İyi gidiş sürer mi?

Elçin Cirik

[email protected]

Bu artış trendinin yıl sonuna kadar yüzde 20-25 aralığında sürmesi bekleniyor. QNB Finansbank, Odeabank, Kuveyt Türk, Ziraat Katılım gibi bankalar ikinci yarıda çift haneli büyüme hesabı yapıyor. Kârlı ve parçalı yapısıyla özellikle KOBİ ve OBİ’ler ise odakta…

2020'’nin ilk yarısına tüzel bankacılık damgasını vurdu. İlk 6 ayda tüzelde, yani KOBİ, kurumsal ve ticari bankacılık kredilerinde, 2019 sonuna göre yüzde 23,5 büyüme yakalandı. Bireysel kredilerdeyse aynı dönemde büyüme yüzde 20’de kaldı. “İlk yarıda tüzel bankacılıkta iyi büyüme hızı yakalandı” diyen Bain&Company Türkiye Finansal Kurumlar Lideri Emre Demircan, bu ivmenin ana faktörlerini özellikle pandemi döneminde şirketlerin işletme sermayesi gereksinimlerinin artması ve açıklanan devlet teşvik paketleri olarak özetliyor. Ekonomi yavaşladığından şirketlerin giderlerini kapatabilmek için bankalardan aldığı işletme sermayesi kredilerinin miktarı yükseldi. Tüzel bankacılıktaki kuvvetli büyümeyi, bankacılık danışmanı Mehmet Erten de iki önemli gelişmeye bağlıyor: “Kamu bankaları, özellikle pandemi sürecinde ekonomi yönetiminin desteğiyle reel sektöre güçlü kredi sağladı. Ayrıca özel bankalar da aktif rasyosu etkisiyle kredi vermeye başladı; özellikle sağlam ve hızlı kredi verecekleri şirketlere gittiler.” Garanti BBVA’nın genel müdürü Recep Baştuğ’un ilk yarı rakamlarını açıklarken de bunu ortaya koyuyor: “Pandemi dönemi belirsizliğin etkisiyle yüksek likidite talebinin olduğu bir dönemdi. Likidite talebi ilk olarak büyük firmalardan geldi. Bunun sonucu ikinci çeyrekte TL tüzel kredilerde yüzde 28’lik rekor büyüme kaydettik. Bu alanda KGF kapsamında 6,5 milyar TL kredi kullandırdık.” Peki tüzel bankacılık yılın ikinci yarısında büyümesini sürdürecek mi? Bankalar için tüzelde hangi alan öne çıkacak? 

ROTAYI ÇEVİRDİLER

Pandemi öncesinde ertelenen yatırım talepleriyle tüzel tarafta işler yılın ilk iki ayında iyi başladı. Ama mart ortasında Türkiye’de ilk vakanın açıklanmasının ardından başta büyükler olmak üzere tüm şirket segmentlerinde kredilerin yeniden yapılandırılması, öteleme talepleri çığ gibi arttı. Bu dönemde likidite sorunu yaşamak istemeyen şirketler, kredi talebiyle bankaların kapısını çaldı. İşte bu ortam, tüm bankaların ilk yarıda tüzel bankacılığa yönelmesini sağladı. İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, ilk yarı sonuçlarını açıklarken “44 milyar TL’nin üzerinde krediyi öteledik. Esnafa, küçük işletmelere, KOBİ’lere yönelik destek paketlerinin yanında, ihracatın finansmanı için TİM ile ‘İhracatçılara Destek Protokolü’ imzaladık” diyor. Kamu tarafındaysa Halkbank, 21 Mayıs itibarıyla Ekonomik İstikrar Kalkanı kapsamında esnaf, KOBİ ve kurumsal müşterilere ticari kredi olarak 52,8 milyar TL kredi desteği yaptığını açıkladı. “Ticari bankacılık stratejimiz dış ticaretin finansmanına katkı sağlamak ve TL nakit kredilerde büyümek” diyen Odeabank Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Yalçın Avcı, ilk 6 ayda 2019 sonuna göre TL nakit kredilerde yüzde 16 ve gayri nakdi kredilerde yüzde 32 büyüdüklerini açıklıyor. Anadolubank Genel Müdürü Namık Ülke, ağırlıklı ticari olmak üzere ilk yarıda kredi hacimlerini yüzde 10 artırdıklarını açıklıyor. Katılım bankacılığında ise daha yüksek büyümeler dikkat çekiyor. Kuveyt Türk tüzel tarafta, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 27 büyümeyle 60 milyar TL’ye yakın finansman büyüklüğüne ulaştığını açıklıyor. Vakıf Katılım Genel Müdürü İkram Göktaş, “Tabana yaygın büyüyoruz; ilk 6 ayda tüzel müşterilerde kullandırılan fonlarda 7,5 milyar TL artış sağladık” diyor. Türkiye Finans Genel Müdür Vekili Murat Akşam ise “İlk yarıda, ticari ve OBİ segmentinde yüzde 31, kurumsal segmentte yüzde 57 büyüdük” diyor. 

TABLO NASIL OLUR? 

“TL kredilerde sektör, ilk 6 ayda yüzde 28 büyüdü. Yıl sonunda TL kredilerde büyümenin yüzde 35’e varabileceğini düşünüyoruz” diyen Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, Capital’e ağustos ayında verdiği özel söyleşide ikinci yarıda tüzel tarafta sakinleşme beklediklerini açıklamıştı. Yine de bankasının hedeflerini “Mart sonrası yakaladığımız büyümeyi yılın ikinci yarısında sindirmemiz lazım ama ikinci yarıda da pozitif büyüme olacak. Odak olarak tüzel taraf önceliğimiz. Her zaman tüzel tarafta da KOBİ’ler, ticari bankacılık bizim için önde gelir” şeklinde açıkladı. Danışmanlar da 2020 sonu için aynı paralelde açıklamalar yapıyor. Derya Gürerk, tüzel tarafın yıl sonu için büyümesinin yüzde 25 olacağını öngörüyor. Gürerk, “Açıklandığı gibi rekabetçi kur olacaksa ikinci yarıda ihracata yönelik aktivite artacak, bu da yeniden tüzel tarafta büyüme yaratır” diyor. Global Kapital Group CEO’su Tunç Akyurt, ikinci yarıda KOBİ kredilerinde yüzde 20-25 aralığında bir büyüme bekliyor. Buna göre KOBİ kredileri yılı yüzde 55-60 büyüme oranıyla kapatabilir. Akyurt, “Kurumsal ve ticari krediler de biraz daha temkinli giderek yüzde 10-15 artışla yıl toplamda yüzde 30-35 büyümeyle biter” yorumunda bulunuyor. “Faiz ve kur arttığı için krediler yılın devamında yavaşlayacak gibi duruyor” diyen danışman Mehmet Erten, özellikle TCMB reeskont kredisinin etkisiyle yıl sonunda yüzde 20 gibi bir büyüme görülebileceğini belirtiyor. Tabii mevcut ortamda büyüme kararında bankalar, ilk olarak sorunlu alacak oranındaki olası değişime bakıyor. Bain& Company Türkiye Finansal Kurumlar Lideri Emre Demircan, “Salgının sürmesi nedeniyle yeniden yapılandırılan krediler ve ötelenen geri ödemelerin nasıl bir performans göstereceği ve bu durumun banka portföy kalitesi üzerinden nasıl bir etki bırakacağı konularında soru işaretleri mevcut” diyor. 

GÜÇLÜ HEDEFLERİ VAR

Bankalarda, özellikle de bireyselden çok tüzel bankacılığa yoğunlaşan küçük ölçekliler ve katılım tarafında yılın ikinci yarısı için güçlü hedefler var. Danışmanlar, büyük ve her alanda iş yapan bankalarda yılın devamında daha sakin bir büyüme trendi olacağı fikrinde. Örneğin Odeabank Türkiye’nin, özellikle Ortadoğu ve Kuzey/Orta Afrika bölgesine yaptığı dış ticaret hacimde önemli bir oyuncu olma iddiasında. Yalçın Avcı, “Önceliğimiz ticari nakit ve gayri nakit kredilerde büyümek. 6 aylık dönemde ilk yarıya kıyasla yüzde 25-30 arası büyüme hedefliyoruz” diyor. Anadolubank Genel Müdürü Namık Ülke, iş kolu yapılanmalarını KOBİ, işletme ve tarım segmentinde yeniden düzenlediklerini ve ağırlığı OBİ’lere vererek büyümek istediklerini söylüyor. Yılın ilk yarısında kur artışı kadar büyüme yakalayan TSKB’nin yeni genel müdürü Ece Börü, “Haziranla toparlanma sinyallerini izliyoruz, yatırım iştahının önümüzdeki dönemlerde güç kazanacağını tahmin ediyoruz. Yıl sonunda krediler için kurdan arındırılmış yıllık yüzde 3-5 olarak belirlediğimiz büyüme hedefimizi, ikinci çeyrek sonrası yatay olarak güncelledik” şeklinde konuşuyor. Katılım tarafındaysa daha yüksek hedefler telaffuz ediliyor. Kuveyt Türk KOBİ Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Abdurrahman Delipoyraz, yılın ilk yarısındaki yüzde 27’ye benzer bir büyümeyi yakalayacaklarını öngörüyor. Vakıf Katılım Genel Müdürü İkram Göktaş, yenilenebilir enerji kaynaklarını, çatı GES ve RES projelerini destekleyeceklerini ve tüzel tarafta yüzde 16,5 artış beklediklerini açıklıyor. Emlak Katılım da yerli üretim yapan şirketlere ağırlık vererek aktif büyüklüğünü ikinci yarıda yüzde 30 büyütmeyi hedefliyor. “Tüzel bankacılıkta yıl sonu için belirlediğimiz finansal hedeflere şimdiden ulaştık” diyen Türkiye Finans Genel Müdür Vekili Murat Akşam, yılın devamında uluslararası ticaretin hızlı ivme kazanmasını bekliyor. 

KOBİ DAHA GÜÇLÜ GİDECEK 

İlk 6 aylık süreçte tüzel tarafta KOBİ kredileri yüzde 29 artışla en güçlü büyümeyi yapan bankacılık alanı oldu. Bu BANKACILIK trendin 2020 ve 2021’de de devam etmesi bekleniyor. Emre Demircan, “Geçmişte devletlerin teşvik programlarını uygulamaya koymadığı kriz dönemlerinde teminat verebilen büyük işletmelerin krediye daha rahat erişimi olduğunu gözlemlerdik, KOBİ’ler daha zorlu bir dönem geçirirdi. Ancak salgında teşvik programı bulunduğundan dolayı KOBİ’lere kredi desteğinin sürmesini bekliyoruz” diyor. Zaten örneğin Garanti Bankası da parçalı işlerle yüksek penetrasyonla büyüme potansiyeli daha yüksek olduğundan uzun vadede odak olarak KOBİ ve bir üstü ticari segmenti belirliyor. Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan, dergimize haziran ayında verdiği özel söyleşide, “İlk çeyrekte KOBİ bankacılığındaki pazar payımız yüzde 19,4 gibi çok yüksek bir oranda. Bu yıl esnaf ve sanatkarlara yönelik desteklerimizde ciddi artış sağlayacağız, 2019 sonunda 41 milyar TL olan esnaf kredi bakiyemizi yüzde 62 artışla 66,5 milyar TL’ye çıkarmayı hedefliyoruz” açıklamasını yaptı. Aynı şekilde Vakıf Katılım Genel Müdürü İkram Göktaş, “Küçük ve orta büyüklükteki KOBİ’lere yönelik büyümeye odaklanacağız. Bu sayede daha fazla tabana yaygın ve daha farklı sektörlerde müşteriye dokunan bir yapıya kavuşmayı hedefliyoruz” diyor. Tüzel bankacılıkta salgının etkileri azalana kadar da uzun vadeli yatırım kredileri ve proje finansmanlarında kıpırdanma olmayacağı düşünülüyor. Tunç Akyurt, uzun vadeli ürünlerden ziyade nakit akışına yönelik kısa vadeli kredilerin ve rotatif kredilerin popüler olacağının altını çiziyor.