Gönlü Zengin 50 İş İnsanı (Temmuz 2024)

Dünyada sorunlar her geçen yıl artıyor. Bu durum şirketlerden ve liderlerden beklentinin artmasına neden oluyor. Yaptığımız araştırma, bu beklentinin karşılık bulduğunu, iş dünyasının “daha fazla sorumluluk” aldığını ortaya koyuyor. Gönlü Zengin 50 İş İnsanı listesinin son 10 yıllık değişimine baktığımızda liderlerinin çoğunun bağış tutarlarını çift haneli artırdığı görülüyor. 2023 bağış tutarıyla hazırladığımız Türkiye’nin Gönlü Zengin 50 İş İnsanı araştırmasının zirvesinde bu yıl da Koç Ailesi var. Aile, 10 yılda bağışlarını 27 kat artırdı. Selçuk Bayraktar, ikinci sıradan ilk kez sıralamaya girdi. Üçüncülük koltuğunda yer alan Tuncay Özilhan ise bağışlarını 43 kat artırmasıyla dikkat çekti.

Özlem Aydın Ayvacı - [email protected]
Capital Dergisi Temmuz sayısından

Her yıl gerçekleştirdiğimiz UEZ 2024’ün ana teması “Sorumlu ve Duyarlı Liderlik” idi. Bu temada düzenlenen panelin katılımcılarından Kale Grubu Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Zeynep Bodur Okyay, liderlerin geçmişe göre daha fazla sorumluluk aldığına dikkat çekmiş ve örneklerle açıklamıştı. Capital Dergisi olarak bu yıl 12’ncisini hazırladığımız Türkiye’nin Gönlü Zengin 50 İş İnsanı araştırmasına da Zeynep Bodur Okyay’ın dikkat çektiği bu gerçek yön verdi. Türkiye’de hayırseverliğin ve bağışçılığın nabzını tutan tek yayın olarak son 10 yılda hayırseverlerin bağışlarını ne kadar artırdığına baktığımızda da Okyay’ın dikkat çektiği gibi liderlerin geçmişe göre daha fazla sorumluluk aldığı muazzam bir tabloyla karşılaştık. Bazı gönlü zengin liderler, bağış tutarlarını 90 kata varan oranlarda artırdı. Peki dünyada ve Türkiye’de ne değişti de iş liderleri toplumsal sorunlarla ilgili daha fazla sorumluluk almaya başladı? Onları buna yönlendiren temel dinamikler neler oldu? Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu’nun da dikkat çektiği gibi dünya büyük bir dönüşümden geçiyor. Doğal afetler, göçler, salgınlar ve daha birçok mesele olduğunu söyleyen Zorlu, “Sürdürülebilir kalkınmayı bu meseleleri çözmeden gerçekleştirebilmek mümkün değil. Köklerimizdeki toplumsal fayda ve yardımlaşma kültüründen güç alarak, sorumluluğumuzun farkında olarak tüm faaliyetlerimizi sorumlu yatırım holdingi anlayışıyla yürütmeye devam edeceğiz” diyor. 

LİSTE NASIL DEĞİŞTİ?

Türkiye’nin Gönlü Zengin 50 İş İnsanı listesinin bu yılki zirvesinde lider değişmedi. Koç Ailesi bağış miktarını 2022’ye göre 2023’te 4,5 katına çıkardı ve toplam 6 milyar 382 milyon 497 TL bağışladığını açıkladı. Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar 5 milyar TL’lik bağış rakamıyla Türkiye’nin Gönlü Zengin 50 İş İnsanı arasına ilk kez ve 2’nci sıradan girdi. Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan ise 2023 yılında bağışlarını 2,3 katına çıkardı ve 1 milyar 906 milyon 819 TL’lik bağış rakamıyla Türkiye’nin Gönlü Zengin ilk 3 iş insanı arasındaki yerini korudu. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı da 1 milyar 868 milyon 279 TL’lik bağış rakamıyla yine ilk 4 içinde yer aldı. Listenin 5’inci sırasındaysa 1 milyar 504 milyon 674 TL’lik bağış rakamıyla LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük yer aldı. Listedeki önemli değişikliklere gelince… Doğuş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ferit F, Şahenk, gönlü zenginler listesine geri döndü. Ahlatcı Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Ahlatcı, Kuzu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Özen Kuzu, Aksoy Holding CEO’su Batu Aksoy listeye ilk kez giren isimler arasında yer aldı. 

10 YILDA KATLADILAR 

İş dünyası geçmişe göre toplumsal ve çevresel konularda daha fazla sorumluluk alıyor mu? Bu sorunun yanıtını Gönlü Zengin 50 İş İnsanı listesinin son 10 yıllık değişimine baktığımızda net olarak görebiliyoruz. Beşe ona değil, 90’lara katlanan bağışlar söz konusu. Bu anlamda zirvede Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu var. Erdemoğlu, son 10 yılda bağışlarını cömertçe artırarak tam 92’ye katladı. Saran Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Saran, bağışlarını 10 yılda 61 katına çıkarırken Yeşim Group CEO’su Şenol Şankaya ise 56 kat artırdı. Gönlü Zengin İş İnsanları listesinin sarsılmaz birincisi Koç Ailesi de son 10 yılda bağışlarını 27 katına çıkardı. 

Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, hayırseverliğin kendisine babasından miras olduğunu söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Servet, bizim felsefemize göre sadece kişisel zenginlik demek değil aynı zamanda toplumun refahına katkıda bulunmak için bir araç. Toplumun her kesimine destek olmayı ve yardımlarımızı sürdürülebilir kılmayı ilke edindik.” Son 10 yılda bağışlarını 35’e katlayan Altınbaş Yönetim Kurulu Başkanı İmam Altınbaş ise şöyle anlatıyor: “Gençlere en iyi imkanlarla eğitim vermek, onları yetiştirmek en büyük arzumuz. Bağışlarda odaklandığımız alan eğitim. Bundan sonraki yıllarda da bağışlarımızı elimizden geldiğince katlayarak artırmaya devam edeceğiz.” 

ANA GÜNDEM 

Kale Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Bodur Okyay, çoklu krizler çağı olarak adlandırdığı bu dönemde, dünyanın ve toplumun sürdürülebilirliğinin en önemli gündem olduğunu ve bu nedenle iş dünyası olarak dünyaya iyi bakma felsefesiyle hareket ettiklerini açıklıyor. Gelişen ve değişen dünyada, ekonomik büyümeyle birlikte ihtiyaçlar nedeniyle ayrılan kaynakların da değiştiğini söyleyen Okyay, “Bu noktadan hareketle her geçen gün işimizin ve dünyamızın sürdürülebilirliğini gözeterek katkımızı koymaya ve bunu artırmaya gayret ediyoruz” diyor. Okyay, bağış ve yardımlara her yıl bütçede değişen oranlarda kaynak ayırdıklarını söylüyor ve “KSV çatısı altında yürüttüğümüz fırsat eşitliği, burs, mesleki eğitim ve sağlık alanındaki çalışmalara var gücümüzle devam edeceğiz” diyor. FLO Group Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ziylan, bağış ve yardımları için her yıl yönetim kurulu kararıyla bir önceki yılın net kârı üzerinden belirli bir yüzde belirleyerek planlamalar yaptıklarını söylüyor ve “2024 ve 2025 için de başta afet durumları olmak üzere eğitim, spor, çevre ve toplumsal birliktelik gerektiren tüm konularda insanımıza desteğimizi sürdürmeye devam edeceğiz” diyor.

NELER ETKİLEDİ?

Son 10 yılda bağış rakamını önemli ölçüde artıran bir diğer grup Yaşar Topluluğu. Bağışlarını 18 katına çıkaran gruptan yapılan açıklamada Yaşar Ailesi’nin 79 yıldır toplumun ihtiyaçlarını gözeterek toplumsal sorumluluklarını yerine getirmeyi, tüm paydaşlarında toplumsal sorumluluk bilinci oluşturmayı ilke edindikleri ifade ediliyor. Ailenin, son 10 yılda bağış oranlarındaki artışta toplumsal ihtiyaçların farklılaşması ve çeşitlenmesinin yanı sıra ülkemizin yaşadığı doğal afetlerin de etkili olduğu açıklanıyor ve şöyle devam ediliyor: “Doğal afetlerde mevcut durumu ve ihtiyaçları tespit ederek en üst seviyede maddi ve manevi destek vermek önceliğimiz. Bağış ve yardımlarımızda afetler daima ilk sırada yer alıyor. Bağış ve yardımlarda standart bir oran belirlemek yerine toplumsal ihtiyaçları doğru anlayarak stratejiler ve planlar dahilinde kaynak ayırıyoruz. İhtiyacın büyüklüğüne göre ayırdığımız kaynağın oranı da değişebiliyor.” Yıldızlar Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fehmi Yıldız da afetlerde ellerini taşın altına koymaktan çekinmediklerini belirtiyor ve “Deprem bölgesindeki yaşamın yeniden canlanması ve insanların hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmeleri için projeler geliştirmeye devam ediyoruz. Bu kapsamda, 60 milyon Euro’luk yatırımla Hatay’ın İskenderun ilçesine gübre fabrikası kurma kararı aldık” diyor. 

HERKES FARKINDA

Şirketlerin sorumluluğu artarken daha fazla şirket de toplumsal sorunlarla ilgilenmeye başladı. Listede ilk kez yer alan Aksoy Holding’in CEO’su ve başkan yardımcısı Batu Aksoy da kendini böyle ifade ediyor. Aksoy, “Küresel ve ulusal ölçekte pek çok önemli gelişmenin yaşandığı dönemlerden geçiyoruz. Günümüzün hızla değişen dünyasında şirketler, sadece finansal başarıyı hedefleyen kurumlar olarak görülmenin ötesine geçerek daha geniş bir toplumsal sorumluluk üstleniyor. Bu anlayış, iş dünyasını sadece ekonomik bir güç olmaktan çıkarıp toplumsal değişimin önemli aktörlerinden biri haline getiriyor. Biz de sürdürülebilir finansal performans göstermenin yanında toplumsal değişimde oynadığımız rolün bilincindeyiz” diyor. Son 10 yılda bağışlarını 11 katına çıkaran Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas, sorumluluğunu her yıl nasıl artırdığını şöyle anlatıyor: “Tüm sorumluluk projelerimizin başarılı somut çıktılarının olmasının nedeni sürdürülebilir olmaları ve odaklandığımız konuya uzun vadeli kaynak ayırmamız.” Repman İtibar Araştırmaları Merkezi Kurucu Başkanı Salim Kadıbeşegil, günümüzün temel arayışının “sorumlu yönetim” performansı olduğunu söylüyor ve şunlara dikkat çekiyor: “İş sonuçlarının etkilendiği yer burası. Karne notumuz, çalışanlarımızın, tüketicilerin ve iş ortaklarımızın hayatın bütününde ‘sorumlu’ davrandığımıza dair samimi duygularıdır. Bunun da temel göstergesi CEO’ların bu işlerin yönetiminde ne kadar rol model olduklarıyla ilişkili. CEO’ların bir numaralı önceliği sorumlu iş yönetimini şirket içinde ne kadar kurumsallaştırabildikleri olmalı.” 

ETKİ STRATEJİSİ 

İş dünyasının sorumluluk alanı şirketlerin büyümesiyle de doğru orantılı artıyor. Daha büyük bir ekosistem daha büyük bir sosyal etki yaratıyor. Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları Başkanı ve Bahçeşehir Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Enver Yücel, sosyal etkilerini düşünerek bağışlarına yön verdiklerini belirtiyor ve şöyle açıklıyor: “Kurumlarımızın büyümesiyle sosyal sorumluluk çerçevesinde yaptığımız bağışlar da artıyor. Büyümenin yanı sıra sosyal sorumlulukları da geliştirip artırıyoruz. Büyümeyle doğru orantılı bağışlarda bulunuyoruz. Eğitime her geçen gün daha fazla bağışta bulunmak üzere destek oluyoruz ama ani gelişen deprem ve pandemi gibi gündemlerde bağışlarımızda daha fazla artış yapabiliyoruz. Bütün eğitim kurumlarımız kendi büyümelerini gerçekleştirirken topluma sağlayacakları katkı ve toplumda yaratacakları sosyal etkiye de odaklanıyor. Tüm sürdürülebilir kalkınma amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik yardımlarımız, desteklerimiz ve sosyal sorumluluk kampanyalarımız artarak devam edecek.” NEF Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur ise sosyal etki odaklı olduklarını söylüyor ve “Kurulduğumuz ilk günden beri toplumsal ve sosyal fayda için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diyor. Bilfen Şirketler Topluluğu Yönetim Kurulu Başkan Vekili Fatih Öztürk, sürdürülebilir projelere yatırım yapmanın önemine inanıyor. Nesiller boyu sürecek değerler yaratmaya devam edeceğiz” diyor.