Patronların 20 yaş iş tercihi

Nil Dumansızoğlu

[email protected]

Sektörlerinde fark yaratan liderler, bugün 20’li yaşlarda genç bir girişimci olsa hangi alanda iş kurardı? Hüsnü Özyeğin, bu soruyu, “Dijital ekonomi” olarak yanıtlıyor. Abdulkadir Konukoğlu, yazılım ve bilişimin sektörlerinin dönüştürme gücüne dikkat çekiyor. Erol Tabanca ve Ahu Büyükuşoğlu Serter, sağlıklı gıdanın, önümüzdeki en kritik ve çözüm bulunması gereken konu olduğunu düşünüyor. Mehmet Kutman ise geleceğin sektörlerinin peşinden gideceğini söylüyor.

İlk işini 1970’lerde, cep telefonları ve internet hayatımıza girmeden çok önce kuran Virgin Group’un kurucusu Richard Branson, teknoloji sayesinde bugün her zamankinden daha fazla fırsat olduğuna inanıyor. “22 yaşında olsaydım teknolojinin sunduğu fırsatları kucaklardım. Günümüzde 22 yaşındakilerin çoğu, servet kazanmanın yolunun teknoloji işletmeleri kurmaktan geçtiğini düşünüyor, ancak daha geleneksel işler de unutulmamalı. Hala sarsılması gereken birçok farklı sektör var” diyor. Bill Gates ise Harvard Üniversitesi’nden ayrılıp bugün yeni bir şirket kuracak olsaydı, bunun yapay zekaya odaklanan bir şirket olacağını söylüyor. Biz de Türkiye’de fark yaratan iş liderlerine, “Bugün genç bir girişimci olsanız hangi alanda iş kurardınız” diye sorduk. İşte yanıtlar… 

GELECEĞİN İŞLERİ

Teknoloji odaklı işler liderlerin bugün en çok odaklandığı konuların başında geliyor. Global Yatırım Holding ve Global Ports Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman, genç bir girişimci olarak iş dünyasına bugün adım atsa geleceğin işlerine odaklanacağını söylüyor. Genç girişimcilere risk alarak fikirlerinden vazgeçmemelerini tavsiye eden Kutman, bu noktada Elon Musk örneğine dikkat çekiyor: “Elon Musk’ın annesi Maya Musk’ın bir röportajını okudum. Bugün dolar milyarderi olan Musk, gençliğinde bir test yapmış ve günde 1 dolarla yaşayabildiğini görmüş. ‘Günde 1 dolarla yaşayabildiğime göre kaybedecek hiçbir şeyim yok, bu parayı her şartta zaten kazanırım’ demiş. Bu kararın, Musk’ın hayatını nasıl değiştirdiğini görüyoruz. Ben artık 61 yaşındayım ve ciddi riskler alamıyorum ancak gençler minimum geçimleri için gereken miktarı bulmalı ve alabildikleri kadar risk almalı.” Bugün Global Yatırım Holding, Jeff Bezos gibi sektörün ileri gelenlerinin de yatırım yaptığı Firefly, Overtime, Jumptuit, Blockfi, General Fusion ve V-Count gibi şirketlere yatırım yapıyor. Bu alanların geleceğin sektörleri olduğunu ifade eden Kutman, şöyle devam ediyor: “Reklamcılık, enerji, blockchain, yazılım gibi sektörlerin hızlı gelişmesini sürdüreceğini öngörüyorum. Bir örnek verecek olursak geçen günlerde ABD’de ilk kez füzyon ateşlemesi gerçekleştirildi. Dünyanın bu alandaki odağı artıyor. Bizim General Fusion’a olan yatırımımızı göz önüne aldığımızda uzun vadeli yatırım stratejilerimizin ne kadar isabetli olduğunu görüyoruz. Bu bir vizyon konusu. Yaratıcı düşünmek ve buna göre risk almak en önemli konu.” 

VEGAN YİYECEK İLGİSİ 

Sürdürülebilirlik ve gıda alanları da liderlerin fırsat gördüğü işlerden… Örneğin Polimeks Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erol Tabanca, “Bugün yolun başında genç bir girişimci olsam kesinlikle sürdürebilirlik ve vegan yiyecek sektörleri ilgimi çekerdi” diyor. İnsan yaşamının daimi olması için tarımın ve üretimin daha iyi koşullarda, çevreye zarar vermeyecek şekilde gerçekleşmesi ve gelecek nesillerin de yaşamının korunması için çevresel sürdürebilirliğin çok önemli olduğunu düşünen Tabanca, sözlerine şöyle devam ediyor: “Sanayinin olumsuz etkilerini azaltmak adına sürdürülebilirlik kavramını hayatımızın her alanına sokmamız gerekiyor. Sadece günümüzü değil, 50 yıl sonrasını da düşünerek yapılan tarım ve üretim etkinlikleri sayesinde gelecek nesillerin yaşamı da kontrol altına alınabilir. İnsanlar etik, ekolojik ve sağlık gerekçeleriyle veganlığı tercih edebiliyor. Özellikle hayvan besiciliği, sera gazı salımının asıl kaynaklarından biri. Bununla beraber yeryüzündeki kara parçalarının otlağa dönüştürülmesi ve biyoçeşitliliğin azalması bakımından da önem taşıyor. Dünyada tarım topraklarının yüzde 68’i hayvan besiciliği amacıyla kullanılıyor. Hayvansal temelli beslenme ve üretimin, küresel ısınma üzerindeki etkisinin petrol endüstrisinden bile daha fazla olduğunu iddia eden pek çok bilimsel çalışma var. Ek olarak hayvancılık için yakılan ormanlar, yem üretmek için ayarlanan tarım arazileri gibi diğer etkenler de düşünüldüğünde, bir kilogram et bize son derece pahalıya mal oluyor. Uzun vadede veganlığın yaygınlaşması, tüketim amaçlı beslenen hayvan sayısının azalması dünyanın esenliği ve sürdürülebilir bir çevre için elzem bir gereklilik diye düşünüyorum.” 

SAĞLIKLI GIDADA FIRSAT VAR

Fark Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahu Büyükkuşoğlu Serter, gıda alanında fırsat görüyor. Sağlıklı ve organik gıdaya erişim kaynaklarını, toplumun her kesiminin ulaşabileceği noktaya getirmek gerektiğini belirten Serter, büyükşehirlerin getirdiği yoğunluktan ve yine büyük şehirlerde tarım faaliyetlerini yeteri kadar gerçekleştirecek alanların olmamasından kaynaklanan problemleri çözecek girişimlerin, bugün ve gelecekte fark yaratacağına inanıyor. Türkiye’nin birçok parametresini değerlendirdiğinde, yatırıma ve girişime açık çeşitli fırsatlar gördüğünü de sözlerine ekleyen Serter, şöyle devam ediyor: “Birçok insanın belirsizlik veya problem olarak gördüğü noktaları fırsata çevirmek, başarılı bir girişimcinin sırlarından biri. Bu dezavantajları kendi lehimize kullandığımızda, gerçekten hayata dokunan ve geleceği şekillendiren girişimlere imza atabileceğimize inanıyorum. Tabii ki kurucusu olduğum Arya Kadın Yatırım Platformu’nda da söylediğimiz gibi paranın cinsiyetinin olmadığının ve kadının yeni altın olduğunu ispatlama potansiyeli yüksek olan sektörler ve iş alanları odak noktam olurdu. Örnek verecek olursam mobilite ekosistemini geliştiren akıllı ulaşım teknolojileri ve sağlıklı gıdaya erişimi toplumun her kesimi için mümkün hale getiren girişim fırsatlarını değerlendirirdim. Hangimiz daha iyi bir gelecek için çalışmak istemeyiz ki? Herkes iyi bir gelecek için çalışmak, iyi bir geleceğin ortağı olmak ister. Aslında bahsettiğim iki alan da birbiriyle bağlantılı. Daha kaliteli, daha temiz havayla, daha güvenli yaşamamız ve tükenen kaynakları daha verimli kullanmamız için mobilite teknolojilerini kullanmamız ve geliştirmemiz şart.” 

YAZILIM VE BİLİŞİMİN CAZİBESİ

Pek çok lider, yazılım ve bilişim dünyasının getirdiklerini yakından izliyor. Bu alanda pek çok fırsat olduğunu düşünen NG Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Hediye Güral Gür, “Genç ve yeni iş kuracak bir girişimci olsam bilişim sektörü ilgimi çekebilirdi. Gelişime çok açık ve büyüme potansiyeli çok yüksek bir alan” diyor. Sun Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Elvan Ünlütürk de teknolojinin getirdiği fırsatların değerlendirilmesi gerektiğini ifade ediyor. Ünlütürk’ün ilgisini en çok çeken alanlarsa sürdürülebilir malzeme ve materyaller oluşturmak için geliştirilen teknolojiler ve gıda alanında yapılan yenilikçi uygulamalar. Dünyanın önündeki iki ana gündemin bu konular olduğunu belirten Ünlütürk, yapılan çalışmaların diğer şirketler için de kıymetli olduğunu söylüyor. Kığılı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hilal Suerdem, hızla büyüyen teknoloji dünyasında olmak, yeni yazılımlar geliştirerek insan hayatını kolaylaştıran, insan hayatına dokunan farklı çözümler üretmek ve geliştirmenin önemine dikkat çekiyor. Eğer genç bir girişimci olsa özellikle perakende dünyasına yeni çözümler getirecek girişimlere öncülük etmeyi çok isteyeceğini belirten Suerdem, şöyle konuşuyor: “Gelecek iş modellerine baktığımızda birçok fırsatı beraberinde sunan ve çok hızlı bir şekilde büyüyerek gelişen bu çağda, her sektörün adapte olabileceği teknolojiler sunuluyor. Bunun perakende tarafı daha çok ilgimi çektiği için perakende teknolojisinde ilerlemeyi tercih ederdim. Aslında aktif olarak birden fazla yatırımımız da bulunuyor. Örneğin Octopus, perakende sektöründe yenilikçi bir yaklaşım olduğu için dikkatimizi çekti.” 

İŞİNDEN VAZGEÇMEYENLER 

Bazı liderler de var oldukları sektörlerde bugün de fırsat görüyor. Örneğin Reysaş Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, “Geçmişte lojistiğin önemini görüp bu yolda ilerlemek adına yaptığımız hamleler, bizi bugün sektörde çok iyi bir noktaya getirdi. Bu işi hiç yapmıyor olsaydım ve bugün yeni bir sektöre girecek olsaydım bu kesinlikle lojistik olurdu. Çünkü lojistik doğumdan mezara kadar olan tüm süreçlerde hayatımızda yer alıyor. Hayatın normal akışında, savaş ya da pek çok olağanüstü durumlarda hayatımızı kolaylaştıran ve hızlandıran en değerli ve kritik sektörlerden biri” diyor. Yeni iş fırsatları arayışında olan genç girişimcilere, tercih edecekleri sektör ne olursa olsun dünyadaki gelişmeleri, Türkiye’nin ekonomisini ve o sektörün dinamiklerini doğru okumak için kendilerine yatırım yapmalarını tavsiye eden Doğanlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, kendi tecrübeleriyle ilgili şunları söylüyor: “Biz Doğanlar Holding olarak 4 farklı sektörde faaliyetteyiz. Yumurtaları tek sepete koymadık. Elbette lokomotif olan sektörler var ama çoklu yatırım her zaman kazandırır. Mobilya ve enerji, sonu olmayan ihtiyaçların başında geliyor. Mobilya bize rahmetli babamızın atölyesinin açtığı bir kapıydı ama büyütmek ve bu noktaya getirmek öngörü, yatırım ve çok çalışmakla oldu. Enerji, dünyanın en önemli ihtiyacı, bu sektörün önünde çok uzun bir yol var. İhtiyaç kadar fırsatlar da sonsuz. Bu iki sektöre yatırım yapmak o dönem için de doğruydu, bu dönem için de doğru karar. Altını tekrar çizmek isterim, bu dönemde yepyeni sektörler doğdu, araştırma ve iletişim doğru şekilde yapıldığında ve azim de elden bırakmamak şartıyla başarı mutlaka gelir.”