürünün süper ince bükülü tel olduğunu belirten Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı, “Bu ürün grubu, ortalama ürünün fiyatından yüzde 75 daha fazla değere sahip” diyor ve ekliyor: “Ancak üretimi zor ve zaman alıcı olup talebi de düşük. Zor bir imalat olduğundan daha kazandırıyor. Bu avantajı elektronik sektörünün gelişimine paralel devam edecektir. Gelecekte bakır alaşımlı nihai ürünler daha yüksek katma değerli olacaktır. Biz de elektronik sektörüne yoğunlaşmaya çalışıyoruz.”

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz