“ASIL ENFLASYONU YENİ SEZONDA GÖRECEĞİZ”

“2022’de hazır giyim fiyatlarında yıllık bazda en az yüzde 60 artış olacak. İhracatta ise birim fiyatların yüzde 20 artacağını öngörüyorum.”

 1-Hazır giyim rakamlarla 2020’yi nasıl kapattı? Sektör 2021’i nasıl geçiriyor?

Hazır giyim, 2020’de pandeminin olumsuz etkisini en çok hisseden sektörler arasında yer aldı. Bütün olumsuzluklara rağmen 17,1 milyar dolarlık ihracata imza attık. 2020’de Türkiye genel ihracatı yüzde 6,3 daralırken hazır giyimde yılı 3,1 kayıpla tamamladık. Geride bıraktığımız yıl hazır giyim iç pazarı da daraldı. BKM verilerine göre 2019’da 89,3 milyar TL olan kartlı hazır giyim ve aksesuar harcamaları 2020’de 80,1 milyar TL’ye geriledi.

Pandemi döneminde tedarik zinciri kırıldı, özellikle Avrupa merkezli küresel markalar Çin gibi uzak ülkeler yerine tedariklerini yakın coğrafyalardan yapma arayışına girdi. Bu nedenle 2021’de yoğun bir siparişle karşı karşıya kaldık. Sektörün kapasite kullanımı ekimde yüzde 82,7’ye ulaştı. Yoğun talep artışının ihracata pozitif yansıması oldu. Ocak-ekim dönemindeki ihracatımız,16,7 milyar dolara ulaştı. Yılı büyük olasılıkla 20 milyar doların üzerinde tamamlayacağız.

Hazır giyim iç pazarında da 2021’de büyük bir canlılık var. 2020’nin Ocak-Eylül döneminde 54,9 milyar TL olan hazır giyim ve aksesuar kartlı harcamaları, bu yılın aynı döneminde yüzde 76 artışla 92,4 milyar TL’ye yükseldi.

2-Hammadde fiyatları ne kadar arttı? Kriz en çok hangi hammaddelerde yaşanıyor?

Son bir yıla baktığımızda hammadde fiyatlarında dolar bazında ortalama yüzde 50 düzeyinde artış oldu. Üretimdeki artışa paralel olarak bu yıl globalde emtia ve hammaddeye yoğun bir talep var. Arzın talebi karşılayamamasının yanı sıra tedarik zincirindeki kırılma, navlun ve lojistik maliyetleri hammadde sıkıntısının daha çok hissedilmesine neden oluyor.

Hazır giyim özelinde konuşmak gerekirse en çok pamuk ipliğinin tedarikinde sıkıntı çekiyoruz. Hammadde tedarikindeki gecikmeler, bizim termin süremizin de uzamasına neden oluyor. 

3-Bu artışın ürün fiyatlarına ve enflasyona etkisi ne oldu?

Hammadde maliyetlerindeki artışın tüketiciye esas yansımalarını yeni sezon ürünleri raflara çıktığında göreceğiz. 2022’de hazır giyim fiyatlarında yıllık bazda en az yüzde 60 düzeyinde artış olacağını söyleyebilirim. İhracatta ise birim fiyatların yüzde 20 düzeyinde artacağını öngörüyorum.

4-Krizin Türk hazır giyimcisine yansıması nasıl oldu? 

Hazır giyim sektörü uzun zamandır düşük kâr marjıyla çalışıyor. Hammadde maliyetlerindeki artışla birlikte kâr marjımız daha da daraldı. Kârsızlığa bağlı finansman sıkıntısı nedeniyle sektörün ihtiyacı olduğu halde yatırımlarımız gecikiyor.

5-Sektör hammadde kriziyle baş etmek için ne gibi yöntemler kullanıyor?

Yoğun bir sipariş talebiyle karşı karşıyayız. Talebe yanıt verebilmek için yurt içinden tedarik edemediğimiz hammaddeyi ve ara malları yüksek maliyetle de olsa ithal ediyoruz. Üretimde ise kısa vadeli olan planlarımızı finansman sıkıntısı nedeniyle orta ve uzun vadeye yaymaya çalışıyoruz.

6-Hammadde krizinin Türk hazır giyim sektörüne faturası nedir? 

Hammadde maliyetleri nedeniyle fiyat tutturamama riskiyle karşı karşıyayız. Eğer soruna kısa vadede çözüm üretemezsek rekabet gücümüz zayıflayacak ve konjonktürel olarak ülkemize dönen siparişleri kaçırma riskiyle karşı karşıya kalacağız.

7-Krizin ne zaman normalleşmesini bekliyorsunuz? 

Bu konuda kesin bir öngörüde bulunmak zor. Ancak Haziran 2022’den önce bir normalleşme ön görmüyorum.

8-Hammadde krizinin çözülmesi için sektörün devletten beklentisi nedir?

Pandemi döneminde tekstil ihracatı çok arttı. Yakın pazar ciddi şekilde Türkiye’ye yöneldi. Bizim bu dönemde ihtiyacımız olan hammaddeye içeriden veya ithalat yaparak hızlı ve doğru bir fiyatla ulaşmamız gerekiyor. Müşterilerimizin talep ettiği ürünlerin bir kısmı Türkiye’de üretilmiyor. İstedikleri ürünü üretebilmemiz için ara mamul ithalatı yapmamız gerekiyor. Söz konusu ara mamullerde vergi ve anti damping vergisiyle karşı karşıya kaldığımızda ürünün maliyeti arttığından ihracat fiyatımız yükseliyor. Rekabet gücümüzü kıran bu vergilerin bir yıllık dönem için kaldırılmasını talep ediyoruz. Ayrıca ihracatın belli bir oranı kadar iplik veya kumaş ithalatına izni verilmesini öneriyoruz.

9-Türkiye, yerli üretimle bu konuda kendisi çözüm yaratabilir mi? 

Türkiye hazır giyimde entegre altyapıya sahip bir ülke. İhtiyacımız olan ara malların önemli bir bölümü zaten yurt içinde üretiliyor. Yurt içinde üretimi çok daha pahalıya mal olacak bazı ara malları ise ithalat yoluyla tedarik ediyoruz.

10 SORU: TEKSTİLDE HAMMADDE KRİZİ

Geride bıraktığımız yılda normalleşme adımları sonrası ertelenen talebin harekete geçmesiyle tüm emtia fiyatlarında ani yükseliş yaşandı. Bunlar arasında iplik hammaddesi olan pamuk, polyester elyaf ve viskon da yer aldı. Artan kur ve pandemi nedeniyle Türkiye’ye kayan talebe bağlı olarak yerli üreticilerin ihracata yönelmesi ve ithalata ek vergi uygulaması tekstil üreticilerinin bu hammaddelerde sıkıntı yaşamasına yol açtı. TGSD Başkanı Ramazan Kaya, son bir yılda hammadde fiyatlarında dolar bazında ortalama yüzde 50 düzeyinde artış olduğunu ve Haziran 2022’den önce krizden çıkılmasını beklemediğini söylüyor. Kaya, krizin enflasyona olası etkisini ise şöyle özetliyor:

“Hammadde maliyetlerindeki artışın tüketiciye esas yansımalarını yeni sezon ürünleri raflara çıktığında göreceğiz. 2022’de hazır giyim fiyatlarında yıllık bazda en az yüzde 60 düzeyinde artış olacağını söyleyebilirim.”

KUR ARTIŞI İHRACATÇIYA YARIYOR MU?

Kamuoyunda kur artışının ihracatçıya yaradığı şeklinde bir algı var. Oysa biz de üretim yapmak için yurt dışından dövizle hammadde ve ara mal ithal ediyoruz. Özellikle kurdaki sert dalgalanma dönemlerinde projeksiyon yapmakta ve fiyat tutturmakta çok zorlanıyoruz.

Ayrıca hammadde maliyetlerindeki artışa rağmen TL’deki değer kaybı nedeniyle alıcıların indirim talepleriyle karşı karşıya kalıyoruz.