E-ticarette yabancı dalgası

Hızlı büyüme, sadece yerli oyuncuların değil, yabancı oyuncuların da iştahını kabartıyor. E-bay'in gittigidiyor.com'u satın alması sektörün en gözde işlemlerinden biriydi. Bunun yanında Biletix, yemeksepeti.com, trendyol.com, cember.net gibi satın almalar da dikkat çekti. Dünyada 1 milyardan fazla kişi internetten alışveriş yapıyor. En fazla internetten alışveriş yapılan ülke ise Güney Kore. Güney Kore'de internet kullanıcılarının yüzde 99'u online alışveriş yapıyor. Dünya e-ticaret pazarının hızlı bir büyüme trendi içinde olduğu görülüyor. Hatta yakın gelecekte Amerika, İngiltere, Japonya, Almanya ve Çin gibi 5 ülkenin toplam e-ticaret hacminin 500 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Türkiye ise bu ülkelerin içinde bulunduğu sıralamada Fransa'dan sonra 7'nci sırada yer alıyor. 2006'dan bu yana Türkiye'de e-ticaret pazarı istikrarlı ve hızlı bir şekilde büyümesini sürdürüyor. Hatta 2011 yılı itibariyla Türkiye, yıllık yüzde 60'lık toplam büyüme hızıyla Hindistan'ın (yüzde 118) ardından Çin'le beraber dünyanın "en hızlı büyüyen ikinci e-ticaret pazarı" olacak. Deloitte'un araştırması da bu büyüme trendini destekler nitelikte. Deloitte araştırmasına göre Türkiye'de gelecek yıl elektronik ticaretin toplam perakende içindeki payı yüzde 10'a ulaşacak. Bu büyüyen hacim nedeniyle de yabancı yatırımcılar Türkiye e-ticaret pazarıyla yakından ilgileniyor. Bu ilginin sektörün büyüme potansiyeline paralel olarak devam etmesi bekleniyor.

Tablo için görsele tıklayın.

İLK İŞLEMLER
E-ticaret konusunda Türkiye'ye ilk yabancı yatırım, 2006'da Biletix'in Ticketmaster tarafından satın alınması oldu. Dünyanın lider biletleme firması Ticketmaster, Biletix'in tüm hisselerini kurucu ortaklar olan Koç Grubu ve TAG Enterprises Limited'dan satın aldı. Ardından 2007'de eBay, gittigidiyor. com'a ortak oldu. Bu yıl nisan ayında ise eBay, yaptığı işlemle gittigidiyor.com'un yüzde 93'ünü satın aldı. eBay yönetimi, dünyanın en büyük 12'inci internet marketi olan Türkiye'de internet kullanımının hala gün geçtikçe arttığını ve ülkedeki ulaşımın yüzde 45 gibi inanılmaz bir rakamda olduğunu söylüyor. Bu yüzden yatırım yapmaktan çekinmediklerini belirtiyorlar. Gittigidiyor. com'un kurucularından Serkan Borançılı ise bir eBay firması haline gelmenin kendileri için gurur kaynağı olduğunu ve bu sayede şirketin gelişimini daha da hızlandırabileceklerini söylüyor. 2008'de ise Avrupa'nın önemli yatırım grupları arasında yer alan European Founders Fund, yemek siparişi sitesi olan yemeksepeti.com'un yüzde 20'sine ortak oldu. Gerçekleşen bu ortaklıkla birlikte, yemeksepeti.com, Türkiye dışında, bölge coğrafyada da genişleme planları içine girdi.

YABANCI FONLAR SEVDİ
Son dönemin en flaş şirketlerinden biri ise Demet Mutlu'nun kurduğu trendyol.com sitesi. Yeni dönemin yükselen şirketlerinden trendyol.com için amazon'un büyük bir teklif verdiği haberleri kulislere bomba gibi düşmüştü. Sitenin ortaklarından birinin de İpekyol Miroglio Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Ayaydın olduğunu hatırlatalım. Sonrasında Mynet'in ve Yonja'nın da yatırımcısı olan yabancı yatırım fonu Tiger Global'in 8,2 milyon TL'lik bir yatırımla trendyol.com'a yüzde 20 ortak olduğu haberleri geldi.Çağlar ve Nihan Çolak Erol çifti tarafından 2005 yılında kurulan iş ağı sitesi cember.net, 2008 yılında Almanya merkezli XING tarafından satın alındı. Alım için 4,36 milyon Euro ödeme yapıldığı haberleri çıktı. 15 milyar Euro'luk cirosuyla dünyanın en büyük e-ticaret şirketlerinden Alman Otto Group, Türkiye'de Limango'yu kurdu. Facebook, Skype ve Spotify gibi önemli şirketlerin yatırımcısı olan Travas şirketinin ortaklarından Klaus Hommels ise Markafoni'ye yatırım yaptı. 1,35 milyar dolarlık ciroyla dünyanın en büyük kolektif satın alma şirketlerinden olan Amerikalı Groupon, pazara sehirfirsati.com markasıyla girdi. Belçikalı girişim sermayesi yatırım fon şirketi Hummingbird Ventures, ciceksepeti.com'un yüzde 10'unu satın aldı. ~
İstanbul'da yıllardır Doğubank'ta faaliyet gösteren ve internet sitelerine mal tedariki yapan Dilan Ticaret ise deveyuku.com isimli internet sitesinin yeni sahibi oldu. Türkiye internet pazarının izlesene.com, blogcu.com, sinemalar.com gibi popüler web sitelerinin sahibi Nokta'ya Intel Capital yüzde 8,47 oranında ortak oldu. Nokta'nın toplam değerinin 30 milyon dolar olduğu belirtildi. iLabVentures, GittiGidiyor kurucularının girişimi olan fiyat kıyaslama servisi cimri.com'un tüm hisselerini satın aldı. iLabVentures'in Gittigidiyor.com'da da yüzde 7 hissesi bulunuyor. iLabVentures Sigortam.net, Kariyer.net'in de sahibi konumunda bulunuyor. Son olarak ise Naspers Markafoni'nin yüzde 70 hissesini satın aldı.

"SATIN ALMALAR ARTARAK DEVAM EDECEK"
İş Yatırım Birleşme & Devralma Analisti BURAK AYKEN
İNTERNET KULLANIMI DEĞİŞTİ
Bilgi paylaşımı ve sosyal ağ kullanımıyla yaygınlaşan internet artık Türkiye'de de dünyada olduğu gibi özellikle perakendede önemli bir dağıtım noktası haline geldi. ilk etapta gittigidiyor.com ve hepsiburada. com gibi sitelerle küçük alışveriş merkezleri mantığıyla çalışmaya başlayan satış kanalları, aynı zamanda sahibinden.com gibi ikinci elde alıcıyla satıcıyı buluşturan yapıları da geliştirdi.
İNDİRİMLİ SATIŞLAR ÇIKTI
2009 yılından başlayarak da Trendyol, Markafoni ve Limango gibi indirimli satış mecraları açıldı. Bu sayede firmalar özellikle Anadolu'da mağazaları olmayan bölgeler de dahil olmak üzere geniş bir coğrafyaya kendilerine ek maliyet getirmeden satış imkanı yakaladı. Bu trendin devamı olarak da indirimli şehir fırsatları sunan Grupanya, Şehirfırsatı gibi siteler açıldı.
FİNANSAL ORTAKLAR GELDİ
Yakın zamanda yukarıda ismi geçen şirketlerin büyük çoğunluğuna finansal ortaklar sermayedar olarak katıldı. E-ticaret tarihinin Türkiye'de bugüne kadarki en büyük işlemi de geçtiğimiz aylarda Amerikalı internet devi eBay'in gittigidiyor. com'u satın almasıyla yaşandı.
POTANSİYEL YÜKSEK
E-ticaret hacmi geçtiğimiz 5 yılda katlanarak büyümesine rağmen bugün e-ticaret, büyüme anlamında Türkiye'de hala başlangıç aşamasında. Bugüne kadar finansal yatırım şirketlerinin yatırımlarıyla büyüyen sektör; yüksek kâr marjı ve büyüme potansiyeli sebebiyle sanal dünyadaki stratejik oyuncuların da ilgisini çekiyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde e-ticaret sitelerinde yaşanan birleşme ve devralmaların artarak süreceğini düşünüyoruz.