Şirketler şimdi daha sabırsız

Eskiden sanayide bir yatırıma başarılı olması için 5 yıl tanınırken bugün bu süre 1 ila 3 yıl aralığına kadar gerilemiş durumda. Mağazacılıkta ise 5 yıl önce 1 yıl olan kendini kanıtlama süresi, 5-6 aya kadar indi. Artık en üst seviyedeki CEO'larla bile beklentiler karşılanmazsa yollar 1 yıl gibi kısa bir sürede ayrılıyor. Uzmanlara göre başarısızlığa tahammül süresinin kısalmasındaki en önemli etken, kriz. Artan rekabetle şirketlerin bu tür konularda daha agresif ve katı olmaya başlaması ise bir diğer neden... HER İNSAN KADAR başarısızlıktan korkarım. Aldırmaz olduğumu söyleyemem. Bizde 'Ben kaybedersem geçmişi olan bir kuruluşun büyük yara almasına sebep olurum' korkusu da var. Bu duygu, iş hayatında mücadele edilmesi gereken bir duygu..." Bu sözler, Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı'na ait. Aslında sadece Eczacıbaşı değil, bugün iş dünyasında pek çok kişi başarısızlıktan korkuyor. Hatta uzmanlara göre işletme, yönetim dünyasında iş süreçlerinde başarısızlık en büyük stres kaynağı olarak ortaya çıkıyor. Ancak en mükemmel sistemlerde, en yeni teknolojinin hakim olduğu işletmelerde, hatta çalışmak için en ideal görünen kuruluşlarda bile başarısızlık kaçınılmaz. Peki kaçınılmaz olan başarısızlığa tahammül süresi ne kadar? Örneğin yeni göreve gelen bir CEO'ya ya da orta düzey yöneticiye başarısız olması durumunda ne kadar şans tanınıyor? Uzun AR-GE çalışmalarıyla ortaya çıkan bir ürün raflarda yerini aldıktan sonra istenen performansı gösteremezse daha ne kadar rafta kalmasına izin veriliyor? Başarısız bir mağaza, reklam kampanyası, tedarikçi ya da yeni yatırıma ne kadar katlanılıyor?

CEO'YA 1 YIL SÜRE
Bugün Türkiye'de şirketler göreve yeni getirilen CEO'lardan hızlı olmasını, sürekli kazanmasını ve büyüme bekliyor. Beklenen gerçekleşmediğinde CEO'lar işlerinden ayrılmak zorunda kalabiliyor. Egon Zehnder International Yönetici Ortağı Murat Yeşildere, Türkiye'de patronların, kısa vade olarak görülen 3 yıl için bile başarısız finansal sonuçlar görmeye tahammülü olmadığını söylüyor. Hatta birçok uzman, başarısızlık söz konusu olduğunda bu sürenin daha kısa olduğu görüşünde... Pedersen&Partners Ortağı Sabit Tapan, üst düzey yöneticilere doku uyuşması için 3 ay, performans için de 1 yıl verildiğini söylüyor. Data Expert Yönetici Ortağı Yasin Altunkaya da Tapan'la aynı görüşte. "Özellikle hızlı tüketimde bu süre biraz daha kısalır" diyor. Odgers Berndtson Yönetici Ortağı Ayşe Öztuna Bozoklar ise beklentiler karşılanmadığında ilk 6 ayda CEO'larından vazgeçen çok sayıda şirket olduğunu söylüyor. Şirketler cephesinden aldığımız yanıtlar da benzer bir trende işaret ediyor. Orhan Holding Onursal Başkanı İbrahim Orhan, CEO olacak yöneticilerinin uzun vadeli 5, kısa vadeli 2-3 yıllık detaylı planlarını yönetim kuruluna sunduğunu belirtiyor.~
 "Bu planlardan sapmalar olduğu takdirde, bu sapma maksimum yüzde 10'a ulaşırsa CEO'dan ayrılması istenir" diyor. Orta düzey yönetici ve uzman seviyesinde başarısızlığa tahammül süresi ise daha az. Uzmanlar, bu pozisyondaki çalışanlara en fazla 6 ay tahammül edildiğini söylüyor. Şirketler de uzmanları doğruluyor. Roman, çalışanların performansını görmek için 3 ay bekliyor. Performansı yeterli seviyede olmayan çalışanlarıyla ikinci 3 ayın sonunda yollarını ayırıyor. Zurich Sigorta'da çalışanlarına performanslarını ortaya koyması için 3 ila 6 ay arasında süre veriyor.

ACENTENİN ÖMRÜ 1,5 YIL
Acente ve şubeler kuruluşların büyüme ve kârlılığında kritik öneme sahip. Bu nedenle başarı hassas şekilde takip ediliyor. Bankacılık ve sigorta sektörlerinde bir acente ya da şubenin başarılı olması için tanınan ortalama süre 1-3 yıl arasında değişiyor. Örneğin Aksigorta, acentelerinin performansını 1 yıllık çalışmasına göre değerlendiriyor. Aksigorta Acenteler Genel Müdür Yardımcısı Çetin Kolukısa, "Hedefleri yöneteceğine inancımız olan acenteler için bekleme süremiz makul ölçülerde olmakla birlikte, hedef yönetimi konusunda işbirliğine açık olmayan acentelerin durumunu ayrıca değerlendiriyoruz. Diğer yandan bir ilçe acentesi hacim hedefini tutturamayabilir ama kârlı biçimde hayatını devam ettiriyorsa o acenteyi hacmini tutturamıyor diye kapatmayabiliriz" diyor. Zurich Sigorta, bir şube veya temsilcilikte beklentilerinin karşılanması için 2-3 yıl bekliyor. Bu sürede yatırımın başarı kriterlerine uygunluğunu takip ediyor. Verilen zamanda başarılı bir sonuç alınmadığında o şube ve temsilciliği kapatma kararı alıyor. Şekerbank, yeni açılan şubelerinin gerçek potansiyelini bulması için 1218 ay geçmesini bekliyor. Bu süre sonunda çözüm planları gerçekleştiriyor. Turizm sektöründe bir acentenin performansı ise 1 yıl izleniyor. ETS Tur, 1 yıl boyunca çalışmalarını değerlendirdiği acentede işler yolunda gitmezse önce onu yakm takibe alıyor. İyileştirme çalışmaları yapıyor. Ancak iyileştirme olmazsa 2'nci sezonun sonunda kapatıyor.

YATIRIM HAYAL KIRIKLIĞIYSA
Söz konusu yeni bir yatırım veya yeni bir şirket olduğunda başarısızlığa tahammül süresi ortalama 1 ila 3 yıl arasında değişiyor. Index'in patronu Erol Bilecik, yeni bir işte yatırımın geri dönüş süresini 4 yıl beklediklerini söylüyor. "Eşiğin altına düşen bir iş devam edilemeyecek noktada ise bekleme sürem minimum 1,5 yıl" diye konuşuyor.İnci Holding Yönetim Kurulu Başkanı Meral İnci Zaim, yeni bir operasyonun hedef performansı göstermesi için 1 yıl bekleyenlerden. "Ancak kontrolümüzün dışında faktörler yüzünden performans yakalayamadığımız hallerde, 2 yılda radikal kararlar almamız mümkün olabilir" diyor. Collezione'nin patronu Ekrem Akyiğit, perakendede başarısız bir yatırıma en çok 18 ay sabredebildiklerini söylüyor. Gülle Tekstil'in patronu İsmail Gülle ise yeni bir yatırım söz konusu olduğunda işin sonuçlarını değerlendirmek için 2 yıl beklediğini belirtiyor. Yemeksepeti.com'u hayata geçirerek önemli bir girişime imza atan Nevzat Aydın ise internet projelerinin başarıya ulaşıp ulaşmadığını görmek için 1 yılın yeterli olduğu görüşünde. Yeşim Tekstil'in CEO'su Şenol Şankaya ise bir yatırımın hedeflenen performansı göstermesi için 18 ay bekliyor. Sürenin sonunda tekrar bir değerlendirme yaparak son kararını veriyor. Markafoni'nin yönetim kurulu başkanı Sina Afra da yeni yatırıma 2 yıl süre tanıyor. Bu sürenin sonunda beklentiler karşılanmayınca daha fazla ısrar etmiyor.~

TEDARİKÇİYE HIZLI VEDA
Şirketlerde, tedarikçi ayağında yaşanan herhangi bir aksama tüm işleyişin dengesini bozabiliyor. Peki başarısız tedarikçiye ne kadar dayanılıyor? Yünsa, tedarikçileriyle başarılı bir ilişki geliştirmek için onlara 3 ila 12 ay arasında zaman tanıyor. Ancak bu süre içinde gelişme kaydedilmezse başarısız tedarikçileriyle yollarını ayırıyor. Ekol Lojistik de beklentisini karşılamayan tedarikçileriyle anında vedalaşıyor. Her bir tedarikçiden farklı ölçeklerde hizmet aldıkları için belli bir zaman diliminden bahsedemediğini söyleyen Ekol Lojistik Genel Müdürü Umur Özkal, "Ancak cevabımız, müşteri beklentilerini karşılamamıza engel olan bir tedarikçi hatası varsa ve düzeltilmesi için yeterli özeni göremiyorsak 'hemen' olarak belirtilebilir" diyor. Alışan Lojistik de bir tedarikçisinin performansı düştüğünde çok fazla beklemeyen şirketlerden. Alışan Lojistik yetkilileri, genel hizmet kalitesinin sürekliliğini bozacak hiçbir konuyu uzun zaman beklemelerinin mümkün olmadığını söylüyor. Sofra Pazarlama Yöneticisi Ahu Güvenç, "Başarısızlık durumunda maksimum 1 ay zaman tanıyoruz. İyileşme görülmediğinde kontrat tek taraflı fes ediliyor" diye konuşuyor.

İŞ YAPMAYAN MAĞAZA
Perakendenin birçok kolunda mağazalar büyümenin lokomotifi. Erkek giyimin en köklü markalarından Kiğılı, yeni açtığı bir mağazanın potansiyelini gözlemlemek için en az 18 ay bekliyor. Mağaza açılışından sonra beklentilerin dışında bir durumla karşılaşıldığında pazarlama ve promosyon faaliyetleri gerçekleştirdiklerini belirten Kiğılı CEO'su Hilal Suerdem, "Buna rağmen beklenen verimi alamazsak mümkünse 2 ay içinde o mağazayı kapatırız" diyor. Silk&Cashmere'in patronu Ayşen Zamanpur ise açtıkları mağazanın başarılı olup olmadığını görmek için 1 yıl beklediklerini söylüyor. Eski bir AVM'deki mağazaya ise en fazla 6 ay şans tanıdıklarını ifade ediyor. Roman, yeni açtığı bir mağazanın başarılı olması için 5-6 ay süre tanıyor. İşler yolunda gitmediğinde nedenlerini detaylı olarak sorguladıklarını belirten Roman Genel Koordinatörü Buğra Toplusoy, yapılan düzenlemelerle mağazayı istedikleri seviyeye getiremediklerinde 2 yılın sonunda mağazayı kapatma kararı aldıklarını ifade ediyor.

BAŞARISIZ ÜRÜNÜN ÖMRÜ
Portföye eklenen her bir üründen satış ve kârlılığı artırması beklenir. Peki artıramadığında o ürüne ne kadar yaşam şansı tanınır? Türkiye'nin en büyük gıdacısı Ülker'de bu süre 1 yıl. Genelde yeni bir ürüne pazarda tutunması için 1 yıl verdiklerini belirten Yıldız Holding Gıda Grup Başkanı Mehmet Tütüncü, "Geçen yıl 500 gramlık pudingler yaptık. 1 yıl sattık, sonra vazgeçtik. Çünkü takdir müşteri ve kanalların" diyor. Rekabetin oldukça yoğun olduğu su sektöründe yeni bir ürünün performansı 1 yıllık satışlar göz önünde bulundurularak değerlendiriliyor. Hayat Su, 1 yılın ardından satışlardan memnun olmadığı durumda ürüne 1 yıl daha süre tanıyor. Emsan da yeni bir ürüne 1 yıl veriyor. 1 yılda beklentiler karşılanmazsa 3 ila 6 ay arasında o üründen vazgeçiyor. Seramik sektöründe bir ürünün gerçek anlamda pazara yayılımı 6-9 aylık bir süreyi kapsıyor. Eczacıbaşı Yapı Ürünleri Grubu Pazarlama Direktörü Berna Erbilek, "Böyle bir pazarda 2 yılda istenen performansı yakalayamayan ürünleri, pazara geri kazandırmaya çalışıyoruz, yeterli olmazsa 5 yıl içinde de satış hattından kaldırıyoruz" diyor. Bien Seramik, 1 yıl içinde beklenen asgari satış performansını yakalamayan ürünü 6 ay içinde portföyden çıkarıyor. Zorlu Tekstil ise yeni ürüne 7-8 aylık bir zaman tanıyor. Başarılı olmadığında 8'inci ayın sonunda ürünle vedalaşıyor. Yataş ev tekstilinde yeni ürünlere 6 ay zaman tanıyor. Bu sürenin sonunda ürün satmıyorsa kampanyalarla bitirme yönünde uygulamalar yapılıyor. Yataş'ta kanepe ve oturma grubunda da yeni ürünler 6 ay yakın takibe alınıyor. Ancak ilk 3 ay ürünün performansı için çoğu zaman belirleyici oluyor. Yataş Kanepe ve Oturma Grubu Ürün Yöneticisi Mete Aktomas, bu sürede ürün, hedefin yarısının altındaysa ürüne devam etmediklerini söylüyor.