Yeni kâr adresleri

Bankacılık dışı finans sektörünün hemen hemen her alanında kârlılığın haritası değişiyor. Kâr için her sektörden şirketler, belli alanlarda rekabete soyunuyor. 2013’te uzun bir aradan sonra artıya geçen elementer sigortada kâr, hukuksal koruma, ferdi kaza ve nakliyat sigortalarından geliyor.

Faktoringte KOBİ’lere garantili tahsilat sunan işlemlerde kârlılık yüzde 10’a kadar çıkıyor. Leasingte ise bugünün en kârlı alanı yüzde 25’lere varan oranıyla metal işleme makineleri işlemleri. Gelecekte ise sat-geri kirala ile operasyonel leasingin öne çıkması bekleniyor.

İyi kârlılık, şirketlerin varlığını sürdürebilmeleri için önemli. Hele ki finans sektöründe... Ancak değişen piyasa koşulları ve regülasyonlar, özellikle bankacılık dışı finansta kârın yönünü hızla değiştiriyor. Örneğin çetin fiyat rekabeti sonucu 2012’de 657 milyon TL net zarar açıklayan elementer sigorta sektörü, 2013’te şeytanın bacağını kırdı.

Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) verilerine göre sektör 2013’te 768 milyon TL kâr elde etti. Sigorta sektörünün bu yılın ilk iki ayında sadece yüzde 6,18 büyümesine rağmen 2014’ü de kârlı bitirmesi bekleniyor. Uzmanlar bu alanda kârlılıkta en büyük rekabetin ferdi kaza ve yangın alanlarında olduğunu düşünüyorlar.

Leasing ve faktoring alanlarında da 2012 yılında çıkan yeni yasayla tüm oyunun kuralları değişmiş durumda. Yeni ürünlerin ilgiyle karşılanması, bu alanda yıllardır düşük seyreden kâr marjını yukarı çıkarmada kaldıraç olarak görülüyor. Faktoring tarafında da KOBİ’lere yönelen şirketler, kârlılıkta bir adım öne çıkıyor.~

Bireysel emeklilik alanında ise tam tersi bir tablo söz konusu... 2012’ye kadar teknik tarafta iyi kâr rakamları yakalayan bireysel emeklilik sisteminin yeni kanunla gelen komisyon kısıtlamaları nedeniyle önümüzdeki 4-5 yılı kârla kapatmayacağı öngörülüyor. Bu tabloya rağmen bu alanda daha fazla kâr getiren alan kurumsal satışlar olarak ön plana çıkıyor.

Örnekler de gösteriyor ki yeni dönemde bankacılık dışı finansta yüksek kâr getiren ürünlerde değişim var. Tüm bu ürünlerden şirketler daha fazla pay almak için ise yoğun bir rekabet içine girmiş durumda.

SİGORTANIN GÖZDELERİ
Elementer sigorta şirketleri için kâra geçmek, 2012’de yazılan rekor zarar sonrası hayati önem taşıyor. Bu yılı da kârla kapatma hedefindeki sektör için bazı branşlar daha fazla ön plana çıkıyor.

Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen, “2013 yılı teknik analiz sonuçlarına göre en kârlı branşların sırasıyla, hukuksal koruma, ferdi kaza ve nakliyat olduğunu görüyoruz” diyor. Türkiye Sigorta Birliğinin verileri de hukuksal koruma branşının yüzde 50.77 ve nakliyat branşının yüzde 27.77 ile en yüksek kâr getiren alanlar olduğunu ortaya koyuyor. Aynı şekilde ferdi kaza sigortalarında da 2013’te yüzde 21,33 teknik kârlılık yakalandı.

Bu yıl da bu kâr oranıyla devam edilmesi öngörülüyor. Kârlılık noktasında Gülen, kasko ve yangın sigortalarının da öneminin altını çiziyor. “Kasko ve yangında, şirketlerin teknik olarak hem hasar hem fiyatlandırma tarafında titiz çalışmaları kârı getiriyor” diye konuşuyor.

Peppers&Rogers Finansal Hizmetlerden Sorumlu Yönetici Ortağı Tunç Akyuıt, bunlara ek son yıllarda banka kanalıyla satılan kredi kartlan ödeme koruması sigortasının da makul hasar- prim oranlarıyla kârlılığı olumlu etkilediğini söylüyor.

Yalnız bu noktada, branşların toplam prim büyüklüğünde paylarına da bakmak gerekiyor. En kârlı görünen hukuksal koruma branşının sektör primlerinde payı sadece yüzde 0,3’lerde kalıyor. Aynı şekilde ferdi kaza ve nakliyat branşlarının da 2013 prim üretiminde payları sırasıyla yüzde 4,2 ve 2 olarak ortaya çıkıyor.

Kasko tarafında yıllara göre dalgalanan bir kâr tablosu mevcut. Öyle ki 2012’de yüzde 1,3 zarar eden branş, 2013’te yüzde 14 kâr yazıyor. Yüzde 7 kârlılık oranına sahip yangın
sigortaları ise prim üretiminde yüzde 16 ile önemli bir kalemi oluşturuyor. Bu tabloya göre uzmanlar, şirketlerin kârda asıl rekabeti ferdi kaza ve yangın alanlarında yaptığını söylüyor.~

Zurich Sigorta CEO’su Yılmaz Yıldız’a göre ferdi kaza, yangın, nakliyat branşları önümüzdeki dönemde de kârlılıkta lokomotif görevi üstlenecek. Orta vadede bireysel sigortaların ticari ve kurumsal sigortalara kıyasla en kârlı segment olacağı da öngörülüyor.

LEASİNGDE KÂR YENİ ÜRÜNLERDE
Uzun yıllardır sadece finansal leasing ürünleriyle çalışan leasing sektörü, 2012 yılı sonunda operasyonel leasing, sat- geri kirala ve yazılım leasing gibi yeni ürünlerle tanıştı. Bu durum, sektörün gelecek kâr haritasını yeniden şekillendiriyor.

Bugün için sektörde en fazla kârı, metal işleme makinelerinin leasing işlemleri getiriyor. “Tüm bankacılık ürünlerinde olduğu gibi, ne kadar riskinizi dağıtıp, küçük ölçekli finansman modellerine geçerseniz kâr o kadar artıyor” diyen Garanti Leasing Genel Müdürü Ünal Gökmen, bu anlamda küçük işlemlerin en yoğun görüldüğü sektör olan metal işleme makinelerinin leasinginde kâr oranlarının yüzde 20-25 olduğunu açıklıyor.

Zaten Garanti Leasing de bu yıl toplam kârının yüzde 15’ini bu üründen yapmayı planlıyor. Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Özgür Maraş da, “Leasing sektörünün dinamiğini, üretime yönelik makine ve inşaat sektörünün kullanacağı makineler oluşturuyor. Bu ürünlerin leasing şirketlerinin kârlarındaki payının 2013’te yüzde 50’ye yaklaştığı görülüyor.

Dolayısıyla bu ürünlerin şirketlerin kârlarını etkileyen ürünlerin başında olduğunu söyleyebiliriz. Orta vadede leasing sektörü için üretim ve inşaat makineleri en önemli alan olmaya devam edecek” diye konuşuyor.

Öte yandan sektörün daha kârlı ve farklı sektörlere yönelik çalışmalar yapması, farklı ürünlerle değer yaratması da bekleniyor. Uzmanlar, son yasayla sektöre katılan operasyonel leasing, sat- geri kirala ürünlerin zaman içinde daha efektif hale geleceğinde hemfikir.

İş Leasing Genel Müdürü Hasan Bolat, gelecekte sat-geri kirala ürününün işletme sermayesi ve yatırım ihtiyaçlarını giderecek en önemli ürün olduğunun altını çiziyor. Ünal Gökmen de sat- geri kirala ürününün uzun vadede kârlı olacağını belirtiyor ve ekliyor: “Sat ve geri kirala önümüzdeki 2-3 yıl en önemli ürün olacak. Toplam karlılığın yüde 25-30’u bu üründen gelecek” diyor.~

FAKTORİNGTE YENİ YILDIZ
Türkiye’de faktoring işlemlerinin yüzde 87’si yurtiçi işlemlerden oluşuyor. Bu yurtiçi işlemlerin çoğu KOBİ’lerin ticari alacaklarının finansmanından sağlanıyor. Bu nedenle de özellikle son 5 yıldır rekabet, KOBİ müşterilerini çekebilmekten geçiyor.

Garanti Factoring Genel Müdürü Hulki Kara, sektör geneli için en kârlı ürünün garantili tahsilat olduğunu söylüyor. Şirketlerin bu yıl yeni yeni girdiği bu alanda, kâr oranı sözleşme başına yüzde 10 seviyesinde gerçekleşiyor. Yalnız Kara burada “Bizim sektörde işlemlerin hacmi önemli. Hacmin çok yukarılara çıktığı blok ve uzun süreli iş ilişkilerinde oranlar yarıya kadar inebiliyor” açıklamasını yapıyor.

“KOBİ’lerle birlikte faktoring sektörünün yurtiçinde sunduğu ana hizmet, finansman ve tahsilat hizmeti halini aldı” diyen TEB Faktoring Genel Müdürü Çağatay Bay-dar da bu yıl KOBİ müşterilerine yurtiçi işlemlerde de garantili faktoring hizmeti vereceklerini belirtiyor.

Baydar, “Faktoring sektörünün KOBİ segmentindeki müşterilerine verdiği hizmetlerden elde ettiği net geliri yüzde 10’lar civarında. Büyük ölçek müşterilerinden elde ettiği net geliri ise yüzde 2’ler seviyesinde” şeklinde konuşuyor.

Gelecekte de KOBİ’lere yönelik bu tahsilat işlemlerinin kârlılığını koruması bekleniyor. Bu konuda Deniz Faktoring Genel Müdürü Mustafa Şahan, “Müşteriyi tutmanın maliyeti, yenisini kazanmaktan çok daha düşük. Kârlılık için eski müşterileri korumaya çalışıyoruz.

Sektörümüzde ortalama vadenin 90 gün olması ve ekonomik konjonktürün hızla değişmesi gelecek için tahmin yapmayı zorlaştırıyor. Ama ilerde de bu alanın kârlılığını koruyacağını düşünüyorum” diyor.

Finansal Kurumlar Birliği Başkan Vekili ve Strateji Faktoring Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Ataman ise Türkiye’nin geçtiğimiz yıl ihracatta gerçekleştirdiği rekor artışın da etkisiyle ihracat faktoringine ilginin artıracağına inanıyor. Ataman, “İhracatta 2023 hedefi 500 milyar dolar. Bunun sadece yüzde 5’ini faktoring işlemlerine konu edebilirsek sektör olarak minimum riskle sürekli artan bir ciroya ve kâra sahip oluruz” diyor.

BES'TE DAĞITIM KANALI ÖNEMLİ
Bireysel emeklilik ve hayat şirketleri, hayat sigortalarının kârlarıyla yaşıyor. 2013 yıl sonunda emeklilik şirketlerinin yazdığı toplam 175 milyon TL’lik zarar da bunun en net kanıtı. 2013 yılı başında sisteme getirilen düzenlemeler kârda negatif etki yaratıyor.~

AvivaSA Emeklilik ve Hayat Genel Müdürü Meral Eredenk, “Başlangıçta sadece bireysel emeklilik alanında faaliyet gösteren bir şirketin kâra geçiş süresi ortalama 7 yıldı. Ancak geçen yıl başında yapılan düzenlemelerin ardından bu süre, 8-9 yıla uzadı” diyor.

Katılımcıların bireysel mi yoksa kurumsal mı sisteme dahil olduğu kritik önem taşıyor. Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mehmet Bostan, “Kurumsal katılımlarda kâr oranı daha yüksek, yüzde 10-12 oluyor. Çünkü BES şirketlerinin en büyük gelir kaynakları olan fon işletim giderleri ve yönetim gider kesintilerinden elde edilen gelir, kurumsal katılımlarda daha yüksek” diye konuşuyor.

BES’te bireysel katılımlarda bir poliçeden kâr elde edilmeye başlanması asgari 4 yıldan sonra mümkün oluyor. Oysa kurumsal katılımlarda bu süre, 2-3 yıl kadar iniyor. Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu ise bireysel katılımlarda yüksek kâr elde etme ve yönetim maliyetlerine rağmen nispi olarak daha esnek bir fiyatlamayla kârlılığın yüksek tutulabileceğini belirtiyor.

Bireysel segmentte düşük maliyetli dağıtım kanallarının kullanım etkinliği ve fon büyüklüğü anlamında belirli bir ölçeğe ulaşılmasının kârlılıkta esas belirleyici olduğunu da vurguluyor. BES’te yeni bir düzenlemeyle her işe girenin doğal olarak sisteme katılacağı bir modelin hayata geçirilmesi bekleniyor.

Eredenk bu konuda şöyle konuşuyor: “Yarı veya tam zorunlu katılımlar müşteri kazanma maliyetlerini aşağı çekerek kârlılığa katkı sağlama potansiyeli taşıyor. Ancak bu çalışmaların detayları netleşmediği için henüz kârlılığı nasıl etkileyeceğini öngöremiyoruz.”

“HAYAT SİGORTACILIĞINDA BANKALARIN ETKİSİ"
YÜZDE 12,6 KÂRI VAR
Sigortanın en kârlı alanlarından biri hayat sigortaları. Öyle ki Türkiye Sigorta Birliği’nin 2013 yıl sonu verilerine göre, hayat sigortacılığı yüzde 12,6 kâr oranına sahip. Bu branş, bankacılık kredilerine paralel olarak da büyüme gösteriyor. Türkiye’de kredi hacminin 2015’e kadar yüzde 20 artması beklentisi, hayat sigortalarının prim hacmini de pozitif etkiliyor.~

Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mehmet Bostan, “Bugün kredi hayat poliçelerini, en kârlı branş olarak görüyoruz. Bu branşta kâr oranları yüzde 10-12 civarı oluyor. Bu durumun orta vadede de bu şekilde devam edeceğini düşünüyoruz” şeklinde konuşuyor.

VEFAT BRANŞI DA ETKİN
Anadolu Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, “Hayat sigortaları içinde en kârlı branşlardan biri de vefat sigortaları. Bu üründe kâr oranı, niteliği ve müşteriye sunulduğu kanal paralelinde büyük farklılık gösteriyor. Net bir oran vermek zor. İleride de kârlılığın en önemli itici gücünün vefat sigortaları olacağını öngörüyorum.

Ancak kârda önümüzdeki dönem başlayacak BES’den aktarımla düzenlenecek gelir sigortası ürünleri ve birikimli hayat sigortalarının da artan öneme sahip olacağını düşünüyorum” diyor.

LEVENT ŞİŞMANOĞLU / RAY SİGORTA GENEL MÜDÜRÜ
"FERDİ KAZA SİGORTALARINA DİKKAT!"
HASAR ORANI ÖNEMLİ
Bizim sektörde sigortacılar daha düşük risk taşıyan konularda, sigortalılar ise daha yüksek risk gördükleri alanlarda sigorta sözleşmesi yapmak ister. Örneğin kasko sigortasında her 100 sigortalıdan 40’ı hasar alırken, ferdi kaza sigortalarında her bin sigortalıdan 1’i hasar görür. Bu nedenle de araçlar sigortalanırken fiyat rekabeti ilk planda olur. Şahısların kazalara karşı sigortalanmasında ise ikna etme becerisi ön plana çıkar.

BANKA BAĞI OLANLAR ÖNDE
Bu yüzden kârlılık anlamında ferdi kaza branşı dikkat çekici... Ferdi kaza branşında kârlılık oranı yapılan işin yüzde 20’si düzeyinde gerçekleşir. Ferdi kaza branşında pazar payında, bir banka kanalı ile organik bağı olan sigorta şirketlerinin şansının daha yüksek olduğu aşikar...

Ürün hedef kitlesi genel olarak banka müşterisi olmaya yatkın ve hatta bankalar bazı kredi risklerini bu sigortayla birlikte sunuyor. Dolayısıyla bu ürün grubunda pazar yapıcılar, banka kanalı daha ağırlıklı olan sigorta şirketleri oluyor. Ben nakliyat, konut ve küçük iş yerlerine yönelik sigortaların da kârlılığını koruyacağını düşünüyorum.