Meyve ağacı yetiştirmenin incelikleri

Şeker Piliç Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bor, 2000 yılında bir iş seyahati için gittiği Hollanda’da doğadan ve bölgede yapılan çiftçilikten çok etkilendi. Kendi çiftliğini kurma hayaliyle Türkiye’ye döndüğünde, kriz nedeniyle harekete geçemedi. 2004 yılında İtalya’ya gidip oradaki uygulamaları görmesiyle birlikte daha fazla beklememe kararı aldı. Çiftliğini kuracak, kendi ifadesiyle emekli olduktan sonra keyifli zaman geçireceği bir yeri olacaktı. Uzmanlarla bir araya geldi, gerekli bilgiyi edindikten sonra ilk etapta Bandırma’da 100 dekarlık bir alanda kiraz yetiştirmeye başladı. Ancak işler tahmin etmediği kadar hızlı büyüdü. Sadece keyif için yapılacak bir hobi olmaktan çıktı. Bunun üzerine arazisini genişletme ihtiyacı hisseden Bor, bugün 400 dekarlık alana yayılmış çiftliğinde profesyonel olarak çiftçilikle ilgileniyor. Elma ve kiraz üretip perakende noktalarına satıyor, hatta ihracat yapıyor.
Bugün geldiği noktaya kendisi de şaşıran Bor, “Bahçe yaptık deyince, insanların aklına Japon bahçeleri geliyor. İnanın ben de o beklentilerle girdim işe. Tek hedefim keyif almaktı. Ama işadamı tarafım ağır bastı. Daha fazla üreteceğim, daha fazla çalışacağım derken beceremedim. Şimdi amacım ürettiğim ürünleri Altın Bahçe adıyla marka yapmak” diyor.
Şeker Piliç Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bor, çiftçilik macerasını ve hobi olarak çiftçilikle ilgilenmek isteyenlere neler yapmaları gerektiğini Capital’e anlattı:
MEYVE YETİŞTİRMENİN SIRRI
Çiftçilikle, bahçe işiyle uğraşmak isteyenler, kurallara göre hareket etmek durumunda. Biz bu işte tamamen kurallara uygun hareket ediyoruz. Örneğin kanunen yasaklı olan hiçbir kimyasalı kullanmıyoruz. Gübrelerimizi hasat dönemine uygun şekilde yapıyoruz. Son ilaçlama tarihi ile hasat tarihi arasında ürüne göre değişmekle birlikte 3-21 gün var. Bu tarihlere uyarak kontrollü bir ilaçlama gerçekleştiriyoruz. Ürünlerin sertifikasını mutlaka alıyoruz.
ÜRETİMİ NASIL YAPIYOR?
İşin üretim kısmı biraz enteresan, işin içine teknoloji de giriyor. Örneğin elmalar, bir aletin içine giriyor. O makinede elmaları birbirinden ayırıyoruz. Yeşil elmalar kırmızılardan ayrılıyor. Bodur meyve ağaçları çok daha çabuk meyve veriyor. Avantajı da bu. Ürünü, ekimin yapıldığı yılın hemen sonrasında almaya başlarız. Ama üretim açısından en verimli 6’ncı yıl. O zaman çok daha çabuk meyve alabiliyorsunuz. Kiraz 1-2 yıl daha geç ürün verir ama yine de klasik ağaçtan daha verimli.
HANGİ MEYVE DAHA DOĞRU?
İstedikleri meyveleri dikebilirler. Çünkü hobi düzeyinde olacağı için kendi zevklerine kalmış bir iş. Ancak toprağın kalitesi çok önemli. İnsanlar nasıl kolesterollerine bakıyorsa, toprağa da öyle bakmak lazım. Toprağın PH’ına göre meyve seçmek gerekiyor. Mesela bazı bölgeler suyu çok tutar, bunları bilip ona göre seçimlerde bulunmak çok önemli. Şimdi yazlık elma dönemi başladı. Bir ay sonra gala elma hasadı, red chief, fujiler başlayacak. Ekime kadar süren bir periyot var. Ekime kadar dalından meyve koparacağız. 10 Haziran’da kiraz hasadı başladı. Ekim ayının 15’ine kadar elma ve kiraz çeşidi topluyor olacağız.
İLK KEZ BAŞLAYANLAR
2004 yılından başlayarak 2008’e kadar bodur meyve ağaçları ektim. Şu an 70 bin elma, 8 bin kiraz, 3 bin armut ve 900 tane de erik ağacımız var. Erik, kendimizi tatmin etmek için yaptığımız bir şey. Asıl işe dönüşen kiraz ve elma oldu. Bütün meyve ağaçlarını tavsiye ediyorum. Ancak bu işe başlayacak olanlar, toprağın nem oranını dikkate almalı, mutlaka bir uzmana danışarak meyve ağacına karar vermeli. Benim tavsiyem elma, armut ve kiraz. ~
MEYVE AĞACI YETİŞTİRMEK
Bence en zor olan elma ağacıdır. Bodur elma için telli terbiye sistemi var. Ağaçların etrafı tellerle kaplı. Küçük ağaç ama üzerinde çok elma olduğu için ağaç kendini taşıyamıyor. Bu nedenle etrafını tellerle örüyoruz. Ağaçların üzerini de filelerle örtmek durumunda kalıyoruz.
Öte yandan önüne geçemediğimiz bazı durumlar da oluyor. Örneğin geçen yıl bir elma içi kurdu bizi perişan etti. Tüm ürün gitti.
Sadece elma değil, kirazın da farklı zorluğu var. Kirazın kısa bir sürede toplanıp değerlendirilmesi lazım. Biz de 10 günü geçmiyor. Elma biraz daha geç toplanabiliyor ve toplandıktan sonra bir yıl saklama süresi var.
Fidan konusunda çeşitli üreticiler var, onlardan alıyoruz. Örneğin elma fidanlarımızı İtalya’dan Zanzi Ailesi’nden alıyoruz. Bu işi Anadolu’da gayet başarılı yapan şirketler de var. Alara Tarım’dan da alabilirler.
İDEAL BÜYÜKLÜK NE OLMALI?
Bir hobi edinmek istiyorlarsa kesinlikle çok büyümemelerini öneririm. Ben kendim yapamadım. Bir kazanç olarak yapmayacaklarsa 15-20 dönümü geçmesinler, hatta daha küçük kalsınlar. İstedikleri şeyi ekebilirler. Biz başlangıçta hata yaptık.100 dönümlük yere 5-6 çeşit elma diktirdiler. Oysa depolama süreleri ve ilaçlama zamanları çok farklı. Budamaları da öyle... Bu durum çok büyük zorluklar yaratıyor, dolayısıyla tek çeşit üzerine odaklansınlar. Kendi güçleri ile yapabilecek kadar bahçe yapsınlar. Bu çok ciddi bir iş. Karşıdan görüldüğü gibi ağaçları dikip elma almıyorsunuz. Yaptıkları işten keyif almaya baksınlar.
Biraz orada yaşamayı da düşünsünler. O çok güzel bir yaşam. Biz beceremedik. Kesinlikle tavsiye ediyorum.
MEYVECİNİN YATIRIM BÜTÇESİ
Benim 100 dönümlük ilk bahçem, 1 milyon dolarlık gibi bir yatırımdı. Ancak bunu hobi düzeyinde yaptığım zaman gerçekleştirmiştim. Şu ana kadar da 5 milyon doların üzerinde bir harcama yaptık. Şimdi çok farklı bir boyutta. Soğuk hava deposu ve ürünün raf ömrünü uzatan sistemler var. Ben ciddi yatırımlar yaptım, ancak daha düşük maliyetlerle de bu iş yapılabilir. Önemli olan işin hacmi.