Globallerin zor yıl ajandası

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

Capital Şubat 2022 sayısından

Bunda liderlerin bu zamanı pandeminin gölgesinde geçirmesinin etkisi büyük. Onur Genç, Hafize Gaye Erkan, Elçin Barker Ergun, Serpil Timuray, Pınar Abay, Sinan Atlığ, Ömer Dormen, Elvan Önal gibi isimler, İspanya’dan Amerika’ya, İtalya’dan Çin’e kadar oldukça hareketli coğrafyaları yönetiyor. Bu süreçte tedarik zinciri krizi, yarı iletken sıkıntısı, global enflasyon ve bunun tüketici üzerindeki baskılarıyla baş eden yöneticilerin 2022 yılı için hareket planları ise hazır.

Artık “etkili liderlik” hiç olmadığı kadar önemli... Global şirketler de kriz anında akıllı adımlara imza atacak, rekabeti doğru yönetecek yönetici arayışına girmiş durumda. Tüm bu zor koşulların ışığında globalde Türk yöneticilere olan ilgi de artmış görünüyor. Birçok uluslararası şirketin Türkiye gibi ülkelerde pandemiyi yönetme misyonunu merkezden ülke yönetimine tamamen delege etmesi de bunun göstergesi…

Peki riskler neler? Avrupa’da ve ABD’de 5’inci dalga yaşanıyor. Tedarik zincirindeki bazı ara halkalar devre dışı kalıyor. Tüm dünyada artan enerji fiyatları ek yük oluşturuyor. Dünyada hammadde konusunda bulunabilirlik ve stok yönetimi önemli hale geldi. Yaşanan bu durum, dünya çapında maliyet artışlarına neden oluyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’na (UNCTAD) göre küresel nakliye ücretlerinin 2022’de yüksek kalması, küresel tüketici fiyatlarını yüzde 1,5 daha artırabilir. Uluslararası Para Fonu (IMF) da tedarik zinciri aksamalarının devam etmesi ve buna paralel kısa dönemli fiyat artış hareketleriyle tüm dünyada enflasyon beklentilerinin bozulabileceğini belirtiyor. İşte bu ortamda yurt dışında görev alan Türk yöneticiler, dünya arenasında daha da değerli hale gelmiş durumda. Egon Zehnder Kıdemli Ortağı Murat Yeşildere, “Pandemi gibi zor, belirsiz ve karmaşık dönemlerin krizlerle şerbetlenen Türk yöneticileri daha az şaşırttığını söylemek mümkün. Pandemi birçok işin uzaktan erişim yoluyla da yapılabildiğini gösterdiği için daha önce mobilitesi olmayan Türk profesyonellere talep arttı” diyor. Capital, “Global 50 Türk Yönetici” araştırması ile globalde devleşen liderlerin zor ajandalarını araştırdı. 

EN ÇOK NE ZORLADI?

“Global 50 Türk Yönetici” listemizde ilaçtan hızlı tüketime perakendeden otomotive bankacılıktan telekoma hemen hemen her sektörden çok uluslu şirketleri yöneten CEO, başkan, başkan yardımcısı gibi üst düzey sorumluluk alan liderler yer alıyor. Peki onları pandeminin gölgesinde geçen son 2 yılda en çok ne zorladı? Metro AG Bölgelerden Sorumlu Başkan Yardımcısı Kubilay Özerkan, “Son 2 yıldır en büyük zorlukların başında COVID-19 pandemisi kaynaklı etmenler geliyor. Mağazalarımızın açık tutulmasını sağlamak ve çalışanlarımızın sağlıklarını koruyarak operasyonlarımızın devam etmesi için büyük çaba gösterdik. Hammadde ve tedarik zincirinde global çapta yaşanan sorunlara rağmen ezberlerin bozulduğu olağanüstü bir süreç geçirdik, geçirmeye devam ediyoruz” diyor. Bosch Termoteknik Doğu Avrupa, Orta Asya, Orta Doğu Satış Başkanı Zafer Polat, “Hem özel hem iş hayatımızı derinden etkileyen bu süreç zorluklarıyla devam ediyor. Ancak her zorlukta olduğu gibi şirketleri ve bireyleri mücadele, uyumlanma, yeni çözümler konusunda yeni yollar bulmaya yönlendirmiş dijitalleşme gibi trendler, farkındalığı artırdı ve süreçleri öne çekti” diyor. Bosch Rextroth Çin Başkan Yardımcısı İrfan Bayrak, Çin’in pandemi sürecinin çok iyi yönettiğini ve sıkı kontrolden kaynaklı bazı malzeme nakliyatı gecikmeleri dışında herhangi bir sorun yaşamadıklarını ifade ediyor. Kraft Heinz Orta Doğu ve Afrika Genel Müdürü Melda Yaşar Cebe, “Tüm dünyada tarımsal verimlilikteki düşüş ve küresel ticareti etkileyen belirsizliklerden kaynaklanan hammadde fiyat artışları, küresel gıda endüstrisinin uzun süredir karşı karşıya olduğu ve pandemiyle daha da ağırlaşan bir durum. Konteynır açığı, artan lojistik ve enerji maliyetleri, bir ürünün bir noktadan diğerine ulaşımını daha meşakkatli ve maliyetli kılıyor” diyor. 

KRİZİ AŞMA PLANLARI

Elsevier, bilim insanlarına, sağlık uzmanlarına ve eğitimcilere hizmet veren global bir dev. Elsevier Global CEO’su Kumsal Bayazıt, pandemiden kaynaklanan en büyük zorluğun araştırma ve geliştirmeye yapılan yatırımların aksaması olduğunu söylüyor. Bayazıt, “Dünyadaki hemen hemen her ülke, Ar-Ge yatırımlarını artırmak için hedefler belirtmiş olsa da makroekonomik koşullar göz önüne alındığında, bu taahhütlerin bütçe döngülerinde finanse edilip edilemeyeceğini henüz göremiyoruz” diyor. Lider olarak bu zorluğu inovasyonla aşacaklarını söylüyor. Pfizer Onkoloji Uluslararası Gelişmiş Pazarlar Bölge Başkanı Berfu Yazıyurt, “COVID-19 ile birlikte çok büyük bir sınavdan geçiyoruz. Uzayan süreçle beraber herkesin sadece işe değil tüm hayata karşı motivasyonu, bakış açısı değişti. Ekonomiler çok ciddi yara aldı. Bu ortam başlı başına büyüme hedefleri için zor bir zemin yaratıyor” diyor. Yazıyurt, 2022 yılının insan odağını çok yüksek tutacağı bir yıl olacağını söylüyor ve “Çünkü biliyorum ki ekiplerimizin moral, motivasyon, yeni düzene adaptasyon ve iş odağını koruyabilmek anlamında ciddi desteğe ihtiyaçları var” diyor. Ajandasının en önemli başlığınınsa onkolojide yeni tedavileri en hızlı şekilde hastalara ulaştırmak olduğunu söylüyor. Novo Nordisk Asya Pasifik Kıdemli Başkan Yardımcısı Şebnem Avşar Tuna, diyabet, obezite gibi kronik hastalıkların yönetimi için çalıştıklarını hatırlatırken, “Bölgemizdeki en büyük zorluk, sağlık sistemlerinin pandemiyle mücadelesi sırasında kronik hastalıkların tanı ve tedavisinin ileri dönemlere atılması oldu. Diyabeti zamanında ve uygun tedavi etmenin önemini anlatmaya devam etmeyi hedefliyoruz” diyor.

GÜNDEMDE HİJYEN VAR 

Pandemi, ilk günden itibaren temizlik ve hijyen ihtiyacını artırdı. Böylece ev bakım ürünlerinde büyük talep artışları yaşandığını söyleyen P&G Avrupa Kumaş Bakım Kategorisinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Elvan Önal, “Pandemide talebin patladığı çamaşır bakım kategorisinde başarılı bir operasyon yürütülmesi için gerekli stratejilerin oluşturulması ve hayata geçirilmesi için büyük bir ekiple çalıştık. Üretimdeki aksamaların önüne geçerek tüketicinin taleplerine hızlıca cevap verebildik” diyor. P&G Avrupa Ev Bakım Kategorisinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Oya Öngör, P&G’nin ev bakım kategorisindeki toplam iş hacmini 4 yılda ikiye katlamak için çalışmalarını sürdürdüğünü belirtiyor ve “Bu hedef doğrultusunda 10 milyar dolarlık bir işletme olmak hedefine de öncülük ediyorum” diyor. Henkel Çamaşır ve Ev Bakım Global Satış Kıdemli Başkan Yardımcısı Tevfik Töre Birol, pandemi nedeniyle oluşan belirsizliğin şu anda tüm tüketicileri ve oyuncuları tedirgin etmesini en büyük zorluk olarak görüyor. Birol, “İkincisi girdi maliyetlerindeki görülmemiş artışlar nedeniyle oluşan global enflasyon yüksekliği ve bu enflasyonun tüketicinin alım gücüne yaptığı yüksek baskı. Üçüncüsüyse pandemiyle hacmi daha da büyüyen e-ticaret gibi kanalların dağıtım sistemini etkilemesi nedeniyle, şirketlerin tüm satış kanallarını ve buna bağlı olarak da kendi ürün arzlarını yeniden organize etmelerinin gerekli hale gelmesi” diyor. Birol, inovasyon hızlarını artırarak fark yaratmaya devam edeceklerini belirtiyor. P&G Hindistan, Orta Doğu ve Afrika bölgesi Kumaş Bakım Kategorisi Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Uluç Ayık, dünyanın en kalabalık nüfuslarının bulunduğu Hindistan, Orta Doğu ve Afrika bölgesinde pandemide çok ciddi bir operasyon yürüttüğünü söylüyor ve şöyle anlatıyor: “Hijyen ihtiyacının ciddi anlamda büyük bir kriz haline geldiği bu bölgede ihtiyaç olan her noktaya yetişmeyi başardık.” 

ZORLANAN SEKTÖRLERDE DURUM

Otomotiv, pandeminin en kötü etkilediği sektörlerin başında geliyor. Nissan Hindistan Başkanı Sinan Özkök, işi en zor olan liderlerden biriydi. Özkök, yaşadığı süreci şöyle anlatıyor: “Hindistan, önümüzdeki 5 yıl içinde Çin ve ABD’den sonra dünyanın 3’üncü büyük otomotiv pazarı olma yolunda ilerliyor. 2021 boyunca yaşadığımız sorunların maalesef bu yıl da devam edeceğini öngörüyoruz. Yıla Hindistan’da da Omicron varyantının hızlı bir şekilde yayılımıyla başladık. Sektörümüze özel olarak da yarı iletken tedarik sorunları üretimimizi ve dolayısıyla pazara arzımızı yakından etkiliyor. 2022’nin ilk yarısında bu sorunun devam edeceğini düşünüyorum.” Yatırım planlamasını ve ticari aksiyonları bu 2 kriteri göz önünde bulundurarak hazırladıklarını söyleyen Özkök, “Kısa vadedeki bu baskılara ve belirsizliklere rağmen, geleceğe dönük büyüme planımızda hem iç piyasadaki payımızı geliştiriyor hem yeni ihraç pazarlarına hitap edebileceğimiz ürünler ve dijital servisler üzerinde çalışmaya devam ediyoruz” diyor. Shell Global Teknoloji Başkan Yardımcısı Selda Günsel, son 2 yıldır salgın, ekonomik daralmalar, hareketlilik kısıtlamaları ve sektördeki büyük tedarik zinciri sorunları nedeniyle zorlu koşullar altında faaliyet gösterdiklerine dikkat çekiyor. Günsel, “Dünyadaki tüm bölgeler pandemiden etkilendi ve çeşitli tedbirler almamızı gerektirdi. Müşterilerimiz ve ortaklarımızla buluşmak için sınırlı iş seyahatine başladık. Gelişen yerel koşullara bağlı olarak ofis çalışanlarımız hibrit bir modelde esnek çalışma yapıyor. Son 2 yılda, iş sürekliliğini ve müşterilerimize hizmet verme yetkinliğimizi korumak için çalışma yöntemlerimizde esnek olmanın önemli olduğunu öğrendik. Güvenli bir çalışma ortamının sürdürülmesi, arz sıkıntısına karşı azaltıcı alternatif çözümler geliştirilmesi ve sürdürülebilir ve düşük karbon geleceğine doğru yolculuğumuzun ilerletilmesi temel önceliklerimiz ve aynı zamanda zorluklarımız da olmaya devam edecek” diye anlatıyor. 

BÜYÜK DÖNÜŞÜM 

Pandemi, tüketim alışkanlıklarından çalışma yaşamına kadar her şeyi değiştirdi. Bu durum da şirketlerin iş modellerini yeniden gözden geçirmesine neden oldu. Öyle ki şirketlerin çoğu üretim yeri ya da tedarikçisini değiştirmek durumunda kaldı. Ürünlerinde inovasyonla yeni farklılıklar yaratmaya çalışanlar var. Bunun dışına yatırıma olan bakış açısı da değişmiş durumda. Diversey Gelişmekte Olan Pazarlar ve Global TASKI Başkanı Somer Gündoğdu, 2022’yle ilgili büyümenin önündeki en büyük iki zorluğun enflasyona dayalı maliyet artışları ve global tedarik zincirindeki kırılmalar, dolayısıyla hammadde bulunmasındaki zorluklar olduğunu söylüyor. Gündoğdu, “Bu zorluğu aşmak için son kullanıcı deneyimini değiştirmeden, ürünlerde formülasyon değişimleri, üretim yeri değişiklikleri veya tedarikçi değişiklikleri yapacağız. Ajandamızda büyümeyle ilgili en büyük başlıklar, ürün ve servislerimizi dijital ekonomiye uygun hale getirmek ve müşteri ve çalışan memnuniyetini artırmaya devam etmek olacak” diyor. Sodexo Birleşik Krallık CEO’su Burçin Ressamoğlu, İngiltere’de iş hayatında pandeminin etkilerinin halen hissedildiğini aktarıyor. “En olumsuz sonucun, yatırım konjonktürü ve kârları üzerindeki geciktirici ve engelleyici etkisi olduğunu söyleyebilirim” diyen Ressamoğlu, birçok şirketin büyüme planlarını bu belirsizlik ışığında en az risk ve yatırımla planladığını belirtiyor. Ressamoğlu, “İş hayatı büyük bir dönüşümden geçiyor. Birçok kurum halen yeni çalışma düzenine adapte olmuş değil. Dolayısıyla, müşterilerimizin ihtiyaçlarını ve iş yapış şekillerindeki değişimleri çok hızlı şekilde anlamak zorundayız. En büyük zorluğumuzun bu olacağını düşünüyorum” diyor.