En önemlisi temiz oda

Melanie Bauer açık renk bir iş tulumu giyiyor, yüzünü kaplayan bir emniyet gözlüğü takıyor ve saçlarını da bir kep altında gizliyor. Bu görünümüyle tıpkı ameliyata girmeye hazır bir cerrahmış gibi duruyor. Doğrusunu söylemek gerekirse Bauer BASF’deki işini oldukça hassas bir ortamda yapıyor: Yetkinlik Merkezi Analitikleri’nin temiz oda laboratuvarında… Öğesel çözümleme uzmanları BASF’nin Elektronik Malzemeler bölümü ile birlikte çalışıyor. Burada arıtılmış kimyasal madde numuneleri dünyanın dört bir yanındaki müşterilere gönderilmeden önce nihai bir sınavdan geçiriliyor. Melanie Bauer çalışma sahasına girmeden önce hava geçirmez bir odaya giriyor ve elbiseleri ile ellerinde olabilecek kirletici parçacıkların en minnacıklarını bile üzerinden çıkarmak için 30 saniye boyunca bir hava duşu püskürtmesine maruz kalıyor. Bir fincan kahve içmek veya tuvalete gitmek gibi başka insanlar için kanıksanmış şeyler onun iş yerinde başka hiçbir yerde göremeyeceğiniz kadar karmaşık işler. Bauer her seferinde üstündeki kıyafeti değiştirmek ve söz konusu prosedürün tamamını tekrarlamak zorunda. Yine de bu durum, kimya laboratuvarı asistanı için hiç de sorun olmuyor: “Bu artık bende bir alışkanlık haline geldi” diyor. Bauer ve benzer şekilde giyinen meslektaşları kendi işlerinin hassaslığının farkında. Onların temiz odadaki işi, titiz mikroçip üretimi sürecinde kullanılan özel kimyasal maddelerin analizini yapmak. Elektronik bileşenlerin ölçeklerinde yıllar boyunca yaşanan sürekli küçülme yüzünden onlar için gerekli kimyasal maddelere olan talep giderek artıyor. Elektronik endüstrisinde kaydedilen gelişmenin yüksek hızı ise daha da üst seviyede kalite kontrolünü zorunlu kılıyor. İşin içine kimyanın girmesiyle birlikte bilgisayarlar daha önce hiç olmadıkları kadar hızlı çalışıyor ve ortaya neredeyse aklınıza gelebilecek her şeyi yapabilen akıllı cep telefonları çıkıyor. Sıradan silika kumunu millimetre kalınlığında yonga plakalarına dönüştürmek ve sonra karmaşık mikroçipler üretmeye geçmek için yüzlerce üretim aşamasına gerek duyuluyor. O zaman bile bunlar üretim süreci esnasında en katı temizlik standartlarına göre üretilmemişlerse çalışmayacaklardır. Bir santimetrekareyi bile zar zor bulan bir yüzey alanı bir milyarı bulabilen transistörlerle dolu olduğunda, çıplak gözle görülemeyecek parçacıkların en küçüğünün bile feci sonuçları olabiliyor ve söz konusu üretim partisinin tamamının çöpe atılmasıyla sonuçlanabiliyor. Bir amonyum hidroksid numunesi hazırlamak için bir akış kutusu içinde oturan Bauer, “Bizim burada yakalayabildiğimiz minnacık tozların boyutlarına asla inanamazsınız” diyor. Bu akış kutusu aslında üstü açık bir akvaryuma benzeyen ve katı temiz oda şartlarına haiz bir laboratuvar iş istasyonudur. İçindeki hava filtresi sistemiyle ortamdaki hava içeri çekiliyor, içindeki toz parçacıkları atılıyor ve oldukça konsantre temiz hava formunda devreye geri gönderiliyor. 15 yıl öncesinde ilk açıldığı günden bu yana bu laboratuvarda çalışan Alexander Honacker, “Yöntemler ve ekipmanlarda kaydedilen sürekli ilerlemelerle buradaki ölçüm hassasiyeti mütemadiyen artıyor” diyor. Numune içeriklerinin geçerli sınırlar dahilinde uygun olup olmadığıyla ilgili bir tetkikte kullanılan hassasiyet seviyesi hakkında bir fikir vermek için şöyle bir örnek veriyor: “Koskoca bir göldeki tek bir kesme şekeri bile bulabiliriz.” Analitik ekipmanlar ve programlardaki hızlı ilerlemelerin yanı sıra insan faktörü de çok önemli. Yaklaşık bir düzineyi bulan ekip üyelerinin becerileri ve onların laboratuvarda gösterdikleri ihtimam, yapılan ölçümlerin kalitesi açısından hayati öneme sahip. Örneğin belirli kimyasal maddeler için belirli cihazlar kullanılır ve numuneler yüksek saflık derecesine sahip pipetler kullanılarak alınırlar. Ekip üyeleri rutin gereği eldiven takarlar ve elleri ya da kollarıyla bir deney düzeneğine dokunmamaya çalışırlar. Bu laboratuvardaki temizlik standartları bazen günlük yaşamlarına da sirayet ediyor. Honacker, “Mesela bulaşık makinesini boşalttıktan sonra bazen çıkardıklarımı tekrar duruluyorum” diyor