'CEO Dostu'Üniversiteler

BOĞAZİÇİ, ODTÜ VE İTÜ... Türkiye’nin CEO fabrikası gibi çalışan bu 3 üniversitesi, iş dünyasından kiminle sohbet ederseniz edin karşınıza çıkıyor. Üstelik bunu biz söylemiyoruz, rakamlar söylüyor.
Capital’in Türkiye’nin en büyük şirketlerinde yöneticilik yapan 125 ismi dahil ettiği araştırması, CEO’ların yüzde 56 gibi büyük bir kısmının bu 3 okuldan mezun olduğunu gösteriyor. CEO’ların yüzde 21,6’sı Boğaziçi, yine 21,6’sı ODTÜ, yüzde 12,8’i ise İTÜ mezunu.  Araştırmada ortaya çıkan bir başka ilginç veri de üst yöneticilerin çok büyük kısmının mühendislik kökenli olması. Bu oran yüzde 52,8’e denk geliyor. Özellikle endüstri ve makine mühendisliği mezunları, iş dünyasında açık ara farkla ilerliyor.  Bu haberimizde iş dünyasının liderlerinin yetiştiği üniversiteleri araştırdık. İş hayatında başarılı  kariyerleriyle dikkat çeken isimlerin, nasıl bir eğitim aldığına göz attık. Bu okulların farkını ve öğrencilerine neler kattığını, hem uzmanlara hem eski mezunları olan üst yöneticilere sorduk.
 
BOĞAZİÇİLİLER HER SEKTÖRDE
Her 5 CEO’dan 1’inin mezun olduğu Boğaziçi Üniversitesi, CEO yetiştiren okullar arasında ODTÜ ile birlikte ilk sırada yer alıyor. Eğitimini Boğaziçi’nde yapmış isimlere, hemen her sektörün tepe noktasında rastlamak mümkün. Ancak uzmanlara göre Boğaziçi Üniversitesi mezunları, özellikle sosyal bilimlerde güçlü. O nedenle bu okuldan mezun olan yöneticilerin, ağırlıklı olarak hızlı tüketim, ilaç, telekomünikasyon gibi satış, pazarlama ve sosyal bilimlerin ön plana çıktığı sektörlerde zirveye tırmandığı gözleniyor. Eczacıbaşı Holding CEO’su Erdal Karamercan, Novartis Türkiye Genel Müdürü Güldem Berkman, Unilever Türkiye CEO’su İzzet Karaca, Vestel Şirketler Grubu CEO’su Ömer Yüngül bu tez için iyi birer örnek.
Odgers Berndtson Türkiye Yönetici Ortağı Ayşe Öztuna Bozoklar, bu noktada dışa dönük bir eğitimin avantaj olduğunu söylüyor ve ekliyor:
“Boğaziçi Üniversitesi’nde öğrenciler, Amerikan sistemiyle hayata hazırlanıyor. Sistemde, öğrencilerin sosyal becerilerini geliştirmeye, girişken, sonuç odaklı ve yüksek güvenli olmaya yönelik yaklaşımlar bulunuyor.”
Eski Boğaziçililerden Güldem Berkman, “Boğaziçili olmayı” şöyle paylaşıyor:
“Boğaziçili olmak her şeyden önce çok gurur verici, zira hem eğitim hem öğretim anlamında insana çok şey kattığını düşünüyorum. Boğaziçi’ne girmiş olmak hayatım için önemli bir dönüm noktası oldu. Öncelikle iş hayatına kesin avantajlı başlıyorsunuz ve bu iyi başlangıcın arkasını getirecek özgüven ve vizyona da sahip oluyorsunuz.”

ODTÜ FİNANSÇI YETİŞTİRİYOR
CEO fabrikası okullar listemizdeki ikinci lider ise Ortadoğu Teknik Üniversitesi. ODTÜ, hem mühendislik hem işletme eğitiminde öne çıkıyor. Uzmanlara göre ODTÜ’nün verdiği analitik düşünme yeteneği, mezunların genelde bankacılık gibi stratejik kararların öne çıktığı sektörlerde başarıya ulaşmasını sağlıyor. Zaten örnekler de ODTÜ mezunlarının özellikle finans alanında yükseldiğini doğruluyor. Yapı Kredi Bankası Genel Müdürü ve Murahhas Azası Faik Açıkalın, Akbank Genel Müdürü Ziya Akkurt, Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, ve Mastercard Güney Doğu Avrupa Genel Müdürü Özlem İmece, ODTÜ’nün finansçı mezunları arasında.~
ODTÜ mezunlarının genelde finansta öne çıkmasını Ayşe Öztuna Bozoklar, şöyle açıklıyor: “ODTÜ mezunları mühendislik fonksiyonlarında daha güçlü. Dolayısıyla mühendislik altyapısının, analitik ve stratejik bakış açısının kritik olduğu bankacılık gibi sektörlerde ön plana çıktıklarını söyleyebiliriz.”  Faik Açıkalın, bir ODTÜ mezunu olarak konuyu kendi bakış açısından şöyle değerlendiriyor: n“ODTÜ’nün kariyerimde gerçekten önemli bir yeri var. Başarma azmi ve hedefe doğru ilerleme yetisini ODTÜ’de kazandım. Çünkü ODTÜ, kendisini iyi tanıyan, yeteneklerini ve sınırlarını bilen bireyler yetiştirir. Ben de yöneticilik kariyerimde ODTÜ’de öğrendiğim bu temel yaklaşımları hatırlıyor ve kullanıyorum.”


OTOMOTİVCİLER İTÜ’DEN
Türkiye’nin liderlerini yetiştiren bir diğer okul da 237 yıllık tarihiyle dünyanın en köklü 5’inci teknik üniversitesi unvanını taşıyan İstanbul Teknik Üniversitesi. Petrol Ofisi CEO’su Melih Türker, THY Genel Müdürü Temel Kotil, Migros Genel Müdürü Özgür Tort, Sarkuysan Genel Müdürü Hayrettin Çaycı, İTÜ’lü üst yöneticilere birkaç örnek.
İTÜ mezunu üst yöneticileri incelediğimizde ilginç bir nokta daha dikkatimizi çekiyor. O da otomotivci CEO’lar… Çünkü otomotiv dünyasının çok yakından tanıdığı 4 önemli üst yönetici bu okuldan mezun. Onlar, Koç Holding Otomotiv Grup Başkanı Cenk Çimen, Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, Oyak Renault Genel Müdürü Tarık Tunalıoğlu ve Tofaş CEO’su Ali Pandır.  İTÜ’lü olmanın ailelerinde adeta bir gelenek olduğunu söyleyen Petrol Ofisi CEO’su Melih Türker, İTÜ’nün hayatındaki ve kariyerindeki yerini şöyle özetliyor:  “Öncelikle söylemem gerekir ki İTÜ, bizim ailemizde adeta bir gelenek. İTÜ, gerek akademik kadro ve eğitim kalitesi gerekse köklü geçmişiyle dünyanın en önemli eğitim kurumlarından biri. Bu anlamda çok önemli bir marka. Bence ülkemizin gerçek bir değeri. İTÜ’nün vermiş olduğu eğitiminin dünya çapında olduğuna inanıyorum.”




MÜHENDİS CEO’LAR
CEO’ların mezun olduğu bölümlere baktığımızda ise mühendisliğin açık ara önde olduğu görülüyor. Çünkü Türkiye’deki CEO’ların yüzde 52,8’i mühendislik mezunu. Onu, yüzde 25,6 ile işletme bölümü mezunları izliyor. Mühendis kökenli olmayı, bu alanda eğitim almış olan Sarkuysan Genel Müdürü Hayrettin Çaycı, şöyle anlatıyor:  “Mühendislik eğitimi, kişide matematiksel bir düşünce sistematiği oluşturur. Bu analitik perspektif iş hayatındaki problemlerin çözümünde çok etkili oluyor. Kazandığım bu özelliklerin başarılarıma büyük katkı sağladığını düşünüyorum.”
İTÜ’nün makine mühendisliği bölümünden mezun olan Eti CEO’su Tuncer Akgün’e göre mühendis kökenli olmak kısaca şöyle:  “Mühendislik bence optimumu bulma sanatıdır ve bence liderlik ve yöneticilik de aslında budur.”  Bir diğer mühendis yönetici Vestel Şirketler Grubu CEO’su Ömer Yüngül ise “Analitik düşünme açısından yöneticilerin mühendis olması, bence hem önemli hem kullanışlı. ~
Örneğin her işimi rakamlara bağlamak ve hep üretimi düşünmek bu eğitimin bana sağladığı en büyük katkı” diyor. “Keşke herkes bir dönem mühendislik okusa…” diyen Petrol Ofisi CEO’su Melih Türker, “Mühendislik eğitimi, en başta pozitif düşünebilmeyi, öte yandan sorunun işleyiş prensiplerine doğrudan bakma ve analitik bir şekilde çözümleme yeteneği veriyor. Bu da iş dünyasında çok önemli bir kavram” şeklinde konuşuyor.

İŞLETMENİN FARKI
İşletmede ise ilk tercihin ODTÜ ve Boğaziçi olduğu gözleniyor. Özellikle finans ve bankacılık sektöründeki yöneticilerin büyük kısmı ODTÜ işletme mezunu.  Aclan Acar, Varol Civil, Erdem Koçak, Berna Ülman, Serpil Timuray ve Saffet Karpat ise işletme kökenli üst yöneticilere örnek. Henkel Türkiye CEO’su Erdem Koçak’a göre işletme eğitimi almanın sağladığı en önemli kazanım, “Bütün disiplinlere hakim olmak”. ODTÜ işletme mezunu olan Koçak, şunları söylüyor:  “Günümüz liderliği, iş ortamlarında daha fazla çeşitliliği, daha fazla farklılığı ve daha fazla bireysel katkıyı bir uyum içinde bir arada tutmayı gerektiriyor. Bu nedenle spesiyalist değil generalist bir anlayışın, farklı disiplinleri daha kolay kavrayan bir bakışın üst yönetimde olması daha uygun geliyor.”
Yapı Kredi Bankası Genel Müdürü Faik Açıkalın’a göre ise işletme eğitimi almak bir nevi “tool kit”e sahip olmak demek:  “İşletme eğitiminin profesyonellere, hayattaki çeşitli olaylar arasındaki gerçekleri, bağlantıları, ilkeleri görmek ve anlamak becerisi kazandırdığını düşünüyorum. Dolayısıyla işletme eğitimini, iş hayatının doğru tanımını yapıp doğru tasarım ve geliştirme yapmanızı sağlayan bir ‘tool kit’e benzetebiliriz.”

ORTAK ÖZELLİKLERİ NE?
Uzmanlara göre bu okullarda eğitim almış olan isimlerin ortak özellikleri de var. Örneğin yüksek özgüven, stratejik karar alma yeteneği, araştırmacılık, liderlik, analitik düşünme, çözüm odaklılık ve girişimcilik, CEO fabrikası okulların mezunlarına kazandırdığı temel meziyetler. Bu okulları üstün kılan özelliklerin başında ise öğrencilerine sağladıkları sağlam altyapı geliyor. Çünkü Boğaziçi, ODTÜ ve İTÜ gibi okulların öğrencilere verdiği şey sadece bilgi değil. Onlara bir düşünce sistemini, bir yaşam biçimini sunuyorlar.  İK uzmanı Ayşe Öztuna Bozoklar’a göre de bu 3 okulun mezunları özgüvenleri sayesinde iş hayatına bir adım önde başlıyor: “Bu okullar, güçlü eğitmen kadrosu ve köklü sistemleriyle öğrencilerine belirli bir kültür ve yaşam biçimi verebiliyor. Bu sebeple pek çok yeni okul açılmasına rağmen halen en tercih edilen olmayı da sürdürüyorlar. Mezunları da iş hayatına avantajlı başlıyor.”