Umut veren gelişmeler

Dünya ekonomisi küresel çapta sıkıntılı bir süreçten geçiyor. İçeride ise siyasi belirsizliklerin oluşturduğu ortam sıkıntıyı ağırlaştırıyor. Özetle Türkiye ekonomisi ve paralelinde finans sektörü zorlu bir süreçten geçiyor. İşte bu tabloda bile güçlü ve gelişen bankacılık sektörü, ekonominin en önemli avantajlarından biri. Bankacılık sektörünün bilançosuna baktığımızda, aktif büyüklüğün Mart 2015’te son bir yılda reel olarak yüzde 10 artarak 2 trilyon 128 milyar TL’ye ulaştığını görüyoruz. Bu büyüklüğün milli gelire oranı ise 10 yılda 2’ye katlanarak yüzde 120’ye çıktı. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Hüseyin Aydın, “Ekonomi geliştikçe bankacılığın performansı daha da iyileşiyor ve bu sayede kendisi büyürken ekonomik faaliyetlerin büyümesine de destek oluyor” diye konuşuyor. Bu performansta ise özellikle son 5 yılda yaşayan gelişmeler etkili oluyor. İşte dalgalı denizde rotasını kaybetmeyen sektörün, son 5 yılda yaşadığı olumlu gelişmeler…
7 MİLYON YENİ BANKALI
Son 5 yılda bankacılığın bireysel tarafında güçlü büyümeler yakalandı. Özellikle bireysel kredilerdeki hacim artışı, dikkat çekiciydi. İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Yalçın Sezen, bireysel kredilerdeki hacmin son 5 yılda yüzde 117 arttığını söylüyor. Ayrıca Sezen, bu süreçte bireysel kredi hacminin GSYİH’ye oranının da yüzde 16’dan yüzde 21’e yükseldiğini belirtiyor. Son 5 yılda ihtiyaç kredilerinin hacmi 3 kattan fazla, konut kredilerinin hacmi ise 3 kata yakın artış gösterdi. Bu büyümenin sektöre çok olumlu bir artısı olduğunu düşünen ING Bank Genel Müdür Yardımcısı Barbaros Uygun, bunun bankaların rekabette avantaj yaratacak yeni ürünler geliştirmesini sağladığını söylüyor. En pozitif gelişme ise aktif bireysel müşteri sayısında yaşanıyor. Peppers&Rogers Group Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Finansal Hizmetler Sektör Lideri Tunç Akyurt, bunu şöyle aktarıyor: “2010’da Türkiye’deki bankalı aktif müşteri sayısı 34 milyon civarındaydı. Bir bankada hiçbir ürünü olmayan ve 18 yaşını doldurmuş bankasız sayısıysa 18 milyondu. 2015’te genç nüfusun artmasına ve bireysel kredilerin derinleşmesine paralel olarak bankalıların 41 milyona çıktığını ve bankasız nüfusun 15 milyonun altına düştüğünü tahmin ediyoruz. Bu da son 5 yılda en az 7 milyon yeni kişinin bankacılıkla tanışması demek.” Zaten 2010 başında bireysel ihtiyaç ve konut kredisi sahibi aktif müşteri sayısı 9,9 milyonken bu rakamın 2015 başında 17,7 milyona çıkması da bunun göstergesi. Üstelik bankacılığa katılan bu yeni nüfus, kâr getiren ve bankaların üzerinde giderek yoğunlaştığı çapraz satış için de yeni kan anlamına geliyor. Peppers&Rogers Group’un ölçümlerine göre bireysel bankacılıkta 100 bin TL ve üzeri mevduata sahip segmentin çapraz satış çarpanı, 4,5’in üzerinde. Mobil bankacılıkta da rekor büyümeler var. Mobil işlem hacmi 25 kat artarak mart sonunda 277,2 milyar TL’ye ulaştı.
EN GÜÇLÜ İVME KOBİ’DE
Bankaların en güçlü ivmeyi yakaladığı alan, KOBİ bankacılığı. Sektör geneline baktığımızda, son 5 yılda en yüksek büyüme yüzde 270 ile KOBİ kredilerinde gerçekleşti. KOBİ kredileri 368 milyar TL’ye ulaştı. Şekerbank Perakende Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Ertürk, bu büyümeyi şöyle değerlendiriyor: “KOBİ sayısının her geçen gün artması, ihtiyaçlarının bölgesel ve sektörel olarak farklılaşması, sektörü KOBİ odaklı çalışmaya yönlendiriyor. KOBİ kredileri, 2013’te yüzde 36, geçen yıl ise yüzde 23 artış kaydetti. Önümüzdeki dönemde de kredilerde en fazla büyüyecek segment KOBİ kredileri olacak.” Bu 5 yıllık dönemde KOBİ’lerin ortalama kredi büyüklüğünde de ciddi bir artış söz konusu. Ortalama tutar, 82 bin TL’den 135 bin TL’ye ulaştı. Sadece kredi hacminde değil müşteri sayısında da iyi bir gelişme var. EY Danışmanlık Hizmetleri Direktörü Murat Hatipoğlu, haziran ayında BDDK verilerine göre KOBİ niteliğindeki müşteri sayısının yüzde 120 büyümeyle 2,7 milyona ulaştığını açıklıyor. En radikal büyüme, 1 ila 9 çalışanlı ve cirosu 1 milyon TL altı işletmelerde oldu. Hatipoğlu, “Bu artışla bankalar, hem ticari segmentte müşteri adetlerini artırdı hem ilgili müşterilerin bireysel bankacılık ihtiyaçlarını da karşılayarak bireysel bankacılıkta ürün kullanımını yükseltti. Müşteri memnuniyeti ve sadakatinin artması, yeni müşteri kazanımının yanı sıra KOBİ segmentinin yüksek kârlı bir segment olması bankaların kârlılığını olumlu etkiledi” diye konuşuyor. Ürün ve hizmet yelpazesinin genişlediğini anlatan Tunç Akyurt, “Sadece kredi bacağında değil günlük nakit yönetiminin verimli yönetilmesine yönelik esnek vadeli ticari kredi kartları dahil birçok ürün piyasaya çıktı” diye konuşuyor.~KURUMSALDAKİ HAREKET
Kurumsal bankacılıkta da dikkat çekici gelişmeler var. Bu kategoride kredi tutarı ve kredili müşteri sayısında artış yaşandı. Tunç Akyurt, 5 yıl önce 180 milyar TL olan KOBİ kredileri hariç kurumsal kredi portföyünün, 2015 başında 550 milyar TL’ye ulaştığını açıklıyor. “Ekonomideki yavaşlamaya rağmen kurumsal bankacılık hızlı büyüyecek segmentlerin en başında” diyen Akbank Kurumsal ve Yatırım Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Levent Çelebioğlu, sektörde son 5 yılda TL ticari kredilerde yüzde 156 ve gayrinakdi kredilerde yüzde 148 artış yaşandığına dikkat çekiyor. Levent Çelebioğlu, bu gelişmenin sektöre artılarını şöyle aktarıyor: “Uzun vadeli yatırım ve proje finansman kredileri banka özelinde kurumsal segment kredilerinin yarısını oluşturuyor. Sektör de konvansiyonel ürünlerden yapılandırılmış ürünlere kayıyor. Bu da büyümenin yavaşladığı bugünkü gibi dönemlerde bankaların güvenli liman olarak gördüğü kurumsal segmente daha fazla ilgi göstermelerine neden oluyor.” Kurumsal bankacılıkta asıl kârın geldiği proje finansmanlarında da güçlü bir hareketlenme yaşanıyor. 2014 sonunda proje finansmanı kredilerinin kurumsal krediler içindeki payı yüzde 20’lerdeydi. Son yıllarda Türkiye’deki büyük projelerin finansmanını, yurtdışından geçmişe göre daha uzun vadelerle borçlanabilen Türk bankaları yapıyor. Bankacılık uzmanları, özellikle aktif büyüklükte lider bankalar için önümüzdeki 10 yılda proje finansmanı gelirlerinde de güçlü artışlar olacağını düşünüyor. Çelebioğlu, “Uzun vadeli çekiliş süreleri, bankaların kredi hacimlerinde daha istikrarlı büyüme sağlıyor. Ekonomik büyümeye paralel olarak bu işlemler, sektörün lokomotiflerinden biri olmayı sürdürecek” diyor.
ÖZEL BANKACILIK 3’E KATLADI
Kâr marjlarını artırmada özel bankacılık ayrı bir öneme sahip. Bu alanda da olumlu gelişmeler yaşanıyor. Finansbank Özel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Onur Özkan, BDDK verilerine göre 2010’da 35 bin olan 1 milyon TL ve üzeri birikim sahibi müşteri sayısının, 2015 Haziran ayında 91 bine ulaştığının altını çiziyor. Bu grubun toplam mevduat hacmi de 5 yıl önce 73 milyar TL’den bu yılın ilk yarısında 206 milyar TL’ye kadar çıkarak yaklaşık 3’e katlandı. Onur Özkan, özel bankacılıkta mevduat artışının tüm bireysel mevduat hacmine göre yüzde 74 daha fazla olduğunu vurguluyor. Kuveyt Türk Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Oral, buradaki hızlı gelişmenin ürün gamında çeşitlenmeyi getirdiğini aktarıyor. Oral, “Özel bankacılıkta artan müşteri sayısı ve varlık büyüklüğü, daralan marjlar ve mevduat ürünlerinin getirisinin düşmesi nedeniyle alternatif ürün arayışını getiriyor. Burada hizmet kalitesinin artırılması tek başına yetersiz, global piyasalara entegre alternatif ürünler, kaldıraç ürünler ve fon piyasası ivme kazanıyor” diyor. Bu alanın büyümesi, getirdiği kârlılıkla bankalara ilaç gibi geliyor. Çünkü gelen yeni düzenlemeler sonrası danışmanlık gelirlerinin önemi giderek artıyor ve özel bankacılıkta artık her türlü tavsiye için gelir alınabilmesi bankaların ücretlerinde artı etki yaratıyor. Mehmet Oral, özel bankacılıkta artan mevduatların hacim etkisiyle bankaların hem aktif büyüklüğüne hem kârlılığına yaradığını belirtiyor. Tunç Akyurt da bu alandaki
gelişmenin önemli bir artısı şöyle vurguluyor: “Özel bankacılık segmentine ait mevduatın toplam sektör mevduatı içindeki payı yüzde 60-65. Bu da bankaların kaynak ihtiyacının çok önemli bölümünü karşılayarak kredi tarafında büyümesinde kritik rol oynuyor.”~"KOBİ'LER BÜYÜME GETİRDİ"
TURGUT BOZ / TEB GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
HIZLI YÜKSELİŞ
Regülasyon değişiklikleri ve düşük faizler, bankacılık dünyasında dengeleri değiştiriyor. 2011’den itibaren KOBİ kredileri, toplam kredilerden daha fazla büyüme gösterdi, Haziran itibarıyla KOBİ kredilerinin payı yüzde 26’ya yükseldi. Bankamızda da aktif toplamı ilk 6 ayda, yıl sonuna göre yüzde 12 arttı. Yılın ilk yarısında yüzde 13 büyüyen bilançomuza önemli katkı, kredilerimizin yüzde 48’ini oluşturan KOBİ kredilerinden geldi.
FARKLI İHTİYAÇLAR
2008’in ardından bankalar, daha önce riskli olarak gördükleri KOBİ’lere yöneldi. Makro ekonomik politikaların ve regülasyonların KOBİ’ler lehine sağladığı avantajlarla bu segment, bankalarla olan ilişkilerini daha da sıkılaştırdı. Bugün bankalar, nakit akışlarından daha çok pay alabilmek için KOBİ’lere danışmanlık desteği veriyor.

“MÜŞTERİ SAYISI 2,5 KAT ARTTI”
ONUR ÖZKAN / FİNANSBANK GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
ÖZEL İLGİ ALANI
Ülkemizde özel bankacılık, hizmet beklentisinin en üst düzeyde olduğu segment. BDDK verilerine göre 1 milyon TL üzerindeki tasarruf mevduatı rakamı, 5 yılda 3 katına çıktı. Müşteri sayısının da yaklaşık 2,5 katına yükseldiğini gözlemliyoruz. Bu artışla sektör, özel hizmet ve çözümler sunmaya yöneliyor. Özel bankacılık müşterileri, diğer müşterilere göre piyasa konusunda daha bilgili, takipçi ve kanaat önderleri olmaları nedeniyle de özel ilgi alanı haline geliyor.
FAZLA ÜRÜN YOKTU
TCMB verilerine göre Türkiye’de gerçek kişiler, toplam finansal varlıklarının yüzde 74’ünü mevduat olarak değerlendiriyor. Özel bankacılık müşterilerindeyse bu oran azalıyor, mevduatın yerini özel portföy yönetimi, yatırım fonları, hisse senedi, bono ve tahvil gibi ürünler alıyor. Geçmişte sermaye piyasası araçları sınırlı sayıda olduğu için özel bankacılıkta müşterilere sunulan çok fazla ürün yoktu.

"BANKASIZ ORDUSU AZALDI"
ALPASLAN ÇAKAR / ZİRAAT BANKASI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
OLUMLU YANSIMALAR
Geçtiğimiz 5 yılda özellikle hanehalkı gelirlerinde yaşanan artış, beraberinde yatırımı da teşvik etti. Küçük yatırımcı da tasarruflarını konut alımına yönlendirdi. 2010’da 45 milyar TL hacimle başlayan konut kredilerinin 2015’in ikinci yarısında 140 milyar TL hacme ulaşması bunun göstergesi.
YENİ MÜŞTERİLER
Son 5 yılda yeni tüketici ve konut kredisi kullanan müşteri sayısında sektörde 3 milyona yakın bir artış görüyoruz. Aynı dönemde internet bankacılığını aktif olarak kullanan müşteri sayısı da 14 milyonu geçti. Tüm bu veriler, sektörün önemli bir büyüme sağladığını, genç neslin bankacılık uygulamalarına çok hızlı uyum gösterdiğini, “bankasızlar ordusunun” sürekli küçüldüğünü gösteriyor. Tabii bireysel bankacılık yeni müşteri sayısında yaşanan bu artış, hem kredi hacmine hem sektörün kârlılığına olumlu yönde katkı sağladı.