Yeni göç

Bugün çığır açan pek çok buluş rekabetin çok daha ötesini gören şirketler tarafından gerçekleştirildi. Ford, Apple, Amazon, Uber bunlara en yeni örnekler. Peki bu şirketler neyi doğru yaptı?

22.08.2017 15:02:000
Paylaş Tweet Paylaş
Yeni göç

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

YÖNETİM DANIŞMANI ADRIAN J. Slywotzky, ilk kez değer göçünden bahsettiğinde yıl 1995’ti. Slywotzky, “Value Migration” (Değer Göçü) adlı kitabında değerin tam anlamıyla adres değiştirdiğini ve farklı alanlara göç ettiğini ispatlamıştı. Yıllar içinde yazdığı “The Profit Zone” (Kâr Bölgesi) ve “Upside” (Zirveye) adlı kitaplarında da büyük değer göçüne karşı şirketlere yeni önermeler sundu. Bu önermeleri, “Her şirket ürünlerini geliştirmek, inovasyon yapmak durumunda. Bunun nedeni değer göçünü sağlamak ve bu değer göçünden kâr elde etmek” diye özetledi. Günümüzde ise dijitalleşme, robotik, yapay zeka gibi gelişmelerin etkisiyle değer göçü her sektörde daha da fazla hissediliyor. Öyle ki şirketlerin çoğu tüketicinin talepleri henüz değişmeden bu göçe önderlik etme yarışı içinde. Philips Aydınlatma Pazarlama Direktörü Nevra Duru, kendi sektörlerinde bu anlamda yaşanan değer göçünü şöyle özetliyor: “Enkandesan aydınlatmadan LED’e geçiş, tıpkı çevirmeli ağdan geniş bantlı internet hizmetlerine geçiş gibi hızlı ve derinden oldu. Philips bu devrime öncülük ederek şehirlere dünya standartlarında kalitede enerji tasarruflu LED aydınlatma sistemlerini getirdi. Hem LED’in gelişmesi hem teknolojinin ve nesnelerin interneti kavramının her şeyi geride bırakan hızı sayesinde bağlantılı aydınlatma bugünden hayatımıza girdi.” GE Türkiye İnovasyon Direktörü Ussal Şahbaz da enerji, sağlık, havacılık, ulaştırma gibi alanlarda dünyadaki en önemli değer göçünün dijitalleşmeyle yaşandığını söylüyor. “Bu sektörlerdeki makinelerin internete bağlanmasıyla, makineleri birbiriyle konuşturan yazılımlar önümüzdeki dönemde yeni değer oluşturulmasının kaynağı olacak” diye konuşuyor. 

TELEKOMDAKİ MÜTHİŞ DÖNÜŞÜM

Son 30 yılda yaşadığımız en önemli değer göçü telekomda yaşandı. Bu süre zarfında telekomünikasyon sektörü tüm dünyada sabitten mobile, sesten veriye, çevirmeli bağlantıdan genişbanta evrildi. Elektronik cihazlar da masaüstü bilgisayarlardan akıllı telefon ve tabletlere büyük bir hızda dönüşüme uğradı. Bu değişim ve kâr göçü günden güne devam ediyor. TELKODER Başkanı Yusuf Ata Arıak, sektördeki değer göçünü şöyle özetliyor: “30 yıl ve daha öncesi için en kârlı hizmetler sabit hatlar üzerinden verilebilirken, yıllar içinde pazarda önce mobil ses hizmetlerine dayalı önemli bir büyüme yaşandı. Daha sonra da veri temelli, sabit-mobil genişbant hizmetlerin yükselişi ve hakimiyeti geldi. Önümüzdeki 10-20 yıl boyunca, veri temelli büyüme perçinlenecek. Hatta veri üzerinden bütün hizmetler verilecek.” Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Engin Aksoy, sektörlerinde özellikle data verilerine dikkat çekiyor. Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) son pazar verilerine göre operatörlerin data gelirlerinin payı 2008 yılında yüzde 1,3 iken 2016 yılında yüzde 43,2’ye yükseldi. Aksoy, “Bu artışın katlanarak sürmesini bekliyoruz” diyor. Aksoy, sabit ve mobil iletişim teknolojilerinin iç içe geçerek yarattığı fırsat alanlarına dikkat çekiyor ve “Mobil iletişim teknolojileri sağlıktan tarıma, finanstan eğitime yenilikçi hizmetler sunarak, yatay kestiği sektörlerde sağladığı verimlilik artışıyla ekonomik büyümenin de lokomotifi oluyor. Yakın gelecekte genişbant teknolojileri içinde 5G ve nesnelerin interneti (IoT) teknolojileri sektörümüzün sıcak gündemlerinden olacak.” 

ENERJİYİ NELER BEKLİYOR?

Enerjide geçmişte en fazla katma değer ve kâr, fosil yakıtlardan, bunları kullanarak üretilen enerjiden ve onların ticaretinden elde ediliyordu. Bosphorus Energy Club (BEC) Başkanı Mehmet Öğütçü, bugünse enerjinin finansmanı, verimliliği, ticareti, çevre korunması, atık yönetimi ve bunlarla ilgili yeni teknolojilerin asıl katma değer yaratan alanlar olduğunu söylüyor. Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçişin hızlanmasıyla maliyetlerin düştüğüne ve kullanım verimliliğinin yükseldiğine dikkat çeken Öğütçü, “Enerjide hizmet sektörü üretimden daha kârlı hale geliyor” diyor. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur, Borusan EnBW Enerji olarak yatırımlarını sadece yenilenebilir enerji santrallerine yaptıklarını söylüyor ve “Gelecekte de bu stratejimizi devam ettirmeyi öngörüyoruz. Önümüzdeki yıllarda değerin yenilenebilir enerji üretimine göçünün devam etmesini ve bu teknoloji etrafında merkezi olmayan elektrik üretimini de makul kılacak kapsayıcı ve yeni iş modellerinin gelişmesini bekliyoruz” diyor. Bugün kâr marjının en yüksek olduğu enerji alanlarının petrol, doğal gaz üretim sahaları, taşımacılık ve elektrik iletimiyle, ticari ve diğer hizmet alanları olduğunu söyleşeyen Öğütçü, bu alanlarda kâr marjlarının yüzde 100-300 arasında değişebildiğine dikkat çekiyor. 

OTOMOTİVDE HİDROJEN DÖNEMİ

Otomotiv, değer göçünün hızlı yaşandığı sektörlerden bir diğeri. Hyundai Assan Genel Müdürü Önder Göker, otomotivde en büyük değer göçünün yakıt türü ve şanzımanlar arasında yaşandığını söylüyor. Yıllardır manuel olan şanzımanın yerini önce otomatiğe sonra da çift kavramalı otomatikleştirilmiş manuel (DCT) şanzımanlara bıraktığını belirten Göker, “Sektörde önümüzdeki yıllarda dizel, hibrid ve elektrikli araçlardan sonra hidrojen yakıt hücreli otomobiller daha katma değerli olacak” diyor. Ayrıca otomotivde katma değerin otonom araçlara da kayacağını söyleyen Göker, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Yakın bir gelecekte bu araçların sayısı artacak. Buradaki amaç trafikte olası kaza sayısını en aza indirmek ve daha güvenli yolculuklar yapılmasına zemin hazırlamak.” Göker, bugün en değerli ürünlerde sektördeki kâr marjının yüzde 10-12 olduğunu tahmin ediyor. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur ise otomotiv sektörünü distribütörler ve perakendeciler açısından şöyle değerlendiriyor: “Artan rekabet nedeniyle distribütörler ve perakendeciler için otomotiv satışından kâr etmek oldukça zorlaştı. Satış sonrası hizmetler ve finansman alanında hala teknik bilgi, güven, dürüstlük ve garantiyle müşteriye değer yaratmak mümkün. Dijitalleşmenin de etkisiyle otomotivde yaşanan değer göçünün gelecekte de devam edeceğinin ve otomotiv sahipliğinin araç paylaşım/yolculuk paylaşım iş modellerine evrilebileceğinin sinyallerini bugünden görebiliyoruz.” 

~

DAYANIKLI TÜKETİM AKILLANIYOR

Dayanıklı tüketimde teknoloji güdümlü önemli değer göçleri yaşanıyor. GfK Tüketici Ürünleri Genel Müdürü Mete Uslukılınç, merdaneli çamaşır makineleri ve kontörlü çaldır kapat yapılan tuşlu cep telefonlarından bugüne geldiğimizi hatırlatıyor. Bugün beyaz eşya ve küçük ev aletlerinde enerji verimliliği ve çok programlı aletlerin gündemde olduğunu söyleyen Uslukılınç, “Yarın akıllı ev konsepti hayatımızın daha içinde olacak. Evdeki klima, çamaşır makinesi, buzdolabı gibi aletleri cep telefonundan kontrol edebildiğimiz bir dünyaya giriyoruz” diyor. TV’de ise dün LCD ekran en kârlı ürünken bugünlerde akıllı TV, UHD, OLED TV, 4K görüntü kalitesi şirketlerin yüksek kârlı ürünleri arasında yer alıyor. Uslukılınç, TV’de yarın en kârlı ürünlerin süper ince ve katlanabilir ürünler olacağını söylüyor. Okan Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Elif Yolbulan Okan, tüketicinin aradığı teknoloji ve inovasyonun ürünlere katacağı en önemli değerin tüketiciyi karmaşadan uzak tutan öneriler olduğunu belirtiyor. Okan, “Kaşıktaki yemeğin kalorisini ölçebilmek, kettle yerine bardaktaki suyu bir çubuk ısıtıcı ile kaynatabilmek, çamaşır ve bulaşık makinesini yer tutmayacak şekilde tek sistemde biçimlendirmek gibi çözümlerin yanı sıra daha bilinçli kaynak kullanımı da tüketiciye değer ifade edebilir” diyor. LG Electronics Türkiye, Tüketici Elektroniği ve Beyaz Eşya Satış Direktörü Ergün Altay, gelecekte yapay zekayla öğrenebilen ürünlerin döneminin başlayacağını söylüyor ve “Robot süpürge, buzdolabı, klima ve çamaşır makinesi modelleri bu alandaki teknolojilerin ulaştığı noktayı gösteriyor” diyor. 

GELECEK OMNICHANNEL VE MOBİLDE

Organize perakendecilikte her 10 yılda bir değer göçüyle beraber ciro ve kâr kaymaları yaşanıyor. 20 yıl önce büyük hipermarketler, süpermarketler perakendenin en kârlı alanıyken daha sonra devreye indirim marketleri girdi. 2005 yılından itibarense uzman marketler ön plana çıktı. Özellikle kozmetik ve elektronik yatırımları hızla arttı. Bu arada yerel perakendeciler de değişen tüketici ihtiyaçlarına etkin şekilde yanıt vererek oldukça başarılı oldu. Onur Marketleri Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Özen, “Önceleri tüketiciler hipermarketlerden toplu alışveriş yapar ve yüksek gramajlı ürünleri stoklamak amacıyla alırdı. Günümüzde 2 günde bir alışveriş yapıyorlar. Ulaşım kolaylığı, düşük fiyat ve tazelik arıyorlar” diyor. Bugün perakendede önemli bir diğer değer göçü kanalda yaşandı. Her iki online alışverişten biri omnichannel olarak yapılıyor. Omnichannel, tüketiciyi dijital ve fiziki kanalların hepsinde yakalamak olarak tanımlanıyor. Bain&Company Türkiye Ortağı Ozan Bayülgen, omnichannel’ın gelişiminde dijitalleşmiş müşteri profilinin önemine dikkat çekiyor. Bayülgen, “İhtiyaçları göz önüne alındığında oldukça zor fethedilecek bir müşteri profili olmalarına rağmen, dijital müşteriler en değerli müşteriler” diyor. 

ÜÇ SEKTÖRÜN DEĞİŞİMİ 

Kiğılı Genel Müdürü Hilal Suerdem, tekstil ve hazır giyim sektöründe temel değer göçünün üretimden inovasyon ve trende doğru yaşandığını söylüyor. Suerdem, değişimi şöyle açıklıyor: “Tekstil alanında yaklaşık 15 yıl önce üretim büyük kâr sağlıyordu. Ancak dönem içinde tüketicinin beklentisi ve değişen ihtiyaçlarla artık üretim, kârlı olmaktan uzaklaştı. Tam aksine tüketici, hayatına değer katan marka ve inovasyonlar için harcama yapmaya başladı. Biz de yatırımımızı üretimden inovasyona, tasarıma markanın vaat ettiği dünyanın daha iyi anlaşılmasına yönelik içeriklere yoğunlaştırdık. Portföydeki ürünlere baktığımızdaysa takım elbisenin genel ürünler içinde daha kârlı olduğunu söyleyebilirim. Gelecekte ise en kârlı alan kişiselleştirilmiş ürünler olacak.” Yatsan Satış ve Ticari Pazarlama Direktörü Serdar Sorfuk, mobilyada ve yatak kategorisinde de önemli bir değer göçünden bahsediyor. Sorfuk, şöyle özetliyor: “Mobilya şirketleri tasarım odaklı olma yoluna girip ünlü tasarımcılarla iş birliği yapmaya çalıştı. Pek çok mobilyacı da daha katma değerli olan yatak sektörüne girdi. Eskinin kârlı işi olan koltuk takımı, salon mobilyası satışı yerini tüketicinin uyku kalitesini artıran latex, visco ve akıllı yatak satışına bıraktı.” Kärcher Türkiye Genel Müdürü Gökhan Gökmen, endüstriyel temizlik sektöründe de önümüzdeki dönemde büyük bir değer göçü yaşanacağını düşünüyor. “Tüketici bilinci arttıkça deterjan+bez yerine daha hijyenik, kullanıcıya ve çevreye zararsız, ekonomik olan buharlı temizlik makineleri pazarı büyüyor” diyor.

~


OFİS VE KONUTTA KÂR NEREDEN GELECEK?
RAMADAN KUMOVA / FER YAPI YKÜ


Z KUŞAĞI BELİRLİYOR
Z kuşağının iş dünyasında yerini almasıyla birlikte çalışma anlayışı ve kültürü değişiyor. İletişimi sosyal medya aracılığıyla kurmayı tercih eden yeni kuşak alışkanlığı, ofis sektörüne de yansıyor. Bu değişimle birlikte, kutu kutu konumlanan çalışma alanları ve geleneksel ofisler yerini akıllı sistemlerle donatılmış çalışma ortamlarına bırakıyor. Kampüs ofis konsepti, iç mekan organizasyonlarında genç nesli masa başından kurtarıp verimli çalışması için sosyal alanlar sunarken, işvereni de akıllı sistemler sayesinde hem enerjiden hem gereksiz iş yükünden kurtarıyor.

 POLAT GÜLMAN / GÜLMAN GROUP YKB

AKILLI TEKNOLOJİLER 
Konut sektöründe dün katma değer oda sayısı ve metrekaredeydi. Bugün metrekarenin yerini sosyal tesislerin ve güvenliğin kalitesi aldı. Yarın ise konutta değer, sunulan aidata dahil hizmetler ve mimari öngörü ile planlanmış konularda olacak. Ofis ve ticari mülklerde ise en katma değerli ürün eskiden otoparklı binalardı. Bugün güvenlik prosedürleri, acil durum tahliyeleri, sunulan hizmetler öne çıkıyor. Yarın ise helikopterle ulaşım, binanın içindeki perakende ve yaşam alanları önem kazanacak. Akıllı ve yeşil binalarla elektrikli araç şarj istasyonlarına sahiplik değer yatacak.  

İBRAHİM BABACAN / BABACAN HOLDİNG YKB

KÂR GERİLEDİ 
Konut sektöründe kâr marjı eskiden daha yüksekti. Örneğin gayrimenkul yatırımı ve inşaatını birlikte yapan şirket, vergi öncesi 3 yılda tamamlanan bir projede yüzde 40-50 civarlarında kâr edebiliyordu. Bunun yıllara bölünmesiyle yıllık yüzde 15 civarında kâr elde edilirken, büyüyen piyasada ve rekabet ortamında bu rakam yıllık yüzde 10’unun altına kadar geriledi.



GIDADA KATMA DEĞER NEREDE?

GRAMAJ KÜÇÜLÜYOR
Pınar yetkilileri hızlı tüketim ürünlerinde yaşanan rekabeti ve müşteri tercihleri sonucu yaşanan değer göçünü şöyle açıklıyor: “Birim ürün gramajları küçülüyor, geleneksel ürünlerin yeni formlarda sunumu talep ediliyor. Ambalajlı sütte sade süt dışında yenilikçi ürünlerin pazara sunulması kategorinin rekabet tarzını değiştiren en önemli unsurlardan biri. Tüketici ihtiyaçlarını en iyi anlayan ve buna göre ürünlerini dizayn eden markalar pazarı yönlendiriyor.
YOĞURTTA ATIŞTIRMALIK DEĞERLİ Yoğurt kategorisinde katma değerli, atıştırmalık ürünler büyüyor. 2016 ve 2017 yılında bu alana yönelikler yeni ürünler pazara giriş yaptı. Peynir kategorisinde ambalajlı ürünlerin payı her yıl artıyor, açık peynir ise küçülüyor. Ambalajlı peynirde marka ve çeşitlilik sürekli artıyor. Ayran pazarı süt ve süt ürünleri sektöründe en hızlı büyüyen kategorilerden bir tanesi.
YENİ İÇECEK ALTERNATİFİ Tüketicilerin artan sağlıklı beslenme bilinciyle ayran pazarı olumlu etkileniyor. Ambalajlı su, sağlığa zararlı olarak algılanan şekerli-gazlı içeceklerden uzaklaşmak isteyen tüketiciler tarafından tercih ediliyor. 2011 yılından bu yana yüzde 13 bileşik büyüme gösteren pazardaki potansiyeli fark eden yabancı yatırımcılar pazarı etkileyen bir diğer önemli etken.”
PARÇALANMIŞ TAVUK Keskinoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı FEVZİ KESKİNOĞLU da gıdadaki değer göçünde tüketici alışkanlıklarına dikkat çekiyor. Keskinoğlu, şöyle açıklıyor: “Örneğin; çiğ ürünlerde bütün tavuk yerine baget, kanat, fileto gibi parçalanmış ve ideal gramajla pazara sunulan ürünler daha çok tercih ediliyor. Parçalanmış olarak pazara sunulan piliç eti ürünlerinin toplam pazardaki payı yaklaşık yüzde 40, Keskinoğlu olarak bizim üretimimiz de yüzde 50’nin üzerinde. Beş yıl sonra pazara sunulan çiğ piliç eti ürünlerinin yüzde 50’si parçalanmış ürünlerden oluşacak.”



"BANKACILIKTA DİJİTAL ÇOK ÖNEMLİ OLACAK"

EN KÂRLI ALAN
Bankacılık sektöründe en kârlı alan geçmişte menkul kıymetler ve hazine bankacılığıyken bugün bireysel bankacılık ve tüketici ve KOBİ kredileri öne çıkıyor. Uzmanlar önümüzdeki dönemde bankacılıkta değer göçünün dijital bireysel bankacılığa doğru kayacağını belirtiyor. Experian Türkiye Genel Müdürü MEHMET BOZACIOĞLU, şöyle açıklıyor: “Bugün bankalar 360 derece müşteri değerlendirmesiyle müşterinin kullandığı ve kullanabileceği tüm ürünleri analiz etmeye ve kararlarını buna göre şekillendirmeye çalışıyor. Gelecekte değerin özellikle maliyet avantajı olan, dijital kanallardan sunulan, penetrasyon oranı düşük ürün ve hizmetlerden yaratılması bekleniyor.”
ANA BELİRLEYİCİ Peppers&Rogers Group Türkiye Genel Müdürü SELİM UÇER de değer göçünün önümüzdeki dönemde dijitalleşmeyle hızlanacağını düşünüyor. Uçer, şöyle açıklıyor: “Dijitalleşme bir taraftan yeni teknoloji ve ürünleri daha hızlı ortaya çıkarırken bir taraftan da müşteri beklentilerini hızla değiştirecek. Dijitalleşme ile farklılaşan ürün ve müşteri deneyimi değer göçünde ana belirleyici olacak. Şirketler değişen trendleri çok iyi analiz edip o trendlerde öncü olmalı. Müşteri deneyiminde ciddi fark yaratacak ürün ve servis geliştirmeye öncelik vermeliler.”



Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz