"Büyük fabrikalar kurmalıyız"

Yeşim Grup CEO’su Şenol Şankaya, hazır giyim ihracatı, sektördeki fırsatlar ve gelecek planlarına ilişkin sorularımızı şöyle yanıtladı...

10.11.2020 14:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
"Büyük fabrikalar kurmalıyız"

Hazır giyim sektörü yavaş yavaş toparlanıyor. Dev markaların risk yönetimi doğrultusunda Türkiye’ye dönmeleri yeni bir fırsat yarattı. Yeşim Grup CEO’su ŞENOL ŞANKAYA, Çin’den kayan siparişleri alabilirsek ABD’ye ihracatımızın 2-4 milyar dolara çıkabileceğini düşünüyor. Ancak ekstra kapasite yaratılması gerektiğini söyleyen Şankaya, Amerikalıların kapasiteyi sorguladığına dikkat çekiyor ve ekliyor: “Sektör kabuk değiştirecek. Yavaş yavaş ABD talebine cevap verecek şekilde dönüşecek. ABD’ye üretim için doğu bölgelerinde 3-5 bin kişilik fabrikaları kurmalıyız.”

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

Ekim 2020 sayısından 

Türkiye’nin en büyük hazır giyim ihracatçılarından Yeşim Grup, yüzde 90 ihracata çalışıyor. Geçen yıl 350 milyon dolar ciro, 310 milyon dolar ihracat yaptı. Bursa, Mısır, Moldova ve Ağrı’daki fabrikalarında 14 bin kişi çalışıyor. Tedarikçilerle birlikte 21 bin kişilik istihdam yarattıklarını söyleyen Yeşim Grup CEO’su Şenol Şankaya, bu yıl 380 milyon dolar ciro hedeflediklerini, ancak pandemiden dolayı 2020’yi ekside kapatacaklarını açıklıyor. “İyi senaryoda 2020’yi geçen yılın yüzde 10 altında kapatırız. Kötü senaryoda ise yüzde 25 küçülürüz” diyor. Şankaya, en büyük kaybın ise Mısır’daki şirketlerinde yaşandığını anlatıyor. “Pandemi sonrası Avrupa pazarı ABD’ye göre daha hızlı döndü” diyen Şankaya, önümüzdeki dönemde sektörün önündeki en büyük fırsatın Çin’e giden siparişlerin Türkiye’ye kayması olacağını söylüyor. “Hazır giyim ihracatında Türk şirketleri büyük kapasiteler yaratabilirse ABD’ye ihracatımız 4 milyar dolara çıkar” diyen Yeşim Grup CEO’su Şenol Şankaya, hazır giyim ihracatı, sektördeki fırsatlar ve gelecek planlarına ilişkin sorularımızı şöyle yanıtladı: 

 2019 yılı nasıl geçti? 

 2019, sektör ve bizim için iyi bir yıldı. Hazır giyim ihracatı yüzde 8 büyümeyle 17,7 milyar dolara yükseldi. 2020’de sektör, yüzde 8-10 gibi bir büyüme bekliyordu. Ancak COVID-19 bizi yavaşlattı. 

Pandemi, ihracatı nasıl etkiledi?

Bu yıl mart ayından önce çok güzel gidiyorduk. Çin’in ocak-şubat aylarında kapanmasıyla Uzak Doğu’dan siparişler bize dönmüştü. Güzel hamle yaptık ve ilk iki ayda yurt dışındaki müşterilerimize iyi hizmet verdik. Ancak daha sonra Avrupa pazarının kapanması ve COVID- 19’un bize de gelmesiyle mecburen üretimimize bir süre ara verdik. Bu dönemde sektör çok ciddi durma noktasına geldi. Nisandan mayıs ayının ortasına kadar 1,5 ay sektör şalter indirdi. Bizim fabrikalarımız da 3 hafta kapalı kaldı. 

Normale döndünüz mü? Yüzde kaç kapasiteyle çalışıyorsunuz? 

Sektör yavaş yavaş toparlanıyor. Önümüzdeki dönemlerde daha iyi olur diye tahmin SÖYLEŞİ ediyorum. Biz de fabrikalarımızı kapatıp tekrar açtıktan sonra ilk etapta yüzde 50 kapasiteyle çalıştık. Haziran ayında kapasite kullanımımız yüzde 75-80’lere kadar çıktı. Temmuz ayında ise yüzde 90-95’ler seviyesine geldi. 

2020 için hedefiniz neydi? Pandemi sonrası planları nasıl revize ettiniz?

Grup olarak 2019’u yüzde 15’lik büyümeyle sektörün üzerinde kapadık. Ciromuz 350 milyon dolar oldu. Mısır’daki şirketimizle toplam ihracatımız 310 milyon dolara yükseldi. Pandemiden önce 2020 için yüzde 15 büyüme ve 380 milyon dolar ciro hedefi koymuştuk. Ancak maalesef bunu yapamayacağız. Türkiye’deki tesislerimizde 2019 cirosunun yaklaşık yüzde 5 altında kalacağız gibi gözüküyor. Mısır’daki kaybımızın ise yüzde 15-20 civarında olacağını öngörüyoruz. 

Neden orada kayıp yüksek? 

Mısır’daki şirketimiz yüzde 100 Amerika pazarına çalışıyor. Ancak Amerika pazarı Avrupa gibi hızlı toparlanamadığı için Mısır biraz daha yavaş gidiyor. 

Mısır’dan çıkma planınız var mı? 

Mısır çok stratejik ve tamamen Amerika pazarı için olan bir yatırımdı. Avrupa’nın yanı sıra Amerika pazarındaki konumumuzu sağlamlaştırdık. Nike ve Under Armour gibi global markaların stratejik üreticisi olduk. Mısır yatırımımızdan çok memnunuz. Mısır ve Türkiye’yi dengeli büyütüyoruz. 

Açığı nasıl kapatacaksınız? 

Elimizden geldiği kadar yurt dışından siparişlere hızlı cevap vererek eksiği kapatmayı hedefliyoruz. 

Daha kötü senaryoya göre planınız nedir? 

Nisan ayında çalıştığımız markalardan çok kötü tablo gelince kendimizi kötü senaryoya hazırladık ve bu yılı eksi yüzde 20-25 gibi kapatacağımızı düşünerek çok sıkı tedbirler aldık. Ancak korkulduğu gibi olmadı. Avrupa pazarının hızlı toparlanmasıyla markaların internet sitelerinden yaptığı satışlar çok hızlı büyüdü. Biz de yüzde 25 küçülme olan kötü senaryo tahminimizi ortalama eksi yüzde 10’lara çekerek biraz daha iyimser bir tablo yaptık. 

Çin’den Türkiye’ye siparişler dönüyor mu? 

Evet, markalar risk yönetimi olarak her şeyi Çin’de tutmanın son yaşadıkları olaylardan sonra ciddi sorun oluşturduğunu gördü. ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarından dolayı da riski azaltmak istiyorlar. Markaların Çin’de yaptırdıkları modellerden yaklaşık yüzde 25-30 dönüş olacağını tahmin ediyorum. Şu anda Uzak Doğu’dan Türkiye’ye talep gelmeye başladı. Türkiye’nin önünde çok büyük fırsat var. Sektör olarak buna cevap vermemiz, yatırım yapmamız ve kapasite artırmamız lazım. 

İhracat ne olur? 

2005’te 1,8 milyar dolar olan ABD’ye hazır giyim ihracatımız bugün 700 milyon dolara kadar düştü. Çin’den batıya kayan siparişleri alabilirsek tekrardan ABD’ye hazır giyim ve konfeksiyon ihracatımızı 2-4 milyar dolar seviyesine çıkarabiliriz. Ancak gelen talebe hızlı cevap vermemiz, ekstra kapasite yaratmamız lazım. Çünkü Amerikalılar geldikleri zaman kapasiteyi sorguluyor.

Eksen kayması sektörü nasıl etkiler? 

Sektör kabuk değiştirecek. Düne kadar Avrupa odaklı olan hazır giyim ve konfeksiyon sektörümüz yavaş yavaş Amerika’nın talebine cevap verecek şekilde dönüş yapacak. Daha uzun program ve daha büyük kapasitelerle çalışacak. Bunun için daha büyük fabrikalar gerekecek. Sektör olarak ABD’ye üretim için doğu bölgelerinde 3-5 bin kişilik fabrikaları kurmamız gerekiyor. Sektörün bu büyük kapasite yatırımlarını 2021-2022’de yapması lazım. 

Başka hangi alanda değişim yaşanacak? 

Şu anda sektör olarak daha çok Avrupa pazarı için küçük adetlerle 3-5 haftalık terminli hızlı moda dediğimiz işler yapıyoruz. Ancak Amerika pazarı uzun terminli ve sipariş adetleri çok yüksek. Avrupa 3-5 bin adet sipariş veriyorsa Amerika 500 bin veya 1 milyon adet seviyesinde sipariş verecek. Bu adetleri ufak üretim yerlerinde yapmak çok zor. Amerika’ya hizmet verebilmek için Türkiye’nin cesaretli yatırımcıları bulup 5-10 bin kişinin çalıştığı fabrikaları kurması gerekiyor. Bunu yapabilecek hem fırsat hem nüfusumuz var. Genç nüfusu da bu yatırımlarla ekonomiye kazandırabiliriz.

Kapasiteyi artırmak için yeni yatırım planınız var mı? 

Müşterilerimizin stratejik tedarikçisi olduğumuzdan geçtiğimiz yıllarda üretimin Çin’den batıya doğru kayacağını hissediyorduk. Bu nedenle Ağrı’da konumlanmak için yatırım kararı aldık ve yeni fabrikamızı buraya kurduk. Ağrı’da 400 çalışanımız bulunuyor, bunu 5 bin kişiye taşıma hedefimiz var. Bunu başardıktan sonra ikinci etapta 5 bin kişiyi daha istihdam edebiliriz. Toplamda Ağrı’da 10 bin kişiye çıkacak şekilde plan hazırlıyoruz. Yatırım bitip 10 bin kişiye ulaştığımızda ciroya ilave yüzde 25-30 katkı sağlayacağını düşünüyoruz. 

Başka yatırım planınız var mı?

2018’de 5 yıllık stratejimizi yaptığımızda hedefimiz her yıl yüzde 15 büyüyerek 2023’te 550 milyon dolarlık ciroya ulaşmaktı. Bu nedenle 2019’da hedeflediğimiz kapasiteleri yaratmak için ihtiyacımız olan yatırımları yaptık. 2019, bizim için çok ciddi yatırım yılıydı. Bursa, Mısır ve Ağrı’daki tesislerimize toplamda 65 milyon dolar yatırım yaptık. Ağrı’ya 30 milyon dolar ilave yatırım yapacağız. Geçen yıl Bursa’daki tesislerimizde kapasitemizi büyüttük. 1.200 kişilik ilave istihdam yarattık. Mısır’da da çok büyük yatırım yaptık. Orada kurduğumuz yeni fabrikayla istihdamımız 4 binden 6 bin 500 kişiye çıktı. Mısır’daki yatırımımızla oradaki şirketimiz ciroya göre hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında ülke birincisi oldu. Bu yıl da aynı şekilde yatırımlarımıza devam edecektik, ancak COVID-19’dan dolayı hafif duraklama yaşıyoruz. Planlarımızı revize edip devam edeceğiz. 

2023 hedefini revize ettiniz mi? 

Hedefimizi koruyoruz ve her olumsuzluğun altından nasıl fırsat çıkarabiliriz diye bakıyoruz. Önümüzdeki 10 yılda milyar dolarlık şirket olmak istiyoruz ve organizasyonumuzu bunun için hazırlıyoruz. Yapımızı global şirket olma yolunda yeniliyoruz ve milyar dolarlık şirketi yönetebileceğimiz yapısal çalışmaları yapıyoruz. Belki önümüzdeki 5 yılda Amerika’da da yatırım yapabiliriz. 

Bundan sonrası için planınız nedir? 

Önümüzdeki yıllarda en büyük yatırımı dijital platforma yapacağız. Dijital baskı ve 3 boyutlu numune projelerine çok ciddi yatırım yapacağız. Hızımızı artırmak adına çok yatırım yapmamız gerekiyor. Şu anda sıfırdan aldığımız bir modeli 60 günde üretip teslim edebiliyoruz. Bunu 45 güne düşürmek istiyoruz. Ürün geliştirmedeki hızı dijitalle sağlamayı planlıyoruz. İnovasyona yaptığımız yatırım zor günlerde bize çok güzel sipariş fırsatları yarattı. Önümüzdeki dönemde inovasyona çok yatırım yapacağız.


“BÜYÜK OĞLUM MISIR’I YÖNETİYOR”

3’ÜNCÜ JENERASYON 
Grupta ikinci jenerasyonum. Üçüncü kuşak da bizimle çalışmaya başladı. En büyük yardımcılarımdan biri olan büyük oğlum Selim, Mısır’daki firmalarımızı yönetiyor. Nike ve Under Armour ürünlerinin sorumluluğunu üstlendi. Onunla Mısır’da ciddi büyüme yakaladık. Pandemiden sonra 3 ay Türkiye’den Mısır’ı yönetti. Küçük oğlum ise öğrenci; Amerika’da üniversitede okuyor.
YENİ HAYAT Pandemiyle iş hayatım da çok değişti. Eskiden çok fazla seyahat etmekten dolayı 15 gün aynı yatakta yatamazdım. Şimdi ise her işi Bursa’daki merkezimizden yönetiyorum, seyahat etmiyorum. Bu durum ofiste geçirdiğim zamanı ve hobilere ayırdığım zamanı bayağı artırdı.
“TENİS OYNADIM” Sporu çok seviyorum. Eskiden yoğun seyahatlerden dolayı tenis oynama fırsatım olmazdı. Pandemi sürecinde çok tenis oynadım. Yine pandeminin güzel tarafı, iki oğlumun da yanımda olması oldu. Onlar da son aylarda iyi birer tenisçi oldu. Aramızda takım oluşturduk. Ayrıca fitness yapmaya devam ediyorum. Spor dolu günler geçiriyoruz.



“DEVLERİ DESTEKLEDİK”

“HERKESLE ÇALIŞMIYORUZ” 
Bu yıl müşteri portföyümüze Lacoste ve Polo Ralph Lauren olmak üzere iki yeni müşteri kattık. Her yıl 1-2 büyük firmayı portföyümüze ilave etmek istiyoruz. Herkesle çalışmıyoruz. Bizimle yılda en az 10 milyon Euro ciro yapabilecek firmalarla stratejik partnerliğe giriyoruz. Müşterimiz global marka olmalı ve minimum 1-1,5 milyar dolar ciro yapmalı. Müşterilerimizle uzun yıllara dayalı ilişki kuruyoruz. Inditex’le 31, Nike’la 20 yıldır çalışıyoruz. “ARTILARIMIZI GÖRDÜK” Pandemiyle grup olarak artılarımızı gördük. Yıllardır global markalarla yaptığımız stratejik ortaklıkların meyvesini aldık. Onlar bize biz de onlara sadık kaldık. Pandemide birçok şirket 2 ay hiç çalışmadı. Mağazalarını açamadıkları için ciro yapamadılar. Bunlar bizden ödemeleri uzatma talebinde bulundu. Hepsine destek olduk. Dünyanın en büyük global firmalarını destekleyeceğimiz hiç aklıma gelmezdi. Bir gün onlar bir gün biz onların yanındayız.
“VERİMLİLİĞE ODAKLANDIK” COVID-19 gibi beklenmeyen krizlerle karşılaştığınızda en önemli güç nakit ve bu dönemde nakitte kalmak çok önemliydi. Biz de bu dönemde nakidin ne kadar önemli olduğunu gördük. Yine bu dönemde en fazla verimlilik ve otomasyon üzerine odaklanıyoruz. Bundan sonra büyümeyi otomasyonla hayata geçirmeyi düşünüyoruz.



HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ NASIL DEĞİŞECEK?


  • Markaların Çin’de yaptırdıkları modellerden yüzde 25-30 dönüş olacağını tahmin ediyorum. 
  • Uzak Doğu’dan Türkiye’ye talep gelmeye başladı. 
  • Türkiye’nin önünde çok büyük fırsat var. Bu fırsata cevap vermeliyiz. 
  • Çin’den kayan siparişleri alabilirsek ABD’ye olan ihracatımızı 2-4 milyar dolara çıkarabiliriz. 
  • Ancak ekstra kapasite yaratmalıyız. Çünkü Amerikalılar kapasiteyi sorguluyor. 
  • Sektör kabuk değiştirecek. Yavaş yavaş Amerika talebine cevap verecek şekilde dönüşecek. 
  • ABD’ye üretim için doğu bölgelerinde 3-5 bin kişilik fabrikalar kurmalıyız.
  • Sektörün büyük kapasite yatırımlarını 2021-2022’de yapması lazım.



“KATMA DEĞERİ YÜZDE 15 ARTIRDIK”

FIRSAT NEREDE?
Şu an için yeni bir sektöre girme planımız yok. Hala kendi sektörümüzde yapacağımız çok iş var. Özellikle spor ürünlerinde büyük fırsat görüyorum. 5 yıl önce daha fazla pamuklu ürün yaparken son yıllarda performansa dönük ve sporda giydiğiniz, teri dışarı atan, lycra özellikli malları daha fazla yapmaya başladık.
İNOVASYONA YATIRIM Boya ve kimya şirketleriyle çalışarak çok inovatif ürünler geliştiriyoruz. Bu sayede katma değeri 5 yıl öncesine göre yüzde 15 artırdık. İnovasyona yatırım yaparak katma değeri daha da artırmayı hedefliyoruz.


Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz