Yabancı peşinde

Son 10 yılda pek çok sektörde yabancı müşteri sayısındaki artış dikkat çekici. Eğitimde yabancı öğrenci sayısı son 10 yılda 7 kat artarken konutta yabancı payı yüzde 5’e yükseldi...

30.10.2017 14:43:000
Paylaş Tweet Paylaş
Yabancı peşinde

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

Resmi kayıtlara göre Türkiye’de 650 bin yabancı yaşıyor. Sayı olarak artış gösteren yabancı müşterilerin harcama tutarı Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) verilerine göre 10 yılda 5 kat artmış durumda. Bir kısmı Türkiye’de yaşayan bir kısmı da turizm amaçlı gelenler olmak üzere şirketler de bu potansiyelin peşinde… Colin’s ile perakendede, Eroğlu markasıyla gayrimenkulde faaliyet gösteren Eroğlu Holding’in yönetim kurulu başkanı Nurettin Eroğlu, “10 yıl önce Türkiye’de ne perakendede ne de gayrimenkulde yabancı müşterinin kayda değer bir payı yoktu. Son yıllarda yabancı müşteri sayısı artışa geçti” diyor. 

11 AVM ve yıllık 52 milyona varan ziyaretçi sayısıyla Türkiye’nin en büyük yerli AVM yatırımcısı olan Aziz Torun, son 10 yılda AVM cirolarında artan yabancı payına dikkat çekiyor. Torun, “Turistlerin yoğun olduğu bölgelerde, AVM cirolarında yabancı payı yüzde 20’lere kadar yükseliyor” diyor. Son 10 yılda yabancı müşteri payının artığı sektörler arasında sadece gayrimenkul ve perakende yok. Örneğin, turizmde 2016’da yaşanan yüzde 30’luk kaybı saymazsak, Türkiye’ye 2015’te 2006’ya göre 13 milyon daha fazla turist geldi. Eğitimden gıdaya, mobilyadan sağlığa kadar Türkiye’deki birçok sektörde benzer bir tablo söz konusu. İşte bu nedenle sektör bağımsız şirketler de bu potansiyele yönelik çalışmalarını hızlandırmış durumda. 

KONUTTA YÜZDE 5’E YÜKSELDİ

Son 10 yılda, bankaların yabancı müşteri portföyü hızlı arttı. Bundan en çok payı uluslararası bankalar aldı. QNB Finansbank Genel Müdür Yardımcısı Enis Kurtoğlu, yabancı müşterilerinin son 10 yılda 3 kat artış gösterdiğini belirtiyor ve “Bunda geçen yıl 30’dan fazla ülkede faaliyet gösteren QNB Group bünyesine katılmamızın büyük etkisi oldu” diyor. Son 10 yılda Türkiye’de yabancı müşteri payını en fazla artıran sektör ise hiç şüphesiz gayrimenkul oldu. 2006’da gayrimenkulde 14 bin civarında olan yabancı müşteri sayısı 2016’da 18 bini geçti. Son 10 yılda gayrimenkulde yabancı uyruklulara 34 milyon metrekarenin üzerinde taşınmaz satılırken yabancıların yaptığı konut harcamasının tutarı 2 katına yükseldi. Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, Mütekabiliyet Yasası’ndan sonra Türkiye’de gayrimenkul almak isteyen yabancılarda büyük artış yaşandığını belirtiyor. Yasanın çıkmasının ardından sektörde yabancıların konut harcaması 2015’te 5 milyar dolara kadar yükseldi. TGM Trend Gayrimenkul Genel Müdürü Hakan Erilkun da gayrimenkul sektöründe 10 yıl önce yüzde 1’in altında olan yabancı payının bugün yüzde 5’e çıktığını söylüyor. Yabancı müşteri profilinde de büyük değişim yaşanıyor. Servotel Başkan Yardımcısı Ayla Heyfegil, 10 yıl önce Türkiye’den en fazla konut alan yabancıların Avrupalılar olduğunu belirtirken bugün Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt, Rusya Federasyonu ve Afganistan vatandaşlarının bunların önüne geçtiğini anlatıyor. 

DİNAMİZM GETİRDİ 

2016’da gayrimenkulde yabancılara satış yüzde 20 civarında düşse de yabancı yatırımcıya belli kuralları yerine getirmesi halinde vatandaşlık hakkının verilmesi ve sağlanan vergi teşviki sektöre dinamizm getirdi. Nisan ayındaki referandum sonrasında gelişen olumlu ortam Türkiye’den gayrimenkul almak isteyen Arap ve Orta Doğulu müşterilerin ilgisini artırdı. Son dönemde sektörde artan yabancı ilgisine en iyi örnek Nurol GYO’nun Körfez bölgesinden bir müşterisine tek seferde yaptığı satış oldu. Şirket, Güneşli’deki Nurol Park projesindeki 14 adet bağımsız bölümü 22,8 milyon TL karşılığında yabancı müşterisine sattı. Bu potansiyel de sektör oyuncularını harekete geçirdi. Fuzul Grup Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal, yabancılara konut satışını artırmak için Körfez ülkelerinde tanıtım faaliyetlerine ağırlık verdiklerini belirtirBabacan Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan, gayrimenkul pazarında yabancılara tanınan vatandaşlık hakkı ile son dönemde Körfez yatırımcısının yoğun ilgisiyle karşılaştıklarını söylüyor. Kuzu Grup Yönetim Kurulu Üyesi Özen Kuzu ise bu yıl gayrimenkulde yabancı payının daha da artacağını düşünüyor. Ataköy’deki Sea Pearl projesine varlıklı Arap müşterilerden yoğun talep aldıklarını da sözlerine ekliyor. 

YABANCI NEDEN ÖNEMLİ?

Yabancı müşteriler, konuta ödedikleri ortalama metrekare ücretiyle yerli yatırımcıları neredeyse 2’ye katlıyor. Sektörde yerliye göre yabancı müşterilerin daha fazla talep görmesinin en önemli nedeni de bu... Torunlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun, gayrimenkul projelerinde kendilerinden mülk edinen 36 farklı ülkeden yabancı yatırımcı olduğunu belirterek “Metrekaresi 5 bin TL olan bir konutun alıcısı Türkiye’de sınırlı. Ancak yatırımcının mevcut durumda bu rakamlardan aşağıda yatırım yapması da mümkün değil. Bu nedenle Türkiye’de yabancıların konut almasını teşvik etmek gerekiyor” diyor. Servotel Başkan Yardımcısı Ayla Heyfegil, gayrimenkul pazarında Avrupalı müşterilerin ağırlıklı olduğu dönemde yabancı yatırımcıların konut başına 300-400 bin TL harcama yaptığını bugün ise Arap yatırımcılarla bu tutarın 1-1,5 milyon TL’ye yükseldiğini belirtiyor. Heyfegil, Türkiye’de yabancılar tarafından talep gören bölgelerinin değiştiğini belirterek “Orta Doğulu müşterilerimizden Karadeniz Bölgesi’nde özellikle Trabzon’da konut almak için yoğun talep alıyoruz” diyor. Son günlerde, bazı yatırımcıların sadece Arapların yaşayacağı siteler yapmak istediğini belirten Projebeyaz Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Murat Uzun, “Arap müşteriler gayrimenkulde Yalova, Sapanca, Bolu’ya ilgi duyuyor. Bu bölgelerde milyar dolarlık siteler yapmak için arazi arıyorlar” diyor. 

10 YILDA 5 KATINA ÇIKTI

Perakendede de yabancı müşterilerin harcamalarında artış yaşanıyor. BKM’nin verilerine göre son 10 yılda Türkiye’de yabancı kartlarla yapılan alışveriş adedi 4,3 kat artarak 39 milyona yükselirken yabancı kartlarla yapılan alışveriş tutarı 2,5 milyardan 15,7 milyar TL’ye çıktı. BKM CEO’su Soner Canko, yabancı kartlarla yapılan harcama tutarının turist sayısındaki artışla ivme yakaladığı belirterek yabancı kartlarla yapılan harcama tutarının 10 yıl öncesine göre 5 katına çıktığını belirtiyor. Bu yıl ise yabancı müşterilerin Türkiye’de yaptığı harcamanın 2016’yı geçmesi bekleniyor. Torunlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun, 2017’nin yabancı müşteri trafiği açısından pozitif başladığını belirtiyor. Yabancı müşteri payını artırmak için bu yıl 100 milyon dolar yatırımla Antalya’daki 2’nci AVM yatırımlarını hayata geçirdiklerini belirten Torun, “AVM’lerimizin yabancı payını artırmak için özel çalışmalarımız var. Rusya’dan gelen turistler daha Türkiye’ye gelirken telefonlarına reklamlarımız düşüyor” diyor. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de Türkiye’de yabancı harcamalarını artırmanın yolunun Türkiye’ye gelen turist sayısını yükseltmekten geçtiğini belirtiyor. 

~

4 KAT FAZLA HARCIYORLAR 

Yabancı müşteri payı yeme-içme sektöründe de önemli bir ivme kazandı. Geçen yıl, Türkiye’deki restoranların 20 milyona yakın turisti ağırladığını belirten Kaşıbeyaz Lezzet Grubu Yönetim Kurulu Başkan Vekili Murat Kaşıbeyaz, “Nişantaşı, Bebek, Kuruçeşme ve Levent’teki restoranlarda yüzde 20’ye varan yabancı müşteri ağırlığını gözlemliyoruz” diyor. Suriyeli göçmenlerin de gıda sektörüne etkisi olumlu yönde hissediliyor. 3,5 milyon Suriyeli göçmenle birlikte gıdada yabancı payının en fazla arttığı kategorilerden biri de bakliyat oldu. Memişoğlu Grup’un başkan yardımcısı Veysel Memiş, 10 yılda bakliyat tüketiminde yabancı payının 20 kattan fazla arttığını belirterek “10 yıl önce sektörde 170 bin civarında olan yabancı müşteri sayısı göçmenlerle 3,5 milyona yükseldi” diye konuşuyor. Mobilya sektöründeki etkiyi ise MOBSAD (Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği) Başkan Vekili Cüneyt Yanıkçıoğlu şöyle yorumluyor: “Son 10 yılda mobilya satışlarında yabancı payı yüzde 4’e çıktı. Türkiye’den konut alan yabancıların artması ve Türk dizilerinin Ortadoğu’da popüler hale gelmesi bunda önemli rol oynuyor. Ortadoğulular dizilerde gördükleri giysilerin yanı sıra mobilyalara da sahip olabilmek adına mobilya alışverişi için Türkiye’ye gelmeye başladı. Bugün bir Türk vatandaşı ortalama 16 bin TL’lik mobilya alırken, yabancılar 64 bin TL’lik mobilya alımı gerçekleştiriyor.” 

EĞİTİMDE SURİYE ETKİSİ

Eğitim sektöründeki yabancı müşteri payının durumuna gelince… YÖK’e göre Türkiye’deki uluslararası öğrenci sayısı 10 yıl öncesine göre 7 kat artarak 108 bini geçmiş durumda. Türkiye’de uluslararası öğrenci sayısının 2023’te 180 bine ulaşması ve bunun da 7,2 milyar dolarlık hacim yaratması hedefleniyor. Yabancı uyruklu öğrencilerde liderlik ise Suriyelilerde... 2007’de Türkiye’de 260 Suriyeli öğrenci varken savaş sonrası göçle bu sayı 15 binin üzerine çıktı. Suriyeli yabancı öğrencileri sırasıyla Azerbaycan, Türkmenistan, İran, Afganistan, Irak, Bulgaristan, Somali, Pakistan, Çin, Filistin, Kazakistan ve Kırgızistan’dan gelen öğrenciler izliyor. Son yıllarda artan göçü saymazsak Türkiye’de yabancı öğrenci sayısını artıran en önemli gelişme 2010’da ÖSYM tarafından merkezi olarak yapılan YÖS sınavının kalkması olarak gösteriliyor. Üniversitelerin İngilizce program çeşitliliğini artırması, eğitim kurumlarının yurt dışında fuarlara katılması ve bunların teşvik kapsamına alınması da Türkiye’deki yabancı öğrenci sayısının artmasına yol açtı. İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası Öğrenci Birimi Başkanı Seçkin Taygun Altıntaş, Türkiye’de yaşamayı tercih eden yabancı ailelerin çocuklarını Türk okullarına yazdırmayı tercih etmesinin yabancı öğrenci sayısını artırdığını belirtiyor ve “10 yıl önce 11 olan yabancı öğrenci sayımız 1.000’e çıktı. Uluslararası öğrencilerimiz toplam öğrencilerimizin yüzde 10’unu oluşturuyor” diye konuşuyor. 

TURİZMDE YÜKSELİŞ SÜRECEK Mİ?

2017’nin ilk 4 ayını kapsayan araştırmalar, önümüzdeki dönemde turist sayısındaki artışa paralel pek çok sektörde yabancı müşteri payının daha da artacağına işaret ediyor. BMD Başkanı Sinan Öncel’e göre yaz döneminde turizm bölgelerindeki yabancı müşterilerin yoğun olarak ziyaret ettiği mağazalar, Türkiye’nin önde gelen perakende markaları için lokomotif görevi üstleniyor. TGM Trend Gayrimenkul Genel Müdürü Hakan Erilkun ise 10 yıl sonra gayrimenkulde yabancı müşteri payının yüzde 9-11 bandına geleceğini öngörüyor. MOBSAD Başkan Vekili Cüneyt Yanıkçıoğlu, mobilyada yabancı müşteri payında önümüzdeki dönemde yüzde 70 oranında bir artış bekliyor. Son dönemde yabancı payını hızla artıran sağlık sektörü, önümüzdeki dönemde bu konuda en fazla artış bekleyen sektörlerden biri. 10 yıl önce Türkiye’ye 70 bin civarında yabancı hastanın tedavi olmak için geldiğini belirten Vizyon Group Yönetim Kurulu Üyesi Talha Çizmeci, bu sayının aradan geçen süre zarfında 600 bine çıktığını belirtiyor. Liv Hospital Grup Koordinatörü Meri İstiroti de sağlık sektörünün 2023 hedefinin 2 milyon yabancı hastaya hizmet vermek olduğunu belirtiyor. Sağlık turizminde 2023’te 2 milyon yabancı hastadan 20 milyar dolar gelir elde edilmesi hedefleniyor.

~


NURETTİN EROĞLU / EROĞLU HOLDİNG YÖN. KUR. BŞK.
“GAYRİMENKULE GÖRE PERAKENDEDE DAHA İYİ”

“YÜZDE 20 ARTAR”
Bu yıl, gayrimenkule kıyasla perakendede yabancı talebi 2016’ya göre çok daha iyi. Referandumdan sonra belirsizliğin kalkması yabancı müşteri payında artış sağladı. Biz de bu yılın ilk 4 ayında yabancılara yaptığımız satıştan memnunuz. 2017’de perakendede yabancı payının 2016’ya göre yüzde 20 artmasını bekliyoruz.
PROJEYE GÖRE YABANCI ORANI Gayrimenkulde yabancı müşteriler en fazla deniz kıyısındaki projelere talep gösteriyor. Bizim de yabancılardan en fazla talep aldığımız projelerimiz, Bursa ve Gürpınar’dakiler oldu. Gürpınar’da yabancı talebi yüzde 40’lara ulaşırken, Bursa’da yüzde 25’ler seviyesinde gerçekleşti. Seyrantepe projemizde ise yabancı talebi yüzde 20’lerde kaldı.
HANGİ PROJELER? Yabancılar, Türkiye’de genellikle acenteler üzerinden konut satın almayı tercih ediyor. Son dönemde, yabancılar arasında en fazla konut satışını Suudi Arabistan vatandaşlarına yaptık. Yabancılar Türkiye’de metrekaresi 4.500-7.500 arasında değişen projelere ilgi gösteriyor.



MERI ISTIROTI / LIV HOSPITAL GRUP KOORDİNATÖRÜ“
YABANCI HASTA ORTALAMA 8 BİN DOLAR HARCIYOR”

6 YILDA 4 KATINA ÇIKT
I Türkiye, 2015’te bir milyona yakın hasta ile 8 milyar dolar gelir elde etti. Tedavi için Türkiye’ye gelen hasta sayısı 6 yılda 4 katına çıktı. Bu tedavilerin içinde 150 bin dolar ve üzerindeki ilik nakilleri de 5 bin dolar seviyesindeki tüp bebek uygulamaları da bulunuyor.

TURİZMDEN DAHA YÜKSEK Sağlık turisti olarak gelen bir kişi ortalama 8-10 bin dolar arasında harcama yapıp ülkesine dönüyor. Normal bir turist ise bin dolar civarında harcama yapıyor. Bir hasta, 2 bin 500 dolara göz lazeri olmak için veya bir kanser ameliyatı olmak için de Türkiye’ye gelebiliyor.

“SADECE ESTETİK İÇİN GELMİYORLAR” Türkiye artık sadece estetik cerrahi, diş tedavileri, göz ameliyatları için değil, risk düzeyi yüksek tedaviler için de tercih ediliyor. Dünyanın her bölgesinde gerçekleştirilmeyen birçok ilerici uygulama Türkiye’de kolaylıkla yapılabiliyor.



İZZET BERK ÇAĞDAŞ / RENAULT MAIS GENEL MÜDÜRÜ
“YABANCILARIN ARAÇ TALEBİ YÜZDE 20 ARTTI”

KÜRESELLEŞMENİN ETKİSİ
Son 10 yılda, otomotivde yabancı müşteri talebinde hem bireyselde hem de kurumsalda önemli artış var. Bu durumun en önemli nedeni, geçtiğimiz süreçte, Türkiye’nin daha fazla küresel rekabetin içinde yer alması oldu.

EXPAT ETKİSİ Türkiye’de eski döneme göre daha fazla expat çalışıyor. Yabancı kökenli sayısı da son yıllarda önemli ölçüde arttı. Türkiye’deki yabancı sayısındaki artış da bunların araç taleplerini gerek kiralama gerekse satın alma yoluyla artırdı.

“CRM’DEN TAKİP EDİYORUZ” Otomotivdeki yabancı müşteri talebini CRM verilerinden takip ediyoruz. 10 yıl öncesine göre otomotivde Türkiye’deki yabancı müşteri sayısının yüzde 20 arttığını gözlemliyoruz. Bizim de yabancı müşteri sayımızda pazardaki artışa paralel gelişim söz konusu.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz