İsabetsiz CV sendromu

Yıldız Holding ve Denizbank, yılda ortalama 600 bin iş başvurusu alıyor. Teknosa, Borusan, Garanti Bankası, CarrefourSA gibi şirketlere ulaşan CV sayısı ise 100 binleri aşıyor. Deyim yerindeyse şirketler, adeta CV bombardımanına tutuluyor. Ancak bu başvuruların önemli bir bölümü “çöp”.

Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Yani aranan kriterleri tutmuyor, “Ya olursa” umuduyla gönderilmiş oluyor. Pek çok şirket, filtreleme yöntemiyle kriter dışı özgeçmişleri temizliyor. Bazı şirketler ise “bir gün ihtiyaç olursa” mantığıyla arşivliyor.

"BENCE CV LER ORTALIĞA DÖKÜLDÜ!"
UNIDA İnsan Kaynaklan Danışmanlığı Yönetici Ortağı Saide Kuzeyli, şirketlerin son dönemde boğuştuğu başvuru enflasyonunu bu cümleyle özetliyor ve ekliyor: “Kariyer sitelerinin iş arama sürecini demokratikleştirmesi, basitleştirmesi ve bunlara karşılık yeterince denetleyememesi sonucunda CV’ler, uysa da uymasa da el bombaları gibi gönderiliyor.”

Kuzeyli’ye göre, bu durumun sonucu olarak açık pozisyonların gerektirdiği niteliklerle örtüşen “isabetli başvuru” oranı yüzde 25-33 arasında kalıyor. Tabii özgeçmiş yağmurunun tek nedeni, kariyer sitelerinin “tek tıkla” başvuruyu kolaylaştırması değil. 2013 yılına ait TÜİK verileri, üniversite/yüksekokul mezunları arasındaki işsiz sayısının bir önceki yıla göre 54 bin artarak 557 bin rakamına ulaştığını gösteriyor.

Yani üniversite mezunu işsiz sayısı, ülke tarihinin en yüksek seviyelerine ulaşmış durumda. Dolayısıyla bu da eğitimli iş gücünün, çok teknik işler dışında, bir pozisyon için aranan kriterleri göz önüne almaksızın neredeyse her işe başvurması anlamına geliyor.~

Yılda ihtiyacının tam 25 bin katı başvuru alan Teknosa’nın, bu başvuruların sadece yüzde 10’unu kayda değer bulması, yaşanan CV enflasyonunu açıkça kanıtlıyor. Garanti Bankası ise yılda 192 bin başvuru alıyor ve ancak bunun yarısını değerlendirmeye uygun buluyor. Banka’nın İK yöneticileri, “Değerlendirme dışı kalan başvurularda en temel kriterlere dahi dikkat edilmiyor” diyorlar.

BİLİNÇSİZ ADAYLAR MI?
Adayların işin tanımını ve aranan nitelikleri tam okumadan başvuru yapması “CV enflasyonu”nu yaratan en önemli neden olarak gösteriliyor. Yılda aldığı 40 bin başvurunun sadece yüzde 5’ini değerlendirebilen Aksigorta, bu duruma iyi bir örnek teşkil ediyor.

Aksigorta İK Genel Müdür Yardımcısı Melis Aslanağı, “Özellikle yeni mezunların, ilandaki özelliklere uygun olmadığı halde pozisyonlara başvurması nedeniyle pozisyonla örtüşmeyen başvurularla sıkça karşılaşıyoruz” diyor.

Yılda aldıkları 44 bin CV’nin yüzde 35’ini değerlendirilebilir bulan Hedef Alliance İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gülsün Yörükoğlu da bunu, “adayların yetkinliklerine uygun olup olmadığını değerlendirmeden her pozisyona başvurmasına” bağlıyor.

Yılda ortalama192 bin başvuruyla en çok ilgi gören şirketlerden Garanti Bankası da “bilinçsiz başvuru” mağduru ... Şirket başvuruları web sistemi üzerinden online alıyor ve ilk elemeyi burada yayınladığı yaş, askerlik ve öğrenim durumu gibi temel kriterler üzerinden yapıyor. Garanti Bankası İK Koordinatörü Osman Tüzün, CV’lerin neredeyse yarısının bu kriterlere dikkat edilmeden gönderildiğini söylüyor.~

PwC Türkiye İK Kıdemli Müdürü Cristina Monterrey de gelen başvuruların yüzde 40’ının eğitim ve sektör deneyimi bakımından kendilerine hiç uymadığını belirterek adaylara bilinçli hareket etmeleri uyarısını yapıyor.

İSABET ORANI ÇOK DÜŞÜK
Yeni kuşağın aidiyet duygusu düşük ve bu nedenle kendilerine cazip gelen şirketlerdeki kariyer fırsatlarını değerlendirmeye yatkınlar. HRM Danışmanlık Ortağı Ayşegül Davutoğlu, “Genç kuşakların bu özelliklerine jenerik iş ilanları da eklenince, şirketlere gönderilen ‘isabetli CV’ oranı yüzde 15-20 seviyesine ancak ulaşıyor” değerlendirmesini yapıyor.

MY Executive Yönetici Ortağı Müge Yalçın, hem işsizlerin hem de çalışanların “Bir fırsat olabilir mi” düşüncesiyle çalışmayı istedikleri şirketlere rastgele CV’lerini gönderdiklerini söylüyor.

Adecco Türkiye İK Direktörü Akgül Can Beyhan da adayların çoğu zaman pozisyona bakmaksızın, “Keşke içinde olsam” dedikleri, Türkiye’de ilk 1.000 içinde yer alan şirketlere başvurduğunu anlatıyor. Beyhan, “Bu başvuruların ilanla örtüşme oranı, genelde yüzde 10-15 civarında” diyor.

CV akınına uğrayan popüler şirketlerden en öne çıkanı Tekno-sa, bu tezi doğruluyor. Her yıl aldığı ortalama 250 bin CV’nin sadece yüzde 10’u ihtiyacıyla örtüşen şirketin İK direktörü Revna Besler’e göre adaylar, “o pozisyonda” değil “Teknosa”da çalışmak için başvuruyor. Besler, “Mevcut pozisyonda değerlendirilmese bile uygun pozisyon açıldığında değerlendirilir düşüncesiyle özgeçmişlerini bırakıyor” diyor.~

Borusan Grubu ve Yapı Kredi Bankası da kurumsal cazibe nedeniyle CV akınına uğrayanlardan. Öyle ki Borusan Grubu 2013 yılında aldığı 366 bin başvurunun sadece yüzde 22’sini kriterlerine uygun bulmuş. Borusan Holding İK Genel Müdür Yardımcısı Semra Akman, “Liderlerimizi içeriden yetiştirme yaklaşımımız ve topluma katkıya verdiğimiz önem, yeni neslin bizi tercih etmesinde rol oynuyor” diyor.

Yılda aldıkları 300-500 bin CV’nin yüzde 60’ını değerlendirilebilir bulan Yapı Kredi İşe Alım ve İK Geliştirme Direktörü Ebru Vardar ise “Kurumsal marka imajımız ve çalışanlarımızın gelişimine yaptığımız yatırımlar, finans sektöründe kariyer hedefleyenlerin bizi tercih etmesine neden oluyor” diyor.

GLOBAL FIRSATLAR ÇEKİYOR
Adayların pozisyona bakmaksızın gözü kapalı başvurduğu şirketlerden biri de Yıldız Holding. Gıdadan ambalaja, kişisel bakımdan finansa pek çok sektörde hızla büyüyen Yıldız Holding, çok farklı kariyer imkanları sunabilmesi sonucu yılda ortalama 600 bin başvuru alıyor.

Ama bunların yüzde 45’i, ihtiyaca uygun değil. Şirketin asıl çekiciliği ise uluslararası büyüme fırsatlarına odaklanması ve yurtdışında 9 fabrikası, dünyada 41 bin çalışanı ile global dev olma yolunda hızla ilerlemesinden geliyor.

Yıldız Holding İK Strateji ve Sistem Geliştirme Grup Direktörü İdil Şeker, globalleşmenin getirdiği farklı fırsatların, gençleri Yıldız’a yönlendirdiği görüşünde. 2012’de Türkiye’ye gelen Lübnanlı Odeabank da yılda aldığı ortalama 90 bin başvuruyla “çekici yabancılardan.” Onu esas çekici kılan ise çalışana sağladığı imkanlar...

CV’lerin yüzde 65’ini değerlendirilebilir bulan Odeabank İK Direktörü Figen Karatan, “Çalışanlarımıza organizasyon içinde dikey ve yatay kariyer imkanlarıyla ilerleme olanakları sunuyoruz. Yan hak uygulamalarımız sektöre göre rekabetçi” diyor.~

Yılda ortalama 50 bin başvuru alan global sigorta devi Axa Sigorta da Türkiye’deki sektör liderliğinin yanı sıra çalışanlara sunduğu global/lokal kariyer fırsatları, yurtdışı rotasyon imkanları ve eğitim olanakları nedeniyle iş arayanların radarında.

Başvuruların yarısının ihtiyaçlarıyla örtüştüğünü söyleyen şirketin İK direktörü ve icra kurulu üyesi Esra Güller, “Başvuruların büyük çoğunluğunu ‘hayalleri gibi çalıştığı yerin de büyük olmasını’ tercih eden adayların oluşturduğunu düşünüyoruz” diyor. Yılda 10 bin başvurunun sadece yüzde 10’u beklentileriyle örtüşen JTI Türkiye de Axa gibi global bir şirket olması ve gençlere uluslararası tecrübe sunması nedeniyle ilgi görüyor.

DENEMEK İŞE YARIYOR MU?
Türkiye’nin en büyük şirketlerine ve kurumsal itibarı yüksek kurumlarına yapılan rastgele başvurular, maalesef çoğu zaman değerlendirmeye bile alınmadan filtreleniyor. Bir başka deyişle “Şansımı bir deneyeyim” düşüncesi maalesef işe yaramıyor.

2013 yılında gelen 100 bin CV’nin sadece yüzde 5’ini değerlendirmeye alan AvivaSA da kurumsal çekiciliğinin bedelini ödüyor. Şirketin İK genel müdür yardımcısı Murat Bayburtluoğlu, “Kurumsal yapımızın bilinirliği nedeniyle arayışımızla örtüşmeyen başvurular alabiliyoruz” diyor.

Yılda aldığı 45 bin başvurunun ancak yarısını dikkate değer bulan Deloitte Türkiye’nin İK direktörü Ebru Pilav da adayların şirkette çalışma beklentisinin ilgili ilgisiz birden fazla pozisyona başvurma motivasyonunu artırdığını söylüyor.~

TTNET Yönetim Destek Kıdemli Direktörü Hasan Kaya da diğerleriyle aynı görüşte olduğunu “Bazı adaylar pozisyonun gerekliliklerinden çok kurumun cazibesi nedeniyle uygun şartları içermese de başvurmayı tercih ediyor” diyerek ortaya koyuyor.

KARİYER PLANI YOK
Bir de hiç kariyer planlaması olmadan yola çıktığı için neredeyse her şirkete ve pozisyona CV gönderenler var. Yıllık 20 bin başvurunun yarısını değerlendirmeye alan Index Grup İK Direktörü Timur Tiryaki, bu gruptan şikayetini şöyle anlatıyor:

“Türkiye’de maalesef ‘Ne iş olsa yaparız’ başvurularından çok alıyoruz. Kariyer planlama ve kariyer geçişlerini yönetmede çok başarılı değiliz. Şansını deneme niyetindeki adaylara çok rastlanıyor” diyor. Turizmde deneyimli eleman aradıklarını, fakat yılda ancak yüzde 20 oranında ihtiyaçlarıyla örtüşen CV aldıklarını anlatan Prontotour Pazarlama Müdürü Sarp Özkar da bu durumu “ne iş yapacağına henüz karar verememiş çok önemli bir kitlenin varlığına” bağlıyor.

Boyadan tarıma, tekstilden lojistiğe farklı sektörlerde faaliyet gösteren Polisan Holding de kariyer planlaması çerçevesinde yapılmayan başvurulardan rahatsız. Genel olarak deneyimli ve konusunda uzman kişilere ihtiyaç duyan şirkete ilan başına en az 450 başvuru geliyor ve bunların yüzde 60’ı değerlendirmeye alınmıyor.

Polisan Holding İK Direktörü Ahmet Türkselçi, “İş ilanlarımızda pozisyon için aradığımız nitelikleri açıkça belirtiyoruz. Buna rağmen aranan pozisyona göre deneyimi, bilgi ve becerisi az olanlar başvuruda bulunuyor. Bu adaylar kariyer hedefi belli olmadığı için bilinçsizce bir arayış içinde oluyor” diyor.~

DOĞRU İLAN DA ÖNEMLİ
CV enflasyonunun ortaya çıkmasında sadece adaylar değil, ilanı veren şirketlerin de hataları oluyor. UNIDA İK Danışmanlığı Yönetici Ortağı Saide Kuzeyli, pozisyon için gerekli bilgi ve beceriler yerine “plastik” yetkinlikleri listeleyen hatalı ilanların başvuru şişkinliğinin en önemli nedeni olduğu görüşünde.

Kuzeyli, “Örneğin ‘Bizlerle yeni başarılara yürüyecek, zorluklarla baş edebilen birini arıyoruz’ davetine kim gitsin, kim gitmesin net değil” diyor. İş ilanını doğru tanımlamanın isabetli CV oranını artırmadaki başarısı, Microsoft örneğinde çok net görülüyor. Microsoft Türkiye’ye yılda ortalama 2 bin CV ulaşıyor ve bunların yüzde 85’i açık pozisyonlara uygunluk taşıyor.

Microsoft Türkiye İK Direktörü Vlad Bog, örtüşme oranındaki bu başarıyı, rol tanımlarında adaylardan beklentilerini çok spesifik şekilde ortaya koymalarına bağlıyor. Cisco Avrupa Ortadoğu Afrika ve Rusya (EMEAR) İşe Alım Lideri Şebnem Arıcan da “Adaylarda aranan özellikleri ilanlarında detaylı yayınladıkları için isabetsiz CV oranının çok düşük olduğunu” söylüyor.

“İsabetli CV” konusunda bir diğer şanslı şirket ise CarrefourSA... Yılda ortalama 115 bin başvuru alan şirket gelen CV’lerin yüzde 95’ini değerlendirilebilir buluyor. Ama onun şansı sunduğu pozisyonunun çokluğu ve çeşitliliğinden kaynaklanıyor.

Şirketin İK Direktörü Asena Yalınız, “Genel müdürlükte avukat, mimar, bilgisayar mühendisi, muhasebeci, gıda/inşaat mühendisinin istihdam edilebileceği roller olduğu gibi mağaza tarafında kasiyer, baklava ustası, kasap, reyon elemanı, mağaza yöneticiliği gibi görevler de bulunuyor.

Böylece çok farklı CV’ler şirketimizde karşılığını buluyor” diyor. Manpower Türkiye Genel Müdürü Reha Hatipoğlu da en fazla iş ilanı veren şirketlere doğal olarak en fazla CV’nin ulaştığını söylüyor. Hatipoğlu, “Bunların özellikle turizm ve perakende alanındaki şirketler olduklarını gözlemliyoruz” diyor.~

VERİMLİLİĞE SEKTE Mİ?
Rastgele iş başvuruları şirketlerin İK bölümleri için gereksiz zaman ve iş kaybına da neden oluyor. Yıllık 20 bin başvurudan sadece yüzde 5’ini kriterlerine uygun bulan Sanofi bu sorunu yaşayan şirketlerden... Sanofi Türkiye İK Direktörü Türkan Özcan, “Buradaki zaman kaybını engellemek için kullandığımız kariyer portallarının filtreleme sistemlerine göre doğru özgeçmişleri ayrıştırmaya çalışıyoruz” diyor.

Aksigorta da CV şişkinliğinin yarattığı verimsizliğin önüne geçebilmek için uzmanlara sosyal medyada yayınlanmak üzere iş başvurusu yaparken dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili video hazırlatıyor.

Genelde aldıkları CV’lerin yüzde 40’ının çoğu zaman aradıkları özelliklere uymadığını söyleyen TurkNet İnsan Kaynakları Müdürü Aycan Emre ise bu verimlilik sorununu nasıl pozitife çevirmeye çalıştıklarını şöyle anlatıyor; “Kıdemli bir uzman arayışında olduğunuz bir pozisyon için henüz mezun olmamış bir adayın başvurusunu da değerlendirmek süreci uzatıyor.

Ancak bunlara çöpe atılacak CV’ler olarak da bakmıyoruz. Elimizin altında bu tip CV’lerin olması yeni pozisyonlar için zaman da kazandırabiliyor.” AvivaSA ve Digiturk de arayışlarıyla örtüşmeyen başvuruları ileride değerlendirmek için veri tabanında saklıyor.

ARŞİV OLUŞTURUYORLAR
Aksigorta, Garanti Bankası, Microsoft ve Deloitte Türkiye de kriterlerine uysun uymasın tüm CV’leri ileride farklı pozisyonlarda değerlendirebilmek için kendi veri tabanlarında muhafaza eden şirketler...~

Yılda aldığı 45 bin başvurunun ancak yarısını dikkate değer bulan Deloitte Türkiye’nin İK Direktörü Ebru Pilav, “Yeni oluşan pozisyonlara ilişkin, ilk özgeçmiş taramamız bu sistem üzerinde gerçekleşiyor” diyor. Tek-nosa da pozisyona uygun bulmadığı CV’leri hem başka pozisyonlar için saklıyor hem de bir kısmını 3 ay içinde genel görüşmeye davet ediyor.

İş GYO Hukuk Müşavirliği İK Eğitim Grup Başkanı Pınar Ersin Kollu da ihtiyaca uysun uymasın gelen her CV’yi günlük olarak değerlendirip mezun olunan bölüme, deneyime ve uzmanlığa göre sınıflandırıp dijital ortamda sakladıklarını anlatıyor.

“Her üç yeni mezundan biri Pfizer’e başvuruyor” diyen Pfizer Türkiye, Kafkaslar ve Orta Asya İK Direktörü Bahar Özen Şansal ise yılda ortalama 70 bin başvurunun yüzde 15’ini değerlendire-bildiklerini ama geri kalanı çöp CV olarak görmediklerini söylüyor. Özen, “Yılın farklı dönemlerinde farklı pozisyon ya da profillerde arayışımız olabiliyor. Bu sebeple bize ulaşan tüm CV’leri arşivliyoruz; böylece gerek duydukça çok daha geniş bir havuzdan arayışımıza devam edebiliyoruz” diyor.

DÜNYA DA CV MAĞDURU
DENGESİZLİK VAR
Dünyada da is talebi ve arzı arasındaki dengesizlik, doğal olarak İK süreçlerine yansıyor. Geçtiğimiz yıl İngiltere’deki Üniversite Mezunlarını İstihdam Birliği’nin (The Association of Graduate Recruiter) yaptığı bir araştırma, lider İngiliz şirketlere pozisyon başına yapılan başvurunun 2012’ye göre 73’ten 85’e yükseldiğini söylüyor.

YARISI KAYDADEĞER
San Francisco State University’den işletme profesörü John Sullivan, ABD’de işe başvuru sürecinde gönderilen CV’lerin neredeyse yarısının istenen kriterlerle örtüşmediğini söylüyor. Sullivan, bu nedenle büyük şirketlerin filtreleme yöntemi kullanarak nitelikli CV’lere ulaşmaya çalıştığını anlatıyor.~

BÜYÜKLER “FİLTRELİYOR”
IBM’de filtreleme sistemleri uzmanı olan Ed Struzik, Fortune 500 şirketlerinin hemen hemen hepsinde bu sistemin bulunduğunu söylüyor. Struzik, bir yılda 65 bin pozisyon için 7,6 milyon başvuru alan Sturbucks’ı ve 2 bin pozisyon için yaklaşık 1 milyon başvuru alan Procter&Gamble’ı bu sistemi kullanan büyük şirketlere örnek gösteriyor.

YUSUF AZOZ / KARİYER.NET GENEL MÜDÜRÜ
İMKAN SUNAN POZİSYONLAR İLGİ GORUYOR'
İSİ OLSA DA BÂSVURUYOR
Kariyer.net’in “İsinizden memnun olmanıza rağmen is ilanlarına başvuru yapıyor musunuz" sorusuna, 5 bin 134 kişinin yüzde 45’i, “Evet” yanıtını verdi. Yine Kariyer.net üzerinde 28 bin 760 adayın katılımıyla gerçekleştirdiğimiz bir ankette, adayların büyük bir kısmı halihazırda bir işleri olsa da 2013 boyunca kariyer fırsatlarını takip ettiğini, yüzde 70 gibi büyük çoğunluk ise 10’dan fazla ilana başvurduğunu söyledi.

İLGİ GÖREN POZİSYONLAR
Kariyer.net veri tabanında yaklaşık 19 milyon özgeçmiş bulunuyor. 2013 verilerine göre şirketler ilanlarına yapılan başvuruların yüzde 75’ini inceliyor. İlan-başvuru oranları incelendiğinde adayların en çok başvuru yaptığı pozisyonlar arasında yeni mezunlara yönelik olan ve kendi içinde adaya gelişme imkanı sunan tıbbi mümessil, yönetici adayı, mağaza yönetici adayı, İK asistanı ve satış danışmanı pozisyonları öne çıkıyor.

FİNANS SEKTÖRÜ BİRİNCİ
İlan ve başvuru oranları incelendiğinde ise finans sektörü, ilan başına 1.312 başvuruyla öne çıkıyor. Finans sektörünün adaylara sağladığı yan haklar ve diğer sektörlere göre sunduğu yüksek ücretler sektöre ilgiyi yoğunlaştırıyor. Bu sektörü sigortacılık, hızlı tüketim malları, sağlık ve perakende takip ediyor. Özellikle perakende sektörü, kendi içinde sunduğu eğitim ve gelişim imkanlarıyla tecrübeli-tecrübesiz tüm adayların ilgisini çekiyor.~

OKAN TÜTÜNCÜ / SECRETCV.COM GENEL MÜDÜRÜ
CV'LER "KÖKLÜ LERE AKIYOR
İLGİ ÇOKULUSLULARA
Adaylar, çoğunlukla kendilerine profesyonel gelişme fırsatı veren, sosyal haklarda kurumsallaşmanın gereklerini yerine getiren, sirkülasyonun düşük olduğu, ücret eşitsizliklerini minimuma indirmiş “çokuluslu” ya da “köklü” dediğimiz şirketlere başvuruyor.

Bunun yanında daha genç, fakat gelişen sektörler içinde büyümesini hızlı ve tutarlı biçimde sürdüre gelen şirketler de özellikle gençler arasında büyük ilgi görüyor. Bunlar genellikle e-ticaret, bilişim, enerji, teknoloji sektörlerinde faaliyet gösteriyor.

PERAKENDE GÖZDE
Başvurulara sektörel olarak baktığımızda mağazacılık ve perakendeciliğin yüzde 10,5 ile ilk sırayı aldığını görüyoruz. Nedeni, perakendenin Türkiye’deki en gelişmiş sektörlerden biri olması ve istihdam oranlarının da yüksek düzeyde bulunması.

Yüzde 9 ile ikinci sırada yer alan tekstil sektörü için de benzer dinamiklerin söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Bilgisayar, bilişim teknolojileri, inşaat, otomotiv ve lojistik gibi gelişen sektörler de diğer çok başvurulan sektörler arasında.