Dev şirketlerin performansı ne durumda?

Dünya ekonomisinin daraldığı, Türkiye ekonomisinin yüzde 1,8 büyüyebildiği bir ortamda birçok dev grup, yılı iyi geçirdi. 39 grubu kapsayan araştırmamızda, 27 grup çift, 5 grup tek haneli büyüme performansıyla dikkat çekti. Sektör ve ülke çeşitlemesi ile artan döviz kurları grupların bu performanslarında etkili oldu. Bu yıl ise devlerin odağında “nakit akışı” var.

Nilüfer Gözütok Ünal

[email protected]

Capital Haziran 2021 sayısından alınmıştır

2020 yılında dünya ekonomisinin yüzde 2,7, Türkiye ekonomisinin yüzde 5 büyümesi bekleniyordu. Ancak pandemi tüm dengeleri alt üst etti. Dünya ekonomisi IMF tahminlerine göre geçtiğimiz yıl yüzde 3,5 daralırken, Türkiye ekonomisi yüzde 1,8 büyüdü. Bu ortamda Türkiye’nin en büyük grupları bir kez daha önemli bir direnç göstererek farklı sektör ve ülkelerde faaliyet göstermenin avantajıyla büyümeyi başardı. 

Koç Holding’den Sabancı’ya, Yıldız Holding’den Anadolu Grubu’na ciro, kârlılık ve istihdam açısından Türkiye ekonomisinin lokomotifi niteliğindeki 39 gruptan 27’si en zorlu yıllardan biri olan 2020’yi çift haneli, 5’i tek haneli büyüyerek geride bıraktı. 7 grup ciroda küçülme yaşadı. Kârlılığı odağına alan gruplar, bu konuda da oldukça iyi bir performans sergiledi. Araştırmamızda verisi yer alan 19 gruptan sadece 2’si kâr hanesine zarar yazarken, 7’si üç, 7’si de iki haneli kârlılık artışı yakaladı. Hatta bazı gruplar hedeflerinin de ötesinde bir performans ortaya koydu. Bu gruplardan biri de Akkök oldu. 

2020’de yüzde 9-10 arası büyümeyi beklerken dengeli ve temkinli bir stratejiyle yüzde 14 ciro artışı sağladıklarını belirten Akkök Holding İcra Kurulu Başkanı Ahmet Dördüncü, “Önlemlerin zamanında alınması ve çeşitlendirilmiş şirket portföyümüz sayesinde bu zor yılı ciro ve kârlılıkta büyümeyle kapatabildik. Özellikle kimya ve enerji grubu şirketlerimiz, zoru başarıp FAVÖK’lerini yüzde 40-70 büyüttü” diyor.

GRUPLARIN KARNESİ

Geçtiğimiz yılın belirsiz ortamında dev grupların önceliğini proaktif bilanço yönetimi, nakit akışı yaratma ve verimlilik oluşturdu. Öncelik haline getirip odaklandıkları konulardaki performansları da onlara büyüme ve kârlılık getirdi. 2020’de konservatif ve proaktif bilanço yönetimiyle pozitif serbest nakit akımı yaratma, atıl varlıkların değerlendirilmesi ve sıkı işletme sermayesi yönetiminin en kritik öncelikleri olduğunu belirten Anadolu Grubu İcra Başkanı Hurşit Zorlu, “Finansal stratejilerimizdeki başarının yanı sıra güçlü operasyonel performansımızla 2020 yılını geride bıraktık. Belirsizlik ve risklere rağmen beklentilerimiz doğrultusunda yılı konsolide net satışlarda yüzde 21,5 artışla 62,1 milyar TL’yle tamamladık” diyor. 

Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, kendilerine yüzde 27,3’lük ciro artışı getiren uygulamalarının başında özellikle nitelikli çelik ve yassı çelikte dikkat çeken büyümeler olduğunu ifade ediyor. Tosyalı, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Yurt dışı operasyonlarımızda ise Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’daki daralmaları öngörerek işletme verimliliğine öncelik verdik. Bu sayede hedeflerimizin üzerinde sonuçlar elde ettik.” Bazı gruplarsa pandeminin yarattığı olağanüstü taleple sıra dışı bir büyüme yaşadı. Bu gruplardan biri Index. Grubun genel müdürü Banu Sürek, yıla yüzde 50’ye yakın büyüme hedefiyle girdiklerini, ciroda yüzde 93,4, net kârda yüzde 54 büyüdüklerini söylüyor. Sürek, yıl içinde önceliklerinin ciro gelişimini sağlamak, alacak ve stok risklerini doğru yönetmek olduğunu ifade ediyor. 

Turkcell de beklentilerinin üzerinde büyüdü. Turkcell CEO’su Murat Erkan, “Gelirlerimizi yüzde 15,8 büyüterek 29,1 milyar TL’ye çıkardık. Yatırımlarımız 9 milyar TL’ye ulaştı. Müşteri sayımızı 1,1 milyon yükselttik” diyor.

2021 HEDEFLERİ

OECD’ye göre 2021’de dünya ekonomisi yüzde 5,6, Türkiye ekonomisi yüzde 5,9, IMF’ye göre de hem dünya hem Türkiye yüzde 6 büyüyecek. Türkiye’nin dev grupları da bu yıl büyüme konusunda oldukça iştahlı. LC Waikiki yüzde 78, Alarko yüzde 41,6, Nurol yüzde 30-35, Borusan yüzde 30, Global Yatırım yüzde 25-90, Akkök, Index, Kastamonu Entegre ve Yıldızlar Yatırım Holding yüzde 25 büyümeyi hedeflerken, Doğan ve Zorlu Holding yüzde 20 büyümeyi planlıyor. Birçok grup yılın ilk çeyreğinin de bu hedefler doğrultusunda geçtiğini belirtiyor. 

Yılın ilk çeyreğinde oldukça güçlü bir performans sergilediklerini dile getiren Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül, büyümelerini yine ihracatın sürükleyeceğini söylüyor. “Pandemi kaynaklı kısıtlama ve kapamalar nedeniyle iç pazarın görece daha sınırlı katkı sunacağını öngörüyoruz. Aşılama yaygınlaşırsa yılın son çeyreğinden itibaren ekonomide yeniden canlanma olabileceğini ve bunun iç pazarı hareketlendirebileceğini düşünüyoruz” diyor. 

Borusan Holding CEO’su Erkan Kafadar, ilk çeyrekte tüm şirketlerinin olumlu katkısıyla geçen yıla göre yüzde 35’in üzerinde büyüme gerçekleştirdiklerini söylüyor. “Bu yıl otomotiv, beyaz eşya ve inşaat sektörlerindeki büyüme öngörülerimize paralel olarak bütçemizde yüzde 30 büyüme hedefliyoruz” diyor. 

Bu yıl yüzde 10-15 büyüme planlayan Yaşar Holding, ilk üç ayda turizm hariç diğer iş kollarında beklentilerine ulaşmış görünüyor. Yaşar Holding İcra Başkanı Dr. Mehmet Aktaş, “Turizm ve ev dışı tüketim pandemiden en çok etkilenen sektörler oldu. Yılın devamında aşılamanın artmasıyla bu sektörlerin de büyümeye geçeceğini öngörüyoruz” diye konuşuyor.

BÜYÜTECEK FAKTÖRLER

Turkcell de her yıl olduğu gibi bu yıl da 1 milyon faturalı yeni müşteri hedefliyor. Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan, “Bu yıl yüzde 14-16 gelir büyümesi ve 14 milyar TL FAVÖK hedefliyoruz” diyor. 

2020 yılında yüzde 10 büyüme hedefi olmasına rağmen pandemiden dolayı tonaj bazında yüzde 10 küçülme yaşayan Sarkuysan, buna rağmen iyi bir yıl geçirdi. Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı, tonaj bazında daha az üretim yapmalarına rağmen gerek döviz kurlarının devamlı yükselişi gerek LME bakır fiyatlarının artışıyla hem cironun hem kârlılıklarının olumlu etkilendiğini söylüyor. Çaycı, bu yıl yüzde 8 büyüme hedefleri olduklarını açıklıyor. “Bu yılın ilk çeyreğinde tonajda yüzde 2 büyüme yaşadık. Ancak ciroda, döviz kurlarında ve bakır fiyatlarındaki aşırı yükselmeden dolayı geçen yılın ilk çeyreğine göre artış yüzde 60 oldu. Bu bir rekor” diyor. 

İnci Holding Yönetim Kurulu Başkanı Neşe Gök, bu yıl yüzde 28 büyüme hedeflediklerini paylaşıyor. İlk çeyrekte bütçelerinin üzerinde bir büyüme gerçekleştirerek bu hedeflerine bir adım yaklaştıklarını dile getiriyor. 

Kastamonu Entegre Genel Müdürü Haluk Yıldız bu yıl iç talepte artış öngördüklerini ve yüzde 25 büyüme planı yaptıklarını anlatıyor. 

Fark Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO’su Ömer Burhanoğlu, otomotiv sanayinin pandemiden çok ciddi etkilendiğini hatırlatıyor. Avrupa’da sektörün yüzde 25 daraldığını, Türkiye’de de yüzde 20’ya varan üretim düşüşü olduğunu ifade eden Burhanoğlu, bu durumun büyüme planlarına etkisini şöyle anlatıyor: “2020’yi bütçemizin yüzde 15 altında kapattık. Bu yıl yüzde 10 büyüme öngörüyoruz.”

ÖNCELİK LİSTESİ

Grupların bu yılki önceliklerine gelince… Sürdürülebilir büyümeyi yakalamak, ciro ve kârlılığı artırmak, nakit akışına odaklanmak, pandemiyle yavaşlayan yatırımları hızlandırmak öncelikler listesinde ilk sıralarda geliyor. Nuh Çimento Grubu CEO’su K. Gökhan Bozkurt, yurt dışı büyümesiyle ciro ve kârlılığı en üst seviyeye çıkarmak için çalışmaya devam edeceklerini söylüyor. “Yurt içi ve yurt dışı yatırımlar için fırsatları değerlendiriyoruz” diyor. 

Rönesans Holding, bu yılın kayıpları telafi edecekleri bir yıl olmasını umuyor. Rönesans Holding yetkilileri, bu nedenle önceliklerinin pandemi nedeniyle yaşadıkları büyüme kaybını, kârlılıktan feragat etmeden telafi etmek olduğunu açıklıyor. Dev grup, faaliyet gösterdiği coğrafyalarda şirket satın alımlarıyla inorganik büyüme fırsatlarını da kollamayı sürdürüyor. 

Polisan CEO’su Mehmet Hacıkamiloğlu, bu yıl üç öncelikleri olduğunu belirtiyor. Bu öncelikleri şöyle sıralıyor: “Porföyümüzü daha çok değer yaratacak şekilde gözden geçiriyoruz, arz avantajımız bulunan ve marka gücüne sahip olduğumuz işlere daha olumlu bakıyoruz. Nakit akışımızı kuvvetlendirmek için önlemler alıyoruz. Grubumuzu geleceğe taşıyacak ve büyüme ivmemizi artıracak yatırımları önceliklendirdik ve temellerini bu yıl atıyoruz.”

ODAKTA NAKİT AKIŞI VAR!

Birçok grup özellikle nakit akışını yakın markaja almış durumda. Nurol Holding CFO’su Kerim Kemahlı, sürdürülebilir nakit akışını sağlamanın bu yıl öncelikleri olacağını söylüyor. Üretim ve taahhüt bazlı çalışan şirketlerinin üretim ve teslimat süreçlerinin aksamadan yürümesi için nakit akışını sağlamanın önemli olduğunu dile getiren Kemahlı, “Türkiye’de bankacılık sektörünün küçülme eğiliminde olması, artan faaliyetlerimizi ek işletme sermayesi doğurmayacak şekilde yürütmemizi hedeflemeye yol açtı” diye konuşuyor. 

Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül de aynı şekilde pandemi etkisi devam ettiği için nakit akışına odaklanmaya devam edeceklerini açıklıyor. Yaşar Holding İcra Başkanı Dr. Mehmet Aktaş, grubun öncelik listesini şöyle paylaşıyor: “2021’de nakit yönetimi, piyasa risklerinin yakından takibi, stokların optimize edilmesi, verimlilik ve çalışma sermayesinin etkin yönetimi öncelikli konularımız arasında yer alıyor. Esnek ve çevik davranarak tüketici ihtiyaçlarını dinlemek, anlamak, karşılamak ve tedarik zincirimizi en iyi şekilde yönetmek de önceliklerimiz arasında olmaya devam edecek.” 

Öte yandan borçlarını azaltmayı öncelikler listesinde ilk sıraya yerleştiren gruplar da var. Global Yatırım Holding bunlardan biri. Global Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman, bu yıl önceliklerinin borçluluğu azaltmak olduğunu belirttikten sonra sözlerini şöyle sürdürüyor: “En son sermaye artırımını Centricus stratejik ortaklığıyla 2017’de yapmıştık. Ondan sonra hep borçla büyüdük. 2021, borçları temizleme yılımız olacak. Holding seviyesinde borçluluğu ‘sıfıra’ indirmek istiyorum. Artık hiç borcumuz kalmasın ya da 10-20 milyon dolar gibi küçük miktarlar kalsın.”

YATIRIM AJANDASI

Geçtiğimiz yıl birçok grup yatırımları askıya aldı ya da yavaşlattı. Bu yıl grupların yatırımlara bakış açısı farklı. Bazıları yine temkinli hareket etmek taraftarıyken bazıları hızlanmayı planlıyor. Anadolu Grubu temkinli olan tarafta. Zorunlu olmayan yatırımları zamana yayan bir yaklaşımla ilerleyeceklerini belirten Anadolu Grubu CEO’su Hurşit Zorlu, “Fakat müşterilerimize kesintisiz olarak en iyi ve hızlı hizmeti sunmak için gerekli altyapı çalışmalarımızı ve yatırımlarımızı yapıyoruz. Hatta bu süreçte kritik fonksiyonlarımız için ekstra işe alım da yapıyoruz” diyor. 

Mevcut işlerinde yeni normale uyum sağlayarak ortaya çıkan fırsatları kullanmayı ve büyüme alanlarını geliştirmeyi hedefleyen Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve CEO’su Selim Akın, yeni yatırım için yılın ikinci dönemini görmeyi bekliyor. Akın, “Hala nasıl bir dünya olacak, hangi sektörler öne çıkacak, hangi sektörlere yatırım yapılacak belirsizliği devam ediyor” diyor. 

Nuh Çimento Grubu, üretimi artırmaktan çok maliyeti düşürücü yatırımlara yönelmiş durumda. Nuh Çimento Grubu CEO’su K. Gökhan Bozkurt, burada da önceliklerinin geri dönüşü kısa sürede olan yatırımlar olduğunu söylüyor. İnci Holding, portföyünün değerini artıracak projeler kapsamında, global ortaklarıyla büyüme ve yatırım planları yapıyor. İnci Holding Yönetim Kurulu Başkanı Neşe Gök, “Yatırım planlarımız arasında ürün gruplarımızı genişleteceğimiz, mevcut üretim kapasitemizi artıracağımız ve dijital dönüşümü hızlandırdığımız projelerimiz yer alıyor. Bu yıl 340 milyon TL tutarında bir yatırım öngörüyoruz” diye konuşuyor. Yaşar Holding İcra Başkanı Dr. Mehmet Aktaş, “2021’in maliyetlerin ve yatırımların anlık gelişmeler doğrultusunda justin- time değerlendirilerek gerçekleştirileceği bir yıl olacağını öngörüyoruz” diyor.

HIZLANANLAR

Yatırım konusunda iştahı artan gruplar da var. Rönesans Holding bu yıl 2 milyar doları aşan bir yatırımı stratejik ortaklarıyla hayata geçirmeyi planlıyor. Yurt içinde devam eden yatırımların yanında yurt dışında konut ve kamu özel sektör iş birliği modeliyle gerçekleşecek potansiyel projelere hayat vermeyi planlıyor. 

Zorlu Holding de her yıl ortalama 2 milyar TL yatırım gerçekleştiriyor. CEO Ömer Yüngül, “Bir süre önce önümüzdeki dönemde iş hacmimizde beklenen büyümeyi karşılamak için toplam 160 milyon Euro’luk bir yatırım kararı aldık. Bu yatırım, ana ürün gruplarını kapsayacak ve üç yıl içinde kademeli olarak devreye alınacak” diye konuşuyor. 

Sanko Holding, 250 milyon dolarlık yatırım planına sahip. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Adil Sani Konukoğlu, bu yatırımın adresini şöyle açıklıyor: “Yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik konularında yatırımlar artırılacak. Tekstil ve ambalajda yenileme ve kapasite artırımı olacak. Çimento ve yapı grubunda yatırımlarımız devam edecek, lojistik ağını güçlendireceğiz. 2021’de tüm gruplarımızda teknoloji, Ar-Ge ve inovasyon yatırımları hızlandırılacak.” 

Akkök, yatırım ajandasına iki kritik şirket satın alma ve birleşmesi eklemiş durumda. İlkinin yılın başında tamamlandığını belirten Ahmet Dördüncü, “Diğer stratejik satın alma ise yılın ortasında tamamlanacak. Organik yatırımlarımız da hız kesmiyor. DowAksa 120 milyon dolarlık yeni yatırımına başladı” diyor. 

Kastamonu Entegre de Samsun’un ardından Balıkesir’de büyük bir yatırımı hayata geçirmeye hazırlanıyor. Bu yatırımın 1,3 milyar TL değerinde olduğunu açıklayan Kastamonu Entegre CEO’su Haluk Yıldız, “2021 yılında 1,5 milyar TL’nin üzerinde yatırıma imza atmış olacağız” diye konuşuyor.

ÜMİT ÖNAL/TÜRK TELEKOM CEO’SU : 2 MİLYON YENİ MÜŞTERİ KAZANDIK

GELİRLER ARTTI 2020’de sabit genişbant gelirlerimiz yüzde 25 arttı. Halka arzdan bu yana en yüksek yıllık büyümeyi kaydettik. Bu alanda 2 milyonun üzerinde yeni müşteri kazanarak son 12 ayda elde edilen en yüksek net abone sayısına ulaştık. 2021 için yaklaşık yüzde 14’lük büyüme öngörümüz bulunuyor. 2021’de satış, müşteri hizmetleri, network yönetimi ve kurulum hizmetlerinde dijitalleşme sürecinin hızlanmasını öngörüyoruz.

7,7 MİLYAR TL’LİK YATIRIM Sürdürülebilir büyüme için, FAVÖK ve yatırımın yanı sıra tüm hizmet alanlarımızda sağlıklı abone kazanımı ve ARPU (abone başı ortalama gelir) büyümesiyle birlikte hizmet çeşitliliğini artırmaya yönelik hedeflerimiz var. 2021 için yaklaşık 7,7 milyar TL seviyesinde yatırım harcaması öngörüyoruz.

MEHMET TÜTÜNCÜ/YILDIZ HOLDİNG CEO’SU: ORGANİK BÜYÜYECEĞİZ

6 BİN YENİ İSTİHDAM 2020’yi çift haneli büyüme hedefimizi gerçekleştirerek 75 milyar TL ciroyla kapattık. Perakendedeki şirketlerimiz başarılı performanslarını sürdürürken, yaklaşık 6 bin kişiye yeni iş imkanı sağladık. 2021 yılında gıda ve perakende sektörlerindeki işlerimizi büyütmeye devam edeceğiz. Portföyümüzü sadeleştirerek organik büyümeye odaklanacağız. Ulaştığımız ülke ve pazar sayısını artırmayı hedefliyoruz.

800 MİLYON TL’LİK YATIRIM 2020 yılı için Türkiye’de ortalama 800 milyon TL yatırım yapmayı planlamıştık, bu rakama ulaştık. Buna yurt dışı yatırımlarımızı da eklediğimizde 2020’nin toplam yatırım tutarı 1,1 milyar TL’yi aştı. 2021’de yatırımlarımızı artırarak devam ettiriyoruz. Özellikle Ar-Ge, inovasyon ve dijitalleşme yatırımlarımızı sürdüreceğiz.

ÇAĞLAR GÖĞÜŞ DOĞAN HOLDİNG CEO’SU: FIRSATLARI TAKİP EDİYORUZ

“KÂRIMIZ ARTTI” 2020 ciro büyümesinden daha çok nakit akışı ve kârlılığa odaklandığımız bir yıl oldu. Ciro büyümemiz konsolide mali tablolarımızda eksi yüzde 19 gözükmesine rağmen 2019 yılında elektrik ticareti iş kolundan çıktık. Karşılaştırılabilir şekilde bunun etkisini arındırdığımızda 2020 yılı büyümemiz yüzde 2 oldu. Buna rağmen brüt kâr yüzde 20 artarak 1,29 milyar TL olurken, FAVÖK yüzde 32 artarak 899 milyon TL’ye yükseldi.

2021 HEDEFİ 2021 yılına yüzde 20’lere varan bir büyüme hedefiyle girdik. İlk çeyrekte yüzde 18’lik büyüme yakaladık. Bu yıl büyüme beklediğimiz iş kollarımız, enerji üretimi, sanayi ve ticaret, otomotiv ve internet eğlence iş kollarımız. Ayrıca hem organik hem inorganik olarak büyüme fırsatlarını değerlendiriyoruz. Önceliğimiz yurt içi olmakla beraber yurt dışı yatırım fırsatlarını da yakından takip ediyoruz.