Fırsat Hesabı

Aslında bütün hesaplar, Türkiye’nin 2023 stratejisi doğrultusunda yapacağı sıçrama üzerine yapılıyor. Buna göre gelecek 10 yılda bankacılık 3,5 kat artışla 5,5 trilyon TL’ye ulaşacak. Sigortada da elementer branşta 5, hayatta 6 kat prim artışı olacak.

Kıdem tazminatı fonları ve ikinci basamak emeklilikle BES, 16 kat artışla 400 milyar TL’yi hedefliyor. Faktoring 240 milyar TL, leasing ise 40 milyar TL’ye ulaşmayı planlıyor. Bunlar iyi gün hesapları. Bütün kategorilerde, herhangi bir kazaya karşılık “kara gün” hesapları da yapılmış durumda. Ancak kötü senaryolarda bile finansın bütün alanlarında hareket var.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Aslında 2023, Türkiye için önemli. Çünkü hedef, dünyanın en büyük 10’uncu ekonomisine ulaşmak. BDDK ve TÜİK, 10 yıl sonra Türkiye’nin milli gelirinin 4 trilyon TL’ye ulaşacağı öngörüsünde bulunuyor.

Bu olumlu projeksiyonlar, reel sektörü, holdinglerden KOBİ’lere kadar her alanda büyümede fonlayan finans alanının iştahını kabartıyor. PWC de 10 yıl sonra Türkiye’de kişi başına düşen milli gelirin, bugünün iki katına, yani 20 bin dolara kadar çıkacağını öngörüyor.

PWC, 2050 raporunda Türkiye’de bankacılığın 2010-2050 döneminde, gelişmiş ülkelerdeki yüzde 1-3 büyümesine rağmen, aktif büyüklükte yıllık yüzde 7 büyümeye ulaşacağı tahmininde bulunuyor. Bu pembe tablonun hayata geçmesi durumunda tüm finans alanları 10 yılda en az 3’e katlanarak büyüyor. Ancak finans kurumları, kötü senaryoları da başuçlarında tutuyor.

BANKACILIK 5,5 TRİLYON TL'YE ÇIKACAK
Bankacılık, çizilen olumlu tabloda en önemli büyümeyi bekleyen alan... Yapı Kredi CEO’su Faik Açıkalın ve TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici, en iyi senaryoyla bankacılığın 10 yıl sonra ülke GSYH’sinin yüzde 130 büyüklüğüne ulaşacağını öngörüyor.

Yapı Kredi CEO’su Faik Açıkalın, “2023’te sektörün aktif büyüklüğünün 5,5 trilyon TL’ye ulaşmasını bekliyoruz” diyor. Bu rakam, bugünkü 1,6 trilyon TL büyüklüğün 3,5 kat artması demek, BDDK, TÜİK’e göre ise 2023’te sektörün aktif toplamının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 114’e çıkacak ve 4,5 trilyon liraya ulaşacak.

Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, “2023’te en iyi ihtimalle milli gelire eşit bir kredi hacmine ulaşırız” diyor. Faik Açıkalın ise biraz daha temkinli, 10 yıl sonra kredi büyüklüğünün GSYİH’ye oranının yaklaşık yüzde 85’ine ulaşarak 3,5 trilyonTL’ye ve toplam mevduatların da 3 trilyon TL’ye ulaşmasını bekliyor.

Ancak global ekonomideki olumsuzlukların daha ciddi seviyelere ulaşması ve Türkiye’nin beklenenden düşük büyüme olasılığı da düşünülüyor. Leblebici, en kötü senaryoda bankacılık sektörünün büyüklüğünün, bugün olduğu gibi ülke GSYH ile eşit olacağını belirtiyor. Bu da 4,1 milyar TL gibi bir büyüklük anlamına geliyor. Kredilerin de GSYİH’ye oranı yüzde 70’lerde kalacak.

SİGORTADA FARKLI HESAPLAR
Sigorta alanı için farklı tahminler mevcut. Boston Consulting Group Yönetici Ortağı Burak Tansan, “Elementer sigorta primlerinin, 2012 sonunda 17 milyar lira seviyesinden yıllık yüzde 13 artışla 2023’te yaklaşık 65 milyar TL’ye çıkmasını bekliyoruz.

Hayat sigortalarındaysa 2012 yılı sonunda 2,7 milyar TL olan prim üretiminin, yıllık yüzde 14 büyümeyle 12 milyar TL’ye ulaşmasını öngörüyoruz” diyor. Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Recep Koçak’ın tahminleri ise elementer branşta 63 milyar TL ve hayat sigortalarında 16 milyar TL’lik prim üretimi üzerine kuruluyor.

Ak Sigorta Genel Müdürü Uğur Gülen, daha pembe bir tablo çiziyor, elementer branşta pazarın 5 kattan fazla büyüyerek 85-90 milyar TL prim yakalanacağını söylüyor. Recep Koçak, iyi senaryoda tamamlayıcı sağlık sigortasının devreye girmesiyle 8 milyondan fazla bireyin özel sağlık sigortasına dahil olacağını hesaba katıyor.

Hayat sigortaları tarafında 2012’de 17 milyon olan poliçe sayısının 2023’te 30 milyonu geçmesi bekleniyor. Uğur Gülen, “Büyüklükte milli gelirin yüzde 2’sinin altında kalan her senaryoyu, kötü senaryo olarak görebiliriz” diyor. TSB Başkanı Koçak’a göre, bu ortamda elementer branşta prim üçe katlayarak 48 milyar liraya ulaşacak. Hayat sigortası branşı 10 milyar TL prim üretiminde kalıyor.

FAKTORİNGDE PLANLAR NASIL?
Bugün için 100 milyar TL işlem hacmine sahip fak-toringde gelecek planları, ülkenin ihracat hacmiyle doğrudan bağlantılı. Çünkü Finansal Kurumlar Birliği Başkan Vekili ve Strateji Faktoring Genel Müdürü Zafer Ataman’ın da değindiği gibi sektörde ivmeyi yakalamak için ihracat faktoringi hacminde önemli bir artış umuluyor. Ataman, bu olumlu tabloyla 10 yıl sonra 240 milyar TL işlem hacmi yakalanacağını öngörüyor.

Garanti Faktoring Genel Müdürü Hulki Kara, “Hedefimiz, 100 milyar dolar işlem hacmi. Bunun için müşteri sayısı ve işlem adedi yüzde 100 artacak” diyor. 2012 sonu itibarıyla sektörün aktif müşteri sayısı 70 bin ve sözleşme sayısı ise 85 bin adedi buluyor.

Kent Factoring Genel Müdürü Serdar Sarıca, 10 yıl sonra müşteri sayısının 145 bine ve sözleşme sayısının da 290 bine yükseldiği bir tablo çiziyor. “Faktoring sektörü için kötü senaryo, maalesef ülke genelinde bir kötü senaryo demek” diyen Kara, bu durumda işlem hacminin 100 milyar TL civarında sıkışacağını açıklıyor.

LEASİNGİN YENİ ÜRÜN UMUDU
Yılbaşında ürün portföyüne yeni ürünler ekleyen sektör, 10 yıl sonrası için çok umutlu. Burgan Leasing Genel Müdürü Cüneyt Akpınar ile Finansal Kurumlar Birliği Başkanı ve Vakıf Finansal Kiralama Genel Müdürü Osman Zeki Özger, sektörde işlem hacminin 40 milyar liraya kadar çıkacağı konusunda hemfikir.

Garanti Leasing Genel Müdürü Ünal Gökmen, bu iyimser senaryoda sözleşme adetlerinin 100 bin ve müşteri sayılarının 150 binlerin üzerinde olacağını düşünüyor. Gökmen’e göre yeni çıkan ve sektörde önemli talep yaratan “sat ve geri kirala” ürününün işlem hacminde payı da yüzde 35’leri bulacak.

Cüneyt Akpınar ise 10 yılda operasyonel kiralama gibi yeni ürünlerle sat-geri kiralanın payının yüzde 15-20 düzeyinde olacağını düşünüyor. Leasingte kötü senaryoda, işlem hacminin 30 milyar lirada kalacağı konusunda tüm yöneticiler hemfikir. Müşteri sayısı da 60 bine düşüyor.

KATILIMDA 600 MİLYAR DOLAR HAYALİ
BÜYÜK PASTA
Türkiye Finans Genel Müdürü Derya Gürerk, “Son 10 yılda katılım bankacılığının başarısı, sektörünün başarısını ikiyle çarptı. Şu anda 4 bankayla 90 milyar TL aktif büyüklük, 60 milyar TL mevduat, 65 milyar TL kredi hacmimiz söz konusu. Katılım bankacılığının, güçlü sermaye gelmesi durumunda çok daha hızlı büyüyeceğine inanıyoruz.

2023 için iyi senaryomuz şöyle: Bankacılık sektörü dünyadaki gibi Türkiye’de de ekonominin yüzde 150’si büyüklüğe ulaşır, 2023’te 3 trilyon dolara çıkarsa ve katılım bankacılığı yüzde 20 pay alırsa ortaya 600 milyar dolarlık bir pasta çıkar” diyor.

SÜRATLİ ÇIKIŞ
Bank Asya Genel Müdürü Ahmet Beyaz da Gürerk ile aynı tahminde bulunuyor: “En iyi senaryoya göre gelecek 10 yılın sonunda katılım bankalarının aktif büyüklüklerinin 600 milyar dolar yani 1,2 trilyon TL’ye ulaşacağını düşünüyoruz.

Toplam kredi hacmimizin 970 milyar TL’ye ve toplam mevduatların da 810 milyar TL’ye yükselebileceğini düşünüyoruz. Sektördeki bankaların toplam şube sayısının 21 bine ve katılım bankalarının şube sayısının ise 5 bin 250’ye yükselebileceğini düşünüyoruz.”

OLUMSUZ SENARYO
Ahmet Beyaz, Türkiye’nin krizler neticesinde hedeflenen büyüme rakamlarına ulaşamaması, siyasi istikrarın bozulması, kaynak maliyetlerindeki artışa bağlı olarak kaynak yetersizliği gibi dinamiklerle oluşacak kötü senaryoyu şu rakamlarla çiziyor: “Bu şartlar altında da katılım bankalarının aktif büyüklüğü 136,5 milyar TL düzeyinde gerçekleşir.

Kredi hacmi 120 milyar TL ve toplam mevduat 100 milyar TL seviyesinde kalır. Bu durumda bankacılık sektöründen yüzde 7 pay alabiliriz. Katılım bankalarının şube sayısı ise 1.500’lerde kalır.”

BES'TE BÜYÜK HESAP
BES’İN ALTIN YILI
Garanti Emeklilik Genel Müdürü Cemal Onaran, “Yılbaşında yürürlüğe giren yeni mevzuatla BES, bu yıl altın yılını yaşadı. 2013’ün ilk 10 ayında 814 binden fazla yeni katılımcı sisteme girdi. 2012’nin tamamında görülen katılımcı sayısı artışıysa 486 bindi.

Fon büyüklüğü ilk 10 ayda 4,8 milyar TL artış gösterdi. Bugün sistemde toplam fon tutarı 25 milyar TL’yi aştı. Bu güzel gelişmeler ve mevcut uygulamaların devam etmesi halinde 2023’te katılımcı sayısının en az 10 milyona ulaşmasını bekliyoruz" diye anlatıyor.

EN KÖTÜSÜ 270 MİLYAR TL
Sektörün bundan sonraki ivmesinde reformlaı kritik rol oynuyor. Anadolu Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, yapılacak reformların sistemde yaratacağı sonuçlarını şöyle açıklıyor: “İkinci basamak mesleki emeklilik sisteminin devreye girmesi ve kıdem tazminatı fonlarının BES kapsamında değerlendirilmesi durumunda, 2023’te 400 milyar TL fon büyüklüğünü hedefliyoruz.”

AvivaSA CEO’su Meral Eredenk ise “Kötü senaryoda 2023’te toplam katılımcı sayımız 8,5 milyon civarında olur. Sektör beklentilerinin altında bir gelişme olduğunda yaklaşık 250 milyar TL’lik bir fon büyüklüğüne ulaşılacak. Ama vakıf ve sandıklardaki birikimlerin BES’e aktarılmasıyla bu rakam yine 270 milyar TL’ye yükselecek” diye konuşuyor.