1 Şirkete 9 Banka Fazla mı?

Gelişmiş ülkelerde ticari işletmeler finansal hizmetlerini ortalama 3 bankadan alıyorlar. Bunlar arasından da mutlaka birine ağırlık veriyorlar. Türkiye’de ise portföylerdeki banka sayısı ortalama ...

1.03.2008 02:00:000
Paylaş Tweet Paylaş

Gelişmiş ülkelerde ticari işletmeler finansal hizmetlerini ortalama 3 bankadan alıyorlar. Bunlar arasından da mutlaka birine ağırlık veriyorlar. Türkiye’de ise portföylerdeki banka sayısı ortalama 9’u buluyor. Projeksiyonlar kısa vadede olmasa bile gelecekte, bu sayının azalacağına işaret ediyor. Kurumsal segmentte, özellikle büyük şirket ve yabancılarda bu sayıyı şimdiden 4-5’e çekenler var.

Türkiye uzun yıllar dalgalı bir finansal piyasaya sahip oldu. Bu dönem boyunca şirketler tek bir bankaya bağımlı olmak yerine genellikle risklerini dağıtmak için çok sayıda banka ile birden çalıştılar. Hizmet alınacak bankayı seçerken en önemli kriter de fiyat oldu. Bu tabloda bugün de çok fazla değişiklik yok. Hala ticari işletmeler çok sayıda banka ile birden çalışıyorlar. Yapılan araştırmalar da bu tabloyu destekliyor.

Örneğin Türkiye’de cirosu 5 ile 250 milyon YTL aralığında olan ticari işletmeler arasında yapılan bir araştırmaya göre, bir işletmenin çalıştığı ortalama banka sayısı 9’u buluyor. Bazı işletmeler için bu sayı 6-7’ye düşerken, bazıları için ise 14-15’lere çıkabiliyor.

Yine de son birkaç yıldır çalışılan toplam banka sayısında azalma eğilimi var. Bu eğilimi destekleyen en önemli etken ise verimlilik… Bankacılara göre çok sayıda bankadan aynı anda hizmet almak hem banka hem de işletmeler açısından verimliliği düşürüyor. Diğer yandan bankalar bugün, bir işletmenin tüm finansal risklerini taşımak konusunda geçmiştekinden daha olumlu bir yaklaşıma sahip. Büyüyen banka bilançoları, işletmelerin artan kredi ihtiyacını karşılamada yetersiz kalmıyor.

Yeni dönemde ise portföylerdeki banka sayısının daha da azalacağı düşünülüyor. Bugün ortalama 9 olan bu rakam ilk etapta 5-6 bankaya gerileyecek. Daha uzun vadede ise, tıpkı yurtdışında olduğu gibi bir işletmenin hizmet aldığı banka sayısı 2 ya da 3 banka ile sınırlanacak.

İdeal Sayı Ne Olmalı?
Bankacılar ideal olanın da bu olduğu görüşünde. Daha az sayıda banka ile çalışmanın işletmeler için daha avantajlı olduğu düşünülüyor. Yapı Kredi Kurumsal Bankacılık Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Hamit Aydoğan, bir işletmenin 2 ya da 3 banka ile çalışmasının ideal olduğunu söylüyor ve ekliyor:

“Bu ortalamanın üzerinde sayıda banka ile çalışmak, banka açısından verimliliğin dağıtılmasına sebep olacağı için bankacılık işlemlerinin fiyatlarının yüksek olması gibi bir dezavantaj yaratabiliyor.”

Daha az sayıda banka ile çalışmak banka ve müşteri arasındaki iletişimi de kuvvetlendiriyor. Garanti Bankası Kurumsal Bankacılık Koordinasyon Birim Müdürü Fulya Göyenç, bu iletişimin vakit kazandırdığına da dikkat çekiyor ve ekliyor:

“Bir işletmenin kaç banka ile çalışacağı, bir bankanın kendi içinde ne kadar farklı hizmeti, ne kadar kaliteli biçimde sunabildiğine bağlı. Gelecekte de belirleyici bu olacak. Ancak az banka ile çalışmak kesinlikle iletişimi kuvvetlendiriyor. Bu da vakit kazandırıyor ve nakit akışında kolaylık sağlıyor”.

Kobi’lerde Tablo Farklı
İdeal sayı işletmelerin ölçeklerine göre de değişiyor. Örneğin KOBİ’ler için çalışılan banka sayısının kurumsal işletmelerden daha az olduğu görülüyor. Fortis Genel Müdür Yardımcısı Bülent Nur Özkan bunu şöyle açıklıyor:

“Bugün Türkiye’de küçük işletmeler ortalama 5-6 banka ile çalışıyorlar. Ancak, bu onlar için tablonun farklı olduğu anlamına gelmiyor. Sonuçta ciroları düşünüldüğünde bu sayı da onlar için çok yüksek”.

Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Hamit Aydoğan da, KOBİ’lerin portföyündeki banka sayısının mevcut durumdan daha az olması gerektiğini söylüyor ve ekliyor:
“Bugün çok banka ile çalışmak riski dağıtma anlamında olumlu görülebilir ama yine de ortalama sayının 2’yi geçmemesi gerekiyor. Dünyada KOBİ’ler genellikle tek banka ile çalışıyorlar.”

KOBİ tarafında her ne kadar ideal sayının 2 olduğu söylense de bu sayıya ulaşmak kısa vadede çok mümkün görünmüyor. Çünkü Türkiye’de yeni dönemde KOBİ’ler bankacılık sektörünün öncelik verdiği alanların başında geliyor. Bu da rekabeti gündeme getiriyor. Bu rekabetten pay almak isteyen KOBİ’ler de yeni dönemde portföylerindeki banka sayısını artırıp rekabet avantajı yakalamak peşinde. Dolayısıyla KOBİ’lerin çalıştıkları banka sayısında azalma değil artış bekleniyor.

Banka Değiştirme Sıklaşacak
Diğer yandan KOBİ’ler çalıştıkları bankalarla daha uzun vadeli ilişkiler kurmayı tercih ediyorlar. O nedenle portföylerindeki bankaları da çok sık değiştirmiyorlar. Bir banka ile çalışmaya başladıktan sonra uzun süre aynı banka ile çalışmaya devam eden çok sayı da KOBİ var.  Dünyada da tablo farklı değil. Ancak yapılan bazı araştırmalar küçük ve orta ölçekli işletmeler için banka portföylerini değiştirmenin daha avantajlı olduğuna işaret ediyor.

Uluslararası danışmanlık şirketi Datamonitör’ün Aralık 2007’de yayınladığı bir araştırma, İngiltere’de de KOBİ’lerin Türkiye’de olduğu gibi çalıştıkları bankaları çok sık değiştirmediklerini gösteriyor. Araştırma bu nedenle KOBİ’lerin yılda binlerce pound zarar ettiklerini söylüyor. İngiltere’de 1 milyon pound ve üzeri yıllık cirosu olan işletmeler arasında yapılan araştırma, KOBİ’lerin çalıştıkları bankayı en iyi teklifi, örneğin kredilerle en iyi faizi, veren banka ile değiştirdiklerinde ise yılda en az 500 milyon kazanç sağladıklarına işaret ediyor. Datamonitör’ün tahminleri 2008 ve sonrasında bankaların KOBİ segmentindeki rekabetinin artmasına paralel olarak, KOBİ’lerin de banka portföylerini daha sık değiştirecekleri ve bu sayede daha güçlü yapılara kavuşacakları yönünde.

Gelecekte Sayı Azalacak
Türkiye’de bankacıların görüşü, gelecek dönemde işletmelerin portföylerindeki banka sayısının azalacağı yönünde. Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Hamit Aydoğan gelecek dönem için beklenen tabloyu şöyle özetliyor:

“Yan sanayi ile yakın ilişki içinde olup üretim ve yurtdışı satış yapan firmalar, tedarikçilerinin banka ilişkilerinden de etkilenecekleri için, en az 4 banka ile çalışıyor olacaklar. Üretimi olmayıp, sadece alım-satım yapan büyük ticaret firmalarının ise seçilecek bankaların yurtiçi/yurtdışı networkünün geniş olması ve ratinglerinin kabul gören aralıklarda olması kaydıyla 2 banka ile çalışmaları yeterli olacak”.

Bu tabloyu şimdiden yakalayan şirketler de var. Bülent Nur Özkan, bu konuda çok uluslu şirketlerin öncü olduğunu gördüklerini söylüyor ve ekliyor:
“Örneğin Fortis’te, sadece bizimle ve bir diğer banka ile çalışan müşterilerimiz var. Bu uzun yıllara dayanan bir birlikteliğin sonucu. Henüz bu gibi şirketlere sektörde çok az rastlanıyor olsa da gelecekte Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de az sayıda banka ile çalışan daha fazla şirket göreceğiz”.

Bülent Nur Özkan/Fortis Genel Müdür Yardımcısı

“Avrupa’da Tablo Çok Farklı”

Ortalama 3 Banka Öne Çıkıyor
 Türkiye’de ticari firmalar, ortalama 9 banka ile çalışıyor. Son birkaç yıla baktığımızda da bu oranda herhangi bir değişiklik olmadığı görülüyor. Ancak gelecekte çalışılan banka sayının azalacağını söyleyebiliriz. Bugün Avrupa’ya baktığınızda, ülkelere göre değişmekle birlikte, bir şirket ortalama 3 banka ile çalışıyor. Bu 3 banka arasından da mutlaka birine yüzde 80 ağırlık veriyor. Yabancı sermayeli bankaların müşterileri, Türkiye’de olduğu gibi 14 bankayla birden çalışmıyor. Global pazarda çalıştıkları bankanın yanına çok şubeli yerel bir tane daha banka koyuyorlar ve 2 bankayla çalışıyorlar. Türk şirketlerinin de gelecek dönem bunu tercih etmesi gerekiyor.

Türkiye’de Fiyata Bakılıyor
Daha az sayıda banka ile çalışmanın önemli avantajları var. Her şeyden önce hem banka hem de şirket için verim sağlıyor. Bankaya pek çok işi outsource etmek mümkün oluyor. Ayrıca takip daha kolay, ilişkiler daha kuvvetli oluyor. Banka ile pazarlık şansınız artıyor.  Avrupa’da kredi limitleri belirli, bu da şirketlere çok fazla banka değiştirme imkanı sağlamıyor. Biz de ise tam tersi. Şirketler fiyat, vade, teminatlar ya da hizmet kalitesine bağlı olarak sıklıkla çalıştıkları bankayı değiştiriyorlar. Portföydeki bankalar sıklıkla değişiyor. Öncelikli kriter de fiyat oluyor. Türkiye’deki şirketlerin sermaye yetersizliği olduğu için para neredeyse oraya yönelim var. Bir şirket bir banka ile çalışacaksa, birkaçını birden arıyor ve en düşük fiyatı vereni tercih ediyor.

Burak Başarır/Coca Cola İçecek Cfo

“Çok Banka İle Çalışmak Rekabet Avantajı Sağlıyor”

İlişkiye Önem Veriyoruz
Coca Cola dünyada ratingi en yüksek şirketlerden biri. İlk 3 arasında yer alıyor. Dolayısıyla ,bankalar bizimle çalışmak, bize kredi vermek açısından oldukça iştahlılar. Diğer yandan farklı bankalarla çalıştığımız zaman belirli bir rekabet avantajı elde etme imkanımız oluyor. Ayrıca burada ilişki yönetimi de çok önemli. Finans sektörü içerisinde, şirket menfaatlerine olduğu sürece kimsenin gönlü kırılmasın yaklaşımı ile hareket ediyoruz. Sonuçta farklı bankaları portföye alıp işlem hacmimizi artırıyoruz.

Kamuyla da Çalışıyoruz
Coca Cola İçeçek olarak Türkiye’de bugün 15 adet banka ile çalışıyoruz. Bu bankalar arasında genellikle geçmişte muhabir olan şimdi Türkiye’de bulunan ING gibi büyük uluslararası bankalar var. Geçmiş dönemde kamu bankaları ile pek çalışmazdık. Şimdi onlar da artık daha esnek yapılara kavuştukları için onlarla da yaptığımız işlemler oluyor.  Çalıştığımız bankalardan aldığımız hizmetler de değişiyor. Örneğin maaş ödemelerimizi yaptığımız bir kurumsal bankamız var. Onun dışında örneğin ithalatla ilgili bir işlem söz konusu olduğunda, en iyi teklifi veren banka ile çalışmayı tercih ediyoruz.

Montanlar Büyüdü
Son yıllarda çalıştığımız banka sayısında önemli bir azalma yok. Ancak burada montanların büyüdüğünü belirtebiliriz. Örneğin geçtiğimiz dönemde belirli büyüklükteki bir krediyi birkaç bankadan alırken, şimdi bu montanı tek bir bankadan alabilme şansımız var. Bu bankaların bilançolarının büyümesinden, bizim de kredi ihtiyacımızın artmasından kaynaklanıyor. Eskiden “club deal” adını verdiğimiz belirli bir montanı birkaç bankayı bir araya getirerek aldığımız işlemler yapıyorduk, şimdi artık bu işlemi tek kalemde tek bir bankadan yapıyoruz.

Dünyada Tablo Nasıl?
Coca Cola Company de dünyada büyük ölçekli bankalarla çalışıyor. Hatta o bankaların şirket içinde kendi temsilcileri var. Montanlar çok yüksek olduğu için orada bizde olduğundan farklı çalışma biçimleri var. Daha az banka ile çalıştıkları söylenebilir ancak onlar da ilişkiye önem veriyorlar ve finans sektörü içerisinde büyük ya da küçük her banka ile işlem yapıyorlar. Bugün 9 ülkede faaliyet gösteren Coca Cola, Türkiye dahil tüm dünyada 30 banka ile çalışıyor.

Hande D. Süzer
[email protected]

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz