8,5 milyon kişiye ulaşırız

Elçin Cirik

[email protected]

2022, emeklilik alanı için parlak bir yıl oldu. Yüksek fon getirileri sayesinde hem katılımcı sayısında hem fon büyüklüğünde büyümeye imza atıldı. Katılım Emeklilik Genel Müdürü AYHAN SINCEK, 2023 için de pozitif konuşuyor. 2023’te de BES’te 600 bin civarı yeni katılımcı olacağını öngören Sincek, bu artışta 18 yaş altı katılımcıların oranının yüzde 30 olacağını düşünüyor ve ekliyor: “2023 sonunda 8,5 milyon katılımcı sayısına geliriz. Fon büyüklüğünde de 600 milyar TL ile kapatırız.”

Emeklilik sistemi, 2022’yi en iyi geçiren finans alanlarından biri oldu. Devlet katkısının yüzde 25’ten 30’a çıkması ve 18 yaş altının sisteme girmesiyle BES’te yüzler güldü. 19 Aralık verilerine göre BES ve OKS toplam fon büyüklüğü yüzde 75’e yakın büyüyerek 400 milyar TL’yi aştı. Sektörde 1,6 milyon yeni sözleşmeye de imza atıldı. Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, sistemdeki büyümenin ana nedeninin fon getirileri olduğunun altını çiziyor. 2022’de emeklilik fonlarının ortalama getirisinin yüzde 61,7 olduğuna dikkat çeken Sincek, “2022’nin yüzde 65-68 bandında bir enflasyonla bitmesini bekliyoruz. BES’te enflasyon üstünde getiriyle yılı kapatacağız. Emeklilik hisse fonlarının ortalama getirisiyse yüzde 192,7” diyor. Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, emeklilikte iyi giden bu tabloyu ve 2023 için öngörülerini şöyle paylaştı: 

 Emeklilik sistemi, 2022’ye yeniliklerle girmişti. Sistemin bu yıl performansı nasıl oldu? 

 2022’ye aslında zor bir yıl planlaması yaparak başlamıştık ama her şeye rağmen yıl sonuna geldiğimizde sistemde büyüme çok iyi oldu. 19 Aralık EGM verilerine göre tüm emeklilik sistemi fon büyüklüğü 400 milyar TL’yi aştı. Yeni müşteri kazanımında da iyi bir yıl oldu. 2022’de sektörde 1,6 milyon yeni sözleşme yapıldı. Burada 18 yaş altı BES’in etkisi yüksek. 2022’de yüksek enflasyona, ekonomik koşulların zorlaşmasına rağmen aileler çocukları için yatırım yaptı. 18 yaş altı BES’e ciddi ilgi var; çünkü BES’te fon getirileri özellikle 2022’de çok iyi gidiyor. OKS tarafında da enteresan rakamlar var: 30 yaş altı katılımcıların sistemde kaldığını görüyoruz. Burada da ana neden olarak fon performansları etkili görünüyor. Emekliliği yakın olanlar için sistemde kalmak daha zor. Şimdi bir de EYT kararını bekliyoruz. 

 Yeni 1,6 milyon katılımcının ne kadarı 18 yaş altından geldi? 

 18 yaş altı BES ürünü 2021 yılının haziran ayında çıktı, eylül ayında ürünün satışlarına başlandı. O günden bu yana geçen 16 ayda 19 Aralık 2022 rakamlarına göre sistemde 550 bin adet 18 yaş altı katılımcı mevcut. Sıfırdan 550 bin katılımcıya geldik. 

 Sistemde fon getirileri nasıl?

2022 yıl sonunda sektör olarak 500 milyar TL fon büyüklüğü olabilir diyorduk. Bu hedefe, 2023’ün ilk çeyreğinde ulaşacağız. Çünkü Borsa’da getiriler iyi gidiyor. Ayrıca emeklilik sektöründe dinamik fon yönetimi söz konusu. Robotik fon yönetimleri, robo danışmanların etkisiyle hisse fonlarına-karma fonlara geçişle fon büyüklüğü artıyor. 2022 yılında emeklilik fonlarının ortalama getirisi yüzde 61,7. 2022’nin yüzde 65-68 bandında bir enflasyonla bitmesini bekliyoruz; BES’te enflasyon üstünde bir ortalama getiriyle yılı kapatacağımızı düşünüyoruz. Emeklilik hisse fonlarının ortalama getirisiyse yüzde 192,7. Kimsenin enflasyonu yenemediği bir ortamda emeklilik şirketleri, portföy yönetim şirketleriyle çok iyi bir sınav verdi. Bir de eskiden fon planlarına bakan, değiştiren katılımcıların oranı yüzde 10’lardaydı, son dönemde bu oranın da artığını görüyoruz. Sistemde birikimler büyüdüğü ve enflasyon nedeniyle katılımcılar getirilerle yakından ilgilendiği ve değişiklik yapma imkanı da 12’ye çıktığı için fon planlarına dokunan katılımcıların oranı arttı. 

 Nefes aldıracak pek çok uygulama 2022’de kanunlaştı. Yakın zaman için farklı bir açılım beklentiniz var mı? 

 Evet, kanunen güzel uygulamalar çıktı ancak alt düzenlemeleri bekliyoruz. Bunun için de otoritelerin bize ilettiği takvim 2023. 2023’te ihtiyaç halinde birikimlerin bir kısmını çekebilme, kredi alımında teminat gösterme ve bütünleşik BES gibi yeni özellikler devreye girecek. Özellikle ihtiyaç halinde kısmi çıkış hakkı, sisteme girişleri olumlu etkileyecek. Ayrıca bütünleşik BES de ileride müşteriler açısından cazip olacak. Alt düzenlemeler sonrası verilen avantajlarla burada hareket olabilir. Aslında emeklilik dönemi birikimlerin büyümesi için ne yapılabilir noktasına pek dokunulmadı. Sistemde her yıl yaklaşık 200 bin kişi emekliliğe hak kazanıyor. Burada yüzde 5’lik bir kesinti var, emeklilik gelir planlarına geçildiği zaman bu yüzde 5’lik oranda bir indirim uygulanabilir, sıfırlanabilir. OKS reformu da konuşuluyordu. Ancak 20- 23’ün seçim yılı olması nedeniyle ilk yarıda bir adım atılmasını beklemiyorum. Seçim sonrası yeni dönemde OKS gündeme gelebilir. OKS esnek bir paket olarak çıktı, zorunlu tutulmadı. Şimdi ülke gündeminde EYT var ve bunun etkisine bakmamız lazım. EYT olup çalışmaya devam edenler OKS’de kalabilir ancak emekli olanlar çıkacak. Reformu bu etkilerle belirlemeliyiz. 

Bu yıl emeklilik tarafı için nasıl bir tablo bekliyorsunuz?

 2023 için BES tarafında pozitifiz. 2022 yılındaki başarıları tekrarlarız. 2023’te de reel anlamda büyüme olur. 2022’de 19 Aralık verilerine göre net katılımcı sayısında 600 binin üzerinde artış var. 2023’te de 600 bin civarında net katılımcı sayısının olacağını tahmin ediyorum. Bu artışta 18 yaş altı katılımcıların oranı yüzde 30 gibi olacaktır diye düşünüyorum. 2023 sonunda 8,5 milyon katılımcı sayısına geliriz. Fon büyüklüğü olarak da yüzde 50 büyüme tahminiyle yılı 600 milyar TL ile kapatırız. Daha uzun vade olarak 3 yıllık planlar yapıyoruz ama bunlar zor yıllar… Ekonomik programa göre önümüzde enflasyonla mücadele yılları olacak. BES için umutluyuz. Türkiye’de 18 yaş altı 18 milyon çocuk var. Burada yüzde 30 penetrasyon oranına geldiğimizde 6 milyon genç BES’le tanışacak. BES’i her yıl 500-600 bin yeni katılımcıyla büyütebiliriz. 3 ila 5 yıl arasında 3 milyona rahatlıkla aşılır. 

 Faizsiz fonların büyüklüğünde gelecek yıl için öngörünüz nasıl? 

 Katılım tarafının fon büyüklüğü, 19 Aralık itibarıyla 100 milyar TL’yi aştı. Toplam portföy içinde payı yüzde 25’e geldi. Bu fonlarda 2022 başından Aralık ortasına kadar yüzde 100 büyüme var. OKS tarafında faizsiz fonların payı yüzde 60. Bu rasyo devam ediyor, gelecek yıl da sürer. 

 Emeklilik ve hayat alanı için 2022’de kârlılık nasıl gitti?

Hayat ve emeklilik şirketleri açısından 2022, kârlılıkta iyi gitti. Sektörün kârlılığında ilk 9 ayda yüzde 69’luk artış var. Bu artışta da ana neden açıkçası sistemde emeklilik fonlarının hızlı büyümesi oldu. Bu yıl da hayat ve emeklilik tarafında yüzde 30-40 kadar kârlılık artışı olur.