‘500 Bin’e İlk Kim Ulaşacak?

Bu yıl 4 yaşını dolduran ve 5’inci yılına giren Bireysel Emeklilik Sistemi, 1,5 milyonun üzerinde katılımcıya ulaştı. Topladığı fonların büyüklüğü de 5 milyar YTL’yi aştı. Sektördeki 10 şirket, bug...

1.06.2008 03:00:000
Paylaş Tweet Paylaş

Bu yıl 4 yaşını dolduran ve 5’inci yılına giren Bireysel Emeklilik Sistemi, 1,5 milyonun üzerinde katılımcıya ulaştı. Topladığı fonların büyüklüğü de 5 milyar YTL’yi aştı. Sektördeki 10 şirket, bugüne kadar ortalama 150 bin katılımcıyı sisteme dahil etmiş durumda. Bazı şirketler ise 300 bini aşan katılımcıya ulaştı. Yeni hedefteyse 500 bin var. Şirketlerin yarısı, 2010 sonuna kadar bu rakamı yakalayacak. Şimdi sektörde bütün yöneticilerin hedefi bu düzeye ulaşan “ilk” şirket olmak…

Türkiye’de bireysel emeklilik sistemi (BES) henüz 5’inci yılını yaşıyor. Buna rağmen, Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 12 Mayıs 2008 tarihli verilerine göre, sisteme katılan kişi sayısı 1 milyon 572 bin kişiye ulaştı. Toplanan fonun büyüklüğü de 5 milyar YTL’yi aştı. Sistemin devreye girdiği 2003 yılından bu yana ulaşılan bu rakamlar, sektör profesyonellerinin yaptığı tahminleri yanlış çıkarmadı. Sektör, öngörüldüğü gibi yüksek büyüme temposunda yoluna devam ediyor.

BES şirketlerine ayrı ayrı baktığımızda, onların da pek çoğunun başlangıçta yaptıkları projeksiyonlara uygun ilerlediklerini söylemek mümkün. Bugün gelinen noktada BES şirketleri ortalama 150 bin kişiyi sisteme dahil etmiş görünüyor. Bazı şirketler için bu rakam 50-100 bin kişi arasında seyrederken, bazıları için 300 binleri aşıyor.

Yapılan projeksiyonlar, 2013’te yani sistemin 10’uncu yılında, 8-10 milyon kabul edilen potansiyel katılımcılarının yaklaşık 3,5 milyonunun sisteme dahil edilmiş olacağını gösteriyor. Önümüzdeki 10 yıl için yapılan hesaplarsa, 5 milyon katılımcı ve 50 milyar TYL fon büyüklüğüne işaret ediyor.

Şirketlerinse ilk hedefinde 500 bin katılımcıya ulaşmak var. Bugün sisteme sokulan katılımcı sayısı itibariyle sektör ortalamasının üzerinde rakamlara ulaşan şirketler, bu hedefe en geç 2010 sonuna kadar ulaşabileceklerini düşünüyor. Satın alma ya da yeni ataklar olmadıkça, diğerlerinin bu düzeye ulaşması biraz daha fazla zamana ihtiyaç olacak.

500 Bine İlk Ulaşacak Şirketler
EGM’nin 12 Mayıs 2008 tarihli verilerine göre BES şirketleri arasında en çok katılımcıya ulaşan şirket, 331 bin 765 kişiyle Anadolu Hayat ve Emeklilik. Onu sırasıyla Garanti Emeklilik, AvivaSa ve Yapı Kredi Emeklilik takip ediyor. Garanti Emeklilik’in katılımcı sayısı 307 bin 177’ye, AvivaSa’nınki 239 bin 709’a ve Yapı Kredi Emeklilik’in katılımcı sayısı da 229 bin 769 kişiye ulaşmış durumda.

Sektör ortalamasının üzerinde katılımcı sayısını sisteme dahil etmeyi başaran bu şirketler, bugün yakaladıkları performansla 500 bininci katılımcıya da en hızlı ulaşacak şirketler olarak görülüyor. AvivaSa CEO’su Meral Egemen şöyle diyor:

“AvivaSa’nın katılımcı sayısı, şirketi oluşturan Ak Emeklilik ve Aviva Hayat ve Emeklilik’in rakamlarını toplayarak baktığımızda 2004 sonunda 62 bin 395, 2005’te 123 bin 201, 2006’da 164 bin 101 ve geçtiğimiz yıl sonunda da 228 bin 41 kişiye ulaştı. Yıllık yüzde 30’un üzerinde yakaladığımız artışın önümüzdeki dönem de devam etmesini bekliyoruz. Buna göre 2010 yılının sonlarına doğru 500 bininci katılımcıya ulaşacağımızı tahmin ediyoruz.”

Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Dr. Bülent Eriş de, 500 bininci katılımcıya birkaç yıl içinde ulaşabileceklerini belirtiyor ve ekliyor:

“2007’de bir önceki yıla göre sözleşme sayımız yüzde 32, fon büyüklüğümüz yüzde 46 oranında artış gösterdi. İstikrarlı büyümemizi bu yıl ve sonrasında da göstereceğiz.”

10 Yılda 3,5 Milyon Katılımcı
Sektörde genel kanaat, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin, 10’uncu yılını tamamlayacağı 2013’e kadar katılımcı sayısında 3,5 milyona ulaşacağı yönünde… Anadolu Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, bu rakamın aslında yeterli olmadığını, sistemin cazibesini artırıp daha yukarılara taşımak gerektiğini söylüyor. Uğurlu, şöyle devam ediyor:

“İlk aşamada emeklilik fonlarının büyüklüğünün Polonya ve Macaristan gibi ülkelerde olduğu şekilde milli gelirin yüzde 10-15’i aralığında bir seviyeye ulaşması gerekiyor”.

Mete Uğurlu’nun işaret ettiği bu rakama ulaşabilmede en önemli aracın ise işveren katkılı katılımlar olduğu düşünülüyor. Bugüne kadar alınan yolun çoğunlukla bireysel katılımla desteklendiğini söyleyen sektör profesyonelleri yeni dönemde BES’in gelişiminin kurumsal katılımla hızlanacağı görüşünde. Geçtiğimiz yıl “vesting period” (hak ediş süresi) yasasının çıkmasında sonra ortaya çıkan tablo da bunu doğruluyor. Mete Uğurlu, sistemin geleceğine ilişkin şu projeksiyonu yapıyor:

“Önümüzdeki dönem bu sistem yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası olacak. Bireysel emeklilik, özellikle çalışanların iş tercihinde önemli bir kriter haline gelecek ve çalışanlarına bireysel emeklilik avantajı sunan şirketlerin sayısı artacak”.

İlk 3 Ay Rakamlarına Dikkat!
Bireysel Emeklilik Sistemi, hedeflerine doğru emin adımlarla ilerlese de, 2008 yılının ilk 3 ayına yönelik rakamların bir önceki yılın aynı dönemine göre düşük kalması dikkat çekiyor. EGM’nin verilerine göre, 2007’nin ilk 3 ayında toplamda 99 bin 144 katılımcının ilave olduğu görülürken, bu yıl aynı dönemde bu rakam 71 bin 834 kişide kalmış durumda.

Koç Allianz Hayat ve Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Ömer Şengün bu tabloyu şöyle açıklıyor:

“Bunun en önemli sebeplerinden biri sistemden çıkış oranının portföyün büyüme oranından daha yüksek oranda gerçekleşmesidir. Özellikle son dönemde uluslararası finansal piyasalarda oluşan krizin etkilerinin de kişileri uzun dönemli yatırımlardan uzak tuttuğunu söyleyebiliriz.”

Sistemden çıkışlar ya da şirketler arası aktarımlar, BES şirketlerinin önemli gündem maddelerinden birini oluşturuyor.

Sisteme giren her 100 kişiden yaklaşık yüzde 12’sinin 12 ay sonunda sistemden ayrıldığını söyleyen Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Dr. Bülent Eriş şöyle diyor:

“BES, kişilerin emeklilik dönemlerini hedefleyen en avantajlı sistem olmasına rağmen, katılımcılar kredi kartı borcu, borç ödeme, araba alma gibi kısa vadeli ihtiyaçlarını karşılamak için sistemden ayrılıyorlar. İptaller konusunda BES şirketleri ortak bir iletişim çabasında olmalı. Katılımcıların sistemi fikren satın almalarını birlikte sağlamalıyız.”

Ömer Şengün ise mevcut katılımcıların sisteme daha fazla kalmalarına çaba harcamak gerektiğini vurguluyor ve şöyle diyor:

“Sistemden çıkış oranlarının arttığı bu dönemde pazarın, şirketler arası aktarıma yönlenmesi yerine, yeni katılımcı kazanmaya odaklanması gerekiyor. Ancak bu durumda BES’deki büyüme daha olumlu sonuç verecek.”

Mete Uğurlu/ Anadolu Hayat Ve Emeklilik Genel Müdürü

“2008’de İki Yeni Oyuncu Bekliyoruz”

Büyüme İçin 3 Önemli Konu
Emeklilik sektöründe özellikle son dönemde şirket birleşmeleri, yabancı şirketlerle ortaklıklar gibi birçok önemli harekete tanık olduk. Sektörün daha güçlü aktörlerle faaliyette bulunmasını, sektöre güven açısından önemli buluyoruz. Gelişmelerin şirketlerden kaynaklanabilecek itibar riskini de azalttığını düşünüyoruz. Ayrıca sektörde yabancı payının artması ürün çeşitliliğini, kurumsal gelişimi ve rekabeti tetikleyecek. Bu 3 önemli konunun yanı sıra, şirketlerin mali imkanlarının artmasıyla sektör daha da hızlı büyüyecek.

Rekabetin Yönü Nereye Gidiyor?
Sektör gelişimine baktığımızda sistemin faaliyete geçmesinden itibaren rekabet baskısının arttığını ve bunun sonucunda şirketlerin sistemin izin verdiği kesintilerden kısmen de olsa feragat ettiklerini görebiliyoruz. Bu durum bir yandan katılımcıların fon getirilerine olumlu bir katkıda bulunurken, diğer yandan şirketlerin gelirlerini azaltıcı etkisi sebebiyle, mali bünyelerine daha da yüklenmelerine sebep oluyor. Ancak sektörün yeni ortaklıklarla güçlenmiş olmasının faydası burada da ortaya çıkıyor.

Yabancı İlgisi Sürecek mi?
Önümüzdeki dönemde hayat sigortaları ve bireysel emeklilik branşlarında hizmet verecek yeni şirketlerin kurulması beklenirken, mevcut şirketlere olan yabancı yatırımcı ilgisinin ve sektördeki yabancı payının artması bekleniyor. Bu yıl içerisinde en az 2 yeni şirketin daha lisans alarak sektöre dahil olmasını bekliyoruz.

Erhan Adalı/Garanti Emeklilik Genel Müdürü

“2010’da Yarım Milyonluk Bir Aile Olacağız”

Gelecek 5 Yıl Ne Gösterecek?
 BES’deki büyümenin önümüzdeki 5 yıl içerisinde de devam edeceğini öngörüyoruz. Özellikle de yeni çıkan mevzuat ve bazı sistem teşvikleri gelişime çok fazla katkıda bulunabilir. Tahminlerimize göre, 2012 yılı sonunda emeklilik sisteminde toplam 3,4 milyon katılımcı ve 25,3 milyar YTL fon büyüklüğünden söz edilebilir hale gelinecek. Benzer şekilde, sözleşme adedinde yaptığımız tahminlere göreyse, 2012 yılı sonu için şu anda 1,2 milyon adet olan bireysel sözleşme sayısının 2,6 milyona ve 411 bin olan grup sözleşme sayısının ise 1,3 milyon adede çıkmasını bekliyoruz. En belirgin artışın grup sözleşmelerinde olacağını beklediğimizin de altını çizmek isteriz.

Tatminkar Büyüme
Türkiye’ de bireysel emeklilik sistemi, gönüllü katılım esasına dayanıyor. Buna rağmen gelinen nokta çok tatminkar. Ayrıca, doygunluğa ulaşmış durumda olan Avrupa pazarına göre çok fazla potansiyel içeren Türkiye pazarı, yabancılar için de cazibe merkezi. Sistemin sağlıklı büyümesi ve sahip olunan potansiyel, yabancı sermayenin de yatırım iştahını artırıyor. Geçtiğimiz yıl içinde pek çok yabancı firmanın sektörümüze katıldığını görüyoruz. Ancak halen ilk 4 şirketin pazar paylarının yüzde 72 civarında olduğu düşünüldüğünde, sektöre yeni giren oyuncuları zor bir pazarın beklediğini söylemek yanlış olmaz.

Garanti Emeklilik’in Hedefi
Garanti Emeklilik, sektörün üzerinde bir gelişme hızı yakalamış durumda. 2004 yılı sonunda katılımcı sayımız 35 bin 932 kişiyken, geçtiğimiz Mart ayı sonu itibariyle 291 bin 636’ ya ulaşmıştı. Katılımcı sayısı bakımından yılda ortalama yüzde 89 oranında bir büyüme yüzdesine sahibiz. Oransal olarak 2004 yılında katılımcı bazında pazar payımız yüzde 11 iken, bu oran 2008 Mart sonu itibariyle yüzde 19’a ulaştı. Garanti Emeklilik olarak, 2003 yılından bugüne katılımcı sayımızda tatminkar bir artış yakaladık ve şu ana kadar toplam 300 bine yakın katılımcıyı sisteme kazandırdık. 2010 yılının başlarında ise yarım milyonluk büyük bir aile olabileceğimizi öngörüyoruz.

Hande D. Süzer
[email protected]

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz