Büyük arayış

Son günlerde CEO’ların dünyasında giderek yaygınlaşan bir eğilim var. Yeni fırsatları kollamak…

18.10.2018 11:22:000
Paylaş Tweet Paylaş
Büyük arayış

Yasemin Erdoğan

[email protected]

Türkiye’nin önde gelen head hunter’larından (Beyin avcısı) biri, insan kaynakları alanında son yıllarda görülmeyen önemli bir eğilimin öne çıktığına dikkat çekiyordu. Ona göre ekonomideki sıkışıklık ve olumsuz beklentiler, CEO’ları koltuklarından kaldırmayı, transfer etmeyi zorlaştırıyor. İK uzmanına göre, artık yeni dönemde başka bir eğilim var: “Geçmiş yıllarda CEO’ları transfer etmek için yüzde 20 artış yeterliydi. Şimdi büyük holding ve şirket olsa dahi, istenen ücret artışı yüzde 30-40 düzeyine çıkıyor. Bir yandan koltuklarından kaldırmanın zor olduğu CEO’lar varken, diğer tarafta ise arayışta olanların da sayısı artıyor.” Sadece bu insan kaynakları uzmanı değil, başka head hunter ve danışmanlardan da benzer haberler geliyor. Belirsizlik ortamı, iş piyasasındaki birçok dengeyi değiştirmiş durumda. Değişen dengelerden biri de yönetici sirkülasyonu… Üst düzey yöneticilerde sirkülasyon hızı geçmişin oldukça gerisinde. Ancak öte yandan bu veriyle tezat gibi görünen ilginç bir eğilim daha göze çarpıyor. Öyle ki uzmanlara göre CEO’ların iş değiştirme hızı azalsa da “tekliflere açık olma” refleksleri her geçen gün artıyor. Üstelik bu trend sadece CEO veya genel müdürlerde değil, tüm C seviyede göze çarpıyor. 

“Portföyümüzdeki üst düzey yöneticiler, son günlerde dikkat çekici bir şekilde tüm olasılıkları dinlemek ve bilmek istiyor. Bu eğilimde artış var” diyen Odgers Berndtson Yönetici Ortağı Ayşe Öztuna Bozoklar, özellikle yurt dışındaki fırsatların mutlaka incelendiğini vurguluyor. Egon Zehnder Türkiye Yönetici Ortağı Murat Yeşildere de eğilimi doğruluyor. Yeşildere, “İş hayatındaki yöneticilerin 3’te 2’sinin olası fırsatlara açık olduğu, teklifleri dinlemek istediği, hatta değerlendirebileceği verisi, uluslararası araştırmalarda da ortaya çıkan sonuçlarla örtüşüyor” diye konuşuyor. Capital’in araştırması, beyin avcılarının portföyünde yer alan “açıktaki CEO”ları mercek altına aldı. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye’nin önde gelen beyin avcılarının portföyünde aktif olarak fırsatlara bakan 600’e yakın CEO-genel müdür var. C seviye diğer pozisyonlar da eklendiğinde bu sayı binleri buluyor. 

PORTFÖYDEKİ CEO’LAR

Türkiye’nin önde gelen beyin avcıları, C seviyede iş değiştirme hızı azalsa da aktif arayışa geçen yönetici sayısında artış olduğunu belirtiyor. Uzmanlara göre bu hareket, üst yöneticilerin farklı ülke ve sektörlerde de “nabız tutma” refleksinden kaynaklanıyor. Beyin avcılarının portföylerinde, odaklanılan sektöre göre değişmekle birlikte 8-10’dan 100- 150’ye kadar artan sayıda aktif iş arayan üst yönetici var. Örneğin Adecco Group Türkiye’nin veri tabanında 45-50 üst düzey aday bulunuyor. My Executive Yönetici Ortağı Müge Yalçın, “Yılbaşından itibaren düşünürsek görüştüğüm 50- 60 kadar CEO oldu. Hepsi aktif iş arayışında diyemem ama tümü güzel bir teklif söz konusu olursa değerlendirmeye açık. Yaklaşık 30 kadarı da aktif iş arayışında olan eski yöneticiler” diyor. Msearch Danışmanlık Kurucusu ve Genel Müdürü Ali Midillili, “Sadece linkedin aracılığıyla ulaşan 20 civarında isim var. Bana direkt ulaşanlarla birlikte bu sayı 30’u buluyor” diye konuşuyor. One World Consulting’in veri bankasında 1.000 civarında C seviye aday var. Şirketin yönetici ortağı Tim Bright, şu bilgiyi veriyor: “Ancak bunların hepsi CEO değil. C seviye tepe yöneticiler. Yaklaşık yüzde 10-15’i, yani 100- 150 kişi aktif olarak iş arayışında diyebiliriz.” Russell Reynolds’ın Türkiye portföyünde ise aktif arayıştaki yönetici sayısı 90-100 civarında. Şirketin Türkiye Yöneticisi Burak Gorbon, şunları söylüyor: “Sürekli olarak başarılı CEO ve genel müdürleri takip ediyoruz. Onlarla tanışıyoruz ve veri tabanımızda bu yöneticilerle ilgili bilgilere sahibiz. Bir rol üzerinde çalıştığımız zaman bu yöneticilerle temasa geçerek ilgilerini test ediyoruz. Ben Orta Doğu ve Afrika’dan da sorumlu olduğum için Türk yöneticileri yurt dışı potansiyeli açısından da takip ediyorum.” 

ORTAK NOKTA VAR MI?

Beyin avcıları, son dönemde arayışta olan üst yöneticilerin benzer özellikleri olduğunu belirtiyor. Bu ortak noktaları hem yöneticilerin niteliklerinde hem arayış gerekçelerinde görmek mümkün. Korn Ferry Türkiye Genel Müdürü Banu Beste Başol, “Çoğunluğu iş hayatında 25 yılın üzerinde deneyimli, geçmişte çok başarılı projelere imza atmış, iyi eğitimli ve liderlik tecrübeleri yüksek kişiler” diyor. Başol’a göre bu profildeki adayları yeni arayışa iten temel motivasyon, farklı deneyimler edinmek. Adecco Group Türkiye İK Direktörü Akgül Can Beyhan da eğitim düzeyi yüksek bir profilin öne çıktığını belirtiyor. Beyhan’ın yorumları şöyle: “Bu dönemde aktif iş arayışı olan CEO’lara baktığımızda üç temel özellik görülüyor. İlki, açık fikirliler ve kendilerini geliştirmeye açıklar. İkincisi, arayıştaki her 5 CEO’dan 3’ü kendi çalıştığı şirketin içinde yetiştiği için sadık. Son ortak özellik ise Türkiye’nin dinamikleri gereği kriz ve stres yönetimi konusunda diğer ülke adaylarından daha deneyimliler.” Ortak niteliklerden bir diğeri de deneyim kazanılan kurumların ölçeği. Türkiye’de kurumsallaşmış yapılarda CEO değişikliklerinin sık yaşanmadığını söyleyen Russell Reynolds Türkiye yöneticisi Burak Gorbon, “Bizim gözlemimiz kurumsallaşmamış yapılarda daha sık bir değişim var” diyor ve nedenlerini şöyle paylaşıyor: “Şu anda iki CEO/genel müdür tipi öne çıkıyor: Birinci kategoride hiç iş değiştirmemişler var. Bu grupta bütün iş hayatını Koç Holding’de geçiren liderler ile P&G ve Unilever gibi global şirketlerde kariyer peşinde koşanlar yer alıyor. İkinci profil ise bir şekilde böyle bir kurumsal yapının dışına çıkan ve kurumsallaşmamış şirketlerde sık iş değiştiren, değiştirmeye mecbur kalan bir yönetici. İki grup arasında eğitim, sektör, yaş aralığı gibi farklar olduğunu düşünmüyorum. Daha çok kariyer tercihleriyle ilgili sonuçlar veya yöneticinin kontrol edemediği genel şartlar öne çıkıyor.

~

AĞIRLIK FİNANSTA MI? 

Tekliflere açık CEO’lar eğitim, yaş ve deneyim gibi kriterler açısından incelendiğinde de ortak noktalar göze çarpıyor. Örneğin, yeni fırsatları kollayan üst yöneticilerin daha çok satış, pazarlama ve finans kökenli olduğu görülüyor. Yaş aralığı ise 45-55 arasında yoğunlaşıyor. HRM Danışmanlık Yönetici Ortağı Ayşegül Davutoğlu, “Bizim portföyümüzdeki genel müdür ve CEO’ların çoğunluğu mühendislik mezunu. İşletme ve ekonomi üzerine yüksek lisans çalışmaları var. Yaş aralığının 47–55 olduğunu söyleyebiliriz. En ortak yönleri ise yurt dışındaki olası pozisyonlarla daha fazla ilgilenmeleri” diyor. Human Group Kurucu Ortak ve Genel Müdürü Gaye Özcan da benzer bir yaş aralığını dile getiriyor. Özcan’a göre en dikkat çeken ortak nokta ise güçlü akademik geçmiş. “Adayların birçoğu yüksek lisans yapmış kişiler” diyen Özcan, şu bilgileri veriyor: “Sektör olarak ağırlıklı endüstriyel ürün satan ya da üreten firmalar, perakende şirketlerinde çalışan ya da son dönemde ayrılmış kişiler. Kariyer geçmişlerindeki ortak bir diğer nokta da satış, pazarlama ya da finans kökenli olmaları.” One World Consulting Yönetici Ortağı Tim Bright ise arayıştaki CEO’ların birçoğunun mevcut pozisyonlarında mutlu olmadığını söylüyor. Bunun, önemli bir ortak nokta olduğunu dile getiren Bright, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Bu yöneticiler yeni bir ‘challenge’ arayışı içine giriyor. Mevcut şirketin, çok fazla gelişim fırsatı sunmaması, daha fazla yatırım yapmaya istekli olmaması da yeni fırsatları takip etme gerekçeleri arasında sayılabilir. Bunun yanı sıra arayış içinde olan CEO’ların ortak sıkıntılarından biri de yönetim kurulu ve şirket sahipleriyle hem stratejik hem kişisel olarak verimli bir iletişimde olmamaları.” 

AŞIRI HAREKETLİ SEKTÖRLER

Beyin avcılarına göre yeni fırsat peşindeki yöneticiler özellikle enerji, hızlı tüketim ve teknolojide yoğunlaşıyor. Adecco Group Türkiye İK Direktörü Akgül Can Beyhan, özellikle bilişim, dijital, gıda, medikal ve enerjide göreceli olarak hareketlilik olduğunu belirtiyor. Fırsatların yakından takip edildiği diğer alanlar ise finans ve turizm. My Executive Yönetici Ortağı Müge Yalçın, bu iki sektördeki hareketliliğin yakın gelecekte süreceğini düşünüyor ve nedenlerini şöyle açıklıyor: “Finans ve turizmde çok hareketlilik var. Sadece CEO’larda değil, genel olarak C seviyede bir değişim gözlüyoruz. Bu değişimin devamının da geleceğini düşünüyoruz. Nedenine bakacak olursak, turizmdeki durum, sektörün önümüzdeki döneme ilişkin olumlu beklentilerinin yükselmesine bağlı. Finanstaki hareketliliğin arkasındaki neden için bunu söylemek zor. Buradaki hareket faktörünün, yaşanan olumsuzlukların sonucu yada negatif beklentilere hazırlık amacıyla olduğunu düşünüyorum.” Egon Zehnder Türkiye Yönetici Ortağı Murat Yeşildere ise arayıştaki yöneticilerin tüketim sektöründe yoğunlaştığını belirtiyor. Yeşildere, fırsatları takip eden yöneticilere ilişkin şu yorumu yapıyor: “Genel olarak hizmetler sektöründe yeni fırsatlara ilginin daha yüksek olduğu inancındayım. İlaç, bankacılık ve endüstri sektörlerinde ise yeni fırsatlara yönelik dönemsel ilgi nispeten daha az. Ayrıca şahıs veya aile şirketlerinde çalışan CEO’ların ani hareketlilikten rahatsız olarak fırsatlara daha açık olduğunu gözlemliyorum.

PATRONLAR NE İSTİYOR?

Peki üst düzey yöneticiler yeni iş fırsatları için nabız yoklarken patronlar cephesinde tablo nasıl? Arayıştaki CEO’ların öne çıkan nitelikleri ve talepleri, şirketler tarafında karşılık buluyor mu? Uzmanlara göre patronlar son dönemde özellikle yurt dışı deneyimli CEO’lara ilgi gösteriyor. Kriz yönetimi ve değişimi yönetmek, ‘ideal CEO’nun yeni kriterleri arasında. My Executive Yönetici Ortağı Müge Yalçın, “Patronlar şirketi sahiplenen ve sorumluluk üstlenen CEO arıyor” diyor ve ekliyor: “Özellikle kriz beklentisinin olduğu dönemlerde yönetim kurulunu doğru yönlendiren ve alınan kararları hızla hayata geçiren CEO’larla çalışmak tercih ediliyor. Bir de son zamanlarda yurt dışı deneyimi olan CEO’lar öne çıkıyor.” Randstad Stratejik Çözümler Müdürü Ener Öztürk, “Patron penceresinden bakıldığında, değişime açıklık ve adaptasyon, motivasyon ve ilham yeteneği, güçlü ilişki kurma kabiliyeti aranan nitelikler arasında” diyor. Egon Zehnder Türkiye Yönetici Ortağı Murat Yeşildere de “değişimi yönetme becerisinin” giderek daha fazla talep edildiğini vurguluyor. Yaş faktörü ise geçmişe kıyasla önemini yitirmiş durumda. Msearch Danışmanlık Kurucusu ve Genel Müdürü Ali Midillili, “Yaştan ziyade fonksiyonel beceriler, lisan kabiliyeti, iletişim kurma becerileri ve sektörel bilgi ön planda” diye konuşuyor. Uzmanların bu gözlemlerini patronlar da doğruluyor. Netlog Yönetim Kurulu Başkanı Şahap Çak’a göre ideal bir CEO’nun taşıması gereken nitelikler şöyle: “Öncelikle işini sevmeli. İstikrarlı, düzenli ve sosyal olmalı.” Yeşim Tekstil CEO’su Şenol Şankaya ise şu yorumu yapıyor: “Uzmanlık benim için en önemli kriter. Bunun dışında takım oyununa adapte olabilecek, pozitif karakterde arkadaşlarla çalışmaya dikkat ediyorum. Performans konusunda çok hassasım. Eğer beklediğim performansı alamıyorsam ve iş etik değerlerini kendisinde göremiyorsam yolları ayırıyoruz.”

~


AYŞE ÖZTUNA BOZOKLAR ODGERS BERNDTSON YÖNETİCİ ORTAĞI
GELECEK YOKSA ARAYIŞ BAŞLIYOR

 AÇIKTAKİLERİN PROFİLİ 
Aktif iş arayışında olan yöneticilerin yeni deneyimlere daha açık olan, farklılaşmayı hedefleyen profiller olduğunu söyleyebiliriz. Bulundukları sektörde gelecek görmemeleri, stratejik hedeflerle ilgili yönetim kurullarıyla hemfikir olmamaları da öne çıkan nedenler arasında. Aktif arayıştaki yeni yöneticilerin diğer özelliği ise geçmişe göre daha az kıdemli olmaları. Bunda hem gençleşen iş gücünün hem de ihtiyaç duyulan yeni nesil yetkinliklerin etkisi var. PATRON NE YAPMALI? Günümüzde belirsizliği yönetebilmek çok kritik. Bu doğrultuda içerideki CEO’nun bile performansını sürekli gözden geçirmek gerekiyor. Yönetim kuruluna çok önemli görevler düşüyor. CEO’nun sürdürülebilir performansı için doğru bir izleme yapılması önemli. Ayrıca etkin yönetilemeyen yedekleme süreçlerinde CEO adayı olmadıklarını fark eden birçok parlak yönetici ayrılma kararı alıyor. Bu tür risklere meydan vermemek için izleme, değerlendirme ve gelişimi destekleme süreçleri devrede olmalı.



CEO-PATRON UYUMUNDA 5 KRİTİK FAKTÖR

GÜVEN 
Bazı durumlarda atılan imzalar, tahmin edilenden çok daha kısa ömürlü oluyor. Tabii bunun birçok farklı nedeni olabiliyor. Egon Zehnder Türkiye Yönetici Ortağı Murat Yeşildere, güven konusunun altını çiziyor. Yeşildere, “İnişli çıkışlı dönemlerde güven kritik önem taşıyor. Birbiriyle çelişen yaklaşımlar zaman zaman anlaşmaların zorlaşmasını veya uzamasını beraberinde getiriyor” diyor.
UYUM Şirket kültürüne uyum, bir diğer önemli başlık. Korn Ferry Türkiye Genel Müdürü Banu Beste Başol’un yorumları şöyle: “Kişi ile şirket arasında kültürel uyum olması çok önemli. A şirketinde çok başarılı olmuş bir kişi aynı işi yapan B şirketine geçtiğinde kurum değerleriyle uyuşamadıysa maalesef başarılı olamayabiliyor. Patron ile CEO arasında iş yapış tarzı ve iş sonuçlarına dair beklentilerin farklılığı da kan uyuşmazlığının temel nedenleri arasında.”
ŞEFFAFLIK Yetki ve bağımsızlığın altını çizen One World Consulting Yönetici Ortağı Tim Bright, şunları söylüyor: “Şeffaflık ve kurumsal yönetim çok kritik. CEO, yönetim kurulu ve şirket sahipleri arasında net bir anlayış olması gerekiyor. Ayrıca şirketin nasıl yönetileceği konusunda da bir uzlaşma olmalı. Yönetim kurulunun ve CEO’nun iş tanımı çok net yazılmalı.”
YETKİ DEVRİ Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı, en sık rastlanan uyuşmazlığın patronların CEO’ların yetki alanlarına müdahalesi olduğunu söylüyor. Netlog Yönetim Kurulu Başkanı Şahap Çak da aynı fikirde. “Kan uyuşmazlığında bence genellikle patronlar suçlu” Çak, şöyle devam ediyor: “Türkiye’deki patronlar bir türlü güçlerinden vazgeçmek istemiyor. Bu durum da sıkıntı yaratıyor.”
İLETİŞİM Kütahya Porselen Yönetim Kurulu Başkanı Sema Güral Sürmeli, tüm sorunların temelinde iletişimsizlik yattığını düşünüyor. Sürmeli, “Genellikle uyuşmazlık, ‘elini taşın altına koyma’ konusunda ortaya çıkıyor. Siz yöneticilerinize gereken güveni verdiğinizde onlar da ellerini taşın altına koyarak gerekeni yapıyor” diyor.



NASIL BİR CEO ARIYORLAR?

“UYUMLU OLMALI” 
Orka Group Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu’na göre iyi bir CEO’nun her şeyden önce ekibiyle uyum içinde olması gerekiyor. Orakçıoğlu, ekliyor: “Ekibin enerjisini artıran ve sorumlulukları delege edebilen bir yapıda olmalı. Yol gösterici olabilmek çok önemli. Aradığımız nitelikler arasında en önemlisi takip yeteneği. Yetki verip sorumluluk yüklediğiniz kişinin iş performansının mutlaka takip edilmesi ve fayda maliyet analizinin yapılması olmazsa olmaz bir niteliktir.”
“İŞİ SAHİPLENMELİ” Helvacızade Gıda CEO’su Mevlüt Büyükhelvacıgil’e göre de iyi bir üst düzey yöneticinin taşıması gereken özellikler şöyle: “Her zaman benden daha akıllı bireylerle çalışmayı istemişimdir. Tüm dünya pazarlarını inceleyerek fırsatlar yakalayan ya da yaratan üst düzey yetkililer her zaman daha ön sıradadır. İyi bir üst düzey yöneticinin, kendi özel hayatında da sosyal hayatında da şirketini temsil ettiğini düşünüyorum. Aslında aynı dili konuşmak, aynı hedefe sahip olmak ve ‘şirketi kendi şirketiymiş gibi görme’ kavramları çok önemli. Çünkü işini sahiplenince başarının gelmemesi için hiçbir neden yok.”
“VİZYON ŞART” Arge Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Yılmaz Argüden, iyi CEO’nun niteliklerini şöyle sıralıyor: “Şirket için açık bir vizyon belirleme ve tüm faaliyetleri bu vizyon doğrultusunda odaklama yeteneği çok önemli. Sağlam etik değerlere sahip olması gerekli. Ayrıca iletişim yeteneklerinin ve motivasyonunun yüksek olması gerekiyor. İyi liderlik aynı zamanda iyi bir koçluktur. Dolayısıyla, insanları iyi değerlendirmek kadar onları iyi geliştirebilmek de önemli bir CEO özelliğidir.”


Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz