E-ticarette büyük patlama

İnternetten alışveriş yapılan ülke Güney Kore. Türkiye ise 32 milyon internet kullanıcısıyla dünyada 12'nci, Avrupa'da ise 4'üncü sırada. Perakende satışların yaklaşık yüzde 2'si internet üzerinden yapılıyor. Her 10 kişiden 2'si, yani yaklaşık 6 milyon kişinin internetten alışveriş yaptığı tahmin ediliyor. 2003 yılında 262 milyon lira olan pazarın cirosu ise 2010'da 15 milyar liraya yükseldi. 7 yılda 50 katın üzerinde büyüme yaşandı. Ancak asıl büyüme, bu yıl ve 2012'de bekleniyor. Pazardaki bütün oyuncular hazırlıklarını buna göre yapıyor. Depo ve çağrı merkezi yatırımlarını artıyor. İnternete özel kampanyalar geliştiriliyor. Bu yüksek büyüme oranları, yabancı yatırımcıların da ilgisini çekiyor. Alman Otto'dan Amerikalı Groupama'ya kadar dünyanın en büyük e-perakende devleri Türkiye pazarında kıyasıya rekabet ediyor. Pek çoğu da 50 katın üzerinde büyüyen pazara girmek için araştırma yapıyor. Yerli sitelerin hedefinde ise yurtdışı var. Özellikle yakın coğrafya yapılan yatırımlar artıyor. Ancak hepsinin ortak hedefi, Türkiye'deki 32 milyon internet kullanıcısına internetten e-ticaret'i daha iyi anlatmak, sistemi yaygınlaştırmak. Markafoni'den Grupanya'ya, Hepsiburada.com'dan e-bebek'e online perakendecilerin yatırım planlarını araştırdık. İşte Türkiye'nin en büyük online perakendecilerinin gelecek planları...

ÖZEL ALIŞVERİŞ KULÜPLERİ
Son 2 yılda sektörde en hızlı büyümeyi özel alışveriş kulüpleri, grup satın alma ve tatil siteleri gerçekleştirdi. Fransa'da 2001'da venteprivee.com ile başlayan özel alışveriş kulüpleri trendinin Türkiye'deki en önemli temsilcisi Markafoni ve Limango. Bu siteler, kapalı devre alışveriş mantığıyla çalışıyor. Sadece davetle üye olunabiliyor. Hedefleri ise sınırlı sayıdaki lüks ürünü kısıtlı zaman aralığında satmak. Böylece kulüp üyeleri, her gün farklı bir alışveriş kampanyasıyla karşılaşıyor. Dünyanın en lüks markalarını yüzde 70'e varan indirimlerle satın alıyor. Sinan Afra tarafından kurulan Markafoni, 2 yılda 1,5 milyon üyeye ulaştı. Cirosu her ay yüzde 30 ila 40 artış gösteriyor. Afra ve ekibi yurtdışında da Markafoni'nin kardeş sitelerini kuruyor. Sehirfırsati.com, Grupanya, Markapon gibi grup satın alma siteleri de her geçen gün üye sayılarını ve cirolarını artırıyor. Bu alanda dünyanın en büyük e-ticaret şirketlerinden ABD merkezli Groupon da sehirfirsati.com ile pazarda rekabet ediyor. Üyelerine Türkiye'nin 81 ilinde yemeden içmeye, eğlenceden güzelliğe farklı alanlarda yüzde 90'a varan indirimler sunuyor. Sehirfirsati.com Genel Müdürü Emre Ekmekçi, 800 binden fazla üyelerine 15 milyon liranın üzerinde tasarruf sağladıklarını söylüyor. Grupanya CEO su Esra Sertoğlu da "Grup satın alma ve benzeri iş modelleri hızla büyümeye devam edecek" diyor ve ekliyor: "Anlık kişiye özel kampanyalar ve tüketicinin anlık ihtiyaçlarına göre belirlenmiş teklifler artacak. E-ticaret giderek kişiselleşecek."~


YABANCI YATIRIM ARTACAK
Türkiye'de e-ticaret sektörün en önemli özelliği, çok sayıda yabancı yatırımcının olması. Hatta pazara yerli fonlardan çok yabancı yatırımcılar hakim. Bu alanda yabancı grupların önünü açan ve pazara girişlerini hızlandıran ilk satın alma ise 2006'da Biletix'in Ticketmaster tarafından alınması. Ardından 2007'de eBay, gittigidiyor'a ortak oldu. Bir sonraki yıl ise yemeksepeti.com'a yabancı ortak geldi. Daha sonra Tiger, trendyol.com'u, Alman Holtzbinck ise cember.net'i satın aldı. 15 milyar Euro'luk cirosuyla dünyanın en büyük e-ticaret şirketlerinden Alman Otto Group, Türkiye'de Limango'yu kurdu. Facebook, Skype, Spotify gibi önemli şirketlerin yatırımcısı olan Travas şirketinin ortaklarından Klaus Hommels ise Markafoni'ye yatırım yaptı. Geçen yıl nisan ayında 1,35 milyar dolarlık ciroyla dünyanın en büyük kolektif satın alma şirketlerinden olan Amerikalı Groupon pazara sehirfirsati.com markasıyla girdi. Önümüzdeki dönemde de yabancı yatırımcıların Türkiye'de en çok online seyahat ve uçak bileti satışı yapan sitelere yatırım yapması bekleniyor. E-bebek. com Genel Müdürü Halil Erdoğmuş, yabancıların bu konudaki arayışlarının hızlandığını söylüyor. Özellikle THY'nin cirosunun yüzde 8'ini online bilet satışlarından sağlaması ve bu alanda önemli büyüme oranları yakalaması, yabancı yatırımcıların bu konudaki iştahını artırıyor. Çember.net'i 4,5 milyon Euro'ya Alman şirketine satan ve daha sonra fiyat karşılaştırma sitesi enuygun.com'u kuran Çağlar Erol da bugüne kadar Türkiye'de yabancı yatırımcıların pazara yaptığı toplam yatırımın 100 milyon doları geçtiğini söylüyor. Önümüzdeki bir iki yılda sektöre çok büyük yabancı yatırımların geleceğini söyleyen Erol, "Türkiye'de pazarın potansiyeli yabancı yatırımcıları heyecanlandırıyor. Türkiye'deki dinamizm Avrupa'da yok" diyor. Türkiye'de online alışveriş sektörüne yatırım yapan çok sayıda yabancı yatırımcı olduğunu söyleyen Inveon Yönetici Ortağı Yomi Kastro ise "Yabancı yatırımcılar, Türkiye'de internet piyasasını çok yakından takip ediyor. Gelişme gördükleri anda harekete geçiyorlar" diyor. Kastro, önümüzdeki dönemde sektöre Uzakdoğu ve İngiltere'den yabancı yatırımcı girişinin artacağını belirtiyor.

10 ÖNEMLİ TREND
Önümüzdeki dönemde online perakendecilikte 10 trendin etkili olması bekleniyor. Beklenen trendlerden ilki ve bugün pek çok e-ticaret sitesinin yatırım yaptığı alan ise mobil, yani m-ticaret. Bir iki yıl içinde iPhone, iPad ve android telefonlardan yapılan online alışverişlerin e-ticaret sitelerinin toplam işlem hacminin yüzde 15'ini oluşturması bekleniyor. Beklenen bir diğer trend de sektörün erkek ve elektronik ağırlıklı yapısının değişecek olması. Önümüzdeki dönemde özellikle internetten alışveriş yapan kadınların sayısının artması bekleniyor. Hemen herkesin beklentisi, sektördeki oyuncu sayısının hızla artacak olması. Özellikle tek mağazalı şirketlerle uluslararası faaliyet gösteren e-ticaret şirketlerinin pazara girmesiyle birlikte pazardaki oyuncu sayısının önemli ölçüde artması bekleniyor. E-ticaretin geleceğine ilişkin trendler bunlarla sınırlı değil. 2011 ve 2012, Türkiye'deki başarılı olmuş e-ticaret sitelerinin yurtdışına açılma yılı olacak. Yemeksepeti.com Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya'da, Markafoni'nin ise Avustralya, Güney Kore ve Ukrayna'da siteleri var. 2011'de 7 ülkeyi daha portföylerine katmak istediklerini söyleyen Markafoni Kurucu Ortağı Tolga Tatari, "Yurtdışındaki yatırımlarımıza devam edeceğiz" diyor. Özellikle e-bebek gibi başarılı olmuş sitelerinin fiziki mağaza açmaları da beklenen trendler arasında 6'ncı sırada. Bir başka trend olarak da önümüzdeki dönemde online perakendeciliğin gitgide sosyalleşmesi ve kendine özgü kampanya ve tanıtım faaliyetlerini daha sık kullanması bekleniyor. Yeni trendlerden biri de e-ticaretteki müşteri hizmetlerinin artacak olması. Birçok marka Twitter veya Facebook üzerinden müşteri destek servisine başlamaya hazırlanıyor. Bir başka önemli trend de lokasyon tabanlı e-ticaret sayfalarının çoğalacak olması. Ekmekçi, "Foursquare, Facebook Places gibi sadece Bakırköy veya Kadıköy'de faaliyet gösteren mahalle düzeyinde bir e-ticaret trendi yaygınlaşacak" diyor.~


GÜVENLİK YATIRIMLARI ARTACAK
Sektörünün önündeki en önemli engelleri hala güvenlik sorunları ile kanuni düzenlemelerdeki eksiklikler oluşturuyor. Çok sayıdaki potansiyel müşteri güvenlik önlemlerinin yeterli olmadığını düşünerek internet üzerinden alışveriş yapmıyor. Kredi kartı ile internetten akşveriş konusunda birçok kişi güvensizlik yaşıyor. Sahtekarlık çetelerinin interneti hedef alması da her gün bu alandaki ödeme sistemlerindeki güvenlik unsurlarının artırılmasına yol açıyor. "Kredi kartı güvenliği burada önemli bir unsur" diyen BKM Genel Müdürü Soner Canko, güvenlik arttıkça e-ticaret işlem hacminde artış yaşandığını söylüyor. Canko, özellikle bu noktada son dönemde uygulanmaya konan 3D secure teknolojinin önemli olduğunu söylüyor. 3D secure sistemi sayesinde kart numarası başkaları tarafından bilinse de şifreyi sadece kart sahibi bildiği için elektronik güvenlik sağlanmış oluyor. Son dönemde pek çok internet sitesi satışlarını artırmak için bu E , güvenlik sistemini uyguluyor. Bir önceki yıla göre 3D secure sistemini kullanan e-ticaret sitesi sayısında yüzde 15 artış yaşandığını belirten Canko, "Bu yıl ise ingiltere ve Fransa'da uygulanan chip&pin uygulaması hayata geçirilecek" diyor. Sektörün ikinci en büyük sorunu ise yasal ve mali düzenlemelerdeki eksiklikler. Bu da henüz tamamlanabilmiş değil. Özellikle bilişim sektörünü kapsayacak net bir kanunun olmaması sıkıntıları artıyor. Örneğin internet üzerinden tütün ve alkol satışı ile ilgili düzenlemeler net değil. TAPDK, internet üzerinden alkol ve tütün satışını yasaklıyor ya da serbest bırakabiliyor. Sahibinden.com Genel Müdürü Burak Ertaş, e-faturanın e-ticaret sektöründeki firmaların kullanımına sağlayacak şekilde yaygınlaştırılmasını istiyor.

AYTUĞ İĞNELİ / HEPSİBURADA. COM GENEL MÜDÜRÜ
"EN BÜYÜK BÜYÜME DÖNEMİNE GİRDİK"
3 MİLYON ÜYE
36 farklı kategoride 350 binden fazla ürünün satışını gerçekleştiriyoruz. 3 milyona yakın üyemiz var. Bu yıl da 2010'da olduğu gibi Türkiye'nin en büyük alışveriş sitesi algısını daha yukarılara taşıyacağız.
HIZLI BÜYÜME
Pazarda en yüksek ivmeli büyüme, 2011 ve 2012'de yaşanacak. İçinde bulunduğumuz bu dönem Türkiye'de e-ticaretin en büyük ivmelenmeyi sağlayacağı yıllar olacak. Pek çok yeni oyuncunun pazara girmesini bekliyoruz. Özellikle e-ticaret yazılımı yapan şirketlerin iş hacimleri artacak ve yeni şirketler kurulacak.
YENİ STRATEJİ
Giyim ve ayakkabı ürünleri için müşterilerimizin ürüne dokunma ve deneme ihtiyacını karşılamak için "Denemesi Bedava" kampanyası geliştirdik. Bu uygulama ile diledikleri sayıda ürünü sipariş edebiliyor, evlerinin rahatlığında deneyip seçtikten sonra beğenmediklerini ücretsiz kargo hizmeti ile geri gönderebiliyorlar.~


GÜLFEM TOYGAR/ LIMANGO TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ
"PAZARDA HALA BOŞLUK VAR"
BÜYÜME HIZI ARTACAK
Türkiye'de e-ticaret sektörü, 2010 yılında yeni firmaların da sektöre katılmasıyla çok ciddi bir büyüme yaşadı. Bu yıl da çok ciddi büyümelerin gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. Sektörde artık fırsatla ilgili trendler öne çıkıyor. Türkiye'de bir Amazon gibi veya eBay gibi büyük adetlerde satış yapan firma yok. Bu anlamda pazarda hala boşluk var.
YABANCI YATIRIMCI
Sektöre yabancı yatırımcı ilgisi çok ciddi anlamda arttı. Son birkaç seneye baktığınız zaman, 2008 ve 2009 yıllarının biraz zayıf geçmesine rağmen 2010 yılının başından itibaren birkaç büyük yabancı yatırımcı Türkiye'deki e-ticaret firmalarına yatırım yaptı. Tahminime göre bu yıl ve 2012'de çok daha fazla yabancı yatırımcıyı Türkiye'de görüyor olacağız.


E-BEBEK.COM GENEL MÜDÜRÜ HALİL ERDOĞMUŞ
"İNTERNETTE BAŞARILI OLUNCA MAĞAZA AÇTIK"
CİRONUN YÜZDE 12'Sİ
E-bebek.com'u 9 yıl önce kurduk. İnternet üzerinden satışlarımız beklentinin üzerine çıkınca 2005'te fiziki mağazalarımızı açmaya başladık. Hala her sabah güne internetten yaptığımız satışlara bakarak başlarım. Fizik mağazacılıkla birlikte bugün ciromuz 30 milyon liraya ulaştı. Bunun yüzde 12'si internet satışlarımızdan geliyor. İnternette 300 bine yakın üyemiz var. Sitemiz ayda 400 bin kişi tarafından ziyaret ediliyor. Geçen yılın ilk 8 ayında internet sitemizden 100 bin, mağazalarımızdan ise 220 bin ürün satışı gerçekleştirdik.
YARIYA YARIYA
Türkiye'de son dönemde elektronik ticaret hızla gelişiyor. Önümüzdeki dönemde de olması gereken seviyeye hızla gelecek. Ancak 2000'li yılların başında Türkiye'de çok sayıda elektronik ticaret sitesi kuruldu. Bunların birçoğu kısa sürede battı. Bunda plansız büyüme, ucuz olmak adına verilen tavizler etkili oldu. Bundan sonra yatırımcılar internette yeni alanlar keşfedecek. Yabancı sermaye Türkiye'de özellikle online turizm siteleriyle ilgileniyor.