Türkiye AB krizinin etkilerini aşmaya çalışıyor

Avrupa Birliği borç krizi ve ABD'de büyümenin durma noktasına gelmesiyle ağustos ayında sert düşüşler yaşayan piyasalar eylül ayında toparlanmaya çalışıyor. Düşüşte başı çeken borsa olan İMKB eylül ayında toparlanırken de başı çekiyor. Bunda Türkiye'nin başarılı ekonomi yönetimiyle bu krizden de fazla etkilenmeden çıkabileceği beklentisi rol oynuyor. Hatta Türkiye yüksek cari açığının yarattığı tedirginlikle son bir yıldır takip ettiği düşük faiz ve yüksek kur politikasıyla bu yaz patlak veren krize hazırlıklıydı.
Ağustostaki piyasa paniği Türk tahvil ve hisselerinde bir alım fırsatı yarattı. Yabancı yatırım bankaları, krizden en fazla olumsuz etkilenen Türk Lirası ve hisse senetleri için alım önerisi verdiler. Bir örnek vermek gerekirse Goldman Sachs, dünyada büyümeyi sürükleyecek BRIC ülkelerine ek olarak Endonezya, Kore, Meksika ve Türkiye'yi "büyüyen pazarlar" olarak tanımlıyor. Türk hazine tahvilleri ise bu kez krizden fazla etkilenmedi çünkü Türkiye bütçe ve kamu borcu açısından dünyada en iyi durumda olan ülkelerden birisi. Ancak ABD'de tahvil faizleri yüzde 2'nin altında ve son 200 yılın en düşük seviyelerine yakınken, Türkiye'de faizlerin yüzde 8'in üzerinde çok uzun süre kalmasını beklemiyoruz. Bu toparlanmaya rağmen döviz kurlarında ise yeterince bir düşüş görülmedi. Yarım Euro ve yarım dolardan oluşan döviz sepeti 2,10-2,15 arasında dalgalanıyor. TCMB sadece döviz satmakla kalmıyor; TCMB Başkanı Erdem Başçı, açıkça kurların gereğinden yüzde 5-10 yüksek olduğunu söyledi. Bu açıklama döviz sepeti için 2,0 civarında bir değere işaret ediyor ki Euro/Dolar paritesini 1,36 alırsak Dolar kuru için 1.70; Euro kuru için ise 2,30 seviyelerinin makul olduğunu ima ediyor. TCMB kurlar için garanti vermiyor ama hem döviz satarak açıklamalarını destekliyor. Cari açıkta temmuz ayında başlayan daralmanın ağustos ve eylül ayında da devam ettiğinin görülmesi ile döviz kurlarında yeniden istikrar ve bir miktar düşüş bekliyoruz. AB'de kriz altını pozitif, euro'yu negatif etkiliyor Yaz aylarında şiddetlenen krizle birlikte altın fiyatları 1.900 dolara kadar çıktı. Altını artık sadece Hindistan ve Türkiye gibi mücevher amacıyla kullanan ülkeler talep etmiyor. Her türlü modern paraya güvenini kaybeden ve güvenli liman arayan yatırımcılar altın
fonlarına para yatırınca finansal kesimden ciddi talep geliyor. Yatırım bankaları altın için tahminlerini ons başına 2.000 — 2.500 dolara kadar çıkardılar. Eylül ayında altında bir miktar gerileme olduysa da bu normal bir kâr satışı sayılıyor. Gelişmiş dünya merkez bankaları para bastıkça altının yükselmeye devam etmesi kaçınılmaz gözüküyor. Örneğin Avrupa Merkez Bankası'nın mecburiyetten İtalya ve İspanyol tahvillerini satın alıyor olması para basma anlamına geliyor ve altına olan talebi körüklüyor.~

Avrupa'da borç krizi, AB'nin ekonomik lideri Almanya'yı "tamam ya da devam " noktasına doğru itiyor. Halk arasında lokantada herkesin kendi hesabını ödemesine "Alman usulü "denir. Yani kastedilen Alman'ların başkalarının hesabını ödemek istemedikleridir. Oysa Avrupa'da bunun tam tersi oluyor. Ortalama Alman, diğer savurgan AB üyelerinin hesabını ödemek zorunda kalan Merkel hükümetini bir noktada iktidardan uzaklaştıracak. Bu politik açmaz Avrupa ekonomisine ciddi darbe vurmaya başladı ve bu yüzden Euro düşmeye başladı. Zaten uzun süredir değerinin üstünde seyreden Euro'nun düşmesinde başka bir neden daha var: ABD ve AB'de derinleşen krizin kendisini vurmasından korkmaya başlayan Çin kendi para birimi olan Yuan'ı, dolar ve Euro'ya alternatif bir rezerv para birimi yapmak istiyor. Bu durumda dolar, Çin parası cinsinden değer kaybettiği için Euro'ya karşı değer kaybetmesine eskisi kadar gerek kalmayacak. Yani Euro/Dolar paritesi düşmeye devam edecek. Eylülde 1,36'ya kadar düşen paritenin 1,20'lere kadar gerilemesi bizi şaşırtmayacak.