Capital araştırması: Global 50 Türk kadın lider

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

Çok uluslu şirketler açısından Türkiye uzun zamandır adeta küresel bir yetenek havuzuydu. Pek çok ülkenin toplumsal cinsiyet eşitliğini önemli hedeflerden biri olarak benimsemesiyle kadın liderlere verilen global fırsatlar arttı. Global Türk yöneticiler içinde de kadınlar daha fazla öne çıktı. Capital olarak bu yöneticiler arasından “Global 50 Türk Kadın Lider” listesini oluşturduk. Her biri milyarlarca dolarlık büyüklükleri yöneten kadın yöneticilerin kariyer başarısı getiren sırlarını araştırdık.

Catalyst tarafından yapılan araştırmaya göre, yönetim kurulunda üç veya daha fazla kadın üyesi olan şirketler, kadın sayısı daha az olan şirketlere göre daha iyi performans gösteriyor. Athena Alliance’ın kurucusu ve CEO’su Coco Brown da “Dijital çağdaki modern kurulların, kadınların yönetim kurulu odalarına getirdiği becerilere ihtiyacı var” diyor. Gerçekten de son yıllarda artan toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmalarıyla yönetim rollerinde çok daha fazla kadın görmeye başladık. Capital Dergisi’nin uzun yıllardır hazırladığı Globaldeki Üst Düzey Türk Yöneticiler araştırmasında da kadın gücü her yıl daha fazla arttı. Bu nedenle Türk kadın yöneticilerin global yetenek haritasında nasıl konumlandığını araştırdık ve Global 50 Türk Kadın Lider listesini oluşturduk. Araştırmamız sonucunda bazı uluslararası şirketler daha fazla ön plana çıktı. Örneğin Unilever Türkiye, Unilever’in dünya çapındaki global yönetici koltuklarına yetenek sağlayan ilk 10 pazarı arasında yer alıyor. Halihazırda 126 Türk yönetici Unilever’in global yönetim seviyelerinde görevli. Bu yöneticilerin 72’si ise kadınlardan oluşuyor. Sadece son 2 yılda Unilever Türkiye’den 47 yetenek global ve bölgesel rollere atanmış durumda. Bu kişilerin 33’ü kadın. Global Sunsilk (Elidor) Markası Pazarlamadan Sorumlu Global Başkan Zeynep Kutlay Özcan da bu kadın liderlerden... 70’ten fazla ülkede yer alan, en çok tercih edilen 7’nci hızlı tüketim markası olan Sunsilk’in (Elidor) pazarlama stratejilerinden ve operasyonlarından sorumlu. Unilever’in Londra’daki merkezinde şirketin 15 adet 1 milyar Euro’luk markasından birini yönetiyor. Zeynep Özcan, “Bu rolde beni en çok heyecanlandıran, sahip olduğumuz markanın gücüyle genç kızlara ve kadınlara yapabileceğimiz pozitif katkı” diyor. 

YETENEK TRANSFERİ

Globale yetenek transferinde Türkiye’de Unilever’i; GSK Türkiye Tüketici Sağlığı, Vodafone, BD Biyolojik Bilimler, Bosch, Coca-Cola, ING Türkiye, Shell, Amgen, Ziraat Bankası, Nestle Türkiye ve Loreal Türkiye izliyor. GSK Tüketici Sağlığı Türkiye Genel Müdürü Özlem Kaynak, son 2 yılda 21 kadın yöneticinin global ve bölgesel rollere atandığını söylüyor ve ekliyor: “Toplumsal cinsiyet eşitliği kapsamında yürüttüğümüz geniş çaplı bir proje olan Women Leadership Intitiatives ile kadın liderler birbirlerine koçluk yapıyor ve birbirlerinin gelişimlerini destekliyorlar” diyor. Bosch Türkiye ve Orta Doğu İnsan Kaynakları Ülke Direktörü Umut Güvenç, genç yeteneklere dünyada kendilerini kanıtlayabilecekleri fırsatlar sunduklarına dikkat çekiyor. Güvenç, “Şu anda yurt dışı görevlendirmedeki yönetici sayımız 27. Bu yöneticilerin yarısına yakınını kadınlar oluşturuyor ve farklı departmanların sorumluluğunu üstleniyorlar. Çalışanlara sunulan bu imkanın Universum ‘En Çekici İşverenler 2020’ araştırmasında Bosch Türkiye’nin bu yıl üretim sektöründe zirvede yer almasında önemli etkisi olduğunu düşünüyorum” diyor.

BANKACILIK ÖNE ÇIKIYOR 

Global 50 Türk Kadın Lider listesinde ilk 10 içinde bankacılık sektöründen liderler ön plana çıkıyor. ING Grubu Global İcra Kurulu Üyesi Pınar Abay, Global İcra Kurulu’nda Pazar Liderleri Bölgesi olan Hollanda, Belçika ve Lüksemburg ülkelerinden sorumlu olarak görev yapıyor. 40’ın üzerinde ülkede 53 binden fazla çalışanı bulunan ING Grubu’nun Pazar Liderleri Bölgesi’ndeki toplam aktif büyüklüğü 2019 yılı sonuçlarına göre 408 milyar Euro’yu buluyor, toplam çalışan sayısı da 23 bine yakın. Pınar Abay, hedeflerini şöyle anlatıyor: “ING olarak amacımız; insanların iş ve özel yaşamlarında bir adım önde olmalarını mümkün kılmak. Cinsiyet eşitliği konusuna her zaman büyük hassasiyet gösteren bir kadın lider olarak, ING çeşitlilik ve kapsayıcılık politikası çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadını güçlendirme konusunda yürütülen çalışmaları desteklemeye devam etmek benim için çok önemli.” 

FIRSAT YARIŞI 

Çok uluslu şirketler adeta çalışanlarına sundukları fırsatlarla yarışıyor. Philips Türkiye İK Direktörü Yelda Aljeda, 2019 ve 2020 yıllarında 9 yöneticinin yurt dışındaki pozisyonlara geçiş yaptığını ve bunların 3’te 1’inin kadın olduğunu söylüyor. Philips Türkiye’de çalışan kadın yöneticilerin yüzde 76’sının yurt dışı sorumluluğu bulunduğunu belirtiyor. Şirketin global operasyonlarında en üst düzey pozisyonda bulunan kadın yöneticisi Philips Ev Aletleri Global Pazarlar Başkanı Özlem Fidancı. Yelda Aljeda, iş yerinde kapsayıcılık ve çeşitlilik konusunu çok önemsediklerini söylüyor ve “Dünyada, üst düzey liderlik pozisyonlarındaki cinsiyet çeşitliliğinde 2021 yılında yüzde 25’lik bir oranı geçmeyi hedeflerken, 2025 yılı sonunda yüzde 30’lara ulaşmayı planlıyoruz. Türkiye’de bu hedeflerin üstünde olduğumuz için gurur duyuyoruz” diyor. Pfizer Türkiye ise son 2 yılda yurt dışına 6 yönetici gönderdi. Bunların 4’üyse kadın oldu. Global kariyer fırsatlarını en fazla sunan şirketlerden biri olan Pfizer’da globaldeki en üst düzey Türk kadın lider Radife Kıral. Pfizer Global Başkan Yardımcısı olan Kıral’ı, Elif Aral izliyor. Global Kardiyovasküler Pazarlama Başkan Yardımcısı olan Aral’ın sorumluluğundaki ciro 12 milyar dolar. 

KADINLAR ERKEKLERDEN ÖNDE

Bazı şirketlerde kadınlar erkeklerden daha fazla global rollere gönderiliyor. Novo Nordisk Türkiye İK Direktörü Kutay Kavukçu, giriş seviyesi rollerden üst yönetim rollere kadar tüm ekiplerdeki çeşitliliği ve kapsayıcılığı desteklediklerini belirtiyor. Novo Nordisk olarak yurt dışındaki global operasyonlarına son 2 yılda 3 yönetici gönderdiklerini ve tamamının kadın olduğunu söyleyen Kavukçu, “Global ağda en üst düzey Türk kadın yöneticimiz Şebnem Avşar Tuna, Asya ve Pasifik bölgesinden sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı” diye anlatıyor. Loreal Türkiye’de son 2 yılda 9 kişi yurt dışı pozisyonlarda görev almaya başladı. Bunlardan biri erkek, 8’i kadın. Bu isimlerden Loreal Profesyonel Ürünler Dijital Başkanı Beyza Kapu, Loreal’in Paris merkez ofisinde, 4 bölümden biri olan profesyonel ürünlerde dijital aktiviteleri yönetiyor. Rolü, global bir başkanlık pozisyonu, görev alanıysa Loreal’in aktif olduğu tüm dünya ülkeleri. Kapu, amacını şöyle anlatıyor: “Ürünlerimiz ve servislerimiz aracılığıyla sektörün dijital ve teknoloji alanlarındaki transformasyonunu gerçekleştirip müşterilerimize anlamlı ve etkili bir şekilde hizmet verebilmek istiyoruz. Loreal, gerek şirket içinde gerekse ürün, servis ve iletişim faaliyetlerinde cinsiyet eşitliğini hep en öncelikli sıralara yerleştirir.”

BAŞARI İDDİASI BÜYÜK

Global rollere atanan Türk kadın liderler, başarı konusunda çok iddialı. Bu isimlerden biri de 2 yıl önce HP Avrupa Geniş Formatlı Yazıcılar Genel Müdürü olan Filiz Akdede. Akdede, İspanya, İtalya, Fransa, İngiltere, İrlanda, Hollanda, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya ve Belçika’dan sorumlu. Akdede, “Hedefim, işimi en iyi şekilde yapıp, farklı bakış açıları getirebilmek. Türkiye’deki çalışma tecrübesi yöneticilere kriz anlarında daha hızlı, daha soğukkanlı ve daha çözüm odaklı olma imkanı veriyor. Hem bir kadın hem Orta Avrupa dışından gelen bir yönetici olarak çeşitliliğin verimliliği artırdığının, daha hızlı yol alınmasını sağladığının canlı bir örneği olmak istiyorum” diyor. Bir diğer önemli yetenek transferi merkezi gibi çalışan şirket, Lilly Türkiye. Yurt dışındaki en üst düzeydeki isimse Lilly İtalya, Orta Doğu Avrupa, Rusya-CIS ve İsrail Bölge Başkanı ve Genel Müdürü Huzur Devletşah. Devletşah, hedefini şöyle özetliyor: “İlk hedefin sorumlulukla ilgili olması gerekiyor. Bu da doğru zihniyete sahip olmak alamına geliyor. Sonrasında ise organizasyonla derin bir bağ kurmak önemli. İlham yoluyla rehberlik ederek iş performansını artırmayı hedefliyorum. Türk ve kadın imajını global iş yeri ortamında güçlendirmek ve böylece Türkiye’den yetenek akışının devamını sağlamak da önceliklerim arasında.” 

ŞİRKET DNA’SINDA VAR 

Bazı şirketler ise kadınların kariyer olanaklarını desteklemeyi DNA’sına işlemiş durumda. Tüm süreçlerini bu şekilde yönetiyor, şirket reflekslerini buna göre şekillendiriyorlar. Nestle Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü ve Yönetim Kurulu Üyesi İlkay Kayganacı, Türkiye’de ve dünyada, cinsiyet dengesini sağlamaya yönelik uygulamaları olduğunu söylüyor. 2020 yılında, yönetici pozisyondaki kadın sayısını artırmak için Cinsiyet Dengesi Hızlandırma Planı oluşturduklarını belirtiyor ve ekliyor: “Nestle Türkiye yönetim kurulu üyelerinin yüzde 60’ı kadınlardan oluşuyor. Bu oran, Nestle ortalamasının üzerinde. Global olarak en üst düzey 200 yönetim pozisyonunda yüzde 20 olan kadın oranını 2022 yılına kadar yüzde 30’a çıkarmayı hedefliyoruz.” Son iki yılda PepsiCo Türkiye’den yurt dışına transfer edilen en üst düzey isimlerden olan Nuray Seçkin, PepsiCo Asya Pasifik, Avustralya ve Yeni Zelanda Regülasyon Direktörü olarak görev yapıyor. Seçkin, “Cinsiyet ayrımı yapmaksızın tüm çalışanlarımıza eşit fırsatlar sunuluyor. Çalışanlarımızın yetkinlik ve yeteneklerinin artırılması amacıyla eğitimler, mentorluk programları, kritik deneyim kazanımı için fırsat yaratılması gibi pek çok çalışma yürütülüyor” diyor. 

STRATEJİ VE OPERASYON YÖNETİYORLAR 

Cargill Türkiye, son 2 yılda yurt dışı global operasyonlarına toplam 12 yönetici gönderdi. 12 kişinin 4’ü kadındı. Cargill Gıda Yağları Çözümleri Global Strateji ve İnovasyon Direktörü Neşe Tağma, bu global liderlerden biri. Amsterdam ofisinde çalışan Tağma, iş biriminin organik ve inorganik büyüme hedeflerine yönelik çalışıyor. Global strateji, pazarlama ve Ar-Ge faaliyetlerine liderlik ediyor. Tağma, “Strateji ve inovasyona liderlik etmek beraberinde kendini sürekli yenileme, güncel tutma ihtiyacını da getiriyor” diyor. Demet İkiler, GroupM EMEA CEO’su olarak Mindshare, MediaCom, Wavemaker, Essence, m/ Six ve Xaxis’in dahil olduğu 40’tan fazla ülkenin strateji ve operasyonlarından sorumlu. 22 milyar dolarlık bir pazarı yönetiyor. İkiler, “Ajans ülke yönetimine global kaynakları açarak büyüme planlarını oluşturmak ve hayata geçmelerini sağlamak hedeflerim arasında” diyor.