Oyuncu sayısında hareketli dönem

Elçin Cirik

[email protected]

Yeni dijital bankaların, 2 yıl içinde mevduattan yüzde 10 kadar pay alacağı öngörülüyor. Dijital tarafta oyuncu sayısının yükseleceği noktasında herkes hemfikir. Hatta sayının 100’leri bulabileceğini düşünenler de var. Uzmanlara göre oluşan bu yoğun rekabet ortamında mevcut konvansiyonel bankaların sayısında konsolidasyonlarla düşüş olması ise muhtemel.

Son bir yılda Türk bankacılık sektörü; sadece değişen faiz politikası, regülasyonlar tarafında değil oyuncu sayısında da hareketli bir dönemden geçiyor. Bir yandan full dijital bankalar izin alıp yavaş yavaş faaliyete geçerken diğer taraftan yatırım bankacılığında yeni girişler dikkat çekiyor. Son olarak mevduat alanında da yeni bir oyuncu girişi gerçekleşti. Bu durum, sektörde oyuncu sayısını hızla yukarı taşıyor. 10 yıl önce 51 olan banka sayısı, 2022 başından bu yana 6 dijital banka, 6 yatırım bankası ve 1 mevduat bankasının lisans izni almasıyla 70’e kadar çıktı. Bu yeni ortam, mevcut geleneksel bankalar için kırasıya rekabet anlamına geliyor. 

YENİLERE YER VAR MI?

Türkiye bankacılık sisteminin alışmadığı hızda artan oyuncu sayısı, bu denli bankaya yer var mı sorusunu getiriyor. Yanıtıysa dünya ekonomileri veriyor. Sistema Genel Müdürü Tolga Moral, 448 milyon nüfuslu Avrupa Birliği’nde 5 binden fazla banka ve 100’e yakın dijital banka olduğunu açıklıyor. Moral, “85 milyonu aşan nüfusla AB ortalamasından hızlı büyüyen ülkemizde henüz 15 yaş üstünün yüzde 25’inin banka hesabı bulunmuyor. Banka sayısı potansiyelinin bugünkünden daha fazla olduğu aşikar” yorumunu yapıyor. Deloitte Türkiye Finansal Hizmetler Endüstrisi Lideri Yaman Polat, özellikle Güney Amerika ve Güneydoğu Asya’da dijital bankaların adet ve yarattıkları finansal hacim anlamında ülkemizin önünde olduğuna dikkat çekiyor. Polat, “Bunun en temel nedeni, Türk bankalarının yüksek teknolojiyle yıllardır hizmet vermesiyle ülkemizde dijital bankacılığın yeni lisanslanmaya başlaması… Birkaç yılda yeni dijitallerin ciddi hacim yaratacağını ve dünyadaki benzerleriyle rekabete girebileceğini düşünüyorum” diyor. “Katılan yeni dijital bankalar, mevduat bankaları ve yatırım bankaları, sektördeki dinamikleri derinden etkiliyor” diyen Burgan Bank Dijital Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Halil Özcan, oyuncu sayısının artmasını dönüşümün ve rekabetin yoğunlaşmasının yansıması olarak yorumluyor. QNB Finansbank Genel Müdürü Ömür Tan, banka sayısının kaç olduğundan ziyade kalitelerinin daha önemli olduğunu belirterek, “Avrupa ya da Amerika’da Türkiye’ye oranla çok daha fazla banka var. Türkiye’de genellikle güçlü şube ağı ve varlık hacmiyle büyük bankalara alışık olduğumuz için artan banka adetleri bize şaşırtıcı geliyor ama kurulan her bankanın bizim bankamız liginde olması beklenemez” şeklinde konuşuyor. 

PAY ALACAKLAR 

Gerek yatırım gerek dijital alanda olsun yeni oyuncuların güçlü büyüme fırsatları var. 1 milyar TL sermayeyle kurulabilen dijital bankaların, mevcut kurallara göre kredi müşterileri finansal tüketicilerden ve KOBİ’lerden oluşacak. Bireysel ve KOBİ segmentlerinde şubesiz olarak hizmet verebilecekler. Deloitte Türkiye Finansal Hizmetler Endüstrisi Lideri Yaman Polat, “Özellikle bireysel tarafta ciddi ilgi çekeceklerini bekliyorum. 2 yıl içinde sektördeki toplam mevduatın yüzde 10’unun dijital bankalara doğru kayacağını göreceğiz” diyor. Anadolu Bank Dijital Bankacılık Bölüm Başkanı Burcu Ertaner Şenay, “Dijital bankaların sunduğu online krediler, finansal danışmanlık ve işletme hesapları gibi özel hizmetler, KOBİ’lerin büyümelerine yardımcı olabilir” yorumunu yapıyor. EY Türkiye Finansal Hizmetler Sektör Lideri ve Şirket Ortağı Levent Atakan, şubesiz bankacılıkta ciddi talep olduğuna vurgu yaparak bu bankaların ilk aşamada pazarın yüzde 5’ine ulaşmayı hedeflemesini makul görüyor. Yatırım tarafına artan ilgi de dikkat çekici. “Aslında Türkiye’de yatırım bankalarının sayısı azdı. Global yatırım bankaları daha çok halka arzlar, varlık işlemleri, şirket birleşmeleri ve danışmanlığa yönelirken Türkiye’de biraz daha konvansiyonel bankalarla dirsek temasla iş yapılıyor, kurumsal tarafta proje finansmanlarını odağa alıyorlar” diyen Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca, yeni gelenlerin yine konvansiyonel kurumsal bankacılığa yakın model kuracaklarını tahmin ediyor. Özellikle kurumsal ve proje finansmanında rekabetin artacağını düşünüyor. 

KIYASIYA REKABET

Mevcut pastadan büyük dilim alma savaşına girecek yeni oyuncular, her ölçekten bankayı rekabet stratejilerini yaratmaya zorluyor. Bu tür gelişmeler karşısında genellikle yıkıcı inovasyondan bahsedildiğini ancak gündemlerinde iş birliğiyle daha entegre çözümler olduğunu belirten Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Çağrı Süzer, “Uzun yıllardır mobili müşteri deneyiminin merkezi olarak konumluyoruz, bundan sonra gideceğimiz yol daha geniş kapsamlı. Ekosistem anlayışını merkeze alarak iş birlikleriyle birlikte büyüyeceğiz” diyor. ING Türkiye Bireysel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Ozan Kırmızı da artık bankaların müşterilere göre şekillendiği yeni bir finans dünyası inşa edildiğine vurgu yapıyor. “Bu dünyada esnek ve çevik, geleneksel sınırları zorlayan, geleceği inşa eden kurumlar rekabette fark yaratabiliyor. Kendimizi geleneksel bir bankadan çok öte, bankacılık lisansına sahip teknoloji şirketi olarak tanımlıyoruz. Türkiye’nin en iyi dijital kurumu olma hedefiyle ilerliyoruz” şeklinde konuşuyor. Burgan Bank Dijital Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Halil Özcan, dijital altyapılarıyla ücretsiz para transferleri, rekabetçi faiz oranları gibi cazip ürünler sunmaya devam etmeyi hedeflediklerini söylüyor. “Yenilikçi yapımızla müşterilerin hayatını kolaylaştıran çözümler sunarak pazarda öne çıkmayı planlıyoruz” şeklinde konuşuyor. Yatırım bankacılığına ilgiyi görece düşük sermaye gereksinimi, mevduat bankalarına verilmeyen sermaye piyasası aracılık lisanslarına erişim, iştiraklerle fintek veya mevduat dışı bireysel bankacılık ürünleri geliştirme imkanına bağlayan TKSB Genel Müdürü Murat Bilgiç, “Yeni oyuncuların vaka bazlı farklı motivasyonları olabiliyor. Belli sermaye yatırımı yapma gücü olan finansal danışmanlık ve aracılık hizmeti veren kurumların, birden fazla fintek yatırımını bir platformla kaldıraçlamak isteyen yatırımcıların veya çok sayıda sektöre borç ve özkaynak yatırımına ilgi duyan holding ve aile şirketlerinin yatırım bankası kurma kararı alabildiğini görüyoruz” diyor. 

FARKLI YOL HARİTALARI

Faaliyete başlayan oyuncular da alanlarında farklı büyüme planları yaratmakla meşgul. En son dijital mevduat bankası lisansı alan Enpara.com bu oyunculardan biri. QNB Finansbank Genel Müdürü Ömür Tan, haziran sonunda 5,2 milyon müşterisiyle QNB Finansbank içinde önemli büyüklüğe ulaşan Enpara. com’u QNB Finansbank’tan ayırdıklarını söylüyor. Bunda, sektörün trendleri, değişen rekabet ortamını dikkate almalarının etkisine vurgu yapıyor. Bu hamleyle Enpara.com’un QNB Grup’un Türkiye’deki ikinci mevduat bankası olarak devam etmesine karar verdiklerini açıklıyor. Tan, bankanın gelecek rotasını şöyle aktarıyor: “Faaliyetlerine şubesiz ve yüzde 100 dijital hizmet vererek devam edecek. Dijital banka lisansı sadece bireysel ve KOBİ bankacılığını kapsıyor. Ancak gelişen teknolojiler ve artan dijitalleşmeyle tüm bankacılık faaliyetlerinin dijital yapılabileceğini düşündüğümüz için Enpara.com’u kısıtlamak istemedik. Bu nedenle de önümüzdeki dönemdeki değişikliklere de hazır olmak adına mevduat bankası lisansı almaya karar verdik. Enpara. com’un orta ve uzun vadede sektörümüzün en önemli oyuncularından biri olmasını hedefliyoruz.” Ağustos başında faaliyet iznini alan Hedef Yatırım Bankası, hazırlıkların tamamlanmasının ardından kısa bir sürede fiilen çalışmaya başlayacak. Bankanın sermayedarı Hedef Holding’in yönetim kurulu başkanı Namık Kemal Gökalp, kurumsal ve ticari bankacılığın temel odak noktaları olacağına değiniyor. Gökalp, “Türkiye’nin en iyi finansal çözümler sunan yatırım bankası olma hedefiyle çıktığımız yolda başta ihracat yapan şirketler olmak üzere kurumsal, ticari ve KOBİ’lerin yatırım, varlık ve işletme sermayesi finansmanında yer alacağız. Finansal hizmetler, teknoloji, endüstriyel üretim, turizm, enerji, inşaat, lojistik, kimya ve tekstili öncelikli sektörler olarak belirledik” şeklinde konuşuyor. 

YENİLERİ GELECEK 

Dijital banka tarafında “ciddi” başvuru sayısının 35’i aştığı söyleniyor. Banka yöneticileri ve uzmanları da 1-2 yıl içinde sayının tırmanacağı konusunda hemfikir. QNB Finansbank Genel Müdürü Ömür Tan, dijital bankacılık lisansı almanın hem ekonomik hem süreç açısından mevduat bankası lisansı almaya göre daha kolay olduğunu söyleyerek, “Net bir sayı vermek pek mümkün değil ama banka adedi yakın gelecekte 100’e kadar yükselebilir” yorumunu yapıyor. “Dijital bankacılık lisansına ilgi gösterecek fintekler, telekom operatörleri, perakende zincirleri, e-ticaret şirketleri gibi farklı sektör ve kurumlar olacak” diyen Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Çağrı Süzer, yine de burada çok ivmeli bir artış görüleceğini tahmin etmiyor. Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca da yeni yatırım bankalarının sektöre adım atacağını düşünüyor, her yeni gelenin ürün çeşitliliğini artıracağına inanıyor. EY Türkiye Finansal Hizmetler Sektör Lideri ve Şirket Ortağı Levent Atakan’a göre de dijital banka özelinde sayı, yabancı yatırımcı ilgisiyle 10’a kadar gelebilir. Deloitte Türkiye Finansal Hizmetler Endüstrisi Lideri Yaman Polat ise farklı bir bakış açısı ortaya koyuyor: “1-2 yıl içinde birkaç bankanın daha lisanslaması tamamlanabilir, ayrıca ‘servis bankacılığı’ lisanslamaları da başlayacak. Dijitalde sayı artacak ama konvansiyonel bankacılıkta konsolidasyon kaçınılmaz olacak ve sayı bir miktar azalacak.”