Enflasyon rakamları açıklandı: Beklenen zirve geldi...

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Mayıs ayında tüketici fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 75,45 artış kaydetti.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayısta aylık bazda yüzde 3,37, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,96 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 75,45, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 57,68 olarak gerçekleşti.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, mayısta 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 62,51, yurt içi üretici fiyatları yüzde 47,24 arttı. Aylık bazda TÜFE yüzde 3,37, Yİ-ÜFE yüzde 1,96 artış gösterdi.

TÜFE, mayısta geçen yılın aralık ayına göre yüzde 22,72, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 75,45 yükseldi. Yİ-ÜFE ise Aralık 2023'e göre yüzde 17,87, geçen yılın mayıs ayına kıyasla yüzde 57,68 arttı.

Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 2024 yılı Mayıs ayı itibarıyla, 23 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 6 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 114 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

Sektörlerdeki oranlar

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), mayısta yıllık bazda madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 75,84, imalatta yüzde 60,31 elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 21,38 ve su temininde yüzde 75,86 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Yİ-ÜFE, mayısta bir önceki aya kıyasla yüzde 1,96, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 17,87, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 57,68 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 47,24 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 75,84, imalatta yüzde 60,31, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 21,38 ve su temininde yüzde 75,86 artış yönünde oldu.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri incelendiğinde, ara mallarında yüzde 55,48, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 64,91, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 66,12, enerjide yüzde 43,74 ve sermaye mallarında yüzde 63,51 artış görüldü.

Sanayinin dört sektörünün aylık değişimlerine bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 2,34, imalatta yüzde 1,44, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 7,32 ve su temininde yüzde 6,24 yükseliş gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimlerine bakıldığında ise ara malında yüzde 1,44, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 2, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 2,43, enerjide yüzde 3,32 ve sermaye mallarında yüzde 1,34 artış görüldü.

Ana harcama gruplarında durum

Tüketici Fiyat Endeksi'nde (TÜFE) yer alan ana harcama gruplarında mayısta yıllık bazda en yüksek artış, yüzde 104,8 ile eğitim grubunda oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, TÜFE'de mayısta bir önceki aya kıyasla yüzde 3,37, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 22,72, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 75,45 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 62,51 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibarıyla mayısta bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup, yüzde 1,01 ile haberleşme oldu. Mayısta aylık bazda artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 9,6 ile giyim ve ayakkabı olarak hesaplandı.

Yıllık değişimler

Mayısta geçen yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup, yüzde 50,85 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, geçen yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 104,8 ile eğitim olarak belirlendi.

Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 23'ünün endeksinde düşüş gerçekleşirken 6 temel başlığın endeksinde değişim olmadı, 114 temel başlığın endeksinde ise artış görüldü.

Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'deki değişim, mayısta bir önceki aya göre yüzde 3,77, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 23,05, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 72,99 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 66,53 olarak gerçekleşti.

Özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında mayısta aylık bazda en az yükseliş, yüzde 2,89 ile "Yönetilen-yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE" göstergesinde oldu. Yıllık bazda en yüksek artış ise yüzde 76,92 ile "Mevsimlik ürünler hariç TÜFE" göstergesinde kaydedildi.

Mayısta fiyatı en fazla artan ve en çok düşenler

Tüketici fiyatları bazında mayısta en fazla fiyat artışı yüzde 15,51 ile kakaoda (kakaolu ürünler hariç), en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 12,14 ile sebze (patates ve bazı yumru bitkiler hariç) ile ilgili ürünlerde görüldü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, geçen ay kakaodaki (kakaolu ürünler hariç) fiyat artışını yüzde 12,03 ile erkek giyim, yüzde 9,39 ile kadın giyim izledi.

Mayısta fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 9,27 ile şarküteri ürünleri ve diğer et çeşitleri, yüzde 8,82 ile kahve ve yüzde 8,03 ile okul öncesi eğitim ve ilköğretim yer aldı.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 12,14 ile sebzede (patates ve bazı yumru bitkiler hariç) gerçekleşti. Bunu, yüzde 9,3 ile kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı, 5,99 ile yumurta ve yumurta ile ilgili ürünler, yüzde 3,11 ile kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları, yüzde 1,45 ile likit hidrokarbonlar takip etti.

Beklenti yüzde 75 seviyesindeydi

Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, mayısta TÜFE'nin yüzde 3,04 artacağını öngörmüştü. Ekonomistler, bir önceki ay yüzde 69,8 olan yıllık enflasyonun yüzde 74,89'a çıkacağını hesaplamıştı.

Kurumların beklentisi yıllık artışın yüzde 75 olması yönündeydi. Yıllık enflasyon için ise en yüksek tahmin yüzde 77,8; en düşük yüzde 67,1 olmuştu. Kurumların Mayıs ayı için aylık enflasyon beklentisi ise yüzde 3 olarak belirlenmişti. Mayıs enflasyonu için en düşük aylık beklenti yüzde 2,2; en yüksek beklenti yüzde 5 olarak kaydedilmişti.

Ekonomi yönetimi bu rakamı bekliyordu

Ekonomi yönetiminden gelen yönlendirmelerde Mayıs'ta enflasyonda zirve yaşanacağına işaret etmişti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan geçen ay yaptığı açıklamada enflasyonun mayıs ayında tepe noktasına ulaşmasının beklendiğini belirtmiş, tepe aralığı için yüzde 75-yüzde 76 seviyelerine işaret etmişti.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de Mayıs'ta enflasyonda zirvenin görüleceğini belirtmişti. Daha önce sık sık dezenflasyon sürecinin yılın ikinci yarısında başlayacağını vurgulayan Şimşek de geçen hafta eylül ayında yıllık TÜFE artışında yüzde 40’ların görülebileceğini ifade etmişti. Merkez Bankası son Enflasyon Raporu’nda yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 38 olarak açıklamıştı.

Öncü göstergeler tepe noktasına işaret etmişti

Enflasyon verileri açısından öncü göstergeler olarak kabul edilen iki büyük ildeki fiyatlara ilişkin gösterge olan İTO ve Türk-İş verileri de zirve sinyali vermişti.  İTO verilerine göre İstanbul'da perakende fiyatlar Mayıs'ta yıllık olarak yüzde 82,2 ile son 1,5 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştı. Türk-İş'in Ankara gıda fiyatları endeksleri ise fiyatların yüzde 79,43 arttığını göstermişti.