Global liderin profili

Coca-Cola, P&G, BP, Vodafone, Bosch, Pfizer, BBVA ve diğerleri… Bu global devlerin C level koltuklarında artık çok sayıda Türk yönetici oturuyor...

27.03.2018 15:07:000
Paylaş Tweet Paylaş
Global liderin profili

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

MUHTAR KENT, HİKMET ERSEK, TUFAN ERGİNBİLGİÇ, Serpil Timuray, Ümran Beba, Galya Frayman Molinas… Türk iş dünyasının yakından izlediği, dünya ekonomisine yön veren şirketlerin üst düzey yönetici pozisyonlarında yer bulan bu isimler, yönettikleri büyüklüklerle göz dolduruyor. Onların ajandaları, sadece Türk iş dünyası değil, dünya tarafından da dikkatle takip ediliyor. Aslında Capital, iki yılda bir “Global 50 Türk” araştırmasını yayınlayarak “sınır ötesindeki” Türk yöneticilerin başarısına dikkat çekiyor, hikayelerini öğreniyor, ajandalarındaki konu başlıklarını ortaya koyuyor. Gelenekselleşen “Global 50 Türk” araştırmasının 2018 çalışmasıyla yine “sınır ötesindeki” 50 önemli ismi araştırdık. Zirvede geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Muhtar Kent ve Hikmet Ersek var. Hafize Gaye Erkan gibi listeye pek çok yeni ve önemli ismin de dahil olduğunu söylemek gerekiyor. 35 yaşında finans profesörü olan Erkan, bugün Amerika’nın önemli bankalarından First Republic Bank’ın yönetim kurulu başkanı. Aslında onun hikayesi global CEO’luk için ilham veren örneklerden sadece biri. Peki listede yer alan diğer yöneticiler kim? Onları birleştiren ortak özellikler neler? Ajandalarında neler var? Global 50 Türk yöneticiye yönelik düzenlediğimiz ankette, bu soruların yanıtını aradık. 46 yöneticinin katıldığı anketten ilginç detaylar çıktı. İşte onlardan derlediğimiz başlıklar… 

GLOBALLER NEREDEN?

Çok uluslu şirketlerde global olarak üst düzey pozisyonlara giden kariyer yolu öncelikle eğitimle başlıyor. Global 50 Türk Lider anketine katılanların profili de bunu doğrular nitelikte. Bu liderlerin yüzde 59,5’i yüksek lisans, yüzde 31’i lisans ve yüzde 9,5’i doktora derecesine sahip. Boğaziçi Üniversitesi en çok global lider yetiştiren üniversite olarak öne çıkıyor. Her 5 global Türk liderden biri Boğaziçi Üniversitesi’nden mezun. Yüzde 16,7’si, ODTÜ mezunu. Örneğin PepsiCo Global Yetenek Yönetimi, Çeşitlilik ve Dahil Etme Kıdemli Başkan Yardımcısı Ümran Beba, BBVA Compass CEO’su Onur Genç, Perfetti Van Melle Kuzey Amerika Başkanı ve CEO’su Mehmet Yüksek ve Diversey Afrika, Orta Doğu ve Türkiye Başkanı Somer Gündoğdu, Boğaziçi Üniversite’sinden mezunlar arasında yer alıyor. Prysmian Group Kuzey Amerika Başkanı ve CEO’su Hakan Özmen ile Bosch Grubu Elektrikli Tahrik Sistemleri Kıdemli Başkan Yardımcısı Mehmet Gürcan Karakaş ODTÜ mezunu. Lisans eğitimini yurt dışındaki üniversitelerde tamamlayanların oranı yüzde 16,7 olarak karşımıza çıkıyor. Üniversite eğitimini yurt dışında tamamlayan global liderlerin mezun olduğu okullar arasındaysa Columbia, Princeton, Cornell, Harvard Business School, California Berkeley ile Almanya, Fransa, Avusturya ve İsviçre’deki okullar ilk sıralarda yer alıyor. Peki çok uluslu bir şirketin tepe noktasına çıkmak için en uygun yaş nedir? Anketimize katılan global liderlerin yüzde 66,7’si şu an 40-50, yüzde 19’u 30-40 yaş arasında ve global pozisyonlarda görevlerine devam ediyor. Geri kalanlar 50 ve üzeri yaş grubuna dahil. Bu liderlerin yüzde 31’i, 7-10 yıllık global deneyime sahip. Yüzde 28,6’sı 15 ve daha fazla süredir yurt dışında kariyerlerini sürdürüyor. Yüzde 19’u ise 5-7 yıldır yurt dışı kariyeri deneyimliyor. 

FARKLILAŞTIRAN ÖZELLİKLER

Türk yöneticilerin global arenada pek çok farklı yeteneğiyle öne çıktığı görülüyor. Anketten çıkan sonuçlara göre ilk 5 özellik vizyonerlik, kriz yönetiminde deneyim sahibi olmak, çalışkan olmak, çok yönlülük ve performans baskısına dayanıklı olmak. Egon Zehnder Türkiye Ortağı Tankut Şensürücü, Türk yöneticilerin kararlı, dirayetli ve çalışkan olmalarıyla performans baskısının yüksek olduğu ortamlarda daha çok öne çıktığını söylüyor. Yine kriz ortamlarında Türk yöneticilerin liderlik özelliklerinin değer kazandığını belirtiyor ve “Yine de denge önemli. Bu özellikler çok öne çıkarıldığında, uzun vadeli düşünme, ortak akılla karar alma, kalıcı performans yaratma gibi önemli konular arka planda kalabiliyor” diye konuşuyor. Bosch Grubu Elektrikli Tahrik Sistemleri Kıdemli Başkan Yardımcısı Gürcan Karakaş, mentorluğunu yaptığı kişilere 3 tip yöneticilik tecrübesini edinmelerini öneriyor ve şunları söylüyor: “Bir kâr merkezini yönetmek önemli. Bu deneyim, girişimcilik ruhunu geliştirir. Büyümeyi yönetmek ekip kurmayı ve hızlı olmayı öğretir. Küçülmeyi yönetirseniz de keyifsiz kararlar almayı ve şirketi tekrar kârlı hale getirmeyi deneyimlersiniz.” BP Küresel Rafinaj ve Pazarlama Grubu CEO’su Tufan Erginbilgiç, global mobilite ve liderlik eğitimlerine dikkat çekiyor. Bu özelliklerin diğer ülkelerde global liderlik rollerine gelindiğinde değerinin anlaşıldığını belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “İş birliği, iletişim, katılımcılık, bir ekip üyesi olarak çalışmak ve farklı kültürleri tanımak önemli ve büyük avantaj sağlıyor. Çok kültürlü ekiplerin parçası olmak, farklı kültürel perspektif ve tarzları anlamanın mükemmel bir yolu. Kişisel iletişim de global liderliğin vazgeçilmezi.”

~

ZİRVE YOLU AÇIK MI?

Global kariyerde zirve, çok uluslu, piyasa ve marka değeri yüksek şirketlerden birinin global CEO’luğu ya da başkanlığı anlamına geliyor. Anketimize katılan global liderlerin yüzde 82,9’u Türk yöneticilere bu tür bir zirve yolunun açık olduğunu düşünüyor. Yine de globalde zirveyi görmüş Türk lider sayısı iki elin parmaklarını geçmiyor. Kuşkusuz ilk akla gelen isim ise Coca-Cola Company Yönetim Kurulu Başkanı Muhtar Kent. Kent’in zirveye tırmanmakla ilgili tavsiyeleri ise şöyle: “Türkiye’de son derece başarılı yöneticiler var ve sayıları her gün artıyor. Her şeyden önce ne mevkide olursanız olun bunun bir takım oyunu olduğunu aklınızdan çıkarmamanız gerekiyor. Yani birbiriyle uyum içinde çalışan ve açık kartlarla oynayan, hızlı, esnek, dinamik bir ekip oluşturamadığınız takdirde başarı şansınızın oldukça az olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Karar verebilmek ve yönetilebilir hatalar yapmaktan korkmamak ve risk alabilmek ama aynı zamanda öğrenerek aynı hataları yapmamak gerekir.” Novo Nordisk Afrika, Asya, Orta Doğu ve Okyanusya Ticari İşler ve Strateji Başkan Yardımcısı Cem Özenç, 110 ülkede 2 milyar dolar ciro ve 5 bin çalışandan sorumlu. Özenç, global zirve yolunun açık olduğunu düşünen isimlerden. “Global şirketlerde vizyon sahibi, çalışkan ve çok yönlü her yöneticinin CEO olma şansı var” diye konuşuyor. Bu fikre katılmayan isimlerin gerekçeleri arasında ise dünya genelinde yükselişe geçen milliyetçilik ve politik engeller öne çıkıyor. 

AJANDADA NE VAR?

Global Türk CEO’ların ajandaları da merak konusu. Araştırmamıza katılan global Türk liderlerin yüzde 31,6’sının ajandasında ilk sırada büyüme yer alıyor. Pfizer Amerika Başkanı Berk Gürdoğan da bu dönemde en önemli konunun büyüme olduğunu düşünenlerden. Pfizer Amerika, ABD bünyesindeki 50 eyaleti kapsıyor ve Amerika satışları Pfizer’in toplam satış miktarının yüzde 40’ını oluşturuyor. Doğal olarak Amerika, Pfizer genelinde açık arayla en yüksek satışın yapıldığı ülke. Pfizer tüm dünyada 52 milyar dolarlık gelire sahip. Gürdoğan ise bu cironun yüzde 10’undan sorumlu. Gürdoğan, 2018’de yüzde 5-10 arası büyüme hedefine hem organik hem inorganik yolla ulaşmayı hedeflediğini söylüyor.

~


“GLOBAL CEO OLABİLECEK 15-20 İSİM DAHA VAR”
TANKUT ŞENSÜRÜCÜ / EGON ZEHNDER ORTAĞI

KRİTİK ÖZELLİKLER 
Global kariyerde tırmanmak için yöneticilerin mevcut işlerinde başarılı olması çok önemli. Başarıyı kovalarken global bakış açısını da kaybetmemek gerekir. Özellikle teknolojinin hemen her sektörde 5-10 yıl içinde radikal değişiklikler yapacağı öngörülürse global ve uzun vadeli bakış açısı daha da önem kazanıyor.
SAYI ARTACAK MI? Gelecekte daha fazla global Türk CEO veya başkan görebileceğimizi düşünüyorum. Örneğin yaklaşık 2 yıl önce Serhat Ünsal 2,5 milyar dolar cirosu olan bir Amerikan gıda şirketinin global CEO’su oldu. 100 yıllık şirketin aile dışındaki ilk CEO’su olması önemliydi.
ŞANS DA GEREKİYOR Pirelli’de Murat Akyıldız emin adımlarla en tepeye doğru ilerliyor. Bunlar sadece 2 örnek. Benim radarımda önümüzdeki 10 yıl içinde global CEO olma potansiyeli olan 15-20 Türk yönetici var. Bu potansiyelin gerçekleşmesi birincisi biraz şansa, sonra da yöneticinin kendini iyi geliştirmesine bağlı…



“ERKEN YAŞLARDAN İTİBAREN HAZIRLANIN”
ÜMRAN BEBA / PEPSICO GLOBAL YETENEK YÖNETİMİ, ÇEŞİTLİLİK VE DAHİL ETME KIDEMLİ BAŞKAN YARDIMCISI

YENİ GÖREV 
Ocak 2018’de PepsiCo Global Yetenek Yönetimi, Çeşitlilik ve Dahil Etme Kıdemli Başkan Yardımcılığı görevine atandım. Global süreçleri New York Merkez ofisinden yönetiyorum. 260 binden fazla çalışanımız var. Geçtiğimiz yıl global ciromuz 63 milyar dolar olarak açıklandı.
ÖNEMLİ UNSUR Global liderlik hedefleyenler kariyer fırsatlarını takip etmeli. Bu yolculuğa erken yaşlardan itibaren hazırlanmalılar. Farklı kültürleri anlamak için ilgili olmalılar ve buna zaman ayırmalılar. Dünya literatürünü, gelişen trendleri takip etmek ve iş fırsatlarını görmek çok önemli.
BUNLAR ŞART Globalde üst pozisyonlara yerleştirmede aranan özellikleri şöyle sıralayabilirim: Global trendleri anlamak, iş stratejisine dahil etmek ve global bir vizyon yaratabilmek bu işin olmazsa olmazı. Ayrıca farklı iş birimleriyle çalışmak ve onların önceliklerini anlamak da büyük önem taşıyor.
ENGEL YOK Şirket içi karar vericilerle sürekli diyalog içinde olup zamanında kabul gören kararlar alabilmek ve bunları doğru iletişim kanallarıyla kitlelere iletebilmek de önemli. Son olarak yeteneklerinizi yönetip kitleleri yönlendirebiliyorsanız global şirketlerin üst düzey yöneticisi haline gelmenizin önünde hiçbir engel kalmıyor.



GLOBAL LİDERLERDEN KRİTİK UYARILAR

P&G NE İSTİYOR?

SIRMA UMUR, P&G Avrupa Bebek Bakım Kategorisi Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Umur, P&G’de aranan özellikleri şöyle anlatıyor: “P&G’nin tüm çalışanlarında olduğu gibi yöneticilerinde de aradığı temel kriterler var. Önce kişinin işinde iyi olması gerekiyor. İyi bir takım oyuncusu olmalı, çözüm üretebilmeli. Üst pozisyonlar için liderlik önemli. İyi bir lider vizyon sahibidir, bu vizyonu basit bir şekilde takımına anlatabilir. Lider, zorlu anlarda sükunetini, kararlılığını ve çalışanlarına duyduğu saygıyı koruyabilmeli.”
“İLK TERCİH OLUN” Bosch Grubu Kıdemli Başkan Yardımcısı
MEHMET GÜRCAN KARAKAŞ, “Her zaman sizin ilk tercih olduğunuz bir göreve geçin” diyor ve şöyle devam ediyor: “İlk tercihseniz size karşı hem destek hem tolerans yüksek olacaktır. Yeni geçeceğiniz bir görev, sizi bir sonraki hayalinizdeki göreve hazırlamalı. Bilinçli olarak ilk günden itibaren ‘networking’ için çalışın. Farklı fonksiyonlarda yöneticilik yapmak resmin bütününü anlamanızı kolaylaştırır. Şirketin merkezi haricinde ve farklı kültürel ortamlarda çalışın. Ekibinizi geliştirin, çünkü ekibinizin gücü sizin başarınız demektir.”
“MEYDAN OKUYUN” Philips Orta Doğu ve Türkiye CEO’su ÖZLEM FİDANCI, Türk yöneticilere uluslararası arenada başarılı olmaları için verebileceği tavsiyeleri, cesur olmak ve konfor alanlarından dışarı çıkarak risk almak olarak sıralıyor ve şöyle konuşuyor: “Ben de uzun yıllar Türkiye’de görev aldıktan sonra bir yöneticimin teşvikiyle kariyerimi yurt dışına taşıma kararı aldım. Büyük başarıların altında illa ki bir risk unsuru var. Bu nedenle yeni maceralardan korkmayın ve her zaman kendinize meydan okuyun.”



Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz