Büyümeyi ve yatırımları destekleriz

Elçin Cirik

[email protected]

Aktif Bank Genel Müdürü AYŞEGÜL ADACA OĞAN, henüz rakamlara yansımasa da son çeyrekte yenilenebilir enerji, turizm, ulaşım ve gıda tarafında kredilerde hareket olduğunu açıklıyor. 2022’de büyümenin kurumsal ve ticari tarafta olacağını düşünen yönetici, “Düzenlemelerin bizleri yönlendirdiği alan bu… Büyümeyi ve yatırımları destekleriz” diye konuşuyor. 2022’nin daha öngörülebilir olacağını ve umutlu olduklarını da ekliyor.

Bankacılık durgun seyrini sürdürüyor. Son çeyreğe ticari kredilerde yıllık yüzde 11’i bulan düşük büyümeyle giriliyor. Sektörün öncü yatırım bankalarından Aktif Bank’ın genel müdürü Ayşegül Adaca Oğan, son dönemde yenilenebilir enerji tarafında önemli hareket olduğunu vurguluyor. Turizm tarafında da yatırım yapanların elini taşın altına koymaya başladığını söylüyor. “Rakamlarda henüz bu hareketlenmenin etkisini göremiyoruz” diyen Oğan, son çeyrekte ağırlıklı büyümenin ticari kanalda ve TL bazlı olacağını düşünüyor. Yöneticiye göre 2022, daha öngörülebilir bir yıl olacak. “Çoğu riski arkada bıraktığımızı düşünüyorum. Öngörülememezlik, bankaların en büyük riski” şeklinde konuşan yönetici, gelecek yıl için şu yorumu yapıyor: “Ne yönde bir trend olduğunu, bozulma ya da iyileşme olabilir, öngörebildiği sürece bankalar bir şekilde işin içinden çıkabilir. Faiz politikasında büyük sürprizlerin olmamasını umuyoruz. 2022’ye baktığımda hem sektörler hem piyasa açısından zor zamanların geride kaldığını düşünüyorum.” Bu yılın başında bankanın yönetimine geçen Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca Oğan ile bankacılığın fotoğrafını çektik ve gelecek yıl öngörülerini aldık:

Bu yıl kredi tarafında durgun bir seyir var. Kredi talebi nasıl?

 Son iki yıldır pandemi, başta bankalar olmak üzere tüm sektörleri felaket etkiledi. 2019’un kış aylarından başlayarak kurumsal ve ticari tarafta sadece bankaların kredi taleplerinde değil borsalarda, şirketlerin Eurobond performanslarında da pandemi etkisini sert şekilde gözlemledik. Ticari tarafta bu yavaşlama, sektörel bazda oldu. Perakende, turizm, ulaşım, otomotiv gibi çoğu sektör büyümekle ilgili ciddi zorluk yaşadı. Yatırım yapmak bir yana varlıklarını sürdürmeye odaklandıkları bir dönem oldu. Ama gıda, e-ticaret, lojistik, ilaç ve sağlık gibi alanlara da pandemi olumlu yansıdı. Aslında bankalar müşteri seçmez, yatırım seçer. Yatırım talebi bu iyi giden sektörlerde olduğu için pandemi döneminde buralarda devinim vardı. Öte yandan son çeyrekte, hatta yazdan bu yana yenilenebilir enerji tarafında ciddi bir hareket var. Rüzgar ve güneş enerjilerinde iyi gidilmişti, şimdi gündemimizde biyokütle ve biyoenerji projeleri bulunuyor. Bunlar, kredi komitelerimizde sıklıkla konuştuğumuz ve bayıldığımız projeler... Devlet de burada olumlu adımlar atıyor. Yazın turizmin yeşil ışık yakmasıyla bu sektörde yatırım yapanlar elini taşın altına koymaya başladı. Ulaşımda olumlu rüzgar esti ve enflasyonun etkisiyle gıda üretimi ve ihracatı hareketlendi. Rakamlarda henüz bu hareketlenmenin etkisini göremiyoruz. Aslında baz etkisi var. BDDK haftalık sektör verisine göre, ticari kredilerde büyüme yüzde 8’lerde, yıllıklandırılmış olarak yüzde 11’e geliyor. Bu, küçük bir büyüme, son çeyrek henüz rakamlara yansımamış görünüyor. Son çeyrekte, devletin de politikalarının etkisiyle. KOBİ’lerin, ihracatçıların daha destekleneceğini ve rakamların bu seyrin üzerinde olacağını düşünüyorum. 

 Bu yılı kredilerde nasıl kapatırız? 

 Ticari bankacılıkta kredi büyümesinin yüzde 12-13’lerde olmasını bekliyorum. İlk altı ay hakikaten çok az büyüme oldu. Bu arada yabancı para kredilerde durum farklı, büyümüyor. Bahsettiğimiz büyüme TL ağırlıklı. Döviz borçlanmak için şirketin döviz geliri kazanması lazım. Bankaların da finansal olarak yükü daha fazla olduğu için açıkçası döviz kredisi vermekle ilgili çekincelerinin daha yoğun olduğu bir dönemdi. Sektörde son çeyrekte ağırlıklı büyümenin ticari kanalda ve TL bazlı olacağını düşünüyorum. Bireysel krediler ise yıl boyunca değişkenlik gösterdi. Taşıt kredilerinde yılın başında sıfır otomobilde yoğun satın alma, ikinci elde ciddi el değiştirme oldu. Daha sonra kural setleriyle bu alan sıkılaştırıldı, vadelere sınır geldi, kısıtlamalar oldu. Taşıt kredileri yılbaşından bu yana yüzde 21 büyüdü ama son dönemde sıfıra yakın bir büyüme var. İlk altı ay etkisiyle taşıt kredilerinde yılı yüzde 20 artışla kapatırız. Konut kredileri ise faizle çok alakalı, yüzde 1 psikolojik sınır. Bu yıl konut kredileri yılbaşından bu yana yüzde 1,8 büyüme gösterdi. 2022 yılında bu alana hareket gelebilir. Tüketici kredileri yılbaşından bu yana yüzde 14 arttı. Eylül ayından itibaren burada da bazı önlemler ve sıkılaştırmalar yapıldı. Bu kararlar büyümeyi etkiledi, yılı yüzde 14 seviyelerinde bitiririz diye düşünüyorum. 

Gelecek yıl bankacılık için nasıl olacak sizce?

 2022’ye olumlu bakıyoruz. 2021, bilinmezlerin daha fazla olduğu bir yıldı. Bir tarafta pandemi, daralma, sektörel bozulmalar diğer tarafta dünyada enflasyonist dalga, FED’in varlık alımı programıyla ilgili uzayan süreç gibi birçok bilinmezlik bu yıl üst üste bindi. 2022, daha parlak, parlak derken daha öngörülebilir bir yıl olacak. Bilançoyu yönetebilmek için iyi- kötü önümüzdeki dönemi öngörebilmemiz lazım. Bunun yanında 2020, faizlerin yukarı yönlü çok sert yükseldiği bir dönemdi. Bu ortam bankalar için zorludur. Fonlama maliyeti hızla artarken bilançolarda vade makası nedeniyle daha düşük faizle, daha uzun vadede verilen kredileri yönetmek gerekiyordu. Burada bir noktaya geldik. Artık 2021’in üçüncü çeyreğinde bankalar, BDDK’nin vaktinde yapılmış müthiş düzenlemeleriyle bunu absorbe etti. Şimdi faizle ilgili beklenti, yatay ve aşağı yönlü. Bu öngörülebilir bir nokta ve bu, bankaların gerçek faaliyetlerinden gelir yaratmak konusunda sevdikleri bir ortam. En azından negatif yönde sürprizlerin beklenmediği bir dönem. Bankalar olarak bizler kredi vererek para kazanmayı severiz, belirsizlik dönemlerinde ise içe kapanıp ticari kârlara odaklanırız. Bu açıdan da 2022’nin daha öngörülebilir olduğunu düşünüyorum. Pandemi açısından geçen yıl bu zamanlara göre arkada bıraktığımız belirsizlikler var, pandemi hayatımızdan çıkıyor. 2022, bankalar için gerçek bankacılık faaliyetlerinden kâr ettikleri bir yıl olacak. Önlerini daha iyi gördükleri, yatırım ve kredi kararlarını daha doğru aldıkları bir yıl olacak. Pandemiyle ilgili soru işareti daha netleştiği için önümüzdeki dönemi olumlu görüyorum. 

 Peki 2022’de hangi bankacılık alanı daha iyi büyüyecek? 

Tamamen kurumsal ve ticari tarafta büyüme olur. Düzenlemelerin bizleri yönlendirdiği alan bu… Büyümeyi ve yatırımları destekleriz. 

 2022’de Türkiye ve global arenada ne tip riskler bekliyorsunuz? 

 Öncelikle çoğu riski arkada bıraktığımızı düşünüyorum. Öngörülememezlik, bankaların en büyük riski… Ne yönde bir trend olduğunu, bozulma ya da iyileşme olabilir, öngörebildiği sürece bankalar bir şekilde işin içinden çıkabilir. Faiz politikasında büyük sürprizlerin olmamasını umarız. 2022’ye baktığımda hem sektörler hem piyasa açısından zor zamanların arkada kaldığını düşünüyorum. Yalnız bankaları farklı bir kulvarda farklı bir ortam bekliyor. BDDK, dijital banka lisansı verme kararı aldı. Türkiye’de banka sayısı yıllardır aynı, değişmez. Ama son 10 yılda lisanslarla 60’dan fazla ödeme kuruluşu faaliyete geçti, 40- 50 ödeme kuruluşu daha lisans için başvurdu. Bu dijital finansal hizmetler, bireylere ve KOBİ’lere hizmet veriyor. Dijital bankacılıkta sermaye limiti 1 milyar TL olarak açıklandı, ilk örnekler sağlam kuruluşlar olsun istediler. Sermaye limiti ileride normalize olacaktır. Asıl heyecan bu tarafta… Bu tablo, bankaların yavaş kaldığı noktalarda ve özellikle bireysel müşterinin komisyon oranlarında rekabet olacak demek. Dijital banka lisansı açıklamasında Servis Modeli Bankacılık (BaaS) terimi geçiyor. Bu bize global oyuncuların da gelebileceğini hissettirdi. Global oyuncular bir bankadan, teknoloji sağlayıcıdan bankacılık servisi alıp dijital banka kurabilir. Bu da bankalara hem yerli hem yabancı rakipler gelecek demek. 2022 ve sonrasında bankaların hazırlanması gereken alan bu. 2022’de 1-2 dijital bankanın kurulacağını düşünüyorum. Sonrasında büyük perakende zincirleri, telekom operatörleri ve büyük ölçekli mobil uygulamalar gibi başka oyuncuların gireceğini öngörüyoruz. Artık bankaların birbiriyle rekabeti geçmişte kalıyor. Hiç ummadığımız ve müthiş müşteri trafiğine sahip ciddi rakiplerimiz olacak. Bu rekabette gardını almayan bankaların bireysel ve KOBİ bankacılığında modası geçmek üzere... Teknoloji alt ve üst yapısını kurmamış bankalar büyük risk altında.