Tokyo Tsushin Kogyo Kabushiki Kaisha'yı bilir misiniz

Sanıyorum 2 yıl önceydi. Erzincan'da Global KOBİ Projesi kapsamında bir etkinliğimiz vardı. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, toplantı öncesinde Erzincan'ın en çok vergi ödeyen şirketlerini ödüllendirecekti. Törenin ortasında sunucu, bir şirketin adını anons ettiğinde epey zorlandı. Sahnede yerini alan Bakan Yıldırım da şirketin 10 kelimelik ismini duyunca şaşırdı ve "Daha uzun bir isim bulamadınız mı" diye espri yaptı.

Türkiye'de isim bulma
Sadece bu girişimci değil, Türkiye'nin dört bir yanında şirket ismi ile ilgili iki gerçekle karşılaşıyoruz:

- Girişimciler, hangi faaliyet alanında olursa olsun şirketlerine öncelikle "soyadını", ardından da ya çocuklarının ismini ya da bölgelerine özgü simgelerin isimlerini koyuyor.

- Şirketlerine isim koyarken seçtikleri esas kelimenin ardına faaliyet alanı sorunu yaşamamak için "Turizm, inşaat, gıda, hizmet, sanayi, ticaret" gibi alanları da sıralıyorlar.

Şimdi bu sorun, yeni Türk Ticaret Kanunu ile aşılacak. Faaliyet alanı kaygısı kalmayacak ama girişimcilerin şirket ve markalarına isim vermede yaptıkları hatalar devam edecek.

Sony'nin büyük isim değişikliği
Ünlü Japon elektronik devi Sony'nin 1950'lere kadar ismi Tokyo Tsushin Kogyo Kabushiki Kaisha idi. Kurucusu Akio Morita, Avrupa ve Amerika'ya gittiğinde markasını anlatmakta, muhatapları da şirket adını telaffuz etmekte zorlanıyorlardı. Bir süre sonra bu gerçeği görüp sadece Totsuko demeye başlasalar bile işe yaramamıştı. Sıkıntı devam ediyordu. Şirket isminin İngilizce karşılığı olan Tokyo Telekomünikasyon Mühendislik Şirketi de pek akılda kalır gibi değildi. Bir süre sonra Totsuko yerine Tokyo Teletech'i kullandılar. Ama Teletech, ABD'de kayıtlı bir şirketti ve global olma vizyonu için bunda ısrar etmek anlamsız olacaktı. Akio Morita, o süreci şöyle anlatıyor: "Yeni ismimiz, firmayı tanıttığı kadar marka görevini de yapmalıydı. Böylece ikisini tanıtmak için iki misli para harcamayacaktık," Bu yaklaşımla bir süre "ince daire içine baş aşağı yerleştirilmiş piramidi" denediler. T harfini öne çıkaran bu isim mantıklı görünüyordu ve ilk transistörlü radyo için kullanma kararını almışlardı. Sonus'dan Sonny'e gidiş Ama bundan da çok memnun kalmadılar. Hedefleri, hem şirket hem de marka adı için kullanılabilecek bir isim olmasıydı. 3-5 kelimeyi geçmemeli ve kolay hatırlanmalıydı, Ve bütün dillerde aynı şekilde telaffuz edilecek yapıda olmalıydı. Şöyle devam ediyor, Morita: "Sözlükleri taradık ve ses anlamına gelen 'Sonus' sözcüğüne rastladık. Sözcüğün kendisi adeta sesliydi. İşimiz de ses olduğuna göre 'Sonus'u düşünmeye başladık. O sıralarda Japonlar, zeki ve genç erkeklere 'Sonny' diyordu. Biz de kendimizi o gençlere benzettiğimiz için 'Sonny' sözcüğünü seçmeye karar verdik." Biliyorsunuz Sonny, ardından Sony oldu ve hedeflendiği gibi tüm dünyaya yayıldı. 5 kıtada da aynı şekilde telaffuz edilir oldu.