Zincir büyüyor

Araştırmamıza katılan 20 şirketten 15’i tedarik zincirini 5 yılda büyütmeyi başardı. Peki bu şirketler “zinciri” nasıl büyüttü? İşte yanıtlar…

4.02.2020 12:16:000
Paylaş Tweet Paylaş
Zincir büyüyor

Nil Dumansızoğlu

[email protected] 

LC Waikiki’nin tedarikçi sayısı 5 yıl öncesine göre yüzde 212 artarak 2 bin 500’e ulaştı. Ford Otosan yaklaşık yüzde 66 artışla 2 bin 25, Şişecam yüzde 12 artışla 15 bin 405, Kastamonu Entegre ise yüzde 30 artışla 6 bin tedarikçiye ulaşmış durumda. Araştırmamıza katılan 20 şirketten 15’i tedarik zincirini 5 yılda büyütmeyi başardı. Peki bu şirketler “zinciri” nasıl büyüttü? İşte yanıtlar…

Türkiye’nin en hızlı büyüyen perakendecilerinden LC Waikiki’nin Capital500 rakamlarına göre 2014’te yaklaşık 5,5 milyar TL cirosu vardı. Şirket, 2018’de bu rakamı 16,9 milyar TL’ye taşıdı. Bu müthiş büyüme, dev bir tedarikçi ağı yarattı. 5 yıl önce 800 tedarikçisi olan şirketin ağı bugün 2 bin 500’e ulaşmış durumda. 11,9 milyar TL olan cirosunu 5 yılda 33,2 milyar TL’ye taşıyan Ford Otosan da tedarikçi ağını yüzde 65,8 büyütmeyi başardı. Sadece bu iki şirket değil, tedarikçi sayısını son 5 yılda büyütmeyi başaran başka örnekler de var. Türk Traktör yüzde 40, Şişecam yüzde 12 artışla dikkat çekenlerden. Şişecam Topluluğu’nun tedarikçi sayısı yüzde 12 artarak 15 bin 405 adede ulaşmış durumda. Kastamonu Entegre’nin tedarikçi sayısı 5 yılda 4 bin 500’den 6 bine, Duru Bulgur’un 2 bin 407’den 4 bin 593’e, İnoksan’ın 651’den 865’e yükseldi. Özetle araştırmamıza katılan 20 şirketten 15’i, son 5 yılda tedarik zinciri ağını büyüttü. Genişleyen zincir sayesinde bu şirketler, iş birliği yaptıkları geniş bir ekosistem yaratmanın avantajlarından yararlanırken kendileriyle birlikte iş ortaklarının da büyümesine katkı bulunuyorlar. Özellikle yerli üreticinin global pazarlara açılmasında önemli bir rol oynuyorlar. 

EN HIZLILAR 

Rakamlara baktığımız zaman 5 yıl öncesine göre şirketlerin tedarikçi zincirinin büyüdüğü ortada. Ancak bunların arasında yüzde 40 ve üzerinde büyüten şirketler göze çarpıyor. Örneğin LC Waikiki, 5 yılda tedarikçi sayısını yüzde 212,5 artırdı. Duru Bulgur, 5 yılda yeni yatırımları ve kapasite artışıyla beraber tedarikçi sayısını yüzde 90,8 artırarak 4 bin 598’e çıkardı. Otomotiv devi Ford Otosan da tedarikçi sayısını bin 221’den 2 bin 25’e taşıdı. Tedarikçi sayısını yüzde 46,2 artıran Tezmaksan Genel Müdürü Hakan Aydoğdu, tedarikçi sayısındaki artışın “yerlileşme” çalışmalarından kaynaklandığını ifade ediyor ve ekliyor: “5 yıl önce 65 tedarikçiyle çalışıyorduk, şu an 95 tedarikçimiz var. Bu 95 tedarikçinin 17’si, ciromuzun yüzde 80’ini oluşturuyor. Stratejimiz gereği her fabrika ve markanın fiyat kalite performansının en yüksek olan modellerini pazara sunuyoruz. Bu, Türkiye’nin üretim maliyeti için önemli bir etken. Bu yüzden çok fazla tedarikçimiz var. Fazla tedarikçiye sahip olmak, şirketimize stok maliyeti olarak yansısa da birçok konuda rekabet avantajı sağlıyor. Çalıştığımız en büyük tedarikçilerden bazıları ise Toyota’nın aile şirketi TOYODA Machinery, Japonya’nın önde gelen makine üreticilerinden BROTHER, Mitsubishi Electric, Tayvan’ın en büyük CNC Torna üreticisi Goodway, Alman markası Röders, SW Machine.” 

BÜYÜMENİN NEDENİ

Hiç kuşkusuz tedarikçi ağındaki genişlemenin temel nedenini “büyüme” oluşturuyor. Haberin girişinde verdiğimiz iki örnek şirketteki genişleme, “büyümeye” kaynaklı. Asaş Alüminyum Genel Müdürü Derya Hatipoğlu, “Şu anda toplam 2 bin tedarikçimiz var. Ciromuz 5 yıl öncesine göre iki katına çıktı, iş hacmimize göre tedarikçi sayımız da arttı” diyerek özetliyor. Ayrıca yeni yatırımlar da ağı genişleten nedenlerden… Örneğin Polisan Kansai Boya Satınalma Müdürü Burcu Yüksel Kocagöz, “Yeni iş kollarına yönelik yaptığımız girişimlerin etkisiyle tedarikçi sayımız arttı” diye konuşuyor. Değişen piyasa koşulları nedeniyle alternatif tedarikçiler bulma ve tedarikçi portföyünü dinamik tutma gerekliliği de artışın diğer nedenleri arasında sayılıyor. Bununla beraber yeni ürün geliştiren şirketler, bunun için yeni tedarikçi arayışına girebiliyor. Arnica Yönetim Kurulu Başkanı Senur Akın Biçer, 5 yıl öncesine göre tedarikçi sayısındaki yüzde 6 artışın nedenini, yeni ürünlerin devreye girmesi, yeni parça ihtiyaçları ve adet olarak büyümeleri şeklinde aktarıyor. Tedarikçi sayılarındaki artışın bir diğer nedeni de teknoloji yatırımları. Türk Traktör’ün satın almadan sorumlu genel müdür yardımcısı Sedat Tezerişener, “Artan çeşitlilik ve teknolojik seviye bize yeni tedarikçileri portföyümüze katma fırsatı yarattı” diyor. İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık da benzer nedene dikkat çekiyor: “Son 5 yılda önemli teknolojik yatırımlar yaptık. Ar-Ge cihaz teknolojisinde hep bir adım üste çıktık, ürün gamına yeni ve daha teknolojik modeller ekledik. Diğer yandan özel projeler ve talep edilen özel ürünlerle ürettiğimiz ve satın aldığımız ürün çeşitliliğinde artış oldu. Bu gelişmeler bizi yeni tedarikçiler bulmaya yönlendirdi.” 

NEDEN ÖNEMLİ?

Üretimlerine kesintisiz devam eden büyük şirketler için tedarik kaynaklı üretim hattında yaşanacak olan duraksamalar, ciddi ekonomik kayıplara neden olabiliyor. Bu nedenle tedarik ağı, şirketlerin en hassas olduğu konuların başında geliyor. Gıda sektörü için ise en önemli konu kalite ve sürdürülebilirlik. Hizmet, ürün ve fiyat politikaları değişken olmayan, önceden bilgilendirme yaparak yaşanabilecek olası sıkıntıları ortadan kaldıran tedarikçilerle çalışmayı tercih ettiklerini belirten Big Chefs CEO’su Cenk Akın, “Tüm belgeleri eksiksiz olan, hijyenik şartlarda çalışan, ulaşılabilir ve sürdürülebilir olan tedarikçiler sektör özelinde önem taşıyor” diyor. Endüstriyel mutfak sektörü için tedarikçi ağının önemi değerlendiren İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık, tedarikçi ağının fark yaratma konusunda olmazsa olmaz olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Her zaman kaliteli hammadde ve kaliteli ürün tedarik etmek ve bunu yapabilmek için de hep en doğru tedarikçilerle çalışabilmek çok önemli. Bu bağlamda sektörün en köklü şirketi olarak özelleştirdiğimiz değerli bir tedarikçi ağımız var ve bunu güçlü tutmaya ve sürekli geliştirmeye çok önem veriyoruz” 

YURT DIŞI FIRSATI 

Büyük şirketlerle çalışmak, tedarikçilere de yurt içi ve yurt dışında yeni kapılar açıyor. Tedarikçi sayısında 5 yılda yüzde 40’lık artış yakalayan Türk Traktör’ün satın almadan sorumlu genel müdür yardımcısı Sedat Tezerişener, şöyle konuşuyor: “Alımlarımızda cirosal anlamda kabin, döküm, dişli, hidrolik aksamlar ve lastik önemli yer tutan sektörler arasında sayılabilir. Sektör liderliğinin bir gereği olarak kaliteli ürünü, rekabetçi bir fiyatla zamanında pazara sunabilmek bizim önceliklerimiz arasında yer alıyor. Bu nedenle de tedarikçilerimizle iş ortaklığı prensibiyle çalışmayı benimsiyoruz. Bu çalışma prensibi sayesinde de tedarikçilerimiz sektörümüzde hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlardaki etkilerini artırarak yollarına devam ediyor.” Domino’s Pizza Tedarik Zinciri Yatırımlar ve Satın Alma Direktörü Muhsin Çevlik ise şunları söylüyor: “Tedarikçilerimizle beraber piyasa şartlarını belirleyecek bir etki yarattığımızı söyleyebiliriz. Domino’s Pizza olarak Türkiye genelindeki restoranlarımıza Gebze, İzmir, Ankara ve Gaziantep’te bulunan 4 tedarik zinciri ve operasyon merkezimizden hizmet veriyoruz. Restoranlarda kullandığımız malzemelerin yüzde 98’inden fazlasını yerel kaynaklardan tedarik ediyoruz. Domino’s Pizza Türkiye, DP Eurasia pazarları olan Rusya, Azerbaycan ve Gürcistan’a da hammadde tedarik ediyor. Buna ilaveten Hollanda, Romanya, Polonya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri gibi diğer Domino’s pazarlarına da hammadde satışı yapıyor. Uzun dönemli hedeflerimizden biri, Türkiye’yi Domino’s Pizza’nın global operasyonları için bir tedarik üssü haline getirebilmek.” 

HEP AYNI TEDARİKÇİ 

Bununla birlikte uzun süreli iş birlikleri yapan ve tedarikçi sayısını istikrarlı bir şekilde koruyan şirketler de var. Bu şirketler genelde uzun soluklu ve sürdürülebilir iş birliklerine vurgu yapıyor. Polonez de tedarikçi sayısı değişmeyen bu şirketlerden biri… Genel müdür Andaç Günsoy, son 5 yılda 200 olan tedarikçi sayısında bir değişim yaşanmadığına dikkat çekiyor ve şöyle devam ediyor: Bu durum, aslında bizim için belirlediğimiz kalite standartları açısından önemli. Güvendiğimiz, standartlarımıza, kalitemize, hijyen kurallarımıza ve lezzet formülümüze uygun tedarikçilerimizle uzun soluklu, sürdürülebilir iş birliklerine önem veriyoruz.” Kibar Holding şirketlerinden Assan Alüminyum’un ise 4 bin 500 civarında tedarikçisi var. Kibar Holding CEO’su Haluk Kayabaşı, 5 yıl öncesine göre tedarikçilerinde büyük değişimler olmadığını ifade ediyor. Tedarikçi sayısı değişmeyen şirketlerden biri de Sarkuysan. Şirket son 5 yıldır 10 tedarikçiyle çalışıyor. Genel müdür Hayrettin Çaycı, dünyada bakır üretimini ve ticaretini yapan şirketlerin yıllardır pek değişmediğini, dolayısıyla aynı tedarikçilerle çalışmaya devam ettiklerini söylüyor. Tedarikçi seçiminde uzun süreli ve sürdürülebilir iş birlikleri geliştirebileceği firmaları tercih eden Abdi İbrahim İlaç’ın tedarikçi sayısında, 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 2 gibi küçük bir artış kaydetti. Şirketin 4 bin 900 tedarikçisi bulunuyor.


NEDEN DÜŞTÜ?

STRATEJİK ORTAKLIK 
Şu an 270-280 civarında tedarikçisi olduğunu belirten Yeşim Tekstil Tedarik Zinciri ve Satın Alma Direktörü Ali Yayla, 2014’te bu rakamın 335 civarında olduğunu belirtiyor. Azalmanın nedenini şöyle anlatıyor: “Sadece iplik ve kumaş özelinde hammadde olarak yaklaşık 40 tedarikçiyle çalışıyoruz. 5 yıl önce bu rakam yaklaşık 50’ydi. Yine iplik ve kumaş özelinde ilerleyecek olursak tedarikçilerimizde yurt içi ve yurt dışı konsolidasyona giderek müşterilerimize daha iyi hizmet verebilmek adına stratejik partnerlikler oluşturmayı hedefledik. Pamuk grubunda Türkiye ağırlıklı, sentetik grubunda ise Uzak Doğu şirketleriyle partnerliklerimiz mevcut.”
ŞUBE SAYISI ARTTI 5 yıl önce 646 olan tedarikçi sayısının 616’ya düştüğünü söyleyen Big Chefs CEO’su Cenk Akın, şunları anlatıyor: “Son beş yılda tedarikçi sayımız azalsa da artan şube sayımıza paralel olarak satın aldığımız ürünlerin miktarında artış var. Beş yıl içinde şube sayımızda hatırı sayılır bir artış oldu, tedarik miktarımız da çoğaldı. Çok fazla ürün aldığımız için küçük ölçekli tedarikçiler taleplerimizi karşılayamamaya başlayınca büyük tedarikçilere yöneldik. Büyük tedarikçilerin portföyünden faydalandığımız için tedarikçi sayımız düşse de aldığımız ürünler artıyor.”



“ÇEVİK BİR AĞA SAHİP OLMAK KAÇINILMAZ”
BİROL BİLGİN / KASTAMONU ENTEGRE SATINALMA DİREKTÖRÜ

BÜYÜMENİN YÖNÜ
Şu anda yurt içi ve yurt dışında 6 binin üzerinde tedarikçimiz var. Son 5 yıl içinde şirketimizin tedarikçi sayısında yaklaşık yüzde 30’luk bir artış yaşandı. Toplam 6 ülkede üretim tesisine sahibiz ve ürünlerimizi 100’den fazla ülkeye ihraç ediyoruz. Dolayısıyla tedarikçi sayısında yaşanan artışın temel nedeninin, şirketimizin farklı coğrafyalardaki yeni yatırımları ve bu yatırımlar neticesinde gerçekleştirdiği büyüme olduğunu söyleyebiliriz.
HIZLI VE ÇEVİK AĞ En büyük tedarikçilerimiz, ana hammaddelerimiz olan odun, dekor kağıdı, metanol, üre ve melamin kategorilerinde üretim yapan şirketlerden oluşuyor. Bunlara ilave olarak enerji ve lojistik ihtiyaçlarımızı karşılayan ve gerçekleştirdiğimiz yatırımlar için gerekli olan yeni hat, makine ve ekipman temin ettiğimiz tedarikçilerimiz büyüklük olarak üst sıralarda yer alıyor. Artan rekabet ortamında sürdürülebilir bir büyüme ve gelişme kaydetmek için değişen şartlara hızla uyum sağlayan güçlü ve çevik bir tedarik ağına sahip olmak kaçınılmaz gözüküyor.



YENİ TESİSLER YENİ TEDARİKÇİLER
 DR. SELMA ÖNER ŞİŞECAM TOPLULUĞU SATIN ALMA BAŞKANI

YATIRIMLAR 
Şişecam Topluluğu’nun 5 yıl önce 13 bin 689 olan aktif tedarikçi sayısı 2019’da 15 bin 405’e ulaştı. Son 5 yılda gerçekleşen artışın ana nedeni, topluluğumuz bünyesinde dahil olan 8 yeni üretim tesisi ve bu tesisler için yeni lokal tedarikçilerin portföyümüze katılması. Ayrıca alternatif malzeme çalışmalarımız sonucunda satın aldığımız ürün çeşit sayısı da yüzde 15 artış gösterdi. Satın alma süreçlerinde 200 bin malzeme yöneten topluluğumuz, tüm süreçleri bütünsel bir yaklaşımla ele alıyor.
YAPILANDIRMA Özellikle Şişecam gibi küresel ölçekte operasyonları yöneten şirketlerde, değer zincirinin verimli, entegre, performans odaklı ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesinde tedarik zinciri fonksiyonu önemli roller üstleniyor. Topluluğumuzda özellikle son üç yılda satın alma fonksiyonunun merkezi olarak yeniden yapılandırılması ve bu alanda önemli atılımlar gerçekleştirilmesi sayesinde, tedarik zincirimize bütünsel bakılması, sinerjilerin ortaya çıkarılması, önemli maliyet avantajları sağlanması ve potansiyel risklerin daha etkin yönetilmesi sağlandı.



Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz