Akıllı kartlar pazarı ve NFC

Türkiye, 104 milyon akıllı kart kullanımıyla 3’üncü sıradadır. Kredi kartlı alışveriş cirosunda İngiltere 521 milyar Euro ile 1’inci, 283 milyar Euro ile Fransa 2’nci, 163 milyar Euro ile Almanya 3’üncü, 129 milyar Euro ile İtalya 4’üncü ve 72 milyar Euro ile Türkiye 5’inci sıradadır. Bu cirolar, kişi başına gelirden kısmen bağımsız olarak kart kullanım alışkanlıklarıyla ve işlem sayılarıyla ilgilidir.
Akıllı kart ödeme sistemlerinin iki ana oyuncusundan biri ATM’ler, diğeri ise POS cihazlarıdır. Türkiye’de ulusal ve yabancı bankalara ait halen 22 bin ATM cihazı sayısının, 2010’da 36 bine yaklaşması hesaplanmaktadır. Bankalardaki stoklarla birlikte POS cihazları sayısı ise 2 milyona ulaşmıştır. Fransa, toplam 1,3 milyon POS cihazıyla Türkiye’nin gerisindedir. Türkiye POS cihazı pazarının yüzde 52’sine Fransız Ingenico firması, yüzde 48’ine ise Amerikan Verifon şirketi hakimdir.
AVRUPA’NIN 4’ÜNCÜ BÜYÜK PAZARI  Ingenico’nun CEO’su Philippe Lazare’ye göre Türkiye Avrupa’nın 4’üncü büyük ödeme sistemleri pazarıdır ve her yıl 500 bin yeni POS cihazı sipariş etmektedir. Ülkemizdeki her banka, müşteri kaybetmemek için kendi POS cihazının kullanımını teşvik etmeyi; diğer bankalarla ortak POS cihazı edinmeye yanaşmamayı yeğlediğinden Ingenico ve Verifon için Türkiye en cazip pazarlardan biridir. Global pazarlardaki toplam 40 milyon POS cihazının yüzde 5’i Türkiye’de kullanımdadır. Ingenico’nun kendi ülkesi Fransa’daki cirosu, Türkiye’de yaptığından sadece 20 milyon Euro fazladır. POS cihazı pazarımıza üçüncü bir üreticinin (yerli) girmesi piyasa profesyonellerince yakından izlenmektedir. Ancak Ingenico’nun ve Verifon’un 3’üncü üreticiye pazar kaptırma gibi bir lüksleri ve niyetleri yoktur. Ingenico, Kuzey Kore’de dahi POS cihazı üretimi yaparak rakiplerini fiyat açısından zorlamaktadır. İtalya POS cihazı pazarında damping yaparak piyasadaki rakiplerini silmiştir. Türkiye’de de yeni bir oyuncuya aynı şeyi yapma gücü vardır. Diğer taraftan TÜBİTAK’ın ulusal bir POS platformu kurulumuna öncülük etme kararlılığı biliniyor. Bu kararlılığın ticari bir konsepte oturtulması; İş Bankası, Akbank ve Yapı Kredi gibi ulusal bankaların, EMV’li POS cihazı üretecek güçteki şirketlerle ortak bir platformda buluşturulması halinde rekabet şansı doğabileceği, uzmanların ortak görüşüdür.
Türkiye, Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) öncülüğünde 2006 Haziran itibarıyla şifreli döneme, 2007 hazirandan itibaren de çip&pin’e geçti. Böylece Visa ve Mastercard tarafından bir Avrupa sertifikasyonu (standardı) olarak geliştirilen EMV’ye (Europay Mastercard Visa) geçen 3’üncü  ülke oldu. EMV’ye geçişle birlikte Türkiye, ödeme sistemleri pazarının ana oyuncuları arasına katıldı ki bu başarıda BKM önemli rol oynadı. BKM’nin iş geliştirme direktörü Feza Tarhan’a göre Ocak 2009 itibarıyla EMV’li kredi kartları oranı yüzde 100’e, EMV’li POS oranı yüzde 100’e ve EMV’li ATM oranı yüzde 95’e çıkarıldığı için kayıp/çalıntı oranlarında yüzde 80, ATM sahtekarlıklarında yüzde 48 azalma oldu.
TEMASSIZ POS TERMİNALLERİ Temaslı ve temassız kartların kullanıldığı alanlar şöyle sıralanabilir: Karayolları gişeleri, toplu taşıma araçları, stadyumlar, metrolar, kampüsler, otoparklar ve taksiler.
Dünyada 42 milyon temaslı, 2,5 milyon temassız kart kullanımı vardır. 2011’de temaslı  kart kullanımı 38 milyona  düşecek, temassız kart kullanımı ise 9 milyona yükselecektir.
YAKIN ALAN İLETİŞİME (NFC) GEÇİŞ HIZLANIYOR  ‘Göster Geç’ ya da ‘Gör Geç’ olarak adlandırılması beklenen NFC, yakın gelecekte kurallara ve standartlara bağlanarak mobil platformlar kanalıyla ödemelerde önemli seçenek haline gelecektir. NFC’ye geçildiğinde: Çapraz pazarlama ve satış, yöreye ve müşteri profiline yönelik sadakat programları, bireye yönelik promosyonlar ve elektronik kupon üretimi hizmetleri cep telefonlarında yapılabilecektir. Mastercard’ın yaptırdığı pilot uygulamaya göre NFC’ye ilişkin müşteri dönüşleri özetle şöyle: * Toplu taşıma ödemeleri cep telefonlarının 2’nci en önemli işlevi, * On kişiden 9’u NFC’li cep telefonu kullanmaktan mutlu, * Müşterilerin yüzde 70’i özellikle küçük tutarlı ödemelerde  kullanımı pratik buldu. Aynı pilot çalışmaya göre NFC’nin operatörlere ve bankalara yapacağı katkılar şöyle sıralanıyor.
A) BANKALAR AÇISINDAN * Katılımcılar pilot uygulama süresince normalden daha az nakit para taşıdıklarını, * Yüzde 68’i NFC kartlarını devam ettirmek veya yenilemek istediklerini, * Üçte biri başka bir bankaya geçebileceğini,
B) OPERATÖRLER AÇISINDAN * Katılımcıların çoğu operatörlerini değiştirebileceklerini, * NFC’nin yeni cep telefonu alırken yönlendirici olacağını, * 10 kullanıcıdan 9’u NFC uyumlu cep telefonunu yeğleyeceğini belirtmiştir. 2013 yılında Türkiye’deki mobil telefonların yüzde 25’inin NFC uyumlu hale geleceği ve dünyada öncü ülkelerden biri olacağı uzmanların öngörüsüdür.
Not: Bu makalenin hazırlanmasında BKM İş Geliştirme Direktörü Feza Tarhan’ın çalışmasından yararlanılmıştır.