Oyuncu sayısı yarıya inecek

Türkiye, özel alışveriş kulüpleriyle 5 yıl önce tanıştı. Pazar, bu kısa zamanda 1 milyar TL’lik büyüklüğe ulaştı. İlk yıllardaki yüksek kârlılıklar ise artık yok. Ama sektör oyuncuları gelecekten umutlu. Yüzde 40 pazar payıyla sektör lideri olan Markafoni’nin yönetim kurulu başkanı SİNA AFRA, “Şu anda 15 milyar TL olan toplam internet pazarı, 2016’da 30-32 milyar TL’ye ulaşır. Özel alışverişin payı ise yüzde 7-10 arasında kalmaya devam eder” diyor. Afra, oyuncu sayısının ise yıl sonuna kadar 7-8’e ineceğini öngörüyor. Sina Afra ile özel alışveriş kulüpleri hakkında merak edilenleri ve pazarın geleceğini konuştuk.Türkiye özel alışveriş kulüpleriyle 2008'de tanıştı.

Pazar 5 yılda nereden nereye geldi?
Bu sektör, Türkiye’de 2008 Eylül ayında Markafoni’nin kurulmasıyla başladı. Öncesi yoktu. O yıllarda Türkiye’deki e-ticaret pazarı genelde kitap, CD, elektronik, cep telefonu, otomobil gibi ürünlerin satıldığı, genelde erkek tüketiciye hitap eden bir pazardı. Modaya yönelik bir kurgu yoktu. Bizden 7 ay sonra 2009’da Limango açıldı. 2010’da ise farklı birçok oyuncu pazara girdi ve pazar cidden hareketlendi. Şu anda sadece özel alışveriş kulüpleri olarak bakarsak 1 milyar TL’nin üzerinde bir hacmi olduğunu tahmin ediyorum.

Şu anda kaç oyuncu var? Pazar payları, büyüklükleri nasıl?
2009’da sektörde iki oyuncuyduk. Limango ve Markafoni vardı. Bugün irili ufaklı 16 oyuncu var. Bizim gibi sadece özel alışveriş yapan sitelerin yanı sıra farklı perakende markalarının bir araya gelerek oluşturduğu
oluşumlar da var, özel alışveriş faktörünü de değerlendirmek isteyen perakendecilerin kurduğu siteler de var... 5 yıl önce sıfırdı, bugün 1 milyar TL. Bu çok büyük bir büyüme. Zaten genel olarak baktığımızda özel alışveriş segmenti, e-ticaret pazarı içinde en hızlı büyüyen alan. Markafoni yaklaşık yüzde 40 pazar payıyla lider. Onun ardından gelen iki oyuncunun da toplamı yüzde 40 civarındadır. Yani ilk 3 şirket pazarın yüzde 80’ine hakim. Ama tabii bu rakamların hepsi tahmin.~

Bu kadar çok oyuncu olması rekabeti nasıl etkiliyor?
Tabii ki ciddi bir rekabet yaratıyor. Ama bu sayı azalacaktır. Bu yıl pazarda ciddi bir hareketlilik, konsolidasyon bekliyorum. Hatta başladı bile. Yavaş yavaş kapatanlar, pazardan çıkanlar, geri çekilenler var. Birleşmeyi değerlendirenler var. Perspektif değiştirenler oluyor. Bu yılın sonuna geldiğimizde şu andaki oyuncu sayısının çok net olarak yarıya inmiş olacağını tahmin ediyorum. Yıl sonuna kadar 7-8 oyuncu kalacaktır.

Kârlılıklar ne düzeyde? Son dönemde düştüğü söyleniyor.
Marjlar düştü. Yani 2008-2009’daki marjlarla çalışmıyoruz artık. Ama tahmin edildiği ya da telaffuz edildiği kadar da düşmedi. Yani 4-5 puan düştü. Örneğin 30’dan 25-26’ya düştü diyebilirim. Ama buna kâr marjı demeyelim. Kâr marjı mı, ürün marjı mı söylemek istemiyorum, Çünkü bunlar piyasada paylaşılmıyor. Özetle marjlarda en başa kıyasla 4-5 puanlık düşüş olduğu doğru. Ama daha fazlası değil.

Peki bu düşüşün nedeni ne?
Bunun tek nedeni rekabet. Şirket sayısı çoğaldıkça, müşteriye teklif götüren özel alışveriş kulübü sayısı çoğalıyor. Rekabet de artıyor. Bu da marjlara yansıyor tabii ki. Ama yavaş yavaş bu da oturmaya başladı.

Şu anda pazardaki rekabet nasıl? İlk yıllara kıyasla neler değişti?
2012’deki gibi bir rekabet daha önce hiç olmamıştı. Çok sert bir rekabet vardı. Özellikle 2012’nin ikinci yarısında. İlk kez 5 alışveriş sitesi birden TV reklamlarına aynı anda girmişti. ABD’de bile böyle bir rekabet olmadı. Ama artık bu kadar sert rekabet yok. Yumuşadı. Tedarikçiler de artık tercihlerini yaptı. Yani onlar da 3-4 siteyle birden aynı anda çalışmak istemiyor. Zaten bu da markayı erozyona uğratıyor. Bir markanın her hafta başka bir sitede indirime girmesi sanıldığı gibi onun satışlarını katlamıyor. Ama marka sahiplerinin bunu deneyimlemesi gerekiyor. Örneğin sadece Markafoni ile çalışan 41 marka var.

İndirim oranları da azalıyor. Onun nedeni ne?
İndirim oranlarında genel bir yelpaze var. Bu yüzde 30-90 arası. Yüzde 30’ların altına inmiyor. En azından Markafoni’de yüzde 30’un altında indirim göremezsiniz. Öte yandan hiçbir zaman tüm ürünleri de yüzde 80-90 indirimle alamazsınız. Ortalama önemli. Markafoni’deki ortalama indirim yüzde 63’tür. Rakiplerdeki ortalama indirim oranları yüzde 53-55 arasında değişiyor. Dünyada da örneğin vente-privee’nin ortalama indirim oranı yüzde 63’tür.~

Yurtdışındaki örneklerde kârlılıklar nasıl? Farklı trendler var mı?
Aslında çok farklı trendler yok. Bu artık çok oturmuş bir konsept. Herkesin kendi segmenti var. Tabii ki teknolojinin gelişmesiyle mecralar çeşitleniyor, örneğin mobil uygulamalar artıyor. Ama çok majör değişiklikler olacağını zannetmiyorum. ABD’de tasarım çok öne çıkıyor. Orada tasarımı ucuza almak önemli. Buna dönük siteler çok fazla. Biz de ise tasarıma bakılmıyor, tüketici markayı uygun fiyata satın almak istiyor. Batı ülkelerindeki kârlılıklar genelde bizimkiyle aynı oranlarda. Ama Rusya gibi ülkelerde 10 puan kadar daha yüksek. Ama onların da dağıtım masrafları çok yüksek. Coğrafyadan dolayı. Bu da kârlılıkları eritiyor, sonuç olarak çok fazla bir fark kalmıyor.

Pazarın geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Pazar yavaş yavaş oturuyor. Ama genel olarak e-ticaret açısından baktığınızda büyümeye çok müsait, potansiyeli çok yüksek bir pazar var. Çünkü henüz internetle tanışmamış milyonlarca insan var. Türk internet pazarında her yıl ortalama yüzde 20 büyüme bekliyorum. Özel alışveriş kulüplerinin de bu ortalamanın üzerinde büyüyeceğini düşünüyorum. Bugün internet pazarında toplam 15 milyar TL’lik bir hacim olduğunu düşünüyoruz. Yine internet pazarı olarak 2016 öngörümüz, bugünkünün iki katına ulaşmak. Yani 30-32 milyar TL’lik bir hacme ulaşacağını tahmin ediyoruz. Özel alışverişin payı ise yaklaşık yüzde 7-10 arası olacak.

Türkiye’de özel alışveriş sitelerine ilgi nasıl? Tüketici profili nasıl?
Pazar büyüklüğüne ilişkin net rakamlar yok. Ama özel alışveriş sektörünün 1 milyar TL büyüklüğe ulaştığını tahmin ediyorum. Trafiğe baktığımızda Markafoni dünyanın en büyük özel alışveriş kulübü vente-privee’den sonra ikinci sırada geliyor. Onların toplam ziyaret sayısı 24,8 milyonken bizim 11,1 milyon. Tüketici profiline gelirsek, özel alışveriş sitesi müşterilerinin yüzde 75’i kadın. Yüzde 40’ı lüks ürün ve markaları tercih ediyor. Türkiye’deki tüketicinin sadakat oranı yüzde 32. Tüketicilerin üye olduğu özel alışveriş sitesi sayısı ortalama 2,2. Tüketicilerin yüzde 50’si ciddi biçimde pazarlık yapıyor. Yüzde 44’ü indirimleri takip ediyor ve bekliyor. Yüzde 42’si yeni marka ve ürünleri denemeyi tercih ediyor. Yüzde 47’si alışveriş esnasında etrafındakilere