Her branşa özel enflasyon

Elçin Cirik

[email protected]

Hayat dışı sigortada her branş farklı maliyet yapısına ve enflasyon trendine sahip. Öyle ki 2023’ün ilk 10 ayında kaskoda maliyetler yüzde 132, sağlık sigortalarında yüzde 95 artış gösterdi. Yangın ve doğal afetlerdeyse aynı dönemde maliyet artışı yüzde 45’te kaldı. Bu ortamda sigorta yöneticileri her branşa özgü enflasyon hesaplamalarıyla 2024 yılı fiyatlarını belirliyor.

Sigortada her branşın maliyet kalemleri farklı... Sektörde farklı branşlara göre 2023’ün ilk 10 ayında maliyet artışları, yüzde 45 ila 132 arasında büyük bir yelpazede kendini gösteriyor. Bu da hayat dışı sigortanın önde gelen ürünlerinin her birinde farklı bir enflasyonun ortaya çıkmasına neden oluyor. Genel tabloda 2023’te döviz kurlarındaki dalgalanma, iki kez gelen asgari ücret artışı ve tırmanan faizler tüm ürün kategorilerinde fiyatları yukarı taşıdı. Temel maliyet kalemlerinin daha hızlı yükseldiği branşlarda sigortalılar yüzde 100’ün üzerinde fiyat artışlarıyla karşılaştı. Tabii bu da ürün alımlarına yani sigortalı sayısına yansıdı. Sigorta yöneticileri, bugünlerde her branşta hem genel ekonomik veriler hem özel maliyet hesaplamalarına göre 2024 yılı fiyat stratejilerini belirliyor. 

KASKOYU ERİTTİ 

Hayat dışı sigortada prim üretiminin yüzde 50’sini yazan oto sigortalarında maliyeti pek çok farklı kalem belirliyor. Doğa Sigorta Genel Müdürü Coşkun Gölpınar, bu kalemlerden bazılarını yedek parça fiyatları, araç değerleri, asgari ücret artışı ve işçilik ücretlerindeki yükselişi şeklinde sıralıyor. Unico Sigorta CEO’su Ender Güzeler, kasko sigortalarında yedek parça ve işçiliğin hasar maliyetlerini oluşturduğunu ve bu kalemin de enflasyon, kur ve asgari ücret artışından etkilendiğini söylüyor. Trafik sigortalarında da en önemli maliyet, asgari ücret artışına bağlı ölümlü ya da yaralanmalı kazaların oluşturduğu bedeni hasarlar oluyor. Gölpınar, 2023’ün ilk 10 ayında kaskodaki maliyetin yüzde 132 , trafikteki maddi ve değer kaybı maliyet artışının ise yüzde 82 olduğunu belirtiyor. Ancak sigorta şirketleri rekabet ortamında maliyet artışlarının tamamını primlere yansıtmıyor. Türkiye Sigorta, kaskoda kasım ayında 2022 sonuna göre ortalama fiyatların yüzde 55 artış gösterdiğini aktarıyor. Trafik ürünündeyse serbest tarife yok. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin belirlediği azami primler üzerinden çalışılıyor. Kaskoda sınırlı kalan fiyat artışlarına rağmen sigortalı sayısı eriyor. Türkiye Sigorta Birliği Başkanı ve Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen, 2022 Ekim ayında araçların yüzde 28,5’inin kasko yaptırdığını 2023’te ise bu oranın 2,6 puan azalarak yüzde 25,9’a indiğini belirtiyor. 

2024’TE MALİYET

2024 yılında kaskoda fiyat artışlarını, maliyetlerden çok sektördeki rekabet belirleyecek gibi görünüyor. Unico Sigorta CEO’su Ender Güzeler, kasko sigortalarında 2024’ün ilk yarısı için yüzde 35 ve yılın tamamında yüzde 65 maliyet artışı olacağını tahmin ediyor. “Tabii bu durum sigortalanma oranlarına olumsuz yansıyabilir” diyen Güzeler, önemli bir noktaya parmak basıyor: “Fiyatlarda 2023 Ağustos ayı sonrası hissedilmeye başlayan düşüş, 2024 yılının ilk yarısına kadar sürebilir. Bu durum kaskoya erişimi kolaylaştıracak. Ancak 2024 ilk yarıyılda bu branşta sigorta şirketlerinin ciddi zarar yazması kaçınılmaz olacak.” Türkiye Sigorta da 2024’te kasko ürünü için aylık yüzde 4 ve yıllık yüzde 60 prim artışı öngörüyor. “Bu oran; enflasyon oranı, döviz kurları ve rekabet ortamına göre değişiklik gösterebiliyor” diyen Türkiye Sigorta yöneticileri, kaskonun ihtiyari bir ürün olması sebebiyle satın alma kararlarının etkileneceğini ve sigortalılık oranın 2023’te olduğu gibi 1-2 puan düşebileceğini tahmin ediyor. Sompo Sigorta Bireysel Sigortalar Genel Müdür Yardımcısı Şirzat Çetinkaya ise farklı görüşte. 2024’te bu yılının ilk yarısına göre daha düşük ivmeli fiyat artışı bekleyen Çetinkaya, bu tabloyla poliçe adetlerinde artış olabileceğine dikkat çekiyor. Trafik ürünündeyse hem zorunlu olduğu hem primleri kamu otoritesince daha uygun belirlendiğinden sigortalı sayısında düşüş beklenmiyor. 

REASÜRANS KATLANACAK

Sektörde prim üretiminde yüzde 15’e yakın paya sahip yangın ve doğal afetler branşında, maliyetler farklı gelişiyor. “Normal şartlarda sektörü enflasyona bağlı varlık değer ve fiyat artışları etkiler” diyen Unico Sigorta CEO’su Ender Güzeler’e göre 2023’te yüksek bedelli hasar oluşturan deprem reasürans korumalarında ciddi maliyet artışları doğurdu. Türkiye Sigorta’nın hesaplamalarına göre bu branşta 2023’ün ilk 10 ayında maliyetlerde ortalama yüzde 45 artış görüldü. Türkiye Sigorta Birliği Başkanı ve Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen, yaşadığımız depremde bu kadar büyük hasar öngörülmediği için şimdi beklenen deprem olasılıklarında da hasar yüksek olacak kaygısının reasürans maliyetlerini artırdığına işaret ediyor. Gülen, “Türkiye’ye özgü maliyet, dolar bazında 2 katına çıkabilir. Bu da sigorta fiyatlarını artıracak. 2024’te bu etkiyle deprem, konut ve yangın sigortalarında fiyatlar artacak” yorumunu yapıyor. Türkiye Sigorta’nın yöneticileri, 2024’te birim metrekare maliyetlerinde, enflasyon oranlarında ve katastrofik risklere bağlı olarak reasürans maliyetlerindeki artışla sektörde yüzde 70 maliyet yükselişi öngörüyor. Unico Sigorta CEO’su Ender Güzeler de yangın sigortalarında özellikle deprem ve reasürans maliyetleriyle enflasyon kaynaklı yüzde 70-80 oranında prim artışı bekliyor. Güzeler, “Büyük işletmelerin sigorta veya reasürans çözümüne erişimi zorlaşacağından burada poliçe sayısında düşüş yaşanabilir. Konut sigorta fiyatlarında yüzde 50-60 artış olabilir ama sigortalı oranında az da olsa artış olur” diyor

MEDİKAL ENFLASYON 

Sağlıkta tamamen başka dengeler söz konusu. Türk Tabipler Birliği’nin (TBB) fiyat katsayıları, sağlık kuruluşlarının akredite gelişimleri ve oda ücretlerinde enflasyon üzeri artışlar, dövize bağlı tıbbi malzeme fiyatlarındaki yükselişlerin tümü, sağlıkta maliyetleri belirleyen medikal enflasyonu yaratıyor. Türkiye Sigorta’nın yöneticilerinin verdiği bilgilere göre 2023’ün ilk 10 ayında sağlık branşında yüzde 95 civarında maliyet artışı gerçekleşti. Doğa Sigorta Genel Müdürü Coşkun Gölpınar, burada ana maliyet kaleminin ameliyat ve yatış giderleri gibi yatarak tedavi teminatı giderleri ve ayakta MR, BT gibi ileri tetkik giderleri olduğuna vurgu yapıyor. Gölpınar, “Ayakta tedavi teminatlarının hem kullanım frekansında hem maliyetindeki artış, primleri yükseltiyor. Hastanelerin sözleşme yenilemelerinde talep ettiği artışlar yüzde 150 ila 190 arasında, bu da maalesef primlere yansıdı” diyor. Ana Sigorta Genel Müdürü Arda Tuncay, “2023’te gerek TTB ve SUT tarifesindeki artışlar gerekse enflasyon ve kurdaki yükselişle hastanelerin fiyatlarının TÜİK enflasyon oranının çok üzerinde olmasıyla ortalama hasar maliyetlerindeki artış 2-3 katı buldu” yorumunu yapıyor. Poliçe rakamlarına rağmen sağlıkta sigortalı sayısı yükseliyor. 2023 eylül sonunda yıllık olarak TSS sigortalı sayısında yüzde 50 ve özel sağlık sigortasında yüzde 1’e yakın büyüme mevcut. 

2024 SENARYOSU 

Bu branşta yöneticiler, 2024 için enflasyonun üzerinde maliyet artışı olacağı konusunda hemfikir. Türkiye Sigorta Teknik Birimler ekibi, yeni yıl itibarıyla mevcut maliyetlerin üzerine yüzde 30 civarı artış öngörüyor. Türkiye Sigorta yöneticileri, kümülatif olarak yılın ilk yarısında yüzde 65-80 aralığında prim artışı olacağı beklentisinde. Maher Holding Sigorta Grubu Başkanı Ahmet Yaşar, 2024’te Türk Tabipler Birliği’nin tarifeye 2 kez artış yapacağı öngörüsüyle yüzde 150’nin üzerinde prim artışı olacağını düşünüyor. Yaşar, “Ancak tüm bu artışlar özel sağlık sigortalarının kemik sigortalı sayısını değiştirmeyecek. Yaşlanmış, sağlık sorunları başlamış ve bu primleri ödeyebilecek sigortalıların dışında kalan kişiler, ürünlerinde alternatif küçültme revizyonlarına gidecek ya da daha uygun primli tamamlayıcı sağlık sigortalarını tercih edecek” şeklinde konuşuyor. Doğa Sigorta Genel Müdürü Coşkun Gölpınar da kişilerin hastanelere kendilerinin başvurduğunda ödeyecekleri maliyetlerin daha yüksek olmasının ve beklenmeyen sağlık giderlerinin yine de sigortalanma ihtiyacını azaltmayacağı görüşünde. Gölpınar ve Yaşar, 2024 yılında TSS alanındaki artışın daha yüksek olacağını da öngörüyor.