ABD faizlerinde erken yükseliş piyasaları sarstı

Taksim olaylarıyla başlayan piyasa sarsıntısı, 19 Haziran’da ABD Merkez Bankası FED’in açıklamalarıyla adeta bir depreme dönüştü. FED Başkanı Ben Bernanke, ABD ekonomisinin beklenenden daha hızlı düzeldiğini, dolayısıyla ek parasal genişlemenin beklenenden daha erken bitirileceğini açıklayınca ABD’de tahvil faizleri yüzde 2’den yüzde 2,5’a yükseldi. Bunun etkisiyle tüm dünyada paranın maliyeti artmaya başladı. Tüm para birimleri dolara karşı değer kaybetti, faizler yükseldi ve borsalar düştü.

ABD faizlerinin ani yükselişi bilhassa Türkiye'nin de aralarında yer aldığı gelişmekte olan piyasaları (GOP) olumsuz etkiliyor. Çünkü son yıllarda küresel çapta hakim olan düşük faiz ortamında daha yüksek getiri arayışı ile GOP’lara çok fazla küresel sermaye girmekteydi. Şimdi bu paranın bir kısmı çıkıyor. JP Morgan’ın bir araştırmasına göre toplam sermaye hareketlerinin sınırlı bir kısmı olsa da FED’in Eylül 2012’de başlattığı parasal genişlemenin son safhasından (QE3) bu yana GOP hisse borsa yatırım fonlarına (ETF) giren sermayenin üçte ikisi şubattan beri çıkmış durumda. Türkiye ise bu çıkışları daha yeni hissetmeye başladı. Çünkü mayıs ayındaki kredi notu artışı Türkiye’ye sermaye girişlerinin devamını sağlamıştı. FED’in açıklamasından sonra Türk piyasalarının benzer ülkelere göre çok daha sert tepki vermesinin ana nedeni bu geç tepkidir diyebiliriz. Haziranın ilk yarısında yaşadığımız Gezi Parkı olaylarının piyasa etkilerini geçici görmekle birlikte Türk siyaseti üzerindeki orta ve uzun vadeli etkilerini zamanla değerlendireceğiz.

PİYASADA DÜŞÜŞLER ALIM FIRSATI MI?
Gelinen noktada piyasaları dalgalı ve zor bir yaz bekliyor. Türkiye piyasalarında genelde 2 yıl civarı süren yükselişleri yaklaşık 3-6 aylık düzeltmeler takip eder. 2011’de yaşanan düzeltmede borsa yüzde 16 düşmüştü; bu kez (21 Haziran itibarıyla) yüzde 21 düştü. Daha önce yaşanan düşüşler ise 2008 global krizinde yüzde 49, 2006 düzeltmesinde ise yüzde 29 idi. Bu düzeltmelerin hiçbirinde Türkiye ekonomisi, 2001 veya 1994 krizi benzeri bir ekonomik çöküntü yaşamadı. Dolayısıyla bu düşüşlerde borsada hisse alanlar bir yıla varmadan ciddi kazançlar elde etti. Grafikte gösterdiğimiz gibi her düşüşte borsada endişe seviyesini ölçen oynaklık (100 günlük standart sapma) ciddi şekilde artıp yüzde 30’u aşıyor; ucuzlayan fiyatlara rağmen yatırımcıyı riskten ve hisse senedinden kaçmaya itiyor. Bunun tersini yapıp da deyim yerindeyse elini taşın altına sokabilenler kazanıyor.~

Yaşadığımız 2013 düzeltmesinin de benzeri bir piyasa düzeltmesi olarak 3-6 ayda atlatılacağı hükmüne varabilir miyiz? ABD’de faizlerin artmaya başlaması orta ve uzun vadede gelişmiş ülke ekonomilerinde toparlanma işareti. Gelişmekte olan ülkeler de bu sürece bir süre sonra iştirak edecek, ancak kısa vadede küresel sermayenin yer değiştirmesi nedeniyle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin aleyhine döviz kuru ve faiz hareketleri yaşanabilir.

Türkiye bu sürece, daralmış olmakla birlikte halen yüksek bir cari açıkla giriyor. O yüzden döviz kurlarında ve faizlerde yükseliş benzer ülkelerden daha fazla olabilir. Finansal piyasalar bundan ilk planda zarar görse de ekonomik olarak cari açığın daralmaya devam etmesi bu sürecin artısı olacak. Yani yaz aylarında yaşanan kayıplar yılın ikinci yarısında geri alınabilir. Bu süreçte yatırımcıların döviz satıp yükselen seviyelerden faize ve düşen değerlerden borsaya girmesini öneriyoruz.

Bunu yapmak için yatırım fonları ve bireysel emeklilik fonları uygun enstümanlardır. En uzun vadeli fonlar olan BES fonlarında yüzde 15 olan hisse senedi oranını yükseltmek için bu düzeltme uygun bir fırsat sunuyor.