10 soruda 'Blockchain': Risk mi, fırsat mı?

Blockchain’in getireceği risk ve fırsatları, finans sistemini nasıl dönüştüreceğini ve yarattığı yıkıcı inovasyonu, Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş ile konuştuk.

25.12.2017 15:49:000
Paylaş Tweet Paylaş
10 soruda 'Blockchain': Risk mi, fırsat mı?

Yasemin Erdoğan

Kripto para birimi bitcoin ile hayatımıza giren ve finans dünyasının yeni tartışma konusu olan blockchain (blok zinciri) sistemi, son günlerin en sıcak gündemlerinden biri. Sistem kısaca, şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtık veritabanı olarak tanımlanıyor. Uzmanlara göre aynen internetin keşfi gibi yeni bir devrim niteliği taşıyor. Blockchain’in getireceği risk ve fırsatları, finans sistemini nasıl dönüştüreceğini ve yarattığı yıkıcı inovasyonu, Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş ile konuştuk.

1. Blockchain nasıl bir sistem? Finans sektörü için fırsat mı, risk mi?

Blockchain, şu an kullandığımız teknolojiden daha güven odaklı çözümler sunan, bir ekosistem dahilinde çalışan, yenilikçi bir veritabanı teknolojisi. Dolayısıyla ekosistemi anlamlı kılacak şey, farklı kurumların bir araya gelmesi olacaktır. Yenilikçi çözümleri bünyenize ilave ettikçe güçleniyorsunuz, reddettikçe değil. Blockchain tarafında da adım atmıyor olmanız büyük bir risk. Bunu kendi yararınıza çevirmek ise büyük bir fırsat.

2. Ne açıdan fırsatlar barındırıyor?

Blockchain bankacılığın ne yazık ki çok geç tanıştığı, şeffaflık ve takip edilebilirlik ilkeleri üzerine kurulu bir fırsatlar ufku. Bu teknolojiyi doğru kullandığımız takdirde elde edebileceğimiz birçok avantaj mevcut. Blockchain’in bankacılığa kazandıracağı teknolojik altyapıyla kurumlar arası mutabakat işlemlerini, smart contract’larla çözebiliriz. Böylelikle uzun vakit alan bankacılık işlemlerini saniyelere, bu işlemlerin maliyetlerini ise kuruşlar seviyesine indirebiliriz. Kısacası kurulacak blockchain tabanlı finans ekosistemi, bankalara maliyet ve güvenlik, kullanıcıya ise bütünsellik, kısa işlem süresi ve iyi kullanıcı deneyimi olarak yansıyacak.

3. Nasıl riskler barındırıyor? Nerelerde açıkları var? 

Riskler daha çok dijital para kısmında, yani kullanıcının olduğu sıcak para sisteminde görülüyor. Kara para aklama başlı başına bir risk. Dijital para, yapısı gereği sonsuz emisyon hacmine sahip değil. Yani likidite üretimi bir gün bitecek. Kimler tarafından tutulduğu belli olmayan ve kullanım trendini geleneksel paralara dayandıramadığınız eğilimler izleyen bir para bu. Bu da yasal takip edilebilirlik kısmında problemlere yol açıyor. Bunun dışında sadece kullanıcı davranışlarıyla değişen bir dijital varlığa yatırım yapmak epey riskli. Bu yüzden bitcoin ile işlem almaya hazırlanan şirketler kur dalgalanmalarına da karşı proaktif olmalı.

4. Bu sistemle bankacılık sektörü nasıl bir dönüşüm yaşayacak?

Bankacılar olarak akıl almaz bir dijital dönüşüm sürecinde kurumlarımızı yönetiyoruz. Yeni tanıştığımız blockchain teknolojisi, bu dönüşümün içinde son derece önemli bir noktada. Çünkü tam anlamıyla “disruptive” yani yıkıcı olan, eski metotlarımızı ciddi manada değiştirmeye aday bir teknoloji. Finansal kuruluşların yüzde 45’inin her yıl bir siber saldırı yaşadığı verisi paylaşıldı. Siber saldırıları engellemek teorik olarak mümkün değil, fakat başarı oranını azaltmak mümkün. Bu noktada blockchain bir teknoloji çözümü olarak karşımıza çıkıyor. Merkezi olmayan bir yapıda çalışması, hacker’lara zor zamanlar yaşatacak. Ancak bankacılığın temel işlemlerinde kullanılması için teknolojinin biraz daha hızlanması gerekiyor. Bildiğim kadarıyla yoğun Ar-Ge faaliyetleri sürüyor. KYC (Know Your Customer – Kimlik Doğrulama) de blockchain uygulamaları sonrasında ayrı bir renge bürünecek. Blockchain ile katılacağımız finans ağında tüm bankaların bir kullanıcıyı tanıması mümkün hale gelecek. Yani herhangi bir bankanın doğruladığı bir kullanıcıya ağdaki diğer üye bankalar güvenli bir şekilde hesap açabilecek.

5. Aracıları ortadan kaldırması nasıl zorluklar barındırıyor?

Para gönderme işlemleri için aracısız yapı mümkün. Bitcoin çıktığı ilk günden bu yana aracısız para piyasanın yarısını elinde tutuyor. Ya bir gün Satoshi’nin canı sıkılırsa? Bu yüzden sistemlerimize Bitcoin yerine onun altında yer alan teknolojiyi, yani blockchain’i kurmak istiyoruz. Bu ekosisteme dahil olacak tüm kurumlar, onun cazibesinden pay alacak. Paydaşlar ne kadar iyi adapte olursa kazanma şansınız o kadar yüksek.

6. Yeni krizin kripto paralardan geleceği öngörülüyor. Yorumunuz nedir?

Ben de yakın zamanda bu söylemi dile getirdim. Şu an kripto paralara inanılmaz bir heves var. Tabii dünyanın her köşesinden katılan yasadışı organizasyonların da gözdesi. İşin ürkütücü tarafı, bu iş sadece bitcoin ile sınırlı değil. Bu paralar tahmin edemeyeceğimiz bir balon büyüklüğe ulaşabilir. Patlaması da oldukça yıkıcı olabilir. Bence bir sonraki krizin temel sebeplerinden biri bu rüzgar olacak. Bu noktada hem bizim hem TCMB’nin tarafında bu enstrümanlara yatırım yapmak isteyenler için güvenli ve ekonomik olarak yıkıcı olmayacak platformlar hazırlanması önem arz ediyor.

7. Blockchain, kripto paralar dışında başka ne tür uygulamalarda olacak?

Güvenlik ve takip edilebilirliği kapsam içine alıp blockchain’in bir veritabanı teknolojisi olduğunu düşünürsek, bu teknolojiyi kullanamayacağımız bir alanın olmadığını söyleyebilirim. Çünkü siz bir kripto parayı başka bir kişiye gönderdiğinizde bir değer aktarımı gerçekleştiriyorsunuz. Fakat bu değerler kripto para olmak zorunda değil. Fotoğraf, belge, ses, video, nüfus cüzdanı bilgisi, lokasyon gibi birçok veriyi de değer halinde göndermeniz mümkün. Yeni uygulamalar da bu konular üzerine yoğunlaşacak.

8. Finans sektörü Blockchain'i fırsata nasıl dönüştürebilir?

Türkiye’de bankacılar olarak 1 lira kazanabilmek için neredeyse 1 liranın yarısı maliyete katlanıyoruz. Blockchain gibi mutabakat işlerini otomatikleştiren ve müşteri kazanımı için harcadığımız onca maliyeti indiren bir sistem elbette kârlılığımızı artıracaktır. Yüklü bir yatırım gibi görünse de unutulmamalıdır ki bu bir teknoloji yatırımı. Bu yatırıma bundan sonraki yıllar için atılmış büyük bir dijital adım olarak bakmak gerek. Sistemin içine zekice kurgulanacak bir finans ekosistemi modeli, birçok kör noktayı fırsata dönüştürebilir.

9. Türk bankacılık sistemi bu noktada nasıl bir hamle yapmalı?

Öncelikle birlik olmalıyız. Eğer KYC (Kimlik Doğrulama) ve benzeri değerli projeleri geliştirmek istiyorsak bunun sadece bir ekosistem çatısı altında oluşturulabileceğini bilmemiz gerekiyor. Blockchain, temelleri güvene dayanan bir sistem. Dolayısıyla bizim gibi güçlü bir bankacılık ağına rahatlıkla entegre edilebilir. Regülatif kuruluşlara, TCMB’ye ve devlet büyüklerimize bize destek olmak gibi roller doğuyor.

10. Blockchain'i gelecekte başka hangi alanlarda göreceğiz?

Sadece bankaları değil, ülkeleri de oldukça heyecanlandıran bir Blockchain kullanım alanı “dijital vatandaşlık”. Vatandaşların veri güvenliğini tam anlamıyla sağlamak bu sistemle mümkün kılınabilir. Aynı şekilde pasaport, tapu gibi özel belgeler tek bir dijital kimlik altında saklanabilir. “Dijital oylama” gelişecek alanlar arasında ilginç bir örnek. Danimarka’da uygulandı bile. Fiziki değil, online oylama imkanı sunuyor ve oyunuzun işlenip kayıt altına alındığını görebiliyorsunuz. Birçok uygulama alanı mevcut ama sektör izdüşümünde en büyük etki perakende, finans ve teknoloji kulvarları üzerinde olacak. Bir de bu üçünün toplamı büyüklüğünde uygulama alanı, devlet kanadı tarafında sunulacak.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz