Büyümede normalleşme bekliyoruz

Elçin Cirik

[email protected]

Hayat dışı sigortada prim üretiminde ilk 8 ayda büyüme yüzde 134’ü geçti. Aksigorta Genel Müdürü ve Türkiye Sigorta Birliği Başkanı , son çeyrekte baz etkisiyle ivmenin düşeceğini ve sektörün yılı yüzde 110 büyümeyle kapatacağını öngörüyor. Gelecek yıl reasürans maliyetlerindeki artışla konut ve yangın sigortalarında fiyat yükselişi olacağını tahmin eden Gülen, “2024 için büyümede normalleşme bekliyoruz ve büyümeyi yüzde 50-60 bandında öngörüyoruz. Sakinleşme bekliyoruz ama tabii yine prim üretimi büyümesi enflasyonun üstünde olacaktır” diyor.

Hayat dışı sigortada yıllık prim üretimi artışı, ilk çeyrekte yüzde 146,5 ve ilk yarıda yüzde 139 iken ilk sekiz ayın sonunda yüzde 134,4 olarak gerçekleşti. Aksigorta Genel Müdürü ve Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Uğur Gülen, “2022’nin son 3-4 ayında artık sigorta prim fiyatları belli bir platoya oturmuştu. Bu nedenle 2023’ün son çeyreğinde prim üretiminde büyümenin aylık olarak düşeceğini öngörüyorum. Bu yılı yüzde 110 büyümeyle bitiririz” yorumunu yapıyor. Sektörün 2022 sonunda 1,7 milyar TL olan net kârının 13 kattan fazla artışla 2023’ün ilk altı ayında 22,7 milyar TL’ye çıktığının altını çizen Gülen, 2024 için daha sakin bir büyüme öngörüsünde bulunarak yüzde 50-60 bandında bir prim üretimi artışı bekliyor. Aksigorta Genel Müdürü ve Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Uğur Gülen ile hem 2023 sonu ve gelecek yıl öngörülerini hem tırmanan kârlılık ve yeni oyuncu girişlerini konuştuk: 

Hayat dışı sigortada yılın ilk yarısında yıllık prim büyümesi yüzde 139’du. Ağustos sonu verilerine göreyse yüzde 134,4 artış mevcut. Büyüme ivmesinde geri çekilme var. Bunu nasıl yorumluyorsunuz?

 Prim üretimleri açısından 2022, çok ilginç bir yıldı. Yıla müthiş bir kur artışı, artan enflasyon ve düşen faizle başladık. Sigorta sektörü buna adapte olamadı, çünkü mali gelirden para kazanılıyordu. Faizler düşünce gelir kapısı kayboldu ve artan enflasyonla birlikte de sigorta fiyatları arttı. Bizim işimiz herkesten daha zor, çünkü bugün sattığımız ürünün 12 ay içindeki maliyetini bilmemiz lazım. Belirsizliklerin yüksek olduğu ortamda fiyatlarken risk marjı koyuyoruz, sektör de risk marjı koydu. Ancak 2022’nin son 3-4 ayında artık sigorta prim fiyatları belli bir platoya oturmuştu. Bu nedenle baz etkisiyle 2023’ün son 3 ayında prim üretiminde büyümenin aylık olarak düşeceğini öngörüyorum. Ağustos sonunda yıllık yüzde 134 olan büyüme daha aşağı gidecek. Bu yılı yüzde 110 büyümeyle bitiririz diye düşünüyorum. 

 Yine de yüzde 40 gibi iyi bir reel büyüme yazılacak yıl sonunda… 

 Tabii, reel büyüme olacak. Büyümenin temel nedeni de prim fiyatlarındaki artış oldu. Sektörün günün sonunda iki gelir kaynağı var: Sigortadan ve mali gelirden para kazanıyor. Son 24 aydır sektör, mali gelirden enflasyonu yenecek kadar para kazanamadı. Çünkü sigorta şirketlerinin bilançosunun yükümlülükleri yüzde 120-130 büyürken aktif yüzde 130-140 ile büyüdü. Hep bir negatif marj yaşadık. Bu marjı kompanse edebilmek için de tabii sigorta sektörü fiyatları artırdı. Faizler yükselirse sigorta prim fiyat artış hızı düşer, daha normalize olur. Ama ülkede azalsa da hala bir negatif faiz durumu var. 

Geçen yıl oto tarafında, konut sigortalarında 3-4 kata çıkan sigorta fiyatları artışı görmüştük. Bu yıl güncel haliyle artışlar nasıl, enflasyona paralel mi gidiyor?

 Kaskoda yıllık fiyat artışı ekim itibarıyla yüzde 132, ama son 2 aya bakarsak fiyat artışı yüzde 83’e düştü. Trafikte de yıllık artış yüzde 130’larda ama son 2 ayda düşüş var. Fiyatlarda düşüş başladı. Tabii geçen yıl herkes veryansın etti ama sigortada maliyetler çok artmıştı. Kasko primleri aslında araç fiyatlarıyla birebir paralel arttı, bu çok anlaşılabilir. Çok ilginç bir dönemden geçtik, hala da geçiyoruz. Bu tüketiciyi biraz üzdü, bireylerin bilançolarında sigorta önemli bir gider kalemi haline geldi. 

 Bu da penetrasyon oranlarını etkiledi, değil mi? 

 Geçen yıl araçların yüzde 28,5’i kasko yaptırıyordu, bu yıl yüzde 25,9’u kasko sigortası alıyor. Bu sürede yeni araç satışı yüzde 66 artmasına rağmen penetrasyon 2,6 puan azalmış. Bu, tabii ki önemli bir sinyal. Yangın tarafında deprem nedeniyle bu düşüş etkisi olmadı. Şubat ayında yaşanan deprem felaketi sonrası bir anda yangın, konut sigortalarına talep arttı. Eksik sigortası olanlar da düzeltme yaptırdı. Şubat- nisan ayları arası yangın ve konut sigortalarına ilgi yüksekti, ardından mayısta birden düştü. Son aylarda yangında penetrasyon geçen yıla paralel gidiyor. 

 Prim üretimindeki güçlü büyüme poliçe adetlerine yansıdı mı? Bu göstergede büyüme nasıl? 

 Poliçe adetlerinde artış yok, gördüğümüz büyüme prim artışından geliyor. Hatta bazı alanlarda poliçe sayısında düşme var. Kaskonun yanında özel sağlık sigortalarında da yüzde 2 gibi bir poliçe sayısı düşüşü görülüyor. Bu arada KOBİ, ticari tarafta deprem sonrası ilgi daha çok arttı. Türkiye’de prim üretiminin dağılımına bakarsanız yüzde 45’i kurumsal-ticari segmentten geliyor. Yüzde 30’u zorunlu sigortalardan yani trafik ve DASK gibi ürünlerden oluşuyor. Kalan yüzde 25 ise bireylerin gönüllü satın almalarıyla gerçekleşiyor. Sektörde aslan payı kurumsal ve ticari alan, çünkü hem riskleri daha yüksek hem değer olarak daha büyük rakamlar yazılıyor. 

2024 için nasıl bir tablo çiziyorsunuz?

 Gösterge faizin artması, birkaç noktayı etkiliyor; araba ve ev satışları düşüyor. Faizin yükselmesiyle süreç içinde yatırımların azalacağını da görebiliriz. Türkiye’nin büyüme hızının yavaşlaması söz konusu olabilir. Bu da doğal olarak yeni sigorta varlıklarının artışını etkiler. 2024 için sigortacılığın büyümesinde normalleşme bekliyoruz. Büyümeyi yüzde 50-60 bandında öngörüyoruz. Sakinleşme bekliyoruz ama tabii yine prim üretimi büyümesi enflasyonun üstünde olacaktır. Reel büyüme görürüz. Faizler yükselip mali gelir elde edildikçe sigorta sektörünün büyümesiyle enflasyon arasındaki makas kapanır. Ama biz bu makasın 2024, değil 2025’te kapanmasını bekliyoruz. 

Hayat sigortalarında tablo nasıl olur?

 Hayat sigortaları ağırlıkla banka kredilerine tabi olduğundan 2022’de ve 2023’ün ilk 6 ayında fevkalade iyi büyüdü. Düşük faiz politikası tüketici kredilerini artırdı, kredi faizleri enflasyonun çok altında olduğu için kredi kullanımı çoğaldı. Şimdi bu oyun bitti. Faizlerin artması ve yeni regülasyonlarla kredi tarafı zorlaştı. Bu nedenle yakın dönemde hayat sigortasında büyümenin düşeceğini öngörüyorum. Emeklilik tarafındaysa ilgi gitgide artıyor. Özellikle OVP’de tamamlayıcı emeklilik sigortasının (TES) yer almasıyla büyüme gelecek. Şu an düzenleyici kurumla yönetmenliği hazırlıyoruz. Bu çok önemli bir adım, işveren katkılı ve çalışanın da katıldığı plan BES’e büyük ivme getirir. Tabii gelecek yıla bakarken bir de hayat dışı sigortada büyümenin kurla bağlantılı olduğunu da belirtmek gerekiyor. Sigorta bedelleri dövizle artıyor. Tüm dünyada reasürans maliyetleri yükseliyor. Dünyada doğal afetler arttı, eskiden reasürans şirketleri yılda 120 milyar dolar katastrofik hasar öderken bu yıl 160-170 milyar dolar ödeyecek. Gelecek yıl için beklenti daha da yüksek. 

 Reasürans maliyetlerinde deprem nedeniyle Türkiye’ye özgü bir artış olacak mı? 

 Türkiye’ye özgü olarak yaşadığımız depremde bu kadar büyük hasar beklenmiyordu. Şimdi beklenen deprem olasılıklarında da hasar daha mı yüksek olacak kaygısı reasürans maliyetlerini artırıyor. Türkiye’ye özgü maliyet, dolar bazında 2 katına çıkabilir. Bu da sigorta fiyatlarını artıracak. Gelecek yıl bu etkiyle deprem, konut ve yangın sigortalarında fiyatlar artacaktır. Oto tarafında bu noktaya özgü bir artış olmaz. 2024’te oto sigortalarında poliçe sayısında artış bekliyorum, küçülme olmaz. Ayrıca kurumsal ticari segmentte de yangın ve deprem sigortalarında adetlerin düşeceğini sanmıyorum. Kurumsal satışlarda fiyat artışına rağmen şirketler koruma almak durumunda. Bu arada fiyatlar arttı diyoruz ama şu da bir gerçek, deprem öncesinde bu sigortalarda fiyatlar üçte biri kadar ucuzdu. Şimdi normalleşiyor. 

 Sigorta fiyatları açısından 2024 nasıl bir yıl olacak? 

 Bu noktada kârlılıklar önemli. Örneğin kaskoda ilk 6 ay kârlılığı çok iyiydi. Faizler artmaya başladığı için mali gelirden yazılan gelir de artacak. Bugün sektörde trafik ve deprem nedeniyle yangın branşları dışında her alan kârlılıkta artıda. Kârlılıklar toparlandığı zaman oyuncular fiyatları aşağı çekip pazar payı almak istiyor. 2024’te fiyatlarda mali gelirle elde edilen kâr nedeniyle bir taban olur, fiyat artışları böyle olmaz. Ama tabii fiyat trendinde asgari ücretin artış oranından, enflasyonla mücadelede atılacak adımlara kadar pek çok noktada belirsizlik var, bunu da belirtmek gerekiyor.