Yerel çıkış

Pandemi, yerel zincirlere de yaradı. Pek çoğu geçen yıl yüzde 30 ve üzerinde ciro büyümesi yakaladı...

11.11.2021 16:39:000
Paylaş Tweet Paylaş
Yerel çıkış

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

Bu yıl büyüme oranları 2020’nin bir miktar altında kalsa da yerellerin enflasyonun üzerinde büyüme ve yatırım planları devam ediyor. En fazla yatırımı ise yeni mağaza ve online kanala yapmayı planlıyorlar. Önümüzdeki dönemde yereller arasındaki güç birliğinin de artması bekleniyor.

Türkiye perakende sektörü güçlü oyuncularıyla dikkat çekiyor. Sektörde özellikle büyük oyuncularla dev indirim marketlerinin yarattığı kıyasıya bir rekabet söz konusu. Son 30 yılda güçlenerek bugünlere gelen yerel zincirlerin bazıları, işte bu aşırı rekabette ekonomik sıkıntıya girip el değiştirdi ya da iflas etti. Salgın bu yerel perakendeciler için de fırsat oldu. Fırsatı büyümeye çeviren yerel zincirler, ciro ve mağaza sayısını artırdı. İçlerinden ikisi Capital500’e girerek Türkiye’nin en büyük şirketleri arasında yer aldı. 4 bin 520 çalışanıyla Hakmar, 2020’de Capital500 listesinde 253’üncü sıradayken bu yıl 217’nci sıraya yükseldi. 2020 cirosunu bir önceki yıla göre yüzde 30 artırarak 2,3 milyar TL’ye taşıdı. 3 binden fazla kişiye istihdam sağlayan Ankaralı Yunus Market ise bu yıl 1 milyar 716 milyon TL’lik cirosuyla Capital500’de 311’inci sırada yer aldı. Bir önceki yıla göre cirosunu yüzde 28 büyütmeyi başardı. Mopaş, pandeminin ilk yılında yüzde 30 büyüyerek mağaza sayısını 100’ün üzerine çıkarırken en büyük gıda perakendecileri arasında 8’inci sırada yer alan Onur Market’in toplam mağaza sayısı 160’a yaklaştı. Pandemiyle yeniden yükselişe geçen yerel zincirlerin başarısında ulusal zincirler ve indirim marketlerine göre tedarik zincirini daha iyi yönetmeleri etkili oldu. Taze ürünler, şarküteri ve kasap reyonunda güçlü olmaları avantaj sağladı. Ayrıca müşterinin yakın lokasyonları tercih etmesi de yerellere büyümeyi getirdi. 

PAYLARI NASIL?

Türkiye perakende sektörü 1,2 trilyon TL büyüklüğe ulaşmış durumda. Toplamda 2,5 milyon kişiye istihdam sağlayan sektörde, gıda perakendesinin büyüklüğünün 330 milyar TL olduğu tahmin ediliyor. Sektördeki en büyük ilk 5 oyuncu gıda perakendesinden yüzde 38 pay alırken yerel zincirlerin gıda perakendesinden ne kadar pay aldığı konusunda kesin bir bilgi yok. Yerel zincirlerin çatı örgütü Türkiye Perakendeciler Federasyonu’nun yönetim kurulu başkanı Ömer Düzgün, 2020 cirolarının 40 milyar TL olduğunu belirtirken Ortakalan Genel Yayın Yönetmeni Emre Durdu, yerel zincirlerinin gıda perakendesindeki payının pandemiyle yüzde 22 seviyesine çıktığını ifade ediyor. Pandemi öncesinde yerel zincirlerin toplam cirosunun yaklaşık 40 milyar TL olduğunu söyleyen Durdu, bugün cirolarının 55-60 milyar TL’ye yaklaştığını belirtiyor. Sektör içinden görüştüğümüz yöneticilerden yerel zincirlerin gıda perakendesindeki payının yüzde 24 seviyesine yaklaştığını ifade edenler de var. Bu hesaba göre yerel zincirlerin pandemi sonrası cirosunun 79 milyar TL civarında olduğu tahmin ediliyor. Ciro konusunda fikir ayrılıkları yaşansa da yerel zincirler pandemiyle ciro ve şube sayılarını artırdı. Ortakalan’ın araştırmasına göre yerel zincirler son 2 yılda bine yakın yeni şube açtı. 2018’de 13 bin 511 olan yerel zincirlerin şube sayısı 2020 sonunda 14 bin 413’e yükseldi. Pandeminin ilk yılında yerel zincirlerin cirolarının ortalama yüzde 25 artış gösterdiğini söyleyen Durdu, “Bu dönemde yerel marketleri fiziksel olarak ziyaret eden müşteri sayısında düşüş yaşanmasına rağmen sepet ortalamasının yüzde 40 gibi önemli bir oranda artması yerel zincirler için olumlu sonuç yarattı” diye konuşuyor. 

SATIŞ TRAFİĞİ ARTTI 

Yerel zincir sahiplerinin hemen hepsi pandemide artan satış trafiğinden memnun. Bu durumun hem pazarı hem şirket cirolarını büyüttüğüne dikkat çeken iş insanları, hem ciro hem adet bazındaki büyümenin devam ettiğini belirtiyor. Özen Grup Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Özen, 2020’de toplam perakende pazarının yüzde 28, gıda perakendesi pazarının ise yaklaşık yüzde 23 seviyesinde büyüdüğünü söylüyor. Onur Market olarak geçen yıl pandemiye rağmen yüzde 32 büyüdüklerini anlatan Özen, “Yeni mağaza yatırımlarımız ve büyümemiz devam ediyor. Bu yılın ilk 9 ayında 5 yeni mağaza açtık ve toplam mağaza sayımızı 158’e çıkardık. Yıl sonuna kadar 3 yeni mağaza açmayı hedefliyoruz” diyor. Çağrı Market Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Kara, pandemiden olumsuz etkilenmediklerini söylüyor. “Geçen yıl yüzde 20’nin üzerinde büyüdük ve bu oranda yatırımlarımızı artırdık” diyen Kara, bu yıl ise hem sektör hem şirket büyümelerinin 2020’nin gerisinde kaldığını, bu nedenle yüzde 20 büyüme hedeflediklerini anlatıyor. Kayseri’nin en güçlü yerel zincirlerinden Şehzade Market’in yönetim kurulu başkanı Selahattin Kılıç da pandemiyle ciroda iyi büyüme yakaladıklarını ve 4 yeni mağaza açtıklarını belirtiyor. Mevsim Market Yönetim Kurulu Başkanı Vahdet Sarıkaya ise “Ciro katkısı sektörde ciddi rahatlama sağladı” diyor ve ekliyor: “Biz de geçtiğimiz temmuz ayında bir yerel marka satın alarak büyümemizi sürdürdük.” 

TEDARİK PERFORMANSI

Yerel zincirler, geçen yıl pandemiyle ciro ve adet büyümesi anlamında oldukça verimli bir yıl geçirdi. Bunda kuşkusuz en önemli neden, salgınla tüketicilerin en yakınındaki satış noktasını tercih etmeye başlaması oldu. Mopaş Marketler Zinciri Genel Müdürü Reşat Narman, 2020’de pandeminin etkisiyle yüzde 30 büyüdüklerini belirterek salgında yerel zincirlerin satış grafiğini artırmasında müşterilerin daha yakın satış noktalarını tercih etmesinin etkili olduğunu belirtiyor. Narman’a göre yerel zincirlerin ulusal zincirlere göre tedarik konusunu daha başarılı yönetmeleri de büyümelerini sağladı. Sokağa çıkma yasaklarının daha planlı ve toplu alışverişlerin olmasını sağladığını bunun da yerel zincirlere olan talebi artırdığını belirten Özhan Market Zinciri Genel Müdürü İbrahim Özhan, hizmet odaklı yaklaşımları sayesinde ciro ve müşteri sayısını artırdıklarını ifade ediyor. Yakınlığının yanı sıra yerel zincirlerin daha büyük metrekareli oluşlarının da tercih nedeni olmalarını sağladığını söyleyen perakende uzmanı ve Retail Türkiye Dergisi Editörü Cengiz Çambel, “Salgınla Anadolu’da konkordatoya giden perakendeciler, adeta nefes alarak borçlarını kısa sürede ödemeye başladı. Hatta ardı ardına yeni mağazalar açtılar” diyor. Önümüzdeki dönemde yerel zincirler arasında birleşme ve satın almaların yaşanacağını belirten Çambel, yerel oyuncu sayısının azalacağını buna karşın hayatta kalanların çok güçlü olacağını dile getiriyor. 

YIL SONU HEDEFLERİ

Ulusal zincirler ve indirim marketleriyle kıyasıya rekabet eden yerel zincirler, 2021’de geçen yılki büyüme rakamlarını yakalayamasalar da hızlı büyümelerini sürdürüyor. 64 mağazasıyla Denizli, Uşak ve Burdur bölgesinin en güçlü yerel zincirlerinden Egeşok’un yönetim kurulu başkan yardımcısı ve genel müdürü İbrahim Raşit Arslan geçen yıl pandeminin yerel zincirleri ciro ve adetsel bazda yukarılara çıkardığını belirtiyor. “2020’nin ilk 6 aylık döneminde büyümemiz yüzde 30 iken 2021’de yüzde 20 oldu” diyen Arslan, bu yıl geçen yıla göre enflasyonla mücadele ve stok devir gün sayılarını yukarıya çıkarmakta zorlandıklarını belirtiyor. İstanbul’da 33 mağazayla hizmet veren Biçen’in ise yeni açılacak yeni mağazalarla bu yıl sonu için büyüme hedefi yüzde 60’ları buluyor. 2021 sonunda Onur Market yüzde 23, Yunus Marketler, Çağrı ve Aymar yüzde 20, EgeŞok yüzde 19, Onur Hipermarket ise yüzde 10 büyüme hedefliyor. 2021’i, 2020’ye benzer şekilde enflasyonun üzerinde büyümeyle kapatmayı hedeflediklerini söyleyen Şehzade Market’in yönetim kurulu başkanı Selahattin Kılıç, “2021 sonunda yüzde 25 büyüme hedefimiz var” diye konuşuyor. Pandeminin cirolarını olumlu yönde etkilediğini belirten Seyhanlar Market Yönetim Kurulu Üyesi Cafer Seyhan da 2020’yi yüzde 20 büyümeyle kapattıklarını bu yıl da yeni mağaza açılışlarıyla yüzde 25 büyüme hedeflediklerini söylüyor. Bu yıl sonuna kadar 3 şube daha açmayı hedeflediklerini dile getiren iş insanı, lojistik ve yeni depo yeri satın alması konularında yatırım yapmayı planladıklarını anlatıyor. 

YENİ YATIRIM 

Yerel zincirler yeni mağaza yatırımlarına devam ediyor. Bir kısmı Perakende Yasası çıkmadan mağaza sayısını artırmayı planlarken önemli bir kısmı ise teknoloji, lojistik, depo ve e-ticaret yatırımlarına odaklanıyor. 96 mağazası olan Yunus Marketler Zinciri yıl sonuna kadar 5 mağaza açmayı planlıyor. Bu yıl yüzde 20 büyümeyi hedeflediklerini belirten Yunus Marketler Zinciri Genel Müdürü Fatih Ayhan, “Yeni mağaza yatırımı inşaat ve ekipmana gelen aşırı zamlardan dolayı çok maliyetli hale geldi. Yeni yatırım için temkinli ilerliyoruz” diyor. Yıl sonuna kadar 35 mağazaya ulaşmayı hedeflediklerini söyleyen Onur Hipermarket Genel Müdür Yardımcısı Onur Doğan, 3 yeni mağaza daha açmayı planladıklarını belirtiyor. “Uzun zamandır üzerinde çalıştığımız bölgelerde yeni mağaza açmayı hedefliyoruz” diyen Doğan, İstanbul’da yayılmayı planlıyor. Pandemiden olumlu etkilendiğini dile getiren Aymar (Aypam) Marketler Yönetim Kurulu Başkanı Selami Ayyıldız, müşteri sayısının düşmesine rağmen sepet ortalamasının yükseldiğini, bu nedenle yeni yatırım planladıklarını ifade ediyor. Ayyıldız, “Gelişime açık olan mağazalarımıza yeni konsept ve farkındalık yaratacak yatırımlar yapacağız” diyor. Bu yıl, 2020’ye göre daha fazla yatırım yaptıklarını söyleyen Egeşok Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü İbrahim Raşit Arslan, 67 mağazaya ulaşmayı ve rantabl olmayan mağazaları taşımayı hedeflediklerini belirtiyor. Bugüne kadar 3 şubenin yerini taşıyarak verimli hale getirdiklerini söyleyen Arslan, “Perakende Yasası’ndan önce olmadığımız bölgelerde yerimizi almak istiyoruz” diye konuşuyor. 

ONLINE MAĞAZACILIK 

Güçlü yerel zincirler de e-ticaret yatırımlarını artırarak sektördeki yerlerini sağlamlaştırıyor. Bursa’da 50 mağazayla hizmet veren Özhan Market Zinciri de pandemiyle online satış kanalına yatırımı artıran yerel zincirler arasında başı çekiyor. Pandemi sürecinde online alışveriş ve kapıya siparişte fark yaratan uygulamalar gerçekleştirdiklerini söyleyen şirketin genel müdürü İbrahim Özhan, offline kanal stratejilerinin yanı sıra online kanal yatırımlarını da yeni yatırımlarla güçlendirdiklerini ifade ediyor. Özhan, “Online kanallarımızda kullanıcı deneyimi alanındaki çalışmalarımızı hızlandırdık” diye konuşuyor. 2020’nin son çeyreğinde 3 yeni mağaza açarak toplam mağaza sayısını 31’e yükselttiklerini belirten Gürmar Marketler Zinciri Yönetim Kurulu Başkanı Veli Gürler, bu yıl en önemli yatırım hedefleri arasında online mağazacılık yatırımlarının yer aldığını söylüyor. Dijital ortamda alışverişin artış gösterdiğini belirten Onur Hipermarket Genel Müdür Yardımcısı Onur Doğan, bu nedenle e-ticaret yatırımı yapmaya başladıklarını söylüyor. “Sadece fiziksel mağazacılıkta değil online market kanalında da müşterilerimize ulaşmak için gerekli adımları atıyoruz” diyen Doğan, yıl sonuna kadar internet siteleri üzerinden satış yapmaya başlayacaklarını ifade ediyor. Şehzade Market Yönetim Kurulu Başkanı Selahattin Kılıç da bir taraftan şube açılışı ve cirosal olarak büyürken, diğer taraftan teknoloji ve lojistiğe yatırım yaptıklarını belirtiyor. “E-ticaret alanında da yatırımlarımız devam ediyor” diyen Kılıç, pandeminin cirolarına ciddi katkı sağladığını söylüyor.


“YÜZDE 60 BÜYÜRÜZ”
İHSAN BİÇEN / BİÇEN MARKET İCRA KURULU BAŞKANI

DOĞRU LOKASYON
İstanbul’da 33 mağazayla hizmet veriyoruz. Bir işletmenin başarılı olabilmesi için en önemli etkenlerden biri doğru lokasyonda bulunmak. Bu anlamda sahada sürekli ciddi araştırmalar yapıyoruz. 2021 sonuna kadar önemli ve doğru lokasyonların bulunmasına bağlı büyüme planlıyoruz.

BÜYÜK REKABET Kurumsal yapılarını tamamlamış perakendeciler için büyümek ya da yeni mağazalar açmak oldukça kolay. Ancak doğru noktaları bulup verimli mağazalar açmak son derece zor bir iş. Büyük bir rekabet var ve verimlilik dikkate alınmazsa ciddi olumsuz sonuçlar doğuracağı kaçınılmaz. Açtığımız yeni mağazaların katkısıyla bu yılı yüzde 55-60 büyümeyle kapatacağımızı öngörüyoruz.



“EN BÜYÜK İLK 6 İÇİNDEYİZ”
YAVUZ ALTUN HAPPY CENTER GENEL MÜDÜR

“400 BİNİ GEÇTİK”
5050’nin üzerinde personelimizle 5 farklı şehirde 192 mağazamızla günlük 200 binin üzerinde fiş kesiyoruz. Günlük 400 binin üzerinde ziyaretçimiz var. Cirosal açıdan Türkiye’de ilk 6 perakendeci içindeyiz. Bunun dışında happy. com.tr online alışveriş platformumuz mevcut.

PAZARLAMA ODAKLI Bütün online platformlarla ortak çalışmalar yürütüyoruz. Pazarlama odaklı bir şirketiz. Aynı zamanda 40’ın üzerinde ülkeye Happy Sweet gıda ürünleri ve Happy Clean Gıda dışı ürünlerimizin ihracatını yapıyoruz.

“TÜKETİCİYE DAHA YAKINIZ” Yereller bütün imkânsızlıklara rağmen tüketiciye daha yakın durmaya çalışıyor, değer ve kıymet mefhumunu işlerinin her aşamasına katmaya çalışıyor. Ağırlıklı olarak İstanbul ekseninde Marmara Bölgesi’nde büyümeye devam edeceğiz.



PANDEMİDEN NASIL ETKİLENDİLER?
ÖMER DÜZGÜN TÜRKİYE PERAKENDECİLER FEDERASYONU BAŞKANI

“TERCİHLER DEĞİŞTİ” 
Pandemiyle beraber gıda perakendesinde tüketicilerin satın alma davranışlarıyla tercihlerinde önemli bir değişim yaşandı. Pandeminin görüldüğü ilk günden sonraki 4 aylık süreçte tüketicilerin en çok tercih ettiği ürün grupları arasında temel gıda, hijyen, ev bakım ürünleri yer aldı. Bulaş tedirginliği ve sosyal izolasyon sürecinden dolayı tüketicilerin evde daha fazla vakit geçirmesiyle birlikte evde yemek yapma oranı arttı. Yapılan araştırmalar, ülkemizde evde yemek yapma oranının Avrupa ve dünya ortalamasının neredeyse yüzde 50 üzerinde olduğuna işaret ediyor. Bu durum makarna, un, maya, bakliyat, bulaşık temizlik ürünleri, ev yüzey temizleyicileri, kâğıt ürünleri, sıvı-katı sabun, un, yağ, sebze, kırmızı-beyaz et satışında ciddi bir artış yaşattı.

SEPET BÜYÜDÜ 4 aylık süreçte gerçekleşen satışlar, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 50 artarken 6’ncı ayın sonunda normalleşme adımlarının atılmasıyla birlikte normal seyrine döndü. İkinci ve üçüncü dalganın önüne geçilmesi için alınan sokağa çıkma önlemi sürecinde de aynı kategorilerde alım devam etti. Federasyonumuza bağlı 14 bölgedeki PERDER üyelerinden alınan bilgiler doğrultusunda geçen yıl müşteri sayımızda azalma yaşandığını ölçümledik. Müşterilerimiz alışverişlerini toplu yapmaya başladı. Müşteri sayısında yüzde 30 azalma yaşarken, sepet ortalaması bir önceki yıla kıyasla yüzde 40 arttı. Türkiye’nin tüm bölgelerinde üyelerimizin yüzde 50’si internet üzerinden satışa başladı. 2020’de dijital ve teknoloji alanında yaptığımız yatırımlar, yeni şube açmada ekstra gider kalemlerine gerek duymadan fiziki büyüme sağlama olanağı tanıdı.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz