Dışarıdakiler fırsat peşinde

Onlar daha bugünden dünya ve Avrupa'da sıralamalarda ilk 10 içindeler. Kimi alanında dünyanın en büyüğü. Onlar Türkler'in yurtdışındaki gücü, global iş dünyasındaki elçileri...Kordsa Global, dünyanın en büyük naylon ve polyester iplik, kord bezi üreticisi. Efes Breweires International ise Avrupa'nın 5'inci, dünyanın 13'üncü büyük bira üreticisi. Beko PLC İngiltere'de buzdolabı, dondurucu ve pişiricide pazar lideri, beyaz eşyada pazar ikincisi. V&B Fliesen GmbH seramikte Avrupa'nın en büyüklerinden. Son 4 yıldır yurtdışındaki Türk şirketlerinin performansının en yakın takipçisi olan Capital, bu yıl da Türk iş dünyasının global arenadaki gücünü "Yurtdışındaki En Büyük 50 Türk Şirketi" araştırması ile ortaya koydu.

COCA COLA GİBİ GLOBAL BİR ŞİRKET olmak için gelirlerin yüzde 74'ünü yurtdışından elde etmek gerekir. McDonald's'da bu oran yüzde 66, HP'de yüzde 65. Bütün şirketler global olmayı düşünmeli. Türk şirketleri için de bu geçerli. Uzun vadede bir Türk şirketi global olmazsa, global bir şirket gelip onu alır. Birçok kategoride de zaten bu satın almalar gerçekleşiyor." Bu sözler ünlü yönetim uzmanı Al Ries'a ait. Ries, Türk şirketlerinin bir an önce yurtdışındaki fırsatları izlemesi gerektiğini, izleyip harekete geçmeyenlerin yok olacağını söylüyor. Sabancı Üniversitesi Yönetici Geliştirme Birimi Direktörü Dr. Cüneyt Evirgen de Türk şirketlerinin uluslararası olmayı başladığını, ancak globalleşmek zorunda olduklarını belirtiyor. Evirgen, "Bugünün dalgalı ve riskli global ekonomik ortamında şirketler, yumurtaları farklı sepetlere dağıtmak zorunda. Aslında pek çok Türk şirketi, Ries ve Evirgen'in dikkat çektiği noktaya yaklaşmış, bazıları da ulaşmış durumda. Bugün Türk şirketleri dünyanın 6 kıtasında, yaklaşık 100 ülkede faaliyet gösteriyor. Yurtdışındaki Türk yatırımlarının yüzde 70'i Avrupa'da. Orta Asya ülkeleri ve Rusya da Türk şirketlerinin yatırımlarından önemli pay alıyor. Afrika ise son dönemde Türk şirketlerinin çekim alanına girmiş durumda. Hatta Arap Baharı'yla gelen yönetim değişikliğinin ardından yıkılan Libya, Tunus, Mısır gibi Kuzey Afrika ülkelerindeki fırsatlar, pek çok Türk yatırımcısının takibinde. Türkler Çin gibi Uzakdoğu ülkelerine de çok fazla olmasa da yatırım yapmaya başladı.
Yurtdışındaki en büyük 50 Türk şirketini görmek için görsele tıklayın.

SATIN ALMAYA ODAKLANDILAR
Avrupa ve Asya'da 11 üretim tesisi, 18 ülkedeki satış ve pazarlama ofisleri ve kendisine ait 9 markasıyla faaliyet gösteren Arçelik, 2 ay önce Güney Afrika Cumhuriyeti ile birlikte 5 ülkeden oluşan Güney Afrika Gümrük Birliği beyaz eşya pazarının lideri konumundaki Defy'i satın aldı.Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç, bu satın alma için, "Bu alımla Arçelik, hızlı gelişme potansiyeli sunan Afrika kıtasında, güçlü ve stratejik bir konuma sahip olacak. Arçelik'in global büyüme planları çerçevesinde değerlendirebileceği satın alma fırsatlarını bundan sonra da desteklemeye devam edeceğiz" diyor. Şimdiden dünyanın 3 kıtasına yayılan Arçelik, global şirket olma yolunda en büyük adımı atan Türk devlerinden biri. Büyümesinde satın almaların da çok önemli bir rolü var. Yine Kale Grubu geçtiğimiz aylarda İtalya'nın seramik üssü Sassuolo bölgesinde karo seramik üretimi yapan Fincuoghi'nin tamamını satın aldı. Deloitte Türkiye Kurumsal Finansman Ortağı Başak Vardar, "Bu yatırımlar, portföye yeni marka katma, pazar ve ürün çeşitliliği yaratma, rekabet avantajı sağlama gibi faydaları beraberinde getiriyor. Elektronik, seramik, lojistik, inşaat, hazır giyim ve altyapı sektörlerinde faaliyet gösteren yüzlerce şirket yurtdışında yapılanıyor. ~
Hatta Yunanistan gibi bazı pazarlardaki özelleştirmeleri gündemlerine alan Türk şirketleri bile var" diye konuşuyor. PWC Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Lideri Orhan Cem ise önümüzdeki yıllarda krizden daha fazla etkilenen Batı Avrupa gibi gelişmiş ekonomilere sahip ülkelere de Türk yatırımlarının artacağını söylüyor. Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Doç. Dr. Sedat Aybar ise coğrafi dağılımın yapılan yatırımların doğasını da belirlediğini belirtiyor. Aybar, Türkler'in Avrupa'da daha çok birleşme ve satın alma yoluyla, Asya'da ve Afrika'da ise "Green Field/Yeşil saha" denilen yatırımlar yaptığına dikkat çekiyor. Ona göre Avrupa'da know how'a ulaşmaya çalışan Türk şirketleri, Asya ve Afrika'da ucuz üretim ve yeni pazar peşinde koşuyor.

Yurtdışındaki en büyük 50 Türk şirketini görmek için görsele tıklayın.

YURTDIŞINA 20 MİLYAR DOLAR!
Türk şirketlerinin son yıllarda yurtdışında büyüme konusunda gösterdiği iştahı rakamlar da net olarak ortaya koyuyor. Hazine Müsteşarlığı'nın verilerine göre, yurtdışında son 11 yılda yatırım yapan yaklaşık 5 bin Türk şirketi var. Bu şirketlerin yaptığı yatırımın tutarı ise yine aynı dönemde 20 milyar dolara yaklaştı. Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Doç. Dr. Sedat Aybar, bu yatırımların yüzde 90'ına yakınını, sadece 20 civarında şirketin yaptığına dikkat çekiyor. Yurtdışında yapılan yatırımların daha başarılı olması için şirketlerin sermaye yapılarını birleşmeler yoluyla güçlendirmesi gerektiğini söylüyor. Geçtiğimiz 11 yılda sınırları aşmak isteyen Türkler, 6 kıtaya yayılarak yaklaşık 20 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi. Girişimcilerin coğrafi dağılımında Avrupa ülkeleri ağırlığını hissettirdi. Afrika ise son dönemde Türk şirketlerinin çekim alanına girmiş durumda. Bu performansla global olarak iddiasını sürdüren Türk şirketleri, yerel ve uluslararası rakiplerine meydan okuyor, sürekli yeni fırsat peşinde koşuyor. Örneğin Arçelik, beyaz eşya sektöründe toplam ciro bazında Avrupa'nın 3'üncü büyük şirketi. Beko markası, beyaz eşyada Avrupa'nın ilk 5, dünyanın ilk 10 markasından biri. İngiltere merkezli iştiraki Beko PLC, 2010 sonunda 478 milyon dolar ciro elde etti. Şirket İngiltere'de buzdolabı, dondurucu ve pişiricide pazar lideri, beyaz eşyada pazar ikincisi. Arbel Grubu'nun Kanada merkezli şirketi Alliance Grain Traders (AGT), tek bir emtiada dünyada piyasa yapıcısı konumuyla dikkatleri üzerine çekiyor. AGT Kanada'da, ABD'de, Türkiye'de, Avustralya'da ve Çin'de tesislerinin bulunduğu bölgelerdeki üreticilerden satın aldığı bakliyat ve özellikli diğer ürünleri işleyerek 85 ülkeye ihraç ediyor.

LİSTE YENİLENDİ ZİRVE DEĞİŞMEDİ
Bu yıl yurtdışındaki en büyük 50 Türk şirketi arasına 20 şirket ilk defa girdi. Yurtdışındaki şirketlerinin ciro bilgilerini paylaşanlar arasında Çelebi Holding, Çalık Holding, Oti Holding, Arbel Grubu, Gübretaş, Aktaş Holding, Sarkuysan, Evyap, Okan Holding ve İş Bankası gibi devler de yer aldı. Yurtdışındaki en büyük Türk şirketleri listesinin zirvesinde bu yıl da Renaissance Construction ZAO var. 2010'da cirosunu yüzde 19,16 oranında artıran şirket 1 milyar 170 milyon dolar gelir elde etti ve yurtdışındaki en büyük Türk şirketi unvanını korudu. Cirosunu yüzde 55 oranında artıran bir diğer Rönesans Grubu şirketi REC Libya Construction ise 93,7 milyon dolar ciroyla yurtdışındaki en büyük 30'uncu şirket olmayı başardı. Geçen yılın ikincisi Hollanda merkezli Efes Breweries International (EBI) da 2010'da başarılı bir performans sergiledi. Yüzde 14 büyüyen şirket, ciroda 980 milyon dolara ulaştı. 4 ülkede 9 bira fabrikası ve 5 malt üretim tesisinde faaliyet gösteriyor. Şu anda üretim yaptığı ülkelerden Gürcistan, Kazakistan ve Moldova'da pazar lideri. Çok önemli bir pazar olan Rusya'da ise dördüncü konumda. EBI'nın bağlı olduğu Anadolu Grubu'nun yönetim kurulu başkanı Tuncay Özilhan, "Bulunduğumuz pazarlarda organik büyümeye devam edeceğiz ve yeni satın almalar yapacağız. Stratejik ilgi alanımız büyüyen pazarlar. Bu tanımın içine 80 civarında ülke giriyor" diyor.~

23 grubun yurtdışı cirosu ne kadar görmek için görsele tıklayın.

DEVLERİN GLOBAL HEDEFLERİ
2009'da krizin etkisiyle büyümede hız kesen şirketler, 2010'da önemli oranlarda büyüdü. 50 şirketin 34'ü yüzde 500'lere varan oranlarla büyüdü. 10 şirket ciroda gerileme yaşarken 5 şirketin 2009 cirosu olmadığı için büyüme oranı hesaplanamadı. Bir şirket ise pozisyonunu korudu. 2011 yılı içinse tüm şirketlerin gündeminde büyüme var. Global dalgalanmanın yarattığı satın alma fırsatları pek çok Türk şirketini cezbediyor. Dünya bakliyat devi Arbel Grubu'nun CEO'su Hüseyin Arslan, satın almalara ve üretim hattı yatırım ve revizelerine devam ettiklerini açıklıyor. Yeni satın almalar için fizibilite çalışmaları yaptıklarını belirten Arslan, "Grup şirketleri olarak 2011 yılı ciro hedefimiz 750 milyon Kanada doları" diyor. Mısır ve Irak'ta faaliyet gösteren şirketleri 2010'da 130 milyon dolar ciro elde eden Evyap'ın yönetim kurulu üyesi Mustafa Arın, yatırımlara devam edeceklerini açıklarken önümüzdeki yıllar için de ortalama yüzde 15'lik yıllık büyüme öngörüyor. Gübretaş, İran Özelleştirme İdaresi'nden 2008'de 658 milyon dolara satın alınan Razi Petrokimya Tesisleri ile yurtdışında faaliyet gösteriyor. 13 fabrikalı şirket, dünya amonyak ihtiyacının yüzde 4'ünü karşılaması bakımından global bir öneme sahip. Gübretaş Genel Müdürü ve Razi Petrokimya Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Koca, "Hem kapasite artırmayı, hem fosfatlı gübreler için hammadde kaynaklarına sahip ülkelerde başka yatırımlar gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Böylece global bir oyuncu haline gelme yolunda ilerlemek istiyoruz" diyor.