2 Türk şirketi 'Vay be' dedirtti!

Bu yıl dünyanın büyüme oranı konusunda oldukça iyimserim. Benim tahminim yüzde 4 düzeyinde...  Ama bu iyimserlik azalan ABD tahvil alımları ve artan faizler yüzünden hisse senedi ve bono piyasaları için geçerli değil. İran ve ABD yakınlaşması, Arap Baharı ve Ortadoğu’daki krizler,  petrol fiyatlarını ve dolayısıyla dünya ekonomisini nasıl etkiler?
Çin artık sadece büyümek yerine kaliteli büyümeye yani yılda yüzde 10 yerine yüzde 7 ila 7,5 arasında bir büyümeye odaklanmış durumda. Ayrıca gelecekte kaya gazı kullanımının yükselişi ve petrol arzı artışı gibi gelişmeler de söz konusu olabilir. Tüm bu faktörlerin etkisiyle petrol fiyatları varil başına 80 dolara inecek. Ayrıca İran’la ilgili gelişmeler de bu düşüşe katkı sağlayabilir.

 TÜRK ŞİRKETLERİ “VAY” DEDİRTTİ
BBC Radyo için hazırlanan “World Have Your Say” programı için MINT ülkelerini ziyaret ederken aklımdaki çok önemli bir soru vardı. Benim tahminlerim ve genelde varolan görüşlerin dışında, asıl bu ülkelerdeki hissiyat nedir? Beklentiler düşükse, olumlu bir sürpriz hissi yaşanacaktır. Buna Nijerya örnek gösterilebilir. Ama bunun tersi de geçerli. Mali yatırımcıların büyük heyecan duyduğu Meksika, beklentileri karşılayamayabilir..
Nijerya ve Türkiye’nin ise olumlu sürprizler yaratmasının güç olmayacağı kanaatine vardım. Zira Nijerya’da herkesçe bilinen suç ve yolsuzluk konularına ya da Türkiye’de hükümetin baskısı gibi olumsuz meselelere çok fazla ağırlık veren pek çok insan bulunuyor. Oysa Türkiye’de beyaz eşya üreticisi Beko ve dünyanın en hızlı büyüyen havayolu şirketi THY’ye yaptığım ziyaretler sırasında “Vay be!” dedim. Nijerya’da ise bu ifadeyi devamlı kullanıyordum. Meksika’da ise beklentiler çok yüksek olduğundan hayal kırıklığına uğramaya hazırdım. Ama genç cumhurbaşkanı ve genç meslektaşları burayı değiştirmeye kararlı görünüyor.”

EN BÜYÜK ENGEL YOLSUZLUK
MINT diye adlandırdığım 4 ülkenin de ortak noktalarından biri yolsuzluk. Nijerya Merkez Bankası Başkanı Lamido Sanusi’ye göre yolsuzluk, kalkınmayı nadiren engelleyen bir mesele. Sanusi, eğitimdeki gelişmelerin desteğinde ekonomik büyümenin daha iyi bir yönetimi ve şeffaflığı sağlayacağı inancında. MINT ülkelerindeki pek çok saygıdeğer isim, yolsuzluğu zayıf bir geleceğin sebebi değil de, zayıf bir geçmişin sonucu olarak değerlendiriyor.
Onlara göre yolsuzluk sorunlar listesinde enerjinin maliyeti ve ne kadar yaygın kullanılabildiği, altyapı gibi konulardan sonra yer alıyor. Meksika ve Nijerya’da enerji politikalarının belirlenmesi en mühim öncelik... Bu yılki büyük girişimler uygulanabilirse büyüme oranları gözle görülür ölçüde artabilir. Endonezya’da yönetim ve altyapı en büyük meseleler olarak öne çıkıyor ama zorluklar ve fırsatlar yan yana ilerliyor. Cakarta’da bir gecekondu mahallesi olan Pluit’te toprak her yıl 20 santim çöküyor ama kentin diğer yerlerinde emlak fiyatları inanılmaz bir hızla tırmanıyor. Türkiye’de ise Batılı bir anlayışla işleri yürütme arzusu, İslam ve Türk siyasetinden kaynaklanan tamamen bu ülkeye has zorluklar mevcut. Kimileri benzer bir güçlüğün Endonezya’da da mevcut olduğunu savunabilir ama aynı görüşte değilim. En azından Cakarta’da, Batılı bir iş anlayışı genelde kabul görüyor, oysa Türkiye’de durum çarpıcı biçimde farklı.

 O’NEILL’DEN TÜRKİYE VE RAKİPLERİNE İLİŞKİN 10 KRİTİK SAPTAMA
1.MINT ülkelerinin en önemli ortak özelliği muhteşem demografik yapıları, özellikle de genç nüfusun emekli nüfusuna oranı...
2.Türkiye ve Nijerya ile ilgili beklentiler çok yüksek değil. Ancak bana göre bu iki ülke şaşırtıcı bir ekonomik gelişme gösterebilecekler.
3.Şu an için Kırılgan Beşli” arasında (Brezilya, Endonezya, Hindistan, Güney Afrika ve Türkiye) cari açığı en büyük olan ülke Türkiye…
4.2014’te FED kararlarından olumsuz etkilenmemek için uzun vadeli büyümeye odaklanmalı ve siyasi istikrarsızlık sona erdirilmeli.
5.Kısa vade için “Kırılgan Beşli” listesinde iyiden kötüye “Hindistan, Brezilya, Endonezya, Türkiye ve Güney Afrika” yer alırdı.
6.Uzun vadede yapacağım “Kırılgan Beşli” listesinin başına ise Hindistan’ı koyardım. Onu Türkiye, Brezilya, Endonezya ve G.Afrika izlerdi.
7.Türkiye’nin dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer alma hedefi 2050 için gerçekçi ama önümüzdeki 10-15 yıl için değil...
8.Türkiye’de iç tasarruf oranını artırmalı, inatçı cari açığınızı ve dış finansman ihtiyacınızı azaltmalısınız. Beko ve THY gibi çok sayıda küresel oyuncu yaratmalısınız.
9.Devlet de piyasaları ve demokratik süreçleri kontrol etme isteğinden vazgeçmeli.
10.  Eğer Türkiye tüm bunları yapabilirse 5-6 trilyon dolarlık bir ekonomi olma potansiyeline sahip.