Mehmet Kutman: 2022 dönüm noktası olacak

Nil Dumansızoğlu

[email protected]

Capital Ocak 2022 sayısından

24 limanla dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecisi olan Global Yatırım Holding’in (GYH) Akdeniz’deki payı yüzde 35’in üzerinde. Tüm dünyada da kruvaziyerlerde yüzde 10’un üzerinde pay alıyor. 2026 yılına kadar bu oranı yüzde 30’a çıkarma hayali olan GYH Yönetim Kurulu Başkanı MEHMET KUTMAN, Karayipler, Amerika ve Uzak Doğu pazarlarını izlediklerini belirtiyor ve “2022 yılı, bu hedefe ulaşmada bizim için dönüm noktası olacak” diye konuşuyor.

Global Yatırım Holding, 4 kıta ve 13 ülkede faaliyet gösteren global bir şirket. 2021 yılının ilk 3 çeyreğini, IFRIC 12 ve Ocak 2021’de satılan Port Akdeniz etkisi hariç yüzde 33 büyüme yakalayarak 1 milyar 52 milyon TL ciroyla kapattı. Yıl sonunu ise yine satış etkisi hariç tutulduğunda yüzde 50 büyümeyle kapatması öngörülüyor. Liman işletmeciliği iş koluyla Türkiye’den çıkan ve dünyada liderliğe oturan tek şirket olduklarını söyleyen GYH Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman, bu konumu daha da güçlendirmek için yeni limanlara odaklandıklarını belirtiyor. Şu an Karayipler, Amerika ve Uzak Doğu’nun eksik yanları olduğunu ifade ediyor ve “2022 çok önemli bir yıl olacak. Elimizde Porto Riko gibi ihaleyle kazandığımız bir liman söz konusu. Bunun gibi başka limanlar da var. Buralarda iyi iş çıkarırsak 2026’da istediğimiz noktaya varırız. 2022 dönüm noktası olacak” diyor. Mehmet Kutman’la GHY’nin 2021 performansını ve 2022 için global hedeflerini konuştuk: 

Global Yatırım Holding olarak yurt dışına açılma çalışmalarınız tam olarak ne zaman ve nasıl başladı? 

İlk yurt dışına açılma faaliyeti, 1991 yılında başladı. Global Menkul Değerler şirketimizle Rusya’ya açılmaya kadar verdik. Görüşmeler yaptık ancak biraz erken gittiğimizi anladık ve Rusya’dan vazgeçtik. 1993’te Kazakistan’a gittik. Sonra Azerbaycan, Ukrayna, Gürcistan, Romanya, Bulgaristan, Fas, Tunus, Mısır, Güney Afrika derken 1998 yılında, Uzak Doğu krizine yakalandık. Kazakistan’daki en büyük yatırımcıydık. O günün parasıyla yaklaşık 700 milyon dolarlık değerimiz vardı. 1998 yılında krize yakalanınca küçüldük. İlk yurt dışı tecrübemiz böyle oldu. Sermaye piyasalarını bu ülkelerde biz kurduk, hatta hala Azerbaycan ve Romanya borsalarının yüzde 5’i bize ait. 2004 yılında ilk varlığımız olan Kuşadası Limanı’nı aldık. Buna Antalya, Bodrum limanları eklendi. 2014 yılında Barselona Limanı’nı almamız bizim için dönüm noktası oldu. Bununla beraber liman portföyünde yurt dışı açılımı gerçekleşmeye başladı. 

Peki bu süreçte zorluk yaşadınız mı? 

Çok zorluklarla karşılaştık. İnsanlar anlayamıyor, nasıl bir Türk şirketi gelip Karayipler’de, Vietnam’da liman işletiyor diye bakıyorlardı. Türkiye’nin nerede olduğunu bilmeyen bazı ülkeler mevcut. Başbakanlar bilse bile hükümette bilmeyenler var. Bir kere kendinizi tanıtmanız gerekiyor, sonra hikayenizi anlatıyorsunuz. Ama artık bu durum değişti. Biz kapılarını çalıp yalvarmıyoruz, bize teklif geliyor. Tercih eden durumuna geldik. Devletimizin bize yurt dışında desteği büyük. İstediğimiz zaman en azından bir mektup yazıyorlar, o da bize yetiyor açıkçası. Tabii halka açıldığımız için şimdi bir de İngiliz ayağı var. Onun da etkileri oluyor. 

Şu an böyle teklif alıyor musunuz?

Alıyoruz ama sizin gönlünüz bir kızı ister ama istemediğiniz sizi ister ya… Onun gibi... Benim gönlüm Los Angeles, San Diago, Miami, New Orleans’ta ama açıkçası daha çok istemediğimiz limanlar kapımızı çalıyor. Karayipler’de 4-5 liman ekledikten sonra buralarda fırsat kalmayacak. İkinci adım, Güney Amerika ve Uzak Doğu olacak. 

Şu anda bulunduğunuz sektörlerde yurt dışında konumunuz nedir? 

Liman işletmeciliği iş kolumuzla Türkiye’den çıkan ve dünyada lider olan tek şirketiz. Bu konumumuzu daha da güçlendirmek için yeni limanlara odaklanmış durumdayız. Bugün itibarıyla yaklaşık 24 limanla dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecisiyiz. Akdeniz çanağındaki payımız yüzde 35’lerde. Tüm dünyada da kruvaziyerlerde yüzde 10’un üzerinde payımız var. 

Yurt dışında son dönemde yeni girdiğiniz pazarlar hangileri oldu?

Karayipler’de Antigua, La Habana, Nassau; Batı Akdeniz’de Barcelona, Cagliari, Catania, La Goulette, Lisbon, Malaga, Valletta; Adriyatik’te Port of Adria, Ravenna, Venice, Zadar; Doğu Akdeniz’de Bodrum, Ege Port, Port Akdeniz ve Asya’da Ha Long ve Singapore portföyümüzdeki kruvaziyer limanlarımızdı. Mart 2020’den bugüne kadar Valencia Kruvaziyer Limanı, Taranto Kruvaziyer Limanı, Kalundborg Kruvaziyer Limanı’nı portföyümüze kattık. İhalesini kazandığımız ve toplamda 3 ayrı limandan oluşan, Kanarya Adaları’nda bulunan Las Palmas Kruvaziyer Limanları’nı da sözleşme görüşmelerinin tamamlanmasıyla kısa bir sürede portföyümüze katacağız. 

Liman dışında başka iş kollarında da yurt dışında büyüme planınız var mı? 

Elektrik üretimi iş kolumuzla da özellikle yurt dışındaki limanlarımızda ve limanlarımızın bulunduğu ülkelerde güneş enerjisine odaklanmayı planlıyoruz. Burada da yurt dışında agresif bir büyüme görebiliriz. Özellikle Karayipler’de elektrik fiyatları çok yüksek. Neredeyse Türkiye’nin 7-8 misli. Her adaya bir teklif veriyoruz. TOKİ minvalinde ucuz prefabrik konutlar yapmak üzere konuta özel teklifler de verdik. Hangisi olacak bilmiyorum ama birçoğunun olacağını söyleyebilirim. Önümüzdeki iki yılda hem yurt içinde hem yurt dışında çok büyük bir büyüme göreceğiz. Ada ülkelerinin en büyük özelliği, turizmden başka hiçbir gelirleri yok. Dolayısıyla havalimanı ve kruvaziyer limanı o ülkelerin en önemli 2 stratejik varlığı. Bunlardan birinde imtiyaz sözleşmesi sahibi olduğunuz zaman otomatikman her hükümet ve her başbakanla çok yakın çalışmak zorundasınız. Çünkü ülkenin varlığı söz konusu. Bu da bize başka kapılar açıyor.

Türkiye dışında pazarda güçlü olduğunuz ülkeler hangileri? 

Akdeniz en güçlü olduğumuz pazar. Akdeniz’de yüzde 35’i geçen bir payımız var. 

Yurt dışı operasyonlarınızda toplam kaç kişi çalışıyor? 

30 Eylül 2020 tarihi itibarıyla şirketin personel sayısı 1.568. Küresel istihdam, toplam çalışanlarımızın yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor. Uluslararası bir grup olarak farklı coğrafyalarda faaliyet gösteriyoruz ve bu farklı coğrafyaların koşullarını göz önünde bulundurarak iştiraklerimizin insan sermayesini yönetmelerini bekliyoruz. Grubumuzda 20 farklı pasaporttan çalışanımız var. 

Globalde insan kaynağını nasıl yönetiyorsunuz? 

İnsan kaynağını yönetmeyi bilmem, çok da beceremem. Ama bir şeye inanırım: Şirket bir aile gibidir. İnsan kaynaklarıyla ilgili konulara hiç karışmam, benim için önemli olan aile atmosferinin bozulmaması. Moral çok önemli. Örneğin pandemi dönemi bu açıdan çok zorluydu. Liman grubunu düşünelim: Birdenbire durdu, maaş kesintileri oldu. Evden çalışmaya geçildi ama herkesin evi bahçeli ve saray yavrusu değil. 50 metrekarede oturan var, evde çocukları olanlar var... Bu durumlar da insanları strese sokuyor. Tabii onların motivasyonunu sağlamak kolay değil. Ancak yine de liman grubunda ayrılan bir arkadaşımız dahi olmadı. Yani benim için motivasyon, insan kaynakları yönetiminde en önemli konu. Onu kaybettiğiniz zaman şirket, ruhunu kaybediyor. Ruhunu kaybeden bir şirket de özellikle bizim sektörde fazla uzun yaşamaz. 

Yurt dışındaki yönetici ve çalışanları nasıl yetiştiriyorsunuz?

Bizim bütün limanlarda, bütün çalışanlarımız yerel halktan oluşuyor. Belki işin başında merkezden çalışanlarımız oradaki insanları yetiştirmek için maksimum 3 ay gider. Ama onun haricinde, örneğin Antigua’da sadece Antigualılar çalışır. Hiçbir şekilde tepeden adam getirip başlarına koymayız. Yetiştirir bırakırız ve mümkün olduğu kadar da bağımsız bırakmayı tercih ederim. Benim için en değerli yönetici, beni hiç aramayan yöneticidir. Raporlarını versin, beni hiç aramasın demek ki problemi yok. 

Dünyada sektörünüzde gelmek istediğiniz yer, hayaliniz nedir? 

Kruvaziyer sektöründe bayrağı hiçbir zaman başkasına kaptırmamak. Türkiye’den çıkmış, dünyanın en büyüğü olan tek şirketiz. Akdeniz’de şu an yüzde 35’in üzerinde payımız var. Eksik yanımız Karayipler, Güney Amerika ve Uzak Doğu. Toplam kruvaziyer liman pastasını yüzde 30’lara çıkarmak istiyoruz. Gönül ister ki 2026 yılında en geç bu oranlara varalım. 2022 çok önemli bir yıl olacak. Elimizde Porto Riko gibi ihaleyle kazandığımız bir liman söz konusu. Bunun gibi başka limanlar da var. Bunları becerirsek 2026’da istediğimiz noktaya varırız. 2022 dönüm noktası olacak. Nasıl Barcelona Limanı’nı almak bir dönüm noktasıydı, 2022 de öyle olacak. Bu arada şirketle çok ilgilenenler var, önümüzdeki aylarda stratejik bir yatırımcı almamız da söz konusu.