Daha genç!

Araştırma şirketi Pew'un çalışmasına göre, ABD'de halkın yüzde 40'ı, emeklilik yaşı geçmesine rağmen kriz yüzünden çalışmaya devam ediyor. Amerikan Nüfus Dairesi, 65 ila 74 yaş arasındaki çalışanların önümüzdeki 5 yılda yüzde 80'den fazla artacağını öngörüyor. Kanada, İngiltere ve Güney Kore'de ise durum tam tersi. Çalışanlar ve yöneticiler, hatta CEO'lar hızla gençleşiyor. Kanada'da 2002 ila 2010 yılları karşılaştırıldığında ortalama yönetici yaşında 5 yaş düşüş olduğu görülüyor. Güney Kore'de de 5 yıl öncesine göre 40'lı yaşlarda olan yönetici sayısı 3 kat daha fazla. Türkiye'de de benzer durum yaşanıyor. 50'ye yakın şirkette yaptığımız araştırma, Türkiye'de son 10 yılda çalışan yaşının 4-5 yaş düştüğünü gösteriyor. Gençleşme, özellikle yöneticileri daha fazla etkiliyor. Eskiden 65'e kadar çıkan CEO yaşı, bugün 52'ye düşmüş durumda. Buna göre Türk CEO'lar, ABD'li meslektaşlarına göre 12 yıl daha genç. Aynı durum banka müdürleri için de geçerli. Türkiye'deki 28 bankanın genel müdürlerinin yaşı 40'ın altında. Borusan, Koç gibi önde gelen holdinglerin 60 yaşında zorunlu emeklilik uygulaması da gençleşmeyi destekliyor. Genel müdürler, yürüttükleri gençleşme politikalarından gururla söz ediyor. THY Genel Müdürü Temel Kotil, "Yeni yaptığımız işe alımlarla yönetici kadromuz 6 yıl gençleşti" diyerek bu gelişmeden gururla bahsediyor.

20 Şirketin yönetici yaş ortalamasının nasıl olduğunu görmek için görsele tıklayın

EN ÇOK GENÇLEŞENLER
Yaş ortalamalarının düştüğü, büyük gençleşmenin yaşandığı şirketlerin başında Ford Otosan, Netaş, Türk Telekom, Alarko, Divan, Yataş ve Ülker gibi eski ve büyük şirketler geliyor. 10 yıl öncesine göre ortalama 5 ila 6 yıl daha gençler. DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurumsal Gelişim Merkezi Proje Yöneticisi Burcu Çanacık, iş ilanlarından örnek göstererek "Artık ilanlarda 'en az 35 yaşında' gibi tabirleri uzun zamandır görmüyoruz" diyor ve ekliyor: "Tersine, artık 27 yaşını aşmamışlar aranıyor." En dikkat çekici gençleşme ise Zurich Sigorta'da. Şirketin çalışanlarının yaş ortalaması 10 yıl öncesine göre 14 yıl daha genç. Şirketin insan kaynakları yöneticisi Demet Tansuğ, "Genç beyinler, daha yenilikçi ve yaratıcı olmamızı sağladı" diyor. Eskiye göre daha çok gençler ile çalışanlardan biri de Türkiye'nin en eski telekomünikasyon şirketlerinden Netaş. Şirket, son 10 yılda çalışanların yaş ortalamasında 5, yöneticilerinkinde ise 4 yaş gençleşme kaydetti. Gençleşmeyi işe alımda yaş ortalamasını düşürerek sağladıklarını söyleyen Netaş İK Direktörü Ayşe Doğruöz, son 5 yıldır şirkete 28 yaş üzerindekileri işe almadıklarını söylüyor ve ekliyor: "Bu sayede daha dinamik, pozitif ve enerjisi yüksek, değişime daha hızlı adapte olabilen bir organizasyon yapısına kavuştuk." Benzer durum Alarko Carrier için de geçerli. Şirkette, 2000'lerde başlatılan yeni mezun istihdamıyla ciddi bir gençleşme sağlanmış durumda. Bu sayede son 10 yılda, yönetim seviyesinde 6, genel çalışanlar düzeyinde ise 5 yıla varan gençleşme yakaladıklarını söyleyen Alarko Carrier İnsan Kaynakları Müdürü Elif Çağlar, "Gençler, yeniliklere ve değişimlere daha hızlı adapte oluyor. Teknolojiyi daha hızlı öğrenip kullanabiliyor. Ayrıca yeni fikir geliştirmekte ve bunu ifade etmekte daha rahatlar" diyor.~

YÖNETİMDE DAHA FAZLA
Yaptığımız araştırma, gençleşmenin çalışandan ziyade yönetim kadrolarında daha fazla olduğunu gösteriyor. Birçok şirkette yöneticilerin yaş aralığının, 41 ila 42 aralığında olmasına dikkat ediliyor. 45 yaşın üzerinde yönetici istenmiyor. Özyeğin Üniversitesi İşletme Fakültesi'nden Yrd. Doç. Dr. Zeynep Akşehirli'ye göre, ABD hariç dünya ile paralel giden bu trendin en önemli nedeni, inovasyonun giderek önemini artırması. Akşehirli, "Genç yöneticiler, inovasyonda daha başarılı bulunuyor" diyor. Ayrıca yönetimde başarısızlıklara daha az tolerans gösterilmesi ve bunun sonucunda tepe yönetimdeki sirkülasyonun artması da yöneticilerin gençleşmesine neden oluyor. Özellikle bazı şirketler, çalışanların yaş ortalamasını aynı tutup sadece yöneticilerin yaş ortalamasını düşürüyor. Bunlardan biri de Mercedes Benz Türk. Şirketin İK müdürü Salih Ertör, son 10 yılda özellikle ilk kademe yönetici seviyesinde ciddi bir gençleşme yakaladıklarını söylüyor. Ertör, "Son 10 yılda şirketteki ilk kademe yöneticilerin yaşı 43'ten 39'a düştü. Yöneticilerin genel yaş ortalaması ise 44'ten 42'ye geriledi" diyor. Dünyanın en büyük ilaç şirketlerinden Actavis'in Türkiye ofisinde de son 10 yılda uygulanan gençleşme politikaları sayesinde yöneticiler 6 yaş gençleşti. Actavis Doğu Avrupa İK Direktörü Goncagül İçören, bu sayede en çok sektörel ve global değişimlere adaptasyonlarının arttığını belirtiyor.
70'lerin sonu ile 80'lerin başında doğan Y kuşağı da yöneticilerin gençleşmesinin en önemli nedenleri arasında. Y kuşağının kendini bildiği andan itibaren teknoloji ile iç içe yaşadığını söyleyen Turkcell Superonline Müşteri Deneyimi Yönetimi ve İş Destek Genel Müdür Yardımcısı Yiğit Oğuz Duman, "Y jenerasyonu, iş dünyasının en önem verdiği kitle oldu" diyor ve ekliyor: "Yönetim ekibinin gençleşmesi Y jenerasyonu ile çalışmayı kolaylaştırıyor."

16 Şirketin çalışanları gençleşti tablosunu görmek için görsele tıklayın

AVANTAJLARI NELER?
Uzmanlara göre şirketlerin yönetim ve çalışan kadrolarını gençleştirmelerinin en büyük avantajı, değişen rekabet şartlarına uyum sağlamak oluyor. Gençlerin şirket körlüğünü önleyip yaratıcılığı artırdığına inanılıyor. Coca-Cola Türkiye, Avrasya ve Afrika Grubu Ofisi İK Direktörü Rengin Onay, "Genç bir ekibe sahip olmamız, tüm projelerimizi genç ve yaratıcı bir bakış açısıyla ele almamızı sağlıyor" diyor. Çalışanların ortalama 34, yöneticilerin ise 40 yaşında olduğu Pfizer'da ise gençleşme, meslek körlüğünü önlemek için destekleniyor. Pfizer Türkiye, Kafkaslar ve Orta Asya İnsan Kaynakları Direktörü Hande Eskinazi, "Gençler yenilikçi duruşumuzu koruyabilmemizi sağlıyor" diyor. Ayrıca hızlı büyüme, yenilikçilik, inovasyon ve şirket içi atamalar da gençleşmeyi kaçınılmaz kılıyor. Yenibiris.com Genel Müdürü Burçak Pak Yılmaz da özellikle hızlı tüketim, telekomünikasyon, bilişim, otomotiv, enerji, turizm, medya gibi yoğun rekabetin yaşandığı sektörlerde gençleşme eğilimin şirketlere önemli rekabet avantajı sağladığını söylüyor. Bu sektörlerdeki şirketler, yeni mezun alımlarıyla çalışanlarının yaş ortalamalarını düzenli olarak aşağı çekiyor. Bunlardan biri de Ford Otosan. Ford Otosan İK ve Kurumsal İletişim Direktörü Nursel Ölmez Ateş, son 10 yılda çalışan ve yönetici seviyesinde gerçekleştirdikleri gençleşme faaliyetleriyle 9 yıldır sürekli pazar lideri olduklarını söylüyor. Genç yöneticileri daha dinamik, sonuç odaklı ve hızlı bulduğunu söyleyen Ateş, "Genç yöneticiler, yeni nesil çalışanlara daha iyi uyum sağlayıp empati kuruyor. Yeni teknolojilere daha hakimler" diyor. TurkNet İK Müdürü Aycan Emre de gençlerin yorulmamış ve kısıtlanmamış beyinleriyle şirkete taze kan getirdiklerini söylüyor. Emre, "Dünyayı değiştirecek güce sahip olduğuna inanan bir genç, şirkete heyecan ve dinamizm getirir" diyor.~

NASIL GENÇLEŞTİLER?
Gençleşmek isteyen şirketler, genelde 4 farklı yöntemden yararlanıyor. Bunlardan ilki ve en çok kullanılanı, stajyer ve yeni mezun istihdam etmek. Özellikle üniversitelerden yeni mezun gençleri şirkete katarak gençleşmenin sürekli kılınması hedefleniyor. Bunun için özel yetenek programlarından yararlanılıyor. SAP Türkiye İK Direktörü Hande Genç, bu sayede 10 yıl içinde 4 yaş gençleştiklerini söylüyor. Gençleşmede kullanılan ikinci yöntem ise 2-3 yıllık deneyimli çalışanları şirket bünyesine katmak. Bunu şirket içinden terfiyi desteklemek ve emeklilik uygulamaları izliyor. Kraft Foods İK Direktörü Oya Yavuz, gençleşmek için emeklilik yaşı gelmiş çalışanları belli bir plan dahilinde emekli ettiklerini söylüyor. Bazı pozisyonlarda bu planın gerçekleşmesinin 2 yılı bulduğunu söyleyen Yavuz, "İyi planlandığı taktirde, emektar yöneticilerimizin kendi yerlerini alacak gençleri çok güzel yetiştirip yerlerine hazırladıklarına tanık olduk" diyor. Divan İK Müdürü Evrim Cabbaroğlu da gençleşme konusunda bütün yöntemlerden yararlandıklarını belirterek "Bu sayede eskiye göre çok daha dinamik ve hızlı karar alan bir şirket olduk" diyor. KPMG Türkiye İK Direktörü Seden Kundakçıoğlu ise şirketini gençleştirmek isteyenlere, istihdam ettikleri yeni mezunlara hızlı bir kariyer yolu sağlamalarını öneriyor. Kundakçıoğlu, "5 yıl gibi kısa sürede asistanlıktan müdürlüğe yükselebilmek, şirket içindeki yaş ortalamasını düşürdüğü gibi gençlerin daha fazla sorumluluk alarak hızlı yükselebilmelerine olanak sağlıyor" diyor. Çalışanlarının yaş ortalamasının 35, yöneticilerin ise 42 olduğu Anadolu Grubu'nda ise bugüne kadar gençleşme içeriden terfi yoluyla sağlanmış. Anadolu Grubu İK Koordinatör Yardımcısı Tansel Varan, "Grup şirketlerimizdeki yönetim kademelerine atanan holding çalışanlarımızın yerine gençleri işe alıyoruz. Böylece hem kurum genç kalıyor hem de çalışanlarımızın bağlılığını sağlamış oluyoruz" diyor.

İDEAL DENGE NEDİR?
Uzmanlara göre gençleşirken kaçırılmaması gereken temel nokta, bunu bir süreç haline getirmek. İnsan kaynakları yöneticilerine göre zaman içinde gençleşmek değil, genç nüfusu yeni mezun veya 2-3 yıllık deneyimli
personel alımlarıyla sürekli tutmak gerekiyor. Ayrıca bankacılık, finans gibi deneyiminin esas olduğu sektörlerde, gençleşmenin daha kontrollü gerçekleşmesi gerekiyor. Akbank İK Bölüm Başkanı Ertuğrul Kaya, "Keskin bir gençleşme stratejisi yerine bunu dengeli bir şekilde yönetmeye inanıyoruz" diyor. Kaya'nın dediği gibi denge gerçekleşmez ise tecrübeli personel demotive olup şirketin gelişimi engelleyebilir. Bunu önlemek için şirketler mentorluk, ekip çalışması veya ortak projelerin yürütülmesi gibi uygulamalardan yararlanıyor. Pfizer da bu gibi olumsuzlukları engellemek için deneyimliler gençlere mentorluk yapıyor. Deneyimlilerle gençlerin birlikte çalışmasının şirketlere çeşitlilik getirdiğini söyleyen Hande Eskinazi, "En çok arzuladığımız manzara, gençlerle deneyimli çalışanların işbirliği içinde görmek" diyor. Benzer uygulama hızla büyüyen Yıldız Holding'de de bulunuyor. Gençlerle deneyimli personel dengesinin iyi kurulmasının, yeniden yapılanma çalışmalarının başarısında kritik olduğunu söyleyen Yıldız Holding İK Genel Müdürü Ege Karapınar, "Yaşı yüksek kişilerin tecrübeli çalışan olarak şirket bünyesinde bulunması maliyetleri azaltıyor" diyor. Yataş'ta ise denge, deneyimlilerle gençlerin farklı departmanlarda görevlendirilmesiyle sağlanıyor. Ayrıca 40 yaş üzerindeki yönetici sayısının yüzde 6'yı geçmemesine özen gösterdiklerini söyleyen Yataş İK ve Kalite Sistemleri Direktörü Serdar Kutluca, "Tecrübeliler üretim, işletme direktörlüğü gibi görevlerde değerlendirilirken genç yöneticiler daha çok pazarlama ve satış departmanlarında görev yapıyor" diyor.