Son çeyrekte hızlanma olur

Gelecek Varlık Genel Müdürü ve Varlık Yönetim Şirketleri Derneği Başkanı Sezin Ünlüdoğan ile son dönemde gündemde olan alanlarını masaya yatırdık...

29.11.2021 10:39:000
Paylaş Tweet Paylaş
Son  çeyrekte hızlanma olur

Elçin Cirik

[email protected]

Varlık yönetimi alanı son çeyrekte hızlanacak. Her ne kadar bu yılın ilk yarısında esnekliklerin etkisiyle sadece 1,1 milyar TL alacak satışı yapıldıysa da eylülde açıklanmış ve ihaleleri devam eden 1,6 milyar TL’lik portföy mevcut. Gelecek Varlık Genel Müdürü SEZIN ÜNLÜDOĞAN, bu yıl sonunda bankalardan satın alınan ana para tutarının 6 milyar TL’ye ulaşmasını bekliyor. 2023 sonuna kadar ise 70 milyar TL alacak portföyü satışı yapılabileceğini öngörüyor.

Varlık yönetim şirketleri, 2020’de sadece 1 milyar TL’nin altında sorunlu alacak alımı yaptı. 2021’in ilk yarısı da oldukça yavaş gitti. Pandemi nedeniyle kredi ödemelerindeki gecikmelere esneklik tanınması, takip hesaplarına aktarılmadan önce 90 gün yerine 180 gün beklenmesi, bu alanı etkiledi. Oysa 2018 yılının ikinci yarısından itibaren ivme kazanan sektörde, 2019’da kamu bankalarının da sorunlu alacak satmaya başlamasıyla 10 milyar TL’ye yakın hacme ulaşılmıştı. Bu yılın ilk 6 ayındaysa yüzde 45’i ticari krediler olmak üzere toplam 1,1 milyar TL’lik alacak satışı gerçekleştirildi. Yılın son çeyreği için ise güçlü bir beklenti var. Sektörde yüzde 35 pazar payıyla lider durumda olan Gelecek Varlık’ın genel müdürü Sezin Ünlüdoğan, “Son çeyrekte hızlanma bekliyoruz. Hatta eylül ayında açıklanmış ve ihaleleri devam eden 1,6 milyar TL’lik satış var” diyor. Ünlüdoğan, 2021 sonunda bankalardan satın alınan ana para tutarının 6 milyar TL seviyesine ulaşmasını bekliyor. Ünlüdoğan’ın uzun vade için de olumlu öngörüleri mevcut. Sektörde 3 yıl içinde 70 milyar TL alacak portföyü satışı yapılabileceğini öngören yönetici, “Bir yanda tahsili gecikmiş alacak bakiyesi 2019 yılı sonundan beri sabit, 150 milyar TL seviyesinde. Burada bir stok var. Diğer yanda 2020 sonunda 360 milyar TL olan, 2021 Haziran’ında 417 milyar TL’ye çıkan ikinci grup yakın izlemede kredi stoku var” diyor. Gelecek Varlık Genel Müdürü ve Varlık Yönetim Şirketleri Derneği Başkanı Sezin Ünlüdoğan ile son dönemde gündemde olan alanlarını masaya yatırdık: 

 2021 yılı son verilerle bankalardan satın alınan toplam anapara ne kadara ulaştı? 2019 ve 2020 yılı rakamlarına göre nasıl bir gidişat görüyoruz? 

 2021’in ilk yarısında toplam devir alınan portföy tutarı, Varlık Yönetim Şirketleri Derneği (VYŞD) verilerine göre 70 milyar TL’ye ulaştı. Bu yılın ilk yarısında satışlar başladı ama yavaş başladı. İlk altı ayda 1,1 milyar TL anapara satışı gerçekleşti. Son çeyrekte hızlanma bekliyoruz. Hatta eylül ayında açıklanmış ve ihaleleri devam eden 1,6 milyar TL’lik satış var. İşlemlerin açıklanmasıyla kapanışı arasında genelde 3-4 hafta oluyor. Varlık yönetimi alanında yılın son çeyreğinde her zaman yoğun arz oluyor. 

 Yıl sonunda bu kalemin ne kadar olacağını tahmin ediyorsunuz? Esnekliklerin eylül sonu kalkmasıyla nasıl bir tablo oluşacak? 

 Gelecek Varlık olarak biz 2021 sonunda bankalardan satın alınan ana para tutarının 6 milyar TL seviyesine ulaşmasını bekliyoruz. Aslında sektörde, pandemi önlemleriyle kredilerin takibe düşmesinde gecikme süresini 90 günden 180 güne yükselten uygulamanın da etkisiyle ertelenen satışlar mevcut. BDDK bu uygulamanın 30 Eylül’de sonlanacağını açıkladı. Bu durumda kredi grupları arası geçişler yeniden başlayacak. Bu süreçte ikinci grup kredilerden 3, 4 ve 5’inci gruba geçiş olur, bir yandan satışlar da güçlenirse yeniden takipteki krediler bakiyesi kontrol altında tutulabilir diye düşünüyoruz. Bugüne kadar 70 milyar TL’yi devralmak için bankacılık sistemine varlık şirketlerince sağlanan finansman 5,4 milyar TL oldu. 

 Sektörde bu yıl sonu için satın alınan anapara tutarında 10-15 milyar TL tahminleri mevcut… 

 PwC’nin mayıs ayında yayınladığı detaylı bir çalışma var. Bu çalışmadaki projeksiyonda rakamlar yer alıyor. Ancak raporun yayınlandığı dönemde, esnekliklerin 2021 Haziran ayı sonunda bitmesi bekleniyordu. O yüzden biz bu projeksiyonun biraz ertelendiği fikrindeyiz. Esnekliklerin eylül sonuna ertelenmesiyle satışların 2022 ve 2023’e ötelendiğini düşünüyoruz. 10-15 milyar TL’nin, 2022’in ilk çeyreğinde mi, ikinci çeyreğinde mi geleceğini göreceğiz. Bu rapora çok kıymet veriyoruz. Raporda 3 yıl içinde 63-88 milyar TL arasında yani muhtemelen 70 milyar TL üzerinde anapara satışı gerçekleşeceği öngörülüyor. 

 Siz bu beklentiyi paylaşıyor musunuz? 

 Evet, 2022 ve 2023 yılı öngörülerine katılıyoruz. Sektörde 3 yıl içinde 70 milyar TL alacak portföy satışı yapılabileceğini öngörüyoruz. Bir yanda tahsili gecikmiş alacak bakiyesi 2019 yılı sonundan beri sabit, 150 milyar TL seviyesinde. Burada bir stok var. Diğer yanda 2020 sonunda 360 milyar TL olan, 2021 Haziran’ında 417 milyar TL’ye çıkan ikinci grup yakın izlemede kredi stoku bulunuyor. Bunların hepsi farklı oranlarla arza konu ve yönetilmesi gereken devir alınan tahsili gecikmiş alacaklar… Bu tabloda çözüm arayışına girdiğiniz zaman PwC araştırmasının projeksiyonları anlamlı ve mantıklı geliyor. 

Bugün varlık yönetim şirketlerinin yönettiği alacak tutarı ne kadar?

 Çözümlerle birlikte bugün varlık fonlarının elindeki rakam 54,8 milyar TL’ye inmiş durumda. Bugüne kadar 15 milyar TL üzerinde bakiye kapatıldı. Risk Merkezi verilerine göre devir alınan borçlu sayısı da 3,6 milyonun üzerinde ve şu anda toplam 2,3 milyon borçluyu yönetiyoruz. Borçluların 350 bini kurumsal ve kalanı bireysel nitelikli. 

 Bu yılın ilk yarısında satın alınan tutarın ne kadarı ticari ve kurumsal kredilerden oluşuyor? 

 2020 yılı sonunda toplam satın alınan borç tutarının yüzde 53’ü KOBİ, ticari ve kurumsal kredilerden oluşuyordu. Bu yılın ilk yarısında yapılan satışlarda ise kurumsalın payı yüzde 44,3’e geriledi. Geçen yıl sonuna göre düşüş var ama şöyle bir dinamik mevcut: Bankaların bireysel alacak devir süreçleri kurgulanmış durumda. Sistem bireysel tarafta çok iyi çalışıyor. Her ne kadar ticari krediler yeni gelen tahsili gecikmiş alacak portföyleri ve yakın izlemedeki kredilerde yüzde 90 üzeri pay alsa da bankalar kalan yüzde 10’luk bireysel kısmın nasıl satılacağını bildiği için öncellikle bu portföyler piyasaya arz ediliyor. Ticari tarafta satış süreçlerinin kurgulanması gerekiyor, o yüzden muhtemelen biraz gecikecek. 2022 yılıyla birlikte ticari portföyler gelir. Bu noktada beklentimiz, 2022 sonunda kurumsal kredilerin payının yüzde 65-70 seviyelerine geleceği yönünde. Arzın daha büyük ağırlığının kurumsaldan gelmesini bekliyoruz. 

 Bu yıl sonu için bu oranda öngörünüz ne? 

 Bu yıl bireysel ağırlıklı gidiyoruz, muhtemelen yıl sonunda yüzde 50-55 gibi bir ağırlığı olur. Bireyselin payının, takipteki alacaklarda yüzde 10 pay alsa bile ileride de satışlarda yüzde 25-30’un altına düşmesini beklemiyoruz. 2022 ve 2023 sonunda da anapara tutarında bireyselin payı yüzde 25-30’larda olur. 

 Temmuzda gelen yeni yönetmelikle varlık şirketleri özkaynaklarının üç katına kadar yapılandırma yapabiliyor. Bu adım nasıl bir etki yapacak? 

 Bu, daha çok yeniden yapılandırma tarafı için düşünen bir sistem. Bu yetki, varlık şirketlerinde daha önce de vardı ve geçmişte yapılan işlemler de var. Bize borçlu olsa da biz şirketlere finansman sağlıyoruz ve zor zamanları atlatıp borcunu ödemesini sağlıyoruz. Burada bir sınır getirildi ve varlık şirketi borçlularına özkaynaklarının 3 katına kadar kredi verebiliyor. Örneğin Gelecek Varlık’ın 538 milyon TL özkaynağı var ve birden çok borçlumuza toplamda 1,5 milyar TL kadar finansman kullandırabiliyoruz. 

 Bu sistem bireysel borçlulara da uygulanıyor mu? 

 Bu, daha çok ticari ve kurumsal şirketlerin büyük borçlarının yeniden yapılandırılmasını hedefleyen bir düzenleme. Bireyselde bir skorlama sistemi ve ayrı bir çalışma yapılması gerekir. İşleyişte KOBİ bile değil daha büyük borçlular için kullanılıyor. Ama bu devirlerin hangi grup kredilerden yapıldığıyla da alakalı. Devirler tahsili gecikmiş alacak grubundan geldiğinde çok sınırlı borçluya bunu yapabiliyorsunuz. Ama yeniden yapılandırmadaki ikinci grup kredilerin aktarılması durumunda, o zaman çok daha fazla şirket burada konu olacak. Bu finansman imkanını çok daha geniş bir gruba verebilir hale geliriz. 

 Peki bu durumda varlık şirketlerinde öz sermaye artışı gerekir mi? 

 Gerekebilir. Biz güçlü bir özkaynağa sahip olduğumuzu düşünüyoruz. Zaten bu işlemi, gerçekten seçerek ve hayata geri döndürebileceğiniz şirketlerde yapıyorsunuz. Tüm sektörün 2,2 milyar TL özkaynağı var. Böyle bakarsak bizim sektörün 6,6 milyar TL gibi bir finansman sağlayabilme imkanı bulunuyor. 

Canlı varlıkların varlık yönetim şirketlerine satılabileceğine dair de düzenleme yapıldı. Canlı varlıklardan ne kadarlık satış gelir? Sektörü nasıl etkiler?

 Canlı kredilerle hiç gecikme olmayan ancak banka tarafından riskli görünen ve varlık şirketine devredildiği durumda daha iyi yönetilebileceği düşünülen kredilerin de devri söz konusu olacak. Aslında öncelik tasfiye edilecek alacaklar ve ardından yeniden yapılandırmalar... İkinci grup kredilerde bir noktada canlıya kadar geçilebilir. Canlı varlıklar öncelikli grup olmadığı için buradan satışlar sınırlı olur diye düşünüyorum. Eski yönetmelik de bu devre izin veriyordu ama şimdi daha detaylı yazıldığı için daha çok gündemde. Bazı bankaların da gündeminde canlı kredilerinin devri var. Ama öncelik olarak ben yeniden yapılandırmaların geleceğini düşünüyorum, ikinci grup krediler daha aktif olacak. Canlı varlıkların satışının nasıl kurgulanacağını önümüzdeki dönemde göreceğiz. Öte yandan yurt dışı örneklerine baktığımızda bu sistemin iyi işleyebilmesi için varlık yönetim şirketlerin fon kurabilmesi, menkul kıymet ihraç edebilmesi ve yabancı yatırımcıyı içeriye daha aktif alabilmesi gerekiyor. Çünkü canlı varlık, çok yoğun bir yatırım gerektiriyor. SPK’nın kendi mevzuatında varlık yönetim şirketlerinin hem yakın takipteki krediler hem donuk alacaklar için fon kurabileceğine, menkul kıymet ihracı yapabileceğine dair düzenlemeleri tamamlaması gerekiyor. Yıl sonuna kadar gerekli düzenlemeleri yapılmasıyla bu alanın 2022 yılında hayata geçmesi mümkün olacak. 

 Canlı varlıkların satışı dünyada başka ülkelerde de yapılıyor mu? 

 Avrupa’ya baktığımızda daha çok ticari kurumsal kredilerin alacak portföy satışları devrede. Bu kredilerin içinde geciken krediler olduğu gibi sağlıklı ödenen krediler de olabiliyor. Avrupa’da bu ve benzeri mevzuatsal değişikliklerle 2016-2017 yıllarında 140 milyar Euro alacak varlık yönetim tarafına devredildi. 

 Son bir soru… 2021’de tahsilatlar nasıl gidiyor? 

 Sektörde geçen yıldan daha yüksek tahsilat yapıldığını görüyoruz. İki faktöre rağmen tahsilatlar güçleniyor, ilki geçen yılki güçlü düşüş yaşanmıştı ve ikinci neden bu yıl neredeyse yok denecek kadar az yeni satış gerçekleşti, yeni portföy gelmiyor. Ancak tahsilatların artmasının nedeni, sektörde daha esnek çözümler, daha uzun vadeli taksit atlamaları yapılan çözümler sunulmaya başlandı ve yaşanan likidite artışıyla borçlu gruplarımıza olan nakit akışları borç ödemede kullanıldı. Gelecek Varlık için bizim tahsilatlarımız da ilk yarıda gayet iyi gitti. Bu yılın ilk yarısında, geçen yıla oranla yüzde 35 artışla 314 milyon TL tahsilat yaptık. İbra ettiğimiz müşteri sayımız da 500 bini geçti.


“BUGÜN İÇİN 19 YATIRIMCI FAZLA”

YENİ BAŞVURULAR 
Varlık yönetim sektörüne yeni başvurular olduğunu görüyoruz. Büyüme beklentisi yüksek olduğu için yeni yatırımcılar ilgileniyor. Bizim için önemli olan, itibar ve bu sektörde değer yaratabilecek oyuncuların gelmesi. 2 yıldaki satış rakamlarına baktığımızda sektördeki 19 yatırımcı fazla gözüküyor. Ama önümüzdeki dönem beklentilerine baktığımızda daha fazla yatırımcı yer alabilir gibi…

REKABET GELECEK
Konsolidasyonu yüksek bir pazar var. Niş oyuncular, daha çok ticari ve kurumsaldaki işlemlerle ilgileniyor. Bir de bizim gibi her alanda çalışan büyük oyuncular var. Sektörde bireysel, KOBİ ve kurumsal alacağı yönetmek ayrı işlemler, farklı deneyim ve ekspertiz gerektiriyor. Önümüzdeki döneme iyimser bakıyoruz, bir rekabetin gelmesini bekliyoruz.



“YÜZDE 35 OLAN PAYIMIZI KORUYACAĞIZ”

PERFORMANS 
Bu yıl eylül ortası itibarıyla 504 milyon TL anapara alacak portföyü alımı gerçekleştirdik. Büyüme hızımız sektöre paralel gidiyor. Yüzde 35’lik bir pazar payımız var. Zaten yüksek bir payımız olduğu için hedefimiz, bu payımızı korurken kârlılığımızı daha verimli operasyonlarla artırmak. Varlık yönetiminin her alanında bireysel, KOBİ ve kurumsalda çalışıyoruz. Her alanda olmanın gücünü kullanıyoruz ve bunun için ayrı ayrı uzmanlaşmış ekiplerimiz var. Bu, bize arzın değişimlerinde avantaj sağlıyor, her zaman piyasada olabiliyoruz.

HALKA ARZ Halka arz sürecimiz devam ediyor. 13 Eylül’de SPK’ya başvurduk. Amacımız, yatırımcılarımızı beklediğimiz büyümeye ortak edebilmek. Gelecek kaynağı, öncelikli olarak portföy yatırımlarına yönlendireceğiz. Ya da bizi portföy yatırımlarında güçlendirecek şekilde mevcut kredilerimizden bir kısmını kapatıp önümüzdeki dönemdeki yatırımlara hazırlanabiliriz. Arz geldiği anda hemen portföy yatırımlarına yönlendirmeyi planlıyoruz. Önümüzdeki dönemde dijital çözümlere öncelik veriyoruz, yatırım yapıyoruz. El değmeden müşterinin kendine ödeme planı oluşturabileceği çözümler hayata geçiriyoruz.

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz