Reklamcılıkta 2000 Projeksiyonu

Uluslararası medya araştırmaları kuruluşu Zenith Medya, 2000´li yıllar için dünya reklam sektörünün projeksiyonunu yaptı. Türkiye´yi de kapsayan bu tahminlere göre, dünya reklam pastası büyüyecek. Türkiye´ye yönelik beklentiler ise çok olumlu. Araştırmaya göre sektörde büyüme çok hızlı olacak. TV en hızla gelişen mecra olurken, yazılı basının payı ise değişmeyecek.

Tüm dünyada medya ve buna bağlı olarak reklam sektörü hızlı bir değişim geçiriyor. Bu sektörler ``digital'' çağın gerektirdiği şartlarla yeniden yapılanıyor. Özellikle internet şirketi AOL ile dünya medya devi Time Warner´ın birleşmesi, tüm dünyada yeni bir değişimin ilk adımı oldu.

Gelişmeler tüm hızıyla devam ederken reklam araştırmalarıyla tanınan Zenith Media, Türkiye´yi de kapsayan medya ve reklam tahminlerini açıkladı. 2002´yılına uzanan bu öngörüler, sektörün gelişimi konusunda önemli ipuçları veriyor.

Araştırmaya göre, global reklam harcamaları artmaya devam edecek. Dünyada reklam sektöründe 2001 ve 2002 yıllarında büyüme yüzde 6´nın üzerinde olacak. Türkiye de bu büyüyen pastadan payını alacak. 1999 yılında yaşanan olumsuz gelişmelere karşın, reklamcılık sektörü dünyadaki büyümeden payına düşeni alacak, canlanacak. 

Türkiye beklentileri

Türkiye ekonomisi için, bir ``gelişme evresi`` tahmini sunan Zenithmedia araştırmacıları, reklam sektörü için de aynı olumlu öngörüleri taşıyor. Depremin etkisinin yoğun olduğu haftalarda Türk medyasının reklamları bir süreliğine yayınlamayı durdurduğuna dikkat çeken araştırmacılar, reklam sektörünün bu krizin bile altından kalkabilecek hareketi yakaladığını düşünüyor.

Zenithmedia´nın araştırmasına göre, ekonomide yaşanan olumsuzluklar nedeniyle, harcamalarında, 1998-1999 döneminde yüzde 23´lük bir düşüş gözlendi. Buna karşın yapılan tahminler, 2000 yılında, sektörün yüzde 38.3 gibi büyük bir oranda büyüyeceği gösteriyor.

Tahminlere göre, 2000 yılı sonrasında da sektör büyüme trendini istikrarlı bir şekilde sürdürmeyi başaracak. Zenith Media´nın tahminleri, Türkiye reklam pazarının 2000-2001 döneminde yüzde 8.8, 2001-2002 arasında ise yüzde 8.6 oranında büyüyeceğini öngörüyor.

En büyük pay TV´nin

Son iki yıldır küçülen reklam pazarı, 2000 yılında 980 milyon dolarlık ciroya ulaşacak. 2001´de 1 milyar 67 milyon dolar, 2002´de ise 1 milyar 159 milyon dolarlık büyüklük hedefleniyor.

Elde edilen cironun mecralara dağılmında ise çok farklı bir tablo ortaya çıkmıyor. Zenith Medya´nın araştırmasına göre, TV yine pastadan en büyük payı alan mecra olacak. TV´nin payının 2000´de 360, 2001´de 395 ve 2002 yılında da 434 milyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.

Zenithmedia Genel Müdürü Mete Soğuksu, bu artışı üç nedene bağlıyor. Soğuksu´ya göre birinci neden, TV´nin eğlence ve bilgilendirme konusundaki üstünlüğü. Mete, ``Televizyon eğlendirici ve güncel bir araç. İnsanların bilgilenmek ihtiyacını hızlı ve etkili şekilde karşılayabiliyor. Televizyonun, tüketiciler tarafından, güncel bilgilere ulaşabilmek için en yoğun şekilde kullanılan mecra özelliğini her zaman koruduğunu kabul etmek gerekiyor`` diyor.

Soğuksu´nun dikkat çektiği bir başka etken ise tematik kanalların sayının artıyor olması. Bu trendin yükselmesi ve izlenirlilikteki yükseliş, reklam pastasını da artıracak.

Son olarak ise, televizyon kanallarının sayısındaki artış, reklam verenlerin yararına oluyor. Bu da pastadaki payın büyümesine bir başka etken. 

Yazılı basının durumu

Reklam pastasından pay alma bakımından önceki dönemlerde televizyonun önünde giden yazılı basın, önümüzdeki dönemde ikinci sıradaki yerini koruyacak. Bu gelişme, sadece Türkiye´ye özgü değil. Dünyada da benzer bir trend ortaya çıkacak.

2000´li yıllarda haftalık, aylık ve üç aylık dergilerin medya pastasındaki payında önemli bir değişiklik beklenmiyor. Ancak, dergi pazarı, reklamcılıktaki gücünü ve payını da korumaya devam edecek. Özellikle de belirli hedef kitlelere yönelik yayın yapan güçlü markaların etkinliği artacak. Mete Soğuksu, ``Dergi mecrasının reklam pastasından aldığı payın önümüzdeki dönemde de değişmeyeceğini düşünebiliriz`` diyor.

Zenithmedia´nın Türkiye tahminlerinde, 2000 yılının 980 milyon dolarlık toplam reklam harcamalarında, basının alacağı payın 460 milyon dolar olacağı öngörülüyor.

İnternetin yeri ne olacak?

Zenithmedia´nın dünya başkanı John Perris, ``Reklam çok çalışmak demektir. Batı´daki ekonomik şartlar reklamın gelişmesi için çok ideal ve Doğu´daki iktisadi durgunluk ise kendini toparlamaya başladı. Reklamın gerekliliği daha önce hiç bu kadar fazla olmamıştı. E-ticaret´i öğretmek, ikna etmek ve ayırt edici olmak için zorunlu bir örnek teşkil ediyor. Biliyoruz ki, her patlama sona erer, fakat manzara hala uygun görünüyor. Gelecek birkaç yıl içinde kesintisiz ,reklam gelişmesi olacağından eminiz'' diyor.

Perris´in de ifade ettiği gibi elektronik ticaretin gelişmesi, reklam sektörü üzerinde de etkin olacak. Bugün internet faaliyetleri, banner reklamlarından çok dağıtım kanalı olarak yoğunlaşıyor. İnternette yayınlanan reklamların harcamaları ise henüz ölçülemiyor. Ancak önümüzdeki yıllarda internette neler olacağını tahmin etmek oldukça zor. Gelişmelerin hızına yetişebilmek de öyle...

Zenithmedia uzmanları ise bu konuda biraz endişeliler. Uzmanlar, internetin önümüzdeki yıllarda reklam pastasından alacağı payı artıracak olsa da, televizyon ve basın gibi ana mecralar ile rekabet etmesini beklemek için henüz erken olduğunu düşünüyorlar.

2000´LERİN GÖZDE SEKTÖRLERİ

Zenith Medya, 2000´li yıllarda Türkiye´de reklamcılığı besleyecek, en yüksek artış trendine ulaşacak sektörleri de belirledi. Buna göre geleceğin gözdeleri şöyle ortaya çıktı:

GIDA: Özellikle çikolata, bisküvi, katı-sıvı yağlar ve su gibi ürünlerin reklam harcamalarında beklenilenin üzerinde olacak. Hızla gelişen sektör, ürün yelpazesini geliştirmeye devam edecek. Bu da reklam harcamalarına olumlu yönde yansıyacak.

GSM ŞİRKETLERİ: Şu anda faaliyette olanlar ve pazara yeni girecek GSM operatörleri, reklam harcamalarına büyük katkıda bulunacaklar. Bugün olduğu gibi, gelecekte de reklam harcamalarında ilk sıralarda yer alacaklar. Rekabetin artması da kıyasıya savaşları beraberinde getirecek. Bu ise doğal olarak reklam sektörünün işine yarayacak.

BASIN-YAYIN: 2000´li yıllarda, dijital TV´lerle birlikte, basın-yayın mecraları arasındaki rekabetin artacağı düşünülüyor. Bu ise reklamları körükleyecek, pastayı büyütecek.

SİGORTA SEKTÖRÜ: Bugün reklam pastasından çok fazla pay alamayan sektörün, 2000´li yıllarda yıldızı parlayacak. Artan bilinçlenme, refah seviyesinin yüksekliği ve yeni ürünler, reklam pastasına sigorta sektörünün yaptığı katkıyı artıracak.

OTOMOTİV: Bugün reklam yatırımları en yüksek olan sektörlerden biri de otomotiv sektörü. Türkiye´de hızla gelişen sektör, yeni marka ve üreticilerle büyümesine devam edecek. Otomobil satışlarının artacağı tahminiyle birlikte, sektörün reklam harcamalarının da büyüyeceği tahmin ediliyor.

``SEKTÖRLERDE KONSOLİDASYON BEKLİYORUZ''

Zenithmedia Türkiye Yetkilisi Mete Soğuksu, Türkiye´nin dışa açılması ve Avrupa Birliği adaylığı gibi etmenlerin reklam sektörüne getireceği yenilikleri şöyle açıklıyor:

``AB adaylığı ve Türkiye´nin giderek daha çok dışarı açılması sebebiyle, dışarıdan Türkiye´ye yatırımın artması bekleniyor. Yerli veya yabancı ortaklı şirketlerin yatırımlarının artması halinde, bu gelişmenin doğal sonucu olarak rekabetin de artması mümkün olacak. Reklam sektörünün, sanayi ve ticarette artan rekabetten daima olumlu yönde etkilendiği hatırlanırsa, Türkiye´nin dışa açılmasının, Türk reklam sektöründe olumlu etkiler yaratacağını söyleyebiliriz.

Dünyada artan konsalidasyonun önümüzdeki yıllarda Türkiye´nin de aynı trend içerisine gireceğinin habercisi. Time Warner ve AOL gibi şirket birleşmesi benzerleri, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye´de de bekleniyor. Örneğin önümüzdeki aylarda Türk bankacılık sektörü bu konuda önemli gelişmelere sahne olacak.

Reklam pastası, artan televizyon kanallarının tümünü besleyecek durumda değil. Bu doğrultuda bu kanalların ya kapanması ya zarara çalışmaya devam etmesi ya da konsolide olmaları bekleniyor. Reklam sektöründe de özellikle reklam ajansları artan maliyetler ve düşen komisyon gelirleri karşısında, medya çalışmalarını uzman medya satın alma şirketlerinde konsolide etmeleri gerekecek.