Banka Dışında Yeni Hesaplar

Bankacılığın dışında finans sektörünün geneli 2009’da daralma bekliyor. Faktoring sıkıntıyı, KOBİ’lere yönelik yeni ürünler ve ihracat ile aşacağını düşünüyor. Sigortada enflasyonun en fazla 1-2 puan üzerinde reel bir büyüme öngörülüyor. Leasing’de tablo daha zorlu…2009’un ilk çeyreğinde işlem hacminin durma noktasına gelebileceğinden korkuluyor. Bireysel emeklilik ise bu ortamda büyüme iştahını koruyan tek alan. Özellikle kurumsal katılımda beklenen artışın katkısıyla sektör, yılı 2 milyon katılımcı ve 8 milyar YTL fon büyüklüğüyle kapatma planı yapıyor.

Dünyada kaynağı bankacılıktı. Ardından en büyük fırtınalar yine burada esti. Ancak kriz dalga dalga yayıldı. Finans sektörünün tamamını etkisi altına aldı. Türkiye’de de tablo farklı değil. Bugünlerde en çok bankacılığın krizden nasıl etkilendiği, krize karşı ne önlemler aldığı konuşuluyor, ama finans sektörünün geneli krizle yatıp krizle kalkıyor.

Bankacılık dışı finans, özellikle geçtiğimiz 3 ayda kriz nedeniyle çok darbe aldı. Örneğin 1994 ve 2001 kriz yılları hariç reel olarak sürekli büyüyen sigorta sektörü, 2008’i büyüyemeden kapatıyor. Hatta yılın ilk 3 çeyreğine ilişkin veriler küçülmeye işaret ediyor.

Leasing 2008’in ilk 9 ayında yüzde 21’den fazla küçüldü. Son 3 aya yönelik verilerde bu oranın çok daha yüksek çıkması bekleniyor. 2009’un ilk çeyreğinde ise işlem hacminin durma noktasına geleceğinden endişe ediliyor.

Faktoring büyümeyi sürdürüyor, ama alacak kalitesinde belirgin bir bozulmanın başladığı konuşuluyor. Krizden en az etkilenen ve 2009’da da büyümeye devam edecek olan bireysel emeklilik tarafında bile yavaşlama bekleniyor.

Tablo çok karamsar görünse de bankacılık dışı finans sektörünün oyuncuları, bu karamsar tabloya karşı hazırlık içinde. Hatta hemen herkes, zorlu geçecek yeni yıl için “eylem planı”nı hazırlamış durumda. Bu planlarda, şirketlerin bazıları yeni ürünlere yatırımla bazıları daha güçlü dağıtım kanalıyla gemiyi karaya oturtmadan, karşı kıyıya geçirebileceğini düşünüyor.

İşte bankacılık dışı finansın 2009 planı:

Sigorta Küçülecek mi?
Dünya piyasalarını büyük zarara uğratan finansal krizin olumsuz etkileri, Türkiye’yi de etkisi altına almış durumda. Krizin yarattığı gerilim, reel sektörde faaliyet gösteren şirketlerin ve bireylerin tüketim ve yatırım davranışlarını etkiliyor.

Finans sektörünün genelinde sigorta, bu tablodan en çok etkilenenlerin başında görülüyor. Yıl sonu tahmini, sektörün 2008’i büyümeden bitireceği yönünde. Hatta reel anlamda küçülme öngörülüyor.

Sigortadaki bu daralma aslında çok da yeni değil. İlk sinyallerin 2007 yılında alındığına işaret eden Ak Sigorta Genel Müdürü Ragıp Yergin, şöyle diyor:

“Hayat dışı sigorta sektörünün büyüme trendindeki yavaşlama, 2007 yılının sonlarına doğru başladı. Bu yavaşlama 2008’de daha güçlü hissedildi. 9 aylık rakamlar büyümenin yüzde 9’lar civarında olduğunu gösteriyor. Bu reel olarak yüzde 3,1 küçülmeye işaret ediyor. 2009’da da bu küçülmenin artarak devam edeceğini söyleyebiliriz.”

Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mustafa Su, 2009 yılında kriz derinleşirse temel önceliklerinin daha fazla büyümek yerine bir süreliğine de olsa mevcut pazar payını korumak olacağını söylüyor. Teknik kârlılık temelli büyüme stratejilerini 2009’da da koruyacaklarını söyleyen Su, “2009’da verimlilik, risk seçimi ve fiyatlama konularında daha fazla çaba göstereceğiz. Mantıksız büyüme stratejilerini terk edeceğiz” diye konuşuyor.

Öne Çıkan Tedbirler
Sektörün 2009 planında, şirketlerin verimliliğe odaklanacağı görülüyor. Bu doğrultuda, genel gider ve hasar ödemeleri yönetiminin geçmiş dönemlere oranla daha ön plana çıkması bekleniyor. Daralan piyasada üretimin yüzde 70’ini gerçekleştiren acenteler arasındaki rekabetin artacağı, kârlılıkların gerileyeceği düşünülüyor.

Aviva Sigorta Genel Müdürü Ertan Fırat, 2009 planında yer alan diğer başlıkları şöyle özetliyor:

“Maliyetlere odaklanıp kısılabilecek masrafları kısacağız. Portföy kalitesini yükseltmeye çalışacağız. Bunun için de segmentasyon ön plana çıkacak. Ayrıca her branşta fiyat odaklı rekabetin artması beklenebilir.”

Önümüzdeki dönemde sektörde prim üretiminin yüzde 70’ini gerçekleştiren acenteler tarafında da rekabetin artacağı söyleniyor. Koç Allianz Satış ve Pazarlama Direktörü Arif Aytekin, dağıtım kanallarının sorumluluğunun artacağına dikkat çekiyor ve ekliyor:

“Kriz ortamında kârlılığı sürdürebilmek için dağıtım kanalının devamlılığı çok önemli.”

Başak Groupama Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Tayyar Ataman ise 2009 planında en çok yeni ürünlere odaklanacaklarını söylüyor. Krize karşı kısa vadede maliyetleri kontrol altına alıp primleri artırmanın yollarını arayacaklarını söyleyen Ataman, “İşin püf noktasının, hizmet kalitesini artırıp yeni çözümlerle beraber yeni ürünler üretmek olduğunu düşünüyorum” diyor.

Leasingin Zorlu Sınavı
2008, leasing için gerçekten zorlu bir sınav yılı oldu. Yılın başında yapılan yeni düzenlemeyle leasing işlemlerine uygulanan KDV oranının artırılması, sektörün işlem hacmini çok olumsuz etkiledi. Sektör ilk 3 ayda neredeyse hiç büyüyemezken ilerleyen dönemde, bu kez global kriz nedeniyle yatırımların hızı yavaşladı ve sektör yaralarını sarmaya fırsat bulamadı.

İş Leasing Genel Müdürü İbrahim Halil Çiftçi, 2008’in ilk 3 çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine göre sektörün işlem hacminde, yüzde 21 oranında daralma gerçekleştiğini söylüyor. Bu daralmanın yılın son çeyreğinde yaşanan gelişmelerle yıl sonu kapanış verilerinde daha da etkili olacağına dikkat çekiyor.

2009’a yönelik beklentiler ise sektör genelinde daha karamsar. Yılın ilk 3 ayında işlem hacminin durma noktasına geleceğinden endişe edenler bile var.

Leasing profesyonelleri 2009’da şirketlerin yeni yatırım projeksiyonları yapmak yerine likiditelerini planlamaya odaklanacakları düşünüyor. Bu durumun da yılın ilk yarısında leasing sektörünün işlem hacmini olumsuz etkilemesi bekleniyor.

Ürün yelpazesi dar bir sektör olan leasingde, süregelen yoğun rekabetin yeni dönemde de devam etmesi bekleniyor. Hem teminat hem vade hem de maliyet tarafında 2009’da yoğun bir rekabet öngörülüyor.

Sektörün bu zorlu dönemde beklentisi BDDK’nın hazırladığı yeni leasing kanununun çıkması yönünde. Kanun çıkarsa sektör operasyonel leasing, sat-geri al kiralama ve yazılım kiralaması gibi ürünleri de sunabilme, bu sayede işlem hacmini artırma imkanı bulacak.

Faktoring İhracata Bakacak
Faktoring sektörü, 2008’de hızlı bir büyüme trendi gösterdi. Faktoring Derneği üyesi 44 şirketin ilk 9 aylık cirosu, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 43 büyüyerek 21 milyar dolara ulaştı. Sektör yılı 32-35 milyar dolarlık bir hacimle kapatmayı öngörüyor.

Garanti Faktoring Genel Müdürü Cengiz Üçbaşaran, 2009 yılında daralma beklemediklerini söylüyor. Sektörün genelinde de çok ciddi bir yavaşlama endişesi bulunmuyor. Büyümenin göreceli olarak devam edeceği düşünülüyor. Yine de hiç şüphesiz her sektörde olduğu gibi faktoringde de krizin etkisi hissedilecek.

Yapı Kredi Faktoring Genel Müdürü Galip Gürsoy, faktoring sektörünün şirketler için finansman çözüm merkezi olduğuna dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Bu açıdan bakıldığında önümüzdeki dönem, özellikle KOBİ’lerin en önemli stratejik ortaklarından biri biz olacağız.”

Faktoring sektörü, 2009’da KOBİ segmentinin dışında ihracattan da umutlu. İhracatçı şirketlerin, önümüzdeki dönemde küresel rekabet gücüne ulaşmalarının şart olduğunu söyleyen Gürsoy, “Faktoring, onlara küresel ekonomiye entegre olmak için pazar yaratmak, riski sıfırlamak ve finansal rekabet gücü yaratmakta çok önemli katkı sağlıyor” diyor.

2009’da beklenen rekabet ortamını ise Cengiz Üçbaşaran, şöyle özetliyor:

“Bu yıl rekabeti temelde 2 başlık etkileyecek. Birincisi, her işletmede olduğu gibi müşteri memnuniyeti, ürün çeşitliliği ve değer yaratabilmek önemli olacak. İkincisi de faktoring şirketlerinin borçlanma kapasitesi öne çıkacak. Sonuç olarak 2009’da yönetmemiz gereken daha fazla parametre olacak. Aktif-pasif yönetiminde çok daha dikkatli olmamız gerekiyor.”

Beş, Kurumsal Katılıma Güveniyor

10 Yıllık Hedef Korunuyor
Bireysel Emeklilik Sistemi, 5’inci yılında da büyümesini sürdürdü. 2008’de katılımcı sayısı 1,7 milyon kişinin üzerine çıktı. Fon büyüklüğü de 6 milyar YTL’yi aştı. AvivaSA CEO’su Meral Egemen, bu rakamların önümüzdeki dönemde de artmaya devam edeceğini söylüyor. Sektörün 10 yıl içinde 4 milyon katılımcıya ve 20 milyar dolarlık bir fon büyüklüğüne ulaşma hedefini koruduğunu da ekliyor.

Performans Yüksek Seyrediyor
Başak Groupama Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Philippe Giraudeau, bugüne kadar kaydedilen büyüme hızının beklenenin üzerinde seyrettiği, buna da şaşırmamak gerektiği görüşünde. Giraudeau, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Yılbaşından itibaren yatırım fonları ortalama yüzde 10 değer kaybederken emeklilik yatırım fonlarının aynı dönem içerisinde sağladığı ortalama getiri yüzde 37 düzeyinde oldu. Üstelik bu getiriler, küresel krizin derinleşmeye devam ettiği bir dönemde gerçekleşti.”

Hedefteki 2 Milyon Katılımcı
Philippe Giraudeau, sektörün 2008 sonunu 1 milyon 750 katılımcı ve 6,25 milyar YTL fon büyüklüğü ile kapatacağını söylüyor. 2009 beklentisini ise şöyle özetliyor: “2009 yılını 2 milyon katılımcı ve 8 milyar YTL fon büyüklüğü ile kapatacağız.”

Önümüzdeki dönem BES’deki büyümenin lokomotifinin ise kurumsal katılımlar olması bekleniyor. 2008 yılında hayata geçen vesting, vakıf ve sandıklardan sisteme aktarım gibi düzenlemelerin 2009 performansını olumlu etkileyeceği düşünülüyor.

Şirketlerin Planında Ne Var?
Meral Egemen, global kriz nedeniyle BES şirketlerinin de gündeminde maliyetlerin düşürülmesi ve etkin yatırım stratejisi olacağını söylüyor. AvivaSA olarak yatırımları teknolojiye yönlendireceklerini belirten Egemen, şöyle devam ediyor:

“Ayrıca müşterilerimizin yeni ya da farklı taleplerine yöneliyor olacağız. Sektördeki rekabetin de katılımcı sayısını artırmak ve yenilikçi müşteri hizmetleriyle şekilleneceğini düşünüyorum.”

Hande D. Süzer

[email protected]