Büyümenin yeni şifresi evlilikte

MUHARREM USTA, 10 yılda büyük bir hastane zinciri yaratarak dikkatleri çekti. Sektörde onun kurduğu sistemler taklit edildi. Şimdi Liv adıyla lüks segmente oynuyor. Kurumsallaşmaya inanıyor. Üçüncü kez yönetimi profesyonellere bırakarak arka plana çekildi. Vaktinin büyük bölümünü üniversite ve vakıf işlerine ayırıyor. Usta, hızlı büyümesinin sırrını, yaptığı şirket evliliklerine ve ortaklıklara bağlıyor. “Yeni tahvil ihracıyla çok farklı büyüme planları, farklı senaryolar gündemde olabilir. Planımız dışında ekstra hastane satın almalarımız olabilir” diye konuşuyor. 5 yılda 10 yeni hastaneye 300 milyon dolar yatıracaklarını söylüyor.

Muharrem Usta, Medical Park Hastaneler Grubu’nun yönetim kurulu başkanı. 20 yıl önce 28 yaşındayken sıfırdan kurduğu hastaneler zinciri, bugün 12 bin kişinin çalıştığı, 1 milyar TL’nin üzerinde cirosu olan Türkiye’nin en büyük sağlık grubuna dönüştü. Sektörde yatak kapasitesinde birinci, ciroda ise ikinci oldu. Bu yıl da yüzde 25’in üzerinde büyüme hedeflediklerini söyleyen Usta, yeni markaları Liv’le girdikleri 5 milyar dolarlık lüks sağlık pazarında iddialı olduklarını ifade ediyor.

Yeni hastane zinciri Liv’lerle 5 yılda sağlık sektöründeki pazar paylarını yüzde 11’den yüzde 15’e çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen Usta, “Bundan sonra sağlıkta en hızlı büyümemiz lüks pazarda olacak. Gelirlerimizin yüzde 25’i buradan gelecek” diyor. Usta, kariyerinde de yeni bir dönemin eşiğinde olduğunu anlatıyor. “8 ay önce işleri yeniden profesyonellere bıraktım. Artık vaktimin büyük bir kısmını üniversite, vakıf ve gayrimenkul projeleri için harcayacağım” diyor. 20 yılda sağlıkta Türkiye’nin en büyük zincirini kuran Usta’yla sağlıktaki hızlı büyümesini, yeni projelerini konuştuk:~
Capital: Sizin kariyer hikayeniz nasıl başlıyor?
- Ortaokuldan itibaren doktor olmak hayalim vardı. Endüstri meslek lisesinden tıbba girilmediğini öğrenince bir yılımı yaktım ve doktor olabilmek için normal liseye geçtim.

Capital: Sizi hastane işletmeciliğine götüren süreç nasıl başladı?
- 1992 yılında KBB uzmanı oldum ve o yıl mecburi hizmet kuramız vardı. Mecburi hizmet kurasında Mardin Kızıltepe çıktı. O dönemde mecburi hizmete gitmedim. Gitmeyince doktorluk yapma hakkımı kaybettim. Daha sonra 1993’te 10’dan fazla arkadaşımla Gaziosmanpaşa Sultançiftliği’nde küçük bir klinik kurduk. Hastanecilik serüvenim böyle başladı. Paramız, pulumuz yoktu. Klinik için 10-15 kişiden 100 bin marka yakın para toplamıştım. 100 bin mark da borçlanmıştım.

Capital: Türkiye’nin en büyük hastaneler zincirinin sahibi olacağınızı hayal eder miydiniz?
- Hiç hayal etmezdim. O günün şartlarında küçük bir klinikle başlamıştık. Sonra bu yapı gittikçe büyüdü. 2-3 hastaneye ulaştığımızda kurduğumuz yapının bir zincire dönüşeceğini öngörüyordum. Ancak büyümede en büyük ivmeyi, 2003 yılında Türkiye’deki özel sağlık reformuyla yakaladık. Ben de son 10 yıldaki bu büyüme dönemini sektördeki rakiplerime göre daha iyi kullandım.

Capital: Son 10 yılda, neyi farklı yaptınız?
- Son 10 yılda özel sağlık sektöründe en hızlı büyüyen grup olduk. Hastaneciler, genellikle yeni hastane açarken mülkü de kendilerinin olsun ister. İlk önce arsayı alıp bina yaparlar. Bina maliyeti, hastanenin maliyetinden daha yüksektir. Bense binayı hiç kendim yapmadım. Binayı başkasına yaptırıp kiraladım. Böylece rakiplerim bir hastane açana kadar ben 3 hastane açtım.

Capital: Hızlı büyümenizi sağlayan başka faktörler var mı?
- Başarılı bir hastane zinciri kurmak için iyi bir sistem oluşturmak gerekiyor. 5 yıl önce kendi sistemimizi kendim geliştirmeye karar verdim. ODTÜ ve Boğaziçi’nden en iyi derecelerle mezun olan gençleri işe aldım. Günlerimi, aylarımı iyi bir hastane yönetim sistemi oluşturmaya harcadım. Sonunda ortaya çok iyi bir yazılım çıktı. Bugün, bizim kurduğumuz hastane yönetim sistemleri, Türkiye’deki birçok hastanede birebir uygulanıyor. Bizden yetişen yöneticilerin çoğu, sektördeki diğer zincirleri yönetir hale geldi.~
Capital: Büyümede ortaklıkların payı ne oldu?
- Hızlı büyümek istiyorsanız şirket evlilikleri yapmanız gerekiyor. ‘Her şey benim olsun’ isterseniz yavaş yol alırsınız. Halbuki ortaklıklar kurarak büyürseniz pazardaki pastanız çok hızlı büyür. Ben de şirket evlilikleri ve ortaklıklarla kurmuş olduğum hastaneler grubunu büyüttüm.

Capital: Ortaklıklardan önce kaç hastaneniz vardı? Sonrasında durum ne oldu?
- 2005 ’ten önce çeşitli ortaklıklarla kurduğum 4 hastanem vardı. 2005 yılında Sancak Grubu’yla yüzde 50-50 ortaklık kurdum. Bu ortaklıkla birlikte işler iyice hızlandı. 2010’da Carlyle’a yüzde 40 hisse sattık. Gerekli ve büyüme ivmesinin kesileceği zamanlarda yapmış olduğumuz ortaklıklar sayesinde büyümemiz hız kesmedi. Hastane sayımız 8 yılda 5 kat artarak 20’ye ulaştı.

Capital: Şu anda Medical Park’ın ortaklık yapısı nasıl? Ortakların payı nedir?
- Bugün hisselerin yüzde 30’u Sancak Grubu’nda, yüzde 30’u bende ve yüzde 40’ı Carlyle’da olmak üzere 3’lü bir yapımız var.

Capital: Grubun büyüklüğü ne oldu?
- Türkiye’de özel sağlık sektöründe 30 bin yatak var. Bunların 3 bin 300’ü bize ait. Sektörde, yatak kapasitesi açısından bakıldığında birinci durumdayız. 5 yıl sonra Liv’lerle birlikte özel sağlık sektöründeki payımız yüzde 15’lere ulaşacak.

Capital: Geçen yılki cironuz ne oldu? Bu yıl ne kadarlık bir artış bekliyorsunuz?
- 2012’de ciromuz 1 milyar TL’yi geçti. Bu seneyi de 1 milyar 250 milyon TL’yle kapatmayı hedefliyoruz. Her yıl, yüzde 25 civarında büyüyoruz. Önümüzdeki 5 yılda yıllık ortalama yüzde 25 büyüme hızımız devam edecek.

Capital: Ortaklık yapısı Liv’de de geçerli mi?
- Medical Park’ın ortaklık yapısı Liv’de de geçerli. Liv, A plus pazara hitap ediyor.~
Capital: Neden sağlıkta yeni markaya ihtiyaç duydunuz? Liv’le birlikte hedefleriniz nedir?
- Sağlıkta iki büyük segment var. Birisi, sosyal güvenlik kurumuyla anlaşmalı olan hastanelerin olduğu pazar. Diğeri de sosyal güvenlik kurumuyla belli branşlarda anlaşması olan hastaneler. Medical Park, sosyal güvenlik kurumuyla birçok alanda anlaşması olduğu için Türkiye’deki özel sağlık pastasının yüzde 90’ını oluşturan pazarda en büyük marka oldu. Ancak özel sağlık sektöründe A artı olarak bahsettiğimiz segmentte, pazar daha küçük. Kârlılık ise daha yüksek. Biz bugüne kadar bu segmentte yoktuk. Liv’le birlikte artık bu pastadan da pay alacağız.

Capital: Sağlıkta lüks segmente girmek için ne kadar yatırım yaptınız?
- Yatırım maliyeti oldukça yüksek. Bina hariç 80 milyon dolarlık bir yatırım yaptık. Ancak bundan sonra açacağımız Liv Hastaneleri’nin yatırımı Ulus’taki kadar ağır olmayacak. Ortalama her bir Liv için 30-40 milyon dolar arası yatırım yapacağız.

Capital: Liv, büyümenize nasıl bir katkı sağlayacak?
- 5 yıl içinde grubumuz içinde Liv’in payı yüzde 25’e çıkacak. Pazarda, üst segmentte daha hızlı büyüme yaşayacağız.

Capital: Bugün kaç hastaneniz var? Önümüzdeki 5 yılda kaç tane hastane açacaksınız?
- Şu anda 20 hastanemiz var. 5 yıl içinde 3 Liv, 7 tane de Medical Park olmak üzere toplam 10 hastane açacağız. Hastane sayımız 30’u bulacak. Her yıl, 2 hastane açmayı planlıyoruz.

Capital: Yeni hastaneler için ne kadar yatırım yapmayı öngörüyorsunuz?
- Bir hastanenin yatırımı ortalama 30 milyon dolar. 5 yılda 300 milyon dolar yatırım yapacağız.

Capital: İşi profesyonellere devrettiniz. Neden böyle bir karar aldınız?
- Sağlık sektörü çok hızlı büyüdüğü için yeterince kurumsallaşamadı. Ben de son dönemde kurumsallaşmaya büyük önem veriyorum. Birkaç kez işi profesyonellere bırakıp geri plana çekilmeyi denedim. Ancak işler iyi gitmediği için iki defa geri döndüm. Aradan zaman geçti, profesyonellerce yönetilmesi gerektiğine inandığım için tekrar yönetimi onlara bıraktım. Şimdi bu kararımın üzerinden 8 ay geçti. Hastaneleri profesyoneller yönetiyor. Ben de haftada yarım günden fazla hastaneye gitmiyorum.~
Capital: Sağlıkta yeni satın alma planlarınız var mı?
- Bizim finansmanla ilgili sıkıntımız yok. Bundan dolayı sektörde yeni satın almalar planlıyoruz. Yeni yatırımlarımızın finansmanı için yurtdışına tahvil ihracı yaptık. Bunda da çok başarılı olduk. 150 milyon liralık tahvil ihracına 3 kat talep geldi. Şimdi yeni bir tahvil ihracı planlıyoruz. Bu ihraçla birlikte çok farklı büyüme planları, farklı senaryolar gündemde olabilir. Planımız dışında ekstra hastane satın almalarımız olabilir. Yeni satın almalar olursa pazardaki durum çok değişir... Bir anda şimdiki büyüklüğümüzün yarısı kadar büyüyebiliriz.

Capital: Yurtdışına açılmayı planlıyordunuz. Bu proje durdu mu?
- Yurtdışına açılma planımız var. Ancak yıllardır olmadı. Ortadoğu, Afrika ve Türk Cumhuriyetleri’nde hastane açmak çok kolay ancak işletme aşamasına geldiğimiz zaman elimiz kolumuz bağlanıyor. Doktor ve hemşire bulamıyoruz. Doktor bulsak bile kalite iyi değil. Ancak 3-5 yıl sonra çevre ülkelerde rahatlama olacak. Türkiye’de sağlık sektöründe iş yapanların tek kurtuluşu yurtdışıyla iş yapmak olacak.

Capital: Gayrimenkuldeki hedefiniz nedir?
- Gayrimenkulde Bakırköy ve Tarabya’da iki projemiz bulunuyor. Konut, rezidans, AVM tarzındaki projeleri geliştiriyoruz. Gayrimenkulden gelen bütün gelir vakfa gidecek.

Nasıl hızlı büyüdük?
En büyük ivmeyi, 2003’teki özel sağlık reformunun getirdiği hızlı büyüme sürecinde yakaladık. Medical Park son 10 yıldaki bu büyüme dönemini sektördeki rakiplere göre daha iyi kullandı. Bina maliyeti, hastaneden daha yüksektir. Binayı başkasına yaptırma yöntemini kullandım. Böylece rakiplerim bir hastane açana kadar ben 3 hastane açtım. Başarılı bir hastane zinciri kurmak için iyi bir sistem oluşturmak gerekiyor. 5 yıl önce kendi sistemimizi kendim geliştirmeye karar verdim. ODTÜ ve Boğaziçi’nden en iyi derecelerle mezun olan gençleri işe aldım. Günlerimi, aylarımı iyi bir hastane yönetim sistemi oluşturmaya harcadım. Sonunda ortaya çok iyi bir yazılım çıktı.~
Bugün, bizim kurduğumuz hastane yönetim sistemleri, Türkiye’deki birçok hastanede birebir uygulanıyor. Hızlı büyümek istiyorsanız şirket evlilikleri yapmanız gerekiyor. ‘Her şey benim olsun’ isterseniz yavaş yol alırsınız. Ben de şirket evlilikleri ve ortaklıklarla kurmuş olduğum hastaneler grubunu hızlı büyüttüm. Türkiye’de özel sağlık sektöründe 30 bin yatak var. Bunların 3 bin 300’ü bize ait. 5 yıl sonra özel sağlıkta payımız yüzde 15’lere ulaşacak. Şu anda 20 hastanemiz var. 5 yıl içinde 3 Liv, 7 tane de Medical Park olmak üzere toplam 10 hastane açacağız. Hastane sayımız 30’u bulacak.

HASTANE SAYISI YARIYA İNECEK"
50 MİLYAR DOLAR Sağlık, çok hızlı büyüyen bir sektör. Son 10 yılda, 10 kattan fazla büyüdü. Bugün, Türkiye’de sektörün büyüklüğü yaklaşık 50 milyar dolar seviyesinde.
LÜKS PAZAR Pazarın 5 milyar dolarlık kısmını sosyal güvenlik kurumuyla anlaşması olmayan A artı dediğimiz segment oluşturuyor. Geri kalan 45 milyar doları da Medical Park’ın olduğu segmentte. Sektörde özel hastanelerin payı yaklaşık yüzde 30 seviyesinde.
KONSOLİDASYON ARTACAK Sektörün geleceği geçmiş döneme göre daha zor olacak. Yeni hastanelerle birlikte rekabet çok arttı. Sermayesi güçlü olmayan yapıların kendilerini geleceğe taşıması çok zor. Konsolidasyonlar yaşanacak.
HASTANELER BÜYÜDÜ Her yeni açılan hastane, eskilerin 5 katı büyüklüğünde açılıyor. Eskiden hastaneler 4 bin metrekare olarak açılırdı. Şimdi 25 bin metrekarenin altında hastane yatırımı yapılmıyor.
KÂRLILIK DÜŞTÜ Sektörde, kârlılık 5 yıl öncesine göre yüzde 20 düştü. Türkiye’de 500 özel hastane var. 15 yıl sonra ise sadece 250 özel hastane kalacak. Bundan sonra konsolidasyonlar kaçınılmaz olacak. Bizim de kendi grubumuzda küçük boyutlu hastaneler var. Bunları yaşatamıyoruz, kapatmak zorunda kalıyoruz.

“ÇOK İDDİALI BİR ÜNİVERSİTE KURUYORUM"
YENİ İLGİ ALANIM İstanbul’da çok iddialı bir üniversite kuruyorum. Yoğun bir şekilde bu işle uğraşıyorum. Kurulduğunda Türkiye’deki en iddialı üniversitelerden biri olacak. Şu anda YÖK’te onay süreci devam ediyor. Sağlık dışında gayrimenkul işine girmek üzereyim.~
NEDEN ÜNİVERSİTE? Sağlıkla eğitim birbirine çok yakın iki sektör. Topluma fayda sağlamak lazım. Hayatta nasıl iz bıraktığınız önemli. Toplumdan aldığınızı topluma döndürmek zorundasınız. Üniversiteyi bir vakıf olarak kuruyorum. Kâr gütmeyen bir organizasyon olacak. Bunun için ortaklarımdan bağımsız olarak 21’inci Yüzyıl Anadolu Vakfı’nı kurdum. Bundan sonra vakıfta yaptığım işlerle iz bırakmak istiyorum. Amacım kurduğum vakfın 500 yıl yaşamasını sağlamak. Hayatımın geri kalan kısımda da yoğun bir şekilde vakıf işleriyle uğraşacağım.
“10 FAKÜLTEYLE GELİYORUZ” Üniversite için 100 milyon TL yatırım yapacağız. İstanbul’daki en iddialı üniversitelerden biri olacak. 10 yıl içinde bu iddiamızı kanıtlamayı hedefliyoruz. YÖK’e 10 fakülteyle başvurduk. 5 yılda 5 bin öğrenciye ulaşmayı planlıyoruz. Lisans üstü programlarına ağırlık vereceğiz. Amacımız, lisans üstü programlarında dünya çapında insan kaynağı yetiştirmek. Tıptan hukuka, mühendislikten işletme bilimlerine kadar tüm branşlar olacak.

MERI ISTIROTI / LIV HOSPITAL GENEL MÜDÜRÜ
“3 BİN KİŞİYİ İŞE ALACAĞIZ"
YÜZDE 20’Sİ DIŞARDAN İddialı olduğumuz branşlarda Liv Hospital’ın bölgenin bir referans merkezi haline gelmesini sağlamayı hedefliyoruz. 5 ay içinde 30 bin hastaya hizmet verdik. Ciromuzun yüzde 20’sini Avrasya ve Balkan ülkelerinden gelen hastalarımız oluşturdu. Onkolojiden, kalp sağlığına, ortopediden, kök hücre tedavisine kadar birçok dalda hekim ve sağlık kadromuzu çok etkin bir şekilde oluşturduk.
KANSER TEDAVİSİ Özellikle kanser cerrahisi ve tedavilerinde, hastaların ihtiyaç duyduğu destek, bakım ve tıbbi tedavilerin yanı sıra tamamlayıcı tıp olarak da birtakım hizmetleri gerçekleştirmek üzere yola çıktık. Kanser hastalarının tıbbi tedavi sürecine ek olarak yogadan, taiçiye, sağlıklı beslemeden, akupunktura kadar bir çok tamamlayıcı unsuru bir arada kullanmak için çalışmalar yapıyoruz.
5 YENİ HASTANE Şu anda 700 kişilik bir aileyiz. Tam kapasiteye çıktığımızda çalışan sayımız bin kişiyi bulacak. Kısa bir süre içinde İstanbul’da iki, Ankara’da bir tane olmak üzere 3 Liv Hospital daha açmayı planlıyoruz. Yeni Liv Hospital’ların her birinde biner kişilik kadrolar yer alacak. Yani toplam 4 bin kişilik bir aile olacağız. 2015 yılı sonuna kadar 5 Liv Hospital açmayı planlıyoruz.