Fırtına Gibi İnovasyon

İnovasyon yaratma teknikleri arasında en önemlilerinden biri de beyin fırtınaları… Beyin fırtınalarında ortaya atılan fikirler şirketlere yeni ürün, marka, uzun vadeli strateji, süreç yönetimi gibi...

1.07.2007 03:00:000
Paylaş Tweet Paylaş

İnovasyon yaratma teknikleri arasında en önemlilerinden biri de beyin fırtınaları… Beyin fırtınalarında ortaya atılan fikirler şirketlere yeni ürün, marka, uzun vadeli strateji, süreç yönetimi gibi konularda çok önemli katkılar yapıyor. Pek çok şirket bu yöntemi kullanarak yeni fikir peşine düşüyor. Bugün Apple’dan Tukaş’a, Bosch’tan Denim Village’e pek çok şirket en yenilikçi ürünlerini beyin fırtınasından damıttıkları fikirlerle hayata geçirdi.

1990 yılında Bosch çamaşır makineleri 21,2 litre su harcarken, 2007’de bu miktar 7 litreye düştü. 30 yıl önce saatte 3 kilowatt olan enerji tüketimi ise bugün 1 kilowatt civarında. Küresel ısınmanın dünyaya etkilerinin gündemde olduğu bugünlerde su ve enerji tasarrufu sağlamayı Bosch mühendisleri 17 yıl önce düşünmüş ve yaptıkları beyin fırtınalarından akıllı etiket uygulamasını çıkarmışlardı. 17 yıl önce Bosch’un beyin fırtınasından çıkan akıllı etiket fikri bugün çamaşır makinelerinde su tüketimini yüzde 67, bulaşık makinelerinde ise yüzde 57 azalttı. Bosch, bulaşık makinelerinin enerji tüketiminde ise son 30 yılda yüzde 70 tasarruf sağladı.

T-Box da bir beyin fırtınası ürünü olarak doğdu. Bir gün Cem Boyner, bütün üst düzey yöneticileri toplayıp, devrim gibi yeni bir ürün yaratmaları gerektiğini söyledi. Günler süren tartışmalardan sonra Türkiye’nin ilk sıkıştırılmış giyim koleksiyonu ve markası T-Box doğdu.
Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, 600 yöneticisiyle yaptıkları beyin fırtınası sonrasında grubun 10 yıllık stratejilerini belirlediklerini açıkladı.

Dünyanın ilk laptop’ını, Apple’ın ilk mouse’unu, Polaroid I-Zone fotoğraf makinesini ve Palm V’yi yaratan dünyanın en ünlü tasarım şirketi Ideo’nun Genel Müdürü Tom Kelley, beyin fırtınalarının amaç ve kapsamını şu sözlerle anlatıyor: “Temel ilke, yaratıcılık kuyusunun kapağını açmak ve ekip çalışmasıyla gerekli özgürlük ortamının oluşturulmasını sağlamak olmalı.”

Dünyada çok yaygın olarak kullanılan beyin fırtınası seansları Türkiye’de Sabancı, Boyner, Tukaş, Bosch, Tofaş, Türk Henkel, Doğtaş Mobilya, Tekofaks, Index gibi inovasyon öncüsü şirketler tarafından uygulanıyor. Beyin fırtınalarında ortaya atılan yaratıcı fikirler şirketlere yeni ürün, marka, uzun vadeli strateji, süreç yönetimi gibi konularda çok önemli katkılar yapıyor. Şirketler inovasyon yaratmaya çalışırken ilk adımı beyin fırtınalarında atıyorlar.

Henkel, 4 Bin 300 Fikir Topladı
2006 ve 2007 yıllarını yenilik yılı olarak ilan eden Türk Henkel, inovasyon sürecini fikir üretimi, fikirlerin geliştirilmesi ve fikirlerin takibi olarak 3’e ayırıyor. Türk Henkel yetkilileri, “Beyin fırtınalarında ne kadar çok fikir üretilir ve çözüm önerisi gelirse en uygun çözümü bulma olasılığı o kadar artıyor” diye düşünüyor. Bu nedenle beyin fırtınalarında mümkün olduğunca çok sayıda fikir üretmeye odaklanıyorlar. Beyin fırtınaları Henkel’de tüm çalışanları kapsayacak şekilde planlanıyor ve beyin fırtınası seansları 15-20 kişilik ekipler halinde yapılıyor. Henkel’in çalışanlarının fikirlerine özellikle önem vermesinin en önemli nedeni çalışanların aynı zamanda Henkel tüketicisi olması. Ürünü kullanan ve eksiklerini fark eden çalışan tüketiciler, ürün geliştirmeye yönelik çok yaratıcı fikirler sunabiliyorlar.

Türk Henkel beyin fırtınalarından sadece son 2 yılda 4 bin 300 yeni fikir topladı. Bu fikirler Henkel ürünleri, süreçleri, iletişim, insan kaynakları uygulamaları, reklamlar, pazarlama aktiviteleri, tasarruf sağlayıcı tedbirler, işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkindi. Toplanan fikirlerin henüz yüzde 42’si değerlendirildi ve tüm dünyada şimdiye kadar değerlendirilmesi yapılan fikirlerden 4 bin’e yakını uygulanacak.

Mosder Fikri Nasıl Doğdu?
Doğtaş Mobilya, 7 yıldır beyin fırtınası toplantıları yapıyor. Son 2 yıldır ise şirketin beyin fırtınalarını 8 kişiden oluşan inovasyon takımı, “Takım D” gerçekleştiriyor. Takım D, iki ayda bir gerçekleştirdiği toplantıların ardından hazırladığı raporu üst yönetime sunuyor. Takım D’nin kurucu başkanı ve Doğtaş Kurumsal İletişim Yönetmeni Abdullah Yaşar, yapılan beyin fırtınalarından çıkan en büyük fikrin Erdenay Duran adında genç bir çalışandan gelen sektöre ait bir dernek kurulması olduğunu söylüyor. Yaşar şöyle devam ediyor:

“Mobilya sektörünün onca sorununa rağmen o zamana kadar sektörde çok etkin bir platform yoktu. Zira bu fikrin ardından harekete geçen yönetim kurulu başkanımız sektörün önemli markalarının yöneticilerine bir çağrı yaptı ve onları bir toplantıya davet etti. Üst üste yapılan toplantılar sonucunda 2003 yılında Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER)’in kurulması sağlandı. MOSDER, daha 2’nci yılında Türkiye’nin en büyük mobilya fuarını organize edecek güce kavuştu.”

Puding İçin Tatlı Fırtına
Tukaş, beyin fırtınası yöntemini özellikle yeni ürün çalışmaları, kalite çemberleri uygulamaları, iş süreçleri, maliyet iyileştirme ve inovasyon takım çalışmalarında ağırlıklı olarak kullanıyor. Tukaş Genel Müdürü Ahmet Uysal, bu toplantıların yönetimsel ve ticari alanda pozitif sonuçlarını gördüklerini söylüyor.

Şirket, son yıllarda girdiği puding kategorisinde bu teknik sayesinde farklılaştı. Yapılan bir toplantıda meyve aromalı pudingler konusunda nasıl farklılaşacaklarını araştırırken gelen önerilerle ürüne beyaz damla çikolata eklemeye karar verildi. Bu yenilik şirketi puding kategorisinde iyi bir noktaya taşıdı. Ayrıca Tukaş’ın dış pazarda satış potansiyelini artırmak ve daha farklı kitlelere ulaşmak amacıyla yurtdışına yönelik ürettiği ürünleri, ihracat yapılan ülkenin damak lezzetine uygun olarak üretmesi fikri de beyin fırtınasından çıktı. Şirket, sektöründeki ihracat liderliğini 4 yıldır sürdürüyor.

Ahmet Uysal, “Sektörde katkısız ürünler trendini biz başlattık. Katkısız ketçap ve mayonez ile sos pazarında 6 yılda önemli bir yol kat ettik. Teneke ambalajlardaki ürünlerde kolay açılır kapak, cam kavanozlarda emniyet şeridi uygulamalarını da, sektörde ilk kez hayata geçirdik. Sektörde onlarca yeniliği ve inovatif ürünleri beyin fırtınaları sayesinde gerçekleştirdik” diye konuşuyor.

Bosch’da Fırtınalı Pazarlama
Dünyanın en inovatif şirketlerinden biri olan Bosch’un Türkiye ekibi de özellikle pazarlama stratejilerini belirlerken beyin fırtınalarından etkin bir şekilde yararlanıyor. Bosch Ev Aletleri Pazarlama Müdürü Neylan Süer Cansın, yine bir beyin fırtınasının sonucunda yaratılan enerji ve su tasarrufu sağlayan, leke tanıyan ve 15 dakikada yıkayabilme özelliğine sahip çamaşır makinesinin tanıtımı için de beyin fırtınası yaptıklarını ifade ediyor. Farklı mecralarda yürütülen reklam kampanyası sonucunda Bosch Logixx 8 Sensitive, sadece 4 ayda 3 bin adet satış rakamına ulaştı.

Şirketin 2007 yılı toplam satış hedefi 10 bin. Logixx 8 ile yakalanan satış başarısının rüzgarından tüm ürün gruplarının nasibini aldığını söyleyen Cansın, “Bu başarıda, 1990’dan bu yana daha az su ve elektrik tüketimi konusuna odaklanmış olmamızın etkisi çok büyük. Odağımızı bu alanda yoğunlaştırmamızın ardında da elbette yaptığımız beyin fırtınaları başrolü oynuyor” diyor.

Çılgınlık,Trafiği İkiye Katladı
E-perakendenin önemli temsilcilerinden Hemalhemsat.com ekibi de hemen her satış ve pazarlama kampanyasının yaratım sürecinde beyin fırtınası yönteminden yararlanıyor. Satış ve Pazarlama Müdürü Banu Hasbora, önce sadece yaratmayı düşündükleri kampanyanın başlığını atıp, bunun üzerine herkesin fikirlerini topladıklarını söylüyor. Süreç oluşan fikirler arasından eleme yapılmasıyla devam ediyor ve sona kalan 2-3 fikrin hayata nasıl geçirileceği tartışılıyor.

En son Babalar Günü için toplanan fırtına ekibi herkesin, her sene yaptığı gibi “Gelin babanıza gömlek alın, traş makinası alın” demek yerine ilginç bir şeyler yapmak adına toplandı. Katılımcılar uçuk kaçık, ayağı yere basan ve basmayan ne fikri varsa ortaya döktü. Sonuçta herkesin dikkatini çeken en çılgın hediyeler, “babanıza 1 saatlik Porsche gezisi”, “babanıza 5 saatlik yelken eğitimi”, “babalar gününde İstanbul Boğazı’nın üzerinde, şarap eşliğinde özel uçakla uçurma imkanı” fikirleri kampanyaya dönüştürüldü. Ve sitenin trafiği diğer özel günlerdeki trafiğin de 2 katına çıktı.

Yeni Şirket Kurma Kararı
Index Grup beyin fırtınası yöntemini, işlerin mevcut durumlarının analizi ve işleyiş kalitesinin artırılmasının yanı sıra grup şirketlerinin gelecekteki yol haritalarını ortaya koymak için de kullanıyor. 5 BT distribütörü şirketten oluşan grubun, bu 5 şirketin üst düzey yöneticilerinin oluşturduğu 10 kişilik bir beyin fırtınası ekibi onların deyimiyle A takımı var. Takımın başkanı ise Index Grup CEO’su Erol Bilecik.

A Takımı beyin fırtınalarını her zaman şirket dışında, çoğunlukla da Polonezköy’de açık havada yapıyor. Dönem dönem toplanan fırtına ekibinin bu zamana kadar uygulamaya geçirilen en iyi fikirlerini Bilecik şöyle dile getiriyor: “2006 yılının hemen başlangıcında yaptığımız beyin fırtınası toplantısının ardından, 20 dönümü kapalı, toplam 40 dönümlük alanı içeren şu anki yeni yerleşkemize taşındık. Lojistik firmamızın doğuşu, lojistik segmentinde uzmanlaşmamız ve bu konuya yoğunlaşmamız, tamamıyla geçen yılın başında yaptığımız beyin fırtınasının sonucudur.”

Organik Ürün Hayali
Türkiye’nin en büyük tekstil gruplarından Orta Anadolu’nun tasarım ağırlıklı şirketi Denim Village, dünyanın önemli tasarımcıları ve markaları için ürün geliştirirken önce beyin fırtınası yapıyor. Denim Village tasarımcıları her ay trendlerin yönünü, caddedeki insanın giyim tarzındaki değişimi ve müşterilerin değişen ihtiyaçlarını belirlemek için kendi bölgelerinde gözlem yapıyorlar. Koleksiyon hazırlanmadan önce yapılan beyin fırtınalarında da bu gözlemlerini ekibin diğer üyeleriyle paylaşıyorlar. Denim Village’in bu fırtınalardan çıkardığı en önemli yenilik ise organik ürünleri. Beyin fırtınasından çıkan organik kumaş fikri teknik ekip tarafından geliştirildi. Ar-Ge grubu ise fabrikanın organik ürün üretebilmesi için uluslararası standartlara getirilerek, sertifikalı olmasını sağladı. Yine şirketin en son geliştirdiği yeni sprey sistemi ve "kebab crunch" makinesi de beyin fırtınalarında ortaya atılan birer fikirden ibaretti. Denim Village Genel Müdürü Hadi Karasu, beyin fırtınasından çıkan fikirler grubun kendi yatırım bütçesi içinde kalıyorsa vakit geçirmeden karar alınabildiğini söylüyor. “Aksi halde grup ek bütçe ister, ancak mutlaka maliyet fayda analizleri ile ölçümleri yapılarak takip edilir” diyor.

 “Beyin Fırtınası Bilimdir”

Tom Kelley/Yenilik Sanatı Kitabı Yazarı-Ideo Genel Müdürü

“Beyin Fırtınası Yetenek İşidir”
İş dünyasından birçok kişi beyin fırtınasını, "Bisiklete binebilir misiniz?" ya da "Ayakkabılarınızın bağlarını bağlamayı biliyor musunuz" gibi değişken bir eşik, bir denetim mekanizması olarak ele alır. Beyin fırtınasının ayakkabı bağlarını bağlamaktan çok, piyano çalmaya benzeyen bir beceri, bir sanat olma olasılığını göz ardı ederler. Beyin fırtınasında hep öğreniyorsunuz ve sürekli daha iyi olabilirsiniz. Hatta bir beyin fırtınası virtüözü olabilirsiniz. Hatta beyin fırtınanızdan yararlanmak için dev şirketlerin başkanları koşarak size gelebilir.

“Ayda En Az İki Kez Yapın
Şirketinizde beyin fırtınasını ne kadar sık yaparsanız, o kadar fazla değer üretebilir, o kadar çok yenilik yapabilirsiniz. Formunuzu korumak istiyorsanız, beyin fırtınası kaslarınızı ayda bir kereden fazla çalıştırmalısınız. En az ayda iki kez düzenlemelisiniz. Uygun bir yer bulun, iyi bir grup oluşturun ve o sırada canınızı sıkan bir soruna düzinelerce olası çözüm bulmak için beyin fırtınası yapın. Hatta beyin fırtınasını şirketinizin kültürel dokusu haline getirin.

“En Verimli Fırtına 1 Saat Sürer”
 Beyin fırtınası düzenli bir toplantı değildir. Not alacağımız bir şey değildir. Sırayla konuşmazsınız. Çok zamanınızı almamalıdır. Bir beyin fırtınası bazen 1,5 saat sürebildiği halde, en verimli süre 1 saattir. Beyin fırtınası için gerekli fiziksel ve zihinsel enerji düzeyini, 1 saatten fazla devam ettirmek zordur. Beyin fırtınası oturumları sunum değildir.

“Saatte 100 Düşünce Yeterli”
Çalıştıkça mükemmelliğe ulaşır ve ödüller kazanırsız. Sorunu iyi tanımlamak ve müşterinin gereksinimlerine odaklanmak işin başında gelir. Beyin fırtınasının en yoğun evrelerinden biri ürünü, dolayısıyla da geleceği hayal etmektir. Ortaya atılan fikirleri saymak da düşünceden düşünceye atlamanın bir başka yoludur. Saatte ortalama 100 düşünce, o beyin fırtınasının iyi geçtiğine işarettir.

Ideo’nun Düşünce Motoru
Beyinfırtınası Ideo’da şirket kültürünün düşünce motorudur. Ekipler için bir projenin başlangıcında düşünceler üretme, projenin daha sonraki aşamalarında ise ortaya çıkan karışık bir sorunu çözme fırsatıdır. Bizim için iş bir oyun, beyin fırtınası ise bilimdir. Grup ne kadar üretkense, beyin fırtınası o kadar düzenli ve verim olur.

“Beyin Fırtınası Grup Yaratıcılığının Abc’sidir”
Prof. Dr. Oğuz Babüroğlu/Arama Search

Fikir Yeniliğe Nasıl Dönüşür?
Beyin fırtınası grup yaratıcılığının ABC’sidir. Firmaların bu teknikle yaratıcılık kapasitelerini sürekli geliştirmeleri daha sonra yeni teknikler ve süreçlerle bunu desteklemeleri gerekiyor. Yaratıcılık, fikir üretmeyi geliştiriyor. Fikirler problem çözmeyi, tasarımı ve icatları getiriyor. Bunlar da yeniliği getiriyor. Kimi zaman en değerli fikir bir beyin fırtınasında çıkıveriyor. Ancak bunun yeniliğe dönüşmesi farklı çabaları içeren uzun bir süreç.

“Ortam Eleştirisiz Olmalı”
 Beyin fırtınası basitliği sebebiyle çok kabul görmüş bir tekniktir. Yaratıcılıkta fikir sayısının artması kaliteyi getirir. Beyin fırtınası kısa bir sürede çok sayıda fikir üretilmesine izin verir. Bir grup tekniği olarak grup üyelerinin birbirlerinden ilham almalarını sağlar. Başka birinin söylediği saçma bir fikir çok değerli bir fikir için esinlenme yaratabilir. Eleştirisiz ortam yaratıcı tekniklerin en önemli özelliğidir. Beyin fırtınasındaki fikirlerin eleştirilmemesi yaratıcılık potansiyelini geliştirir. Daha vahşi ve provakatif fikirlere imkan tanır.

 “400 Toplantıda Kullandık”
Dünyada Microsoft, Apple, Nokia gibi yenilikçi şirketlerin hepsi beyin fırtınası yöntemini uyguluyor. Türkiye’de de bu yöntem holdingler, üniversiteler, otomotiv, iletişim, bankalar başta olmak üzere pek çok kurum tarafından çok yaygın kullanılıyor. Bizim yaptığımız 400 küsur arama konferansı içerisinde beyin fırtınası hep kullandığımız bir teknik oldu.

Özlem Aydın
[email protected]

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz